Τι συμβαίνει με το «Μπαρμπαρός» και πόσο πιθανό είναι ένα θερμό επεισόδιο από την Τουρκία

CC0

ΚΟΣΜΟΣ

12:24 22.11.2018(ΕΝΗΜΕΡΩΘΗΚΕ 12:51 22.11.2018) Λήψη σύντομου url

Αντώνης Ρηγόπουλος

0 20

Η παρουσία του τουρκικού πλοίου Μπαρμπαρός στο οικόπεδο 4 της κυπριακής ΑΟΖ αυξάνει την ένταση την περιοχή, την ώρα που ξεκινά η γεώτρηση της Exxon Mobil. Ο επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, Μιχάλης Κοντός εξηγεί στο Sputnik πώς αυτό επηρεάζει τις σχέσεις στην περιοχή.

Οι σοβαρές εξελίξεις που έχει προκαλέσει η έναρξη των εργασιών της πετρελαϊκής εταιρείας Exxon Mobil στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη φαίνεται πως κλιμακώνονται, ύστερα και από τα δημοσιεύματα ελληνικών ΜΜΕ, σύμφωνα με τα οποία το τουρκικό ερευνητικό πλοίο Μπαρμπαρός εισήλθε στο οικόπεδο 4 της κυπριακής ΑΟΖ, συνοδεία τεσσάρων ακόμη τουρκικών πολεμικών πλοίων. Μάλιστα, στο σημείο φέρεται έσπευσε και ελληνικό πολεμικό πλοίο.
Με αφορμή τις συγκεκριμένες εξελίξεις, ο επίκουρος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, Μιχάλης Κοντός, μιλά στο Sputnik για το ενδεχόμενο μελλοντικών κινδύνων που μπορεί να δημιουργηθούν, τους τρόπους με τους οποίους μπορεί να αντιδράσει η Κύπρος, αλλά και το αν τουρκική προκλητικότητα είναι σε θέση να εκδιώξει τις πετρελαϊκές εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν στην περιοχή.
Η παρουσία του τουρκικού πλοίου και το ενδεχόμενο αποχώρησης των εταιρειών
Ο κ. Κοντός σημειώνει ότι στη συγκεκριμένη περίπτωση υφίσταται ζήτημα παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κύπρου.

«Επειδή η σκοπιμότητα της παρουσίας του (σ.σ. του Μπαρμπαρός) έχει να κάνει με σεισμολογικές έρευνες, οι οποίες αποσκοπούν στην αποκόμιση δεδομένων που σχετίζονται με την ύπαρξη υδρογονανθράκων, τότε υφίσταται ζήτημα παραβίασης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας», σημειώνει ο Μιχάλης Κοντός.

Όπως εξηγεί, στα πλαίσια του Δικαίου της Θάλασσας, η Κυπριακή Δημοκρατία απολαμβάνει αποκλειστικών κυριαρχικών δικαιωμάτων εκμετάλλευσης των οικονομικών πόρων εντός της ΑΟΖ της.

© AP Photo / Richard Drew

Ώρα μηδέν για τη γεώτρηση της ExxonMobil στο οικόπεδο 10 της κυπριακής ΑΟΖ

Από την άλλη, «η Τουρκία αμφισβητεί τη νομιμότητα της ανακήρυξης και της οριοθέτησης της κυπριακής ΑΟΖ, γεγονός, όμως, που δεν συνάδει με το περιεχόμενο της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (την οποία και αρνείται να υπογράψει), με το εθιμικό δίκαιο, αλλά και με την άποψη που κυριαρχεί στη διεθνή κοινότητα. Πάντως, ο κ. Κοντός εμφανίζεται σχετικά καθησυχαστικός για το αν η τουρκική προκλητικότητα στην περιοχή μπορεί να λειτουργήσει αποθαρρυντικά για τις εταιρείες που επενδύουν στην περιοχή, διώχνοντάς τες από εκεί.
Κάνοντας μια αναφορά στο αντίστοιχο επεισόδιο του περασμένου Φεβρουαρίου με την παρεμπόδιση του γεωτρυπάνου της ΕΝΙ στο οικόπεδο 3, ο κ. Κοντός σημειώνει ότι «μετά από το συμβάν αυτό δεν παρατηρήθηκε καμία τάση φυγής, γεγονός που αποδίδεται στο εξαιρετικά υποσχόμενο ενεργειακό δυναμικό της περιοχής λόγω και της ανεύρεσης του τεραστίου κοιτάσματος Ζορ στην αιγυπτιακή ΑΟΖ».
«Το κίνητρο των εταιρειών εξακολουθεί να είναι ισχυρό, ενώ αυτό θα μπορούσε να τροποποιηθεί εάν οι επόμενες γεωτρήσεις διαψεύσουν τις προσδοκίες», εξηγεί.
«Εξαιρετικά υψηλού κόστους για την Τουρκία η επιλογή του θερμού επεισοδίου»
«Η Τουρκία έχει την επιλογή της στρατιωτικής κλιμάκωσης ως η στρατιωτικά υπέρτερη δύναμη στην εν λόγω εξίσωση», εξηγεί ο κ. Κοντός, ωστόσο ξεκαθαρίζει ότι αυτό «πρόκειται για μία επιλογή εξαιρετικά υψηλού κόστους την οποία και, πιστεύω, προτιμά να αποφύγει».

«Το κόστος αυτό έγκειται στην παρουσία εντός της κυπριακής ΑΟΖ ξένων εταιρειών, οι οποίες προέρχονται από ισχυρά κράτη όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Γαλλία, με τα οποία η Τουρκία δεν θα ήθελε να έρθει σε ρήξη», συμπληρώνει ο κ. Κοντός.

Επίσης σημειώνει ότι το γεγονός πως στην περιοχή δεν υπάρχουν κυπριακά πολεμικά σκάφη περιορίζει την πιθανότητα θερμού επεισοδίου λόγω εσφαλμένου υπολογισμού.

CC0

Η Τουρκία θα ξεκινήσει δραστηριότητες στην κυπριακή ΑΟΖ

Ο κ. Κοντός εκφράζει την εκτίμηση ότι «η Τουρκία θα εξακολουθήσει να υιοθετεί μία στρατηγική καταναγκαστικής διπλωματίας, η οποία θα βασίζεται στην αμφισβήτηση των κυπριακών κυριαρχικών δικαιωμάτων, στην ισχυρή δήλωση παρουσίας, αλλά και στην ύπαρξη μιας αιωρούμενης (πλην όμως ασαφούς) απειλής χρήσης βίας, προκειμένου να πειθαναγκάσει την Κυπριακή Δημοκρατία και τις εταιρείες να αλλάξουν στάση». Η επίδραση της έντασης στις συνομιλίες των δύο κοινοτήτων
Όπως σημειώνει ο Μιχάλης Κοντός, «η τουρκική πλευρά επιχειρεί κατά κόρον να εντάξει τα ενεργειακά θέματα στο πλαίσιο της συζήτησης για το Κυπριακό, έτσι ώστε να προσαρμοστούν στην προκρούστεια κλίνη της αρχής της πολιτικής ισότητας και των συνιστώντων κρατών».

© Φωτογραφία : SOOC/Alexandros Michailidis

Τσαβούσογλου για Κυπριακό: Ας ξυπνήσουν, όσοι μιλάνε για μηδέν εγγυήσεις

«Εναπόκειται στην ελληνοκυπριακή πλευρά (κατ’ ακρίβεια στην Κυπριακή Δημοκρατία) εάν θα δεχτεί να πραγματοποιήσει μια τέτοια υποχώρηση που θα της στερούσε ένα σημαντικό μέσον αναβάθμισης του περιφερειακού της ρόλου», σημειώνει ο καθηγητής. Σημειώνει πάντως ότι η ένταση θα μπορούσε να επηρεάσει το κλίμα και τις προοπτικές συνομιλιών μεταξύ των δύο πλευρών, «όπως έχει συμβεί και στο παρελθόν».
Η αντίδραση της Κύπρου και ο ρόλος των ΗΠΑ

© Φωτογραφία : Προσωπικό αρχείο Μιχάλη Κοντού

Ο Επίκουρος Καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας Μιχάλης Κοντός

Απαντώντας σε ερώτημα σχετικά με το ποια θα μπορούσε να είναι η απάντηση της Κύπρου, ο κ. Κοντός τονίζει ότι «η Κύπρος θα πρέπει να λαμβάνει πολύ σοβαρά υπόψη τον τουρκικό αναθεωρητισμό και να συνεχίσει να ενισχύει τις διεθνείς της συνεργασίες, οι οποίες επενεργούν ως ανάχωμα στην εδραίωση των τουρκικών θέσεων διεθνώς».

«Θα πρέπει να επιχειρηθεί η δημιουργία ενός περιφερειακού μηχανισμού ασφαλείας, ο οποίος να περιλαμβάνει το στοιχείο της αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής σε περίπτωση που ένα μέλος του μηχανισμού δεχτεί επίθεση. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο όμως θα πρέπει και η ίδια να ενισχύσει την αμυντική της θωράκιση», συμπληρώνει ο καθηγητής.

Αναφερόμενος στη στάση των ΗΠΑ για το συγκεκριμένο ζήτημα, ο κ. Κοντός σημειώνει ότι η παρουσία της Exxon Mobil βοηθά στη βαθύτερη εμπλοκή των ΗΠΑ στα θέματα της κυπριακής ΑΟΖ, ενώ σημειώνει ότι γενικά «παρατηρείται ένας σημαντικός βαθμός σύγκλισης των κυπριακών με τα αμερικανικά συμφέροντα σε ό,τι αφορά στα ενεργειακά ζητήματα».
Ωστόσο, ο καθηγητής σημειώνει ότι «παρά την τρέχουσα ρήξη στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, η γεωστρατηγική αξία της Τουρκίας για την Ουάσιγκτον παραμένει ψηλή» και ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν επιθυμούν σε καμία περίπτωση να "χάσουν" οριστικά την Τουρκία».