Τετάρτη 9 Μαρτίου 2016

Ποια Ευρώπη πεθαίνει;

Ποια Ευρώπη πεθαίνει;

evropi.jpg

dreamstime
Το τέλος της Ευρώπης και η Ευρώπη σε ώρα μηδέν. Δραματικές διαπιστώσεις για μια κρίση που όμως η κυρίαρχη αφήγησή της στρέφεται σε στοιχεία μιας συγκυριακής κατάστασης που έχει στο επίκεντρό της το προσφυγικό και την αργή οικονομική ανάκαμψη λόγω καθυστέρησης στις διαρθρωτικές αλλαγές εξαιτίας των δημόσιων πολιτικών.
Είναι αυτή η κυρίαρχη αφήγηση που πιστεύει πως μπορεί η κρίση να επιδιορθωθεί αν οι πολιτικές δυνάμεις δράσουν μέσω ισχυρών συμβολισμών (για παράδειγμα οι Σύνοδοι Κορυφής, οι «οικογενειακές φωτογραφίες» των αρχηγών των κρατών-μελών, η εξαγγελία των πολιτικών για ένα κοινό ευρωπαϊκό όραμα, τα τελικά ανακοινωθέντα ως προϊόν πολιτικής ωριμότητας και «διορατικών» συμβιβασμών) αλλά και με τον επαναπροσδιορισμό των σχέσεων εξουσίας με ισχυρούς ιδεολογικούς μηχανισμούς απομονώνοντας τις ιδέες από τις κοινωνικές συνθήκες.
Για παράδειγμα, ο «ενάρετος κύκλος» της οικονομίας που θα επέλθει μετά από τις αναγκαίες θυσίες για να στηριχτεί το νέο αναπτυξιακό περιβάλλον,(1) που θα παράγει κοινωνικό πλούτο για να έρθει η πολυπόθητη απασχόληση, λειτουργεί ως μια ισχυρή νομιμοποιητική ιδεολογική συνθήκη για την κοινωνική συνείδηση, αφού φαίνεται να ανταποκρίνεται σε μια «ειρηνική επανάσταση» ηθικού και πραγματιστικού προτάγματος (ο «ενάρετος κύκλος»).
Μόλις πριν από λίγα χρόνια ο «εφιάλτης» της κρίσης του δημόσιου χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος της Ελλάδας με ιησουίτικες προβλέψεις για την Ευρώπη, που κινδύνευε να χάσει το μεγάλο ιστορικό έργο των θεμελιωτών της, την ευρωπαϊκή ενοποίηση, έδωσε την ευκαιρία στη Γερμανία να συμπληρώσει το Δημοσιονομικό Σύμφωνο με το Σύμφωνο «Ευρώ +»(2).
Σύμφωνο που συνέγραψε ομάδα με επικεφαλής τους προέδρους των πολύ γνωστών πολυεθνικών Ζίμενς και Σουέζ. Κλήθηκαν από τη Μέρκελ και τον Σαρκοζί το 2011, να επαναθεμελιώσουν τις εργασιακές σχέσεις, και αυτοί το έκαναν. Με το πρώτο άρθρο του καταργούσαν την τιμαριθμική αναπροσαρμογή των μισθών.
Με εφαλτήριο την κρίση χρέους επιβλήθηκαν η στενότερη παρακολούθηση των εθνικών οικονομικών και δημοσιονομικών πολιτικών με αυστηρότερες κυρώσεις και το σχέδιο «Ευρώπη 2020» για τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. «Είναι σαν μια ρώσικη κούκλα, μια matryoshka κούκλα», σχολίασε η Μέρκελ. Αλλά η εικόνα της matryoshka προσφέρεται για μια άλλη ερμηνεία, σχολιάζει ο αρθρογράφος του Economist: «Μια Ενωση μέσα στην Ενωση».
Αυτό ακριβώς το σχήμα βιώνει σήμερα την κρίση. «Η Ενωση μέσα στην Ενωση». Αυτή η κρίση δεν έχει συγκυριακό χαρακτήρα, είναι οργανική κρίση. Μη κανονικά στερεότυπα ηγετών-Caesars, προβάλλουν από τις κρίσεις.
«Μοιραίοι» και επικίνδυνοι πολιτικοί, με την έννοια του Γκράμσι, οι Ορμπάν, Κουρτς, Λε Πεν, και πολλοί άλλοι, πολιτικό και ιστορικό προϊόν του τέλους της σοσιαλδημοκρατίας και των υπερήφανων συνεχιστών της «Σχολής του Σικάγου» με τους οικονομολόγους των 64 Νόμπελ ξεπηδούν από το κράτος της «οργανικής» κρίσης της Ευρώπης ως τερατογενέσεις ενός πολιτικού κυνισμού.
Μια κρίση στην Ε.Ε., που κρύβει ότι τα πλεονάσματα του Βορρά συσσωρεύονται ως ελλείμματα του Νότου. (Το 2010, το γερμανικό πλεόνασμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών ήταν 5,5% του ΑΕΠ και έφτασε στο 8,3%.).
Και τότε οι Συνθήκες κρίθηκαν ως επαρκή εργαλεία που θα έπρεπε να γίνουν απόλυτα σεβαστά ενώ, την ίδια στιγμή, το μελάνι για τον «ενάρετο» κύκλο της οικονομίας έκρυβε ότι οι βασικές αιτίες της κρίσης ήταν η τραπεζική κρίση, μια κρίση που αντιμετωπίστηκε και αντιμετωπίζεται από τις κυβερνήσεις μεταφέροντας -δανειζόμενες με δυσμενείς όρους- τεράστια ποσά από τα ταμεία των κρατών στις τράπεζες ως μετρητά ή ως εγγυήσεις.
Οι κανόνες της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς, σαν το πράσινο σκουλήκι που τρέφεται από τα φύλλα που τελικά πέφτουν, κατέστρεψαν την όποια προοπτική της σύγκλισης και της ανάπτυξης σε έναν καπιταλισμό που το κράτος θα περιέσωζε βασικά στοιχεία κοινωνικής και οικονομικής πολιτικής.
Η Μεγάλη Βρετανία το 1975, μόλις δυο χρόνια μετά την πολύπαθη ένταξη της στην Ε.Ε., με κυβέρνηση των Εργατικών αποφασίζεται να προχωρήσει σε δημοψήφισμα για το αν η χώρα θα συμμετέχει στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά. Το Εργατικό Κόμμα διασπάται, με την αριστερή πτέρυγα να τάσσεται κατά και η Θάτσερ ως αντιπολίτευση αναλαμβάνει να σηκώσει το βάρος της καμπάνιας υπέρ του «ναι» στην ένταξη.
Λοιπόν, ποια Ευρώπη πεθαίνει; Η Ευρώπη του νεοφιλελεύθερου κυνισμού πεθαίνει νικημένη από την κυριαρχία των αποτρόπαιων δυνάμεων του εθνικισμού και της ανελευθερίας που εξέθρεψε η ίδια η «Ενωση μέσα στην Ενωση» για να κρατήσει τις κοινωνικές δυνάμεις αιχμάλωτες στον φόβο.
Αυτή η Ευρώπη ας πεθάνει λοιπόν. Ακόμα και αν επιχειρηθεί να χρησιμοποιηθούν αυτές οι ακροδεξιές δυνάμεις ως ανάχωμα στον κόσμο της ελπίδας και της ελευθερίας δεν θα έχουν πολλή ζωή. Για να γεννηθεί το καινούργιο θα πρέπει να αφαιρέσουμε την πολλαπλή εικόνα της matryoshka από την πορεία μας. Μια ένωση για τους λαούς της Ευρώπης. Μια Ενωση αγώνων, ελευθερίας, αλληλεγγύης. Μαζί με τους πρόσφυγες που θέλουν να ζήσουν μαζί μας θα φτιάξουμε τον νέο κόσμο. Θα τους εμποδίσουμε να στήσουν φράχτες στις ζωές και στις ιδέες μας.
  • (1) Ολοι οι κανονισμοί της Ε.Ε. θέτουν τον όρο του «ενάρετου κύκλου» ως προϊόν πολιτικής και κοινωνικής ευθύνης απέναντι στην αναγκαιότητα των διαρθρωτικών (sic) αλλαγών για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.
  • (2) Το «Ευρώ +» συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη της ευρωζώνης ως έκφραση της βαθύτερης αλληλεξάρτησής τους, καθώς και από έξι χώρες εκτός ευρωζώνης […]. Στην πραγματικότητα το «Ευρώ +» άλλαξε τις εργασιακές σχέσεις. Στα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής; Η «κρίση επιδείνωσε τη μακροπρόθεσμη διάβρωση της ευρωπαϊκής μεσαίας τάξης. Η οικονομική κρίση και η αλλαγή των εργασιακών σχέσεων έχουν προκαλέσει τη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης κατά την τελευταία δεκαετία».
* Πολιτικής επιστήμονος, δρος Επιστήμης της Πληροφορίας

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου