Σταύρος Λυγερός
Τον Φεβρουάριο 2018 τουρκικά πολεμικά σκάφη εμπόδισαν το ειδικό σκάφος Saipem 12000 που είχε ναυλώσει η ιταλική ΕΝΙ για να πραγματοποιήσει την προγραμματισμένη γεώτρηση στον στόχο “Σουπιά” στο θαλάσσιο οικόπεδο 3 της κυπριακής ΑΟΖ. Η Ιταλία είχε στείλει μία φρεγάτα στην περιοχή, αλλά με εντολή να μην επέμβει, οπότε και η επιχείρηση ήταν απλή για το τουρκικό Ναυτικό.
Οι Τούρκοι δεν τόλμησαν, όμως, να πράξουν τα ίδια στην περίπτωση της γεώτρησης που πραγματοποίησε τόσο η Total όσο και αργότερα η ExxonMobil σε άλλα θαλάσσια οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ.
Η Γαλλία και πολύ περισσότερο οι ΗΠΑ δεν είναι Ιταλία. Τα μηνύματα που είχαν στείλει στην Άγκυρα ήταν σαφή. Για να μην αφήσουν περιθώρια αμφιβολιών για την αποφασιστικότητά τους, μάλιστα, είχαν στείλει στην περιοχή πολεμικά πλοία. Έτσι, ο Ερντογάν υποχρεώθηκε να περιορισθεί σε ρητορικές αντιδράσεις.
Η αδυναμία των Τούρκων να εμποδίσουν το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπως αρχικά είχαν επιχειρήσει, τους οδήγησε σε αλλαγή τακτικής. Εκτός από τις σεισμικές έρευνες του “Μπαρμπαρός”, όπως είναι γνωστό, έστειλαν και το γεωτρύπανο “Πορθητής” να τρυπήσει την κυπριακή ΑΟΖ στα δυτικά της Μεγαλονήσου, σε περιοχή που δεν έχει οριοθετηθεί, λόγω της τουρκικής άρνησης. Και αυτό τον καιρό στέλνουν και το δεύτερο γεωτρύπανό τους “Γιαβούζ” να τρυπήσει στο κόλπο της κατεχόμενης Καρπασίας, εντός των κυπριακών χωρικών υδάτων.
Όπως είχαμε γράψει στις 26 Μαρτίου 2018, «η ENI, η οποία έχει δεσπόζουσα θέση στην κυπριακή ΑΟΖ, εάν το ιταλικό κράτος δεν την προστατεύσει, (όπως δεν την προστάτευσε) θα υποχρεωθεί να συνεταιριστεί με την ExxonMobil ή την Total για να αποκτήσει ομπρέλα προστασίας». Το προηγούμενο διάστημα υπήρχαν πληροφορίες για τις διαπραγματεύσεις μεταξύ ENI και Total, οι οποίες και κατέληξαν σε συμφωνία.
Η ανακοίνωση Λακκοτρύπη για ENI–Total
Χθες (30 Ιουλίου), ο υπουργός Ενέργειας της Κυπριακής Δημοκρατίας Λακκοτρύπης ανακοίνωσε ότι η κοινοπραξία των δύο αυτών εταιρειών εξασφάλισε τα δικαιώματα στο θαλάσσιο οικόπεδο 7 της κυπριακής ΑΟΖ με ποσοστά 50-50. Ταυτοχρόνως, η γαλλική Total αποκτάει συμμετοχή και στα θαλάσσια οικόπεδα 2, 3, 9 και 8, τα δικαιώματα για τα οποία κατείχε η ENI. Η Total θα συμμετάσχει στο θαλάσσιο οικόπεδο 2 με ποσοστό 20%, στο 3 με ποσοστό 30%, στο 9 με ποσοστό 20% και στο 8 με ποσοστό 40%. Ας σημειωθεί ότι στα θαλάσσια οικόπεδα 2, 3 και 9 η ENI είχε ποσοστό 80% και η νοτιοκορεατική Kοgas 20%.
Η διευθέτηση αυτή ουσιαστικά ανοίγει τον δρόμο για την πραγματοποίηση γεωτρήσεων και στα θαλάσσια οικόπεδα, τα δικαιώματα των οποίων ανήκαν στην ENI και στην κοινοπραξία ENI-Kogas. Λόγω της πειρατικής ενέργειας του τουρκικού Ναυτικού τον Φεβρουάριο 2018, το πρόγραμμα των γεωτρήσεων είχε παγώσει, αλλά τώρα πλέον υπάρχει η ομπρέλα προστασίας της Γαλλίας, η οποία έχει αποδείξει ότι μπορεί να κρατάει τους Τούρκους μακριά.
Η εμπλοκή μεγάλων πετρελαϊκών εταιρειών, οι οποίες έχουν πίσω τους ισχυρά κράτη που είναι αποφασισμένα να τις προστατεύσουν, είναι πρακτικά ο μόνος πρακτικός τρόπος της Κυπριακής Δημοκρατίας να αντιμετωπίσει τις πειρατικές ενέργειες της Τουρκίας. Οι πετρελαϊκές εταιρείες θα προτιμούσαν, βεβαίως, να υπάρξει μία συμφωνία Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων για διαμοιρασμό του φυσικού αερίου, αλλά δεν το θέτουν ως όρο.
Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που έχουν μέχρι τώρα ανακαλυφθεί, άλλωστε, τις έχουν πείσει πως στην κυπριακή ΑΟΖ υπάρχει πολλαπλάσιος ενεργειακός πλούτος. Ως εκ τούτου, είναι το συμφέρον τους που τις ωθεί να εμπλακούν, προσφέροντας κατ’ επέκτασιν (μέσω των κρατών τους) την ομπρέλα προστασίας από την τουρκική πειρατεία που η Κυπριακή Δημοκρατία δεν είναι σε θέση να προσφέρει.
Το πρόβλημα, λοιπόν, δεν βρίσκεται στο οριοθετημένο με συμφωνίες (με Ισραήλ και Αίγυπτο) τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ, στο οποίο και έχουν ορισθεί θαλάσσια οικόπεδα. Αυτό έχει πλέον οχυρωθεί με την εμπλοκή της Total και της ExxonMobil, δηλαδή με την εμπλοκή της Γαλλίας και των ΗΠΑ. Και θα οχυρωθεί ολοκληρωτικά εάν παραχωρηθούν δικαιώματα εκμετάλλευσης και για τα θαλάσσια οικόπεδα, για τα οποία δεν έχουν δοθεί άδειες εκμετάλλευσης. Είναι προφανές, μάλιστα, πως θα πρέπει με κάποιον τρόπο να επιλεγούν κοινοπραξίες, στις οποίες συμμετέχει ή η ExxonMobil ή η Total.
Το μη οριοθετημένο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ
Το πρόβλημα είναι για το μη οριοθετημένο τμήμα της κυπριακής ΑΟΖ. Γι’ αυτό, το μόνο που μπορεί να κάνει η Λευκωσία, δεδομένης της απροθυμίας-αδυναμίας της Ελλάδας να προσφέρει αμυντική κάλυψη, είναι τα εξής:
Πρώτον, τα ανεπαρκή μέτρα της ΕΕ, τα οποία υπάρχει ελπίδα ότι θα κλιμακωθούν, λόγω και της επιθετικής αντίδρασης του Ερντογάν.
Δεύτερον, η έκδοση διεθνών ενταλμάτων για τους εμπλεκόμενους στις παράνομες τουρκικές γεωτρήσεις.
Τρίτον, η περαιτέρω ανάπτυξη των τριμερών συνεργασιών (Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ και Ελλάδα-Κύπρος-Αίγυπτος), με τη συμμετοχή και των ΗΠΑ και της Γαλλίας. Εάν αυτές εξελιχθούν και προσλάβουν προοπτικά τις διαστάσεις συμμαχίας, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη ρήξη στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, ενδεχομένως να εγείρουν ένα τείχος στις τουρκικές πειρατικές γεωτρήσεις, στο όνομα της ενεργειακής ασφάλειας. Προς το παρόν, όμως, αυτό είναι στην ατζέντα.
Είναι προφανές πως η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί να υπερασπίσει με στρατιωτικά μέσα την ΑΟΖ της. Έχει και τη δυνατότητα και κυρίως την υποχρέωση, όμως, να εξαντλήσει όλα τα διπλωματικά περιθώρια για να εμπλέξει όσο γίνεται περισσότερο την ΕΕ, την Ουάσιγκτον, αλλά και τις γειτονικές χώρες. Προφανώς, ο Ερντογάν δεν πρόκειται να πτοηθεί από λόγια και να κάνει πίσω.
Στην πραγματικότητα, οι Αμερικανοί και κατ’ επέκτασιν και οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ακόμα καταλήξει πως θα αντιμετωπίσουν τον ανεξέλεγκτο Ερντογάν. Δεν θέλουν να χάσουν την Τουρκία γεωπολιτικά, αλλά από την άλλη πλευρά δεν μπορούν να ανέχονται για πολύ ακόμα τα αλλεπάλληλα “οθωμανικά χαστούκια”, για να χρησιμοποιήσουμε έκφραση του Τούρκου προέδρου.
Όπως φαίνεται και από τα γεγονότα, πάντως, όλα δείχνουν πως με την υπόθεση των S-400 ο κόμπος έχει φθάσει στο χτένι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου