Στις 13 Αυγούστου η Deutsche Welle μετέδιδε ρεπορτάζ που στην εισαγωγή του υπογράμμιζε την εξής εντυπωσιακή παράγραφο: «Το ότι κάποτε ένα πριονιστήριο ξυλείας θα “ενσάρκωνε” τους φόβους των Γερμανών για τον χειμώνα που έρχεται ήταν πριν από μερικούς μήνες αδιανόητο. Ο Κρίστιαν Ρέσγκεν, ιδιοκτήτης πριονιστηρίου στην πόλη Σανκτ Αουγκούστιν κοντά στη Βόνη, βάζει στο αθόρυβο το κινητό του για να απαντήσει με ησυχία στον δημοσιογράφο της DW. Μιλά για πελάτες οι οποίοι γεμίζουν τις αποθήκες με ξύλα από φόβο μήπως οι Ρώσοι κλείσουν οριστικά τη στρόφιγγα και η Γερμανία μείνει χωρίς φυσικό αέριο τον χειμώνα».
Την περασμένη Τετάρτη, ο δήμαρχος της Χάγης ανακοίνωσε πως ο διεθνής διαγωνισμός για την προμήθεια φυσικού αερίου για την κάλυψη των αναγκών της πόλης, που διήρκεσε Ιούνιο και Ιούλιο, απέβη άκαρπος και πως, κατόπιν τούτου, η μόνη λύση για να μην παγώσουν οι δημότες του είναι η άρση των δυτικών κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία!
Την ίδια μέρα, η μετοχή του ρωσικού ενεργειακού γίγαντα Gazprom γνώρισε άνοδο 30%, όταν ο «σκασμένος» από κέρδη ρωσικός ενεργειακός γίγαντας ανακοίνωσε ότι σχεδιάζει να μοιράσει ενδιάμεσο μέρισμα κάτι περισσότερο από 0,8 δολάρια ανά μετοχή στους μετόχους του.
Στις 13 Αυγούστου γνωστοποιήθηκε από ινδικές πηγές ότι οι ΗΠΑ εξέφρασαν «ανησυχίες» προς την Ινδία για το γεγονός ότι εξήχθησαν από την Ινδία στις ΗΠΑ προϊόντα καυσίμων που παρήχθησαν με πρώτη ύλη ρωσικό πετρέλαιο.
Στις αρχές Αυγούστου, ο Νορβηγός υπουργός Ενέργειας Terje Aasland ανακοίνωσε πως η χώρα του θα περιορίσει τις εξαγωγές ηλεκτρικού ρεύματος για να δοθεί προτεραιότητα στην αναπλήρωση των αποθεμάτων νερού, καθώς η στάθμη του στα υδροηλεκτρικά εργοστάσια της χώρας έχει μειωθεί επικίνδυνα.
Πέντε ειδήσεις/γεγονότα που αποδίδουν εύγλωττα το «ενεργειακό χάος» που έχουν προκαλέσει οι δυτικές κυρώσεις -μεταξύ άλλων- στα ρωσικά προϊόντα ενέργειας, την πλήρη αποτυχία τους να πλήξουν τη Ρωσία, αλλά και την απόλυτη επιτυχία τους στο να πλήξουν ενεργειακά με πρωτοφανή σκληρότητα την Ευρώπη και να υποσκάψουν την προθυμία για επίδειξη «αλληλεγγύης».
Πέρα από αυτό το πρόχειρο απάνθισμα εντυπωσιακών ειδήσεων από το «μέτωπο» του ενεργειακού πολέμου, ακόμη πιο εύγλωττα είναι τα πραγματικά δεδομένα.
Το «πάγωμα» του Nord Stream ΙΙ, ο πόλεμος, οι κυρώσεις
Τα γεγονότα δείχνουν ότι το «πάγωμα» του -έτοιμου, «με το κλειδί στο χέρι»- αγωγού Nord Stream ΙΙ από τη γερμανική Αρχή Ενέργειας τον Ιούλιο του 2021 είχε σφόδρα υποτιμηθεί – εκτός ίσως από λίγους που γνώριζαν τις πραγματικές διακυβεύσεις. Ο αγωγός αυτός θα παρέκαμπτε την Ουκρανία (απαξιώνοντας αυτήν την ίδια, αλλά και τα δυτικά γεωπολιτικά σχέδια γύρω από αυτήν) και θα προμήθευε την Ευρώπη με διπλάσιες ποσότητες ρωσικού φυσικού αερίου σε σχέση με τον Nord Stream I. Ισως δεν θα ήταν υπερβολή να λεχθεί ότι «κύβος» για τον πόλεμο στην Ουκρανία ερρίφθη τον Ιούλιο του 2021. Σε κάθε περίπτωση, η ενεργειακή διπλωματία και ο ενεργειακός ανταγωνισμός προηγήθηκαν του πολέμου και εντάθηκαν ύστερα από το ξέσπασμά του.
Υστερα από το ξέσπασμα του πολέμου, το γνωστό στις ΗΠΑ -και… άκρως επωφελές- δόγμα του Ψυχρού Πολέμου «Οι ΗΠΑ πάνω, η Ρωσία έξω, η Γερμανία κάτω» ίσχυσε περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον τομέα στον τομέα της ενέργειας, αν και όχι απόλυτα. Περισσότερο απ’ όλα, ίσχυσε στο σκέλος «η Γερμανία (η Ε.Ε. συνολικά) κάτω»: η Ευρώπη και ακόμη εντονότερα η Γερμανία βρέθηκαν στο επίκεντρο των επιπτώσεων της ενεργειακής κρίσης.
Με το «πάγωμα» του Nord Stream ΙΙ η Γερμανία ανέλαβε, πιθανόν χωρίς να το συνειδητοποιήσει, μεγάλα γεωπολιτικά ρίσκα. Στα χρόνια της ανάδειξής της σε ηγεμονική στην Ε.Ε., η γερμανική οικονομία στηρίχτηκε στο στρατηγικό τρίπτυχο «φτηνή ενέργεια από τη Ρωσία - φτηνά εργατικά χέρια από την Ανατολή - φτηνές εισαγωγές από την Κίνα». Ο πόλεμος στην Ουκρανία, που χωρίς το «πάγωμα» του Nord Stream ΙΙ πιθανότατα θα είχε αποφευχθεί, υπονόμευσε ευθέως τουλάχιστον τον πρώτο πυλώνα αυτής της στρατηγικής.
Αντ’ αυτού, προέβαλλε σαν ελπίδα η γρήγορη συντριβή της Ρωσίας υπό το βάρος των δυτικών κυρώσεων. Εξι μήνες μετά το ξέσπασμα του πολέμου, αυτή η ελπίδα έχει καταρρεύσει…
Η Δύση χάνει τον ενεργειακό πόλεμο
Οι δυτικές ενεργειακές κυρώσεις είχαν στόχο να στερήσουν τη Ρωσία από τον ζωτικό πόρο των ενεργειακών εξαγωγών (πετρέλαιο, φυσικό αέριο, άνθρακας). Εξι μήνες μετά, όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι το εγχείρημα αυτό έχει αποτύχει πλήρως:
■ Οι εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου, ύστερα από μια πρόσκαιρη κάμψη, έχουν ανακάμψει στα προ του πολέμου επίπεδα. Ο,τι έπαψαν να αγοράζουν τα ευρωπαϊκά διυλιστήρια λόγω «αυτοκυρώσεων», κατευθύνθηκε στην Ασία (Κίνα, Ινδία), την Τουρκία, τη Μ. Ανατολή. Στο πρώτο διάστημα ύστερα από το ξέσπασμα του πολέμου η Ρωσία αναγκάστηκε να πουλάει το πετρέλαιο με πολύ υψηλές εκπτώσεις, αλλά πλέον, όπως σημειώνει και το Bloomberg, έχει ανακτήσει «την ισχύ της τιμολόγησης». Το ρωσικό ESPO πουλιέται στις ασιατικές αγορές στην ίδια τιμή με το αντίστοιχο του Ντουμπάι και το ρωσικό αργό Urals (ναυαρχίδα ρωσικών εξαγωγών στην Ευρώπη) από 35 δολ. φτηνότερα σε σχέση με το Brent τον Απρίλιο, τώρα μόλις 20-25 δολάρια φτηνότερα.
Να σημειωθεί ότι τα επίπεδα τιμών έχουν αυξηθεί τόσο πολύ, ώστε αυτό το επίπεδο είναι πολύ ανώτερο του προπολεμικού. Τέλος, οι δυτικές κυρώσεις παρακάμπτονται με δύο τρόπους: α) Μέσω της μεταφοράς με τάνκερ: ο ιδιωτικός τομέας των μεταφορών μυρίστηκε την ευκαιρία, κι έτσι όχι μόνο ρωσικά και κινεζικά, αλλά και νορβηγικά και -κυρίως- ελληνικά τάνκερ οργώνουν τους ωκεανούς μεταφέροντας το ρωσικό πετρέλαιο παντού. β) Εμφανίζονται πρόθυμοι traders εμπορευμάτων, που αγοράζουν το ρωσικό πετρέλαιο και το προωθούν σε «πεινασμένες» αγορές ή πελάτες. Εν ολίγοις, η Ρωσία θησαυρίζει από τις εξαγωγές πετρελαίου, το οποίο φτάνει παντού – ακόμη και στις ΗΠΑ όπως είπαμε στην αρχή!
■ Εχοντας αυξημένα έσοδα από το πετρέλαιο, η Ρωσία έχει την πολυτέλεια να πιέσει μέχρις ενεργειακής ασφυξίας την Ευρώπη, μειώνοντας διαρκώς τις ροές από τον Nord Stream Ι και απειλώντας να τις διακόψει εντελώς!
Οι ΗΠΑ αποτυγχάνουν ως ηγεσία
Μπροστά σε τόσο οδυνηρή πίεση που δέχεται η Ευρώπη, οι ΗΠΑ αποτυγχάνουν να παράσχουν τις εγγυήσεις μιας στιβαρής ηγεσίας.
■ Το αμερικανικό LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο) δεν επαρκεί για να καλύψει το κενό του ρωσικού και επιπλέον εξελίσσεται ένας σκληρός παγκόσμιος πόλεμος για το LNG, καθώς το διεκδικούν επίσης η Ιαπωνία αλλά και χώρες της Λ. Αμερικής (όπως η Αργεντινή), γεγονός που δυσκολεύει την προμήθεια και ανεβάζει τις τιμές.
■ Οι ΗΠΑ προσπάθησαν να εξασφαλίσουν τη ροή του βενεζουελάνικου πετρελαίου στην Ευρώπη αίροντας τον Μάιο τις κυρώσεις προς τη Βενεζουέλα με αντάλλαγμα τη ροή πετρελαίου στην Ευρώπη, στο πλαίσιο του προγράμματος «πετρέλαιο αντί για χρέος». Πρόσφατα όμως, η κρατική εταιρεία πετρελαίου της Βενεζουέλας PDVSA δήλωσε ότι δεν ενδιαφέρεται πλέον για το πρόγραμμα «πετρέλαιο έναντι χρέους» και ζήτησε από την ιταλική Eni και την ισπανική Repsol καύσιμα για να συνεχίσει να στέλνει πετρέλαιο. Τα διυλιστήρια της PDVSA προσπαθούν να παράγουν βενζίνη και ντίζελ μετά από χρόνια υποεπενδύσεων.
■ Ακόμη μεγαλύτερα εμπόδια αντιμετωπίζει η προσπάθεια των ΗΠΑ να ανοίξουν τους κρουνούς του ιρανικού πετρελαίου προς την Ευρώπη, με μια συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν που θα οδηγήσει σε άρση των αμερικανικών κυρώσεων. Η Σαουδική Αραβία (και το Ισραήλ), μεγάλη αντίπαλος του Ιράν στη Μ. Ανατολή, εμφανίζεται εξοργισμένη και απειλεί με μείωση της παραγωγής πετρελαίου από τον OPEC+.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Μπάιντεν αποτυγχάνει ως ηγεσία στην ίδια του τη χώρα, καθώς οι τιμές της βενζίνης αλλά και συνολικά των προϊόντων κατανάλωσης πετούν στα ύψη, γεγονός που πλήττει τη δημοφιλία του και απειλεί τους Δημοκρατικούς με δεινή ήττα στις ενδιάμεσες αμερικανικές εκλογές του Νοεμβρίου.
Από τον OPEC+ στις BRICS+!
Σαουδική Αραβία, Ινδία, Νότια Αφρική, Τουρκία και άλλες χώρες που αρνούνται να ακολουθήσουν πιστά τις δυτικές κυρώσεις βρίσκονται σε τροχιά συγκρότησης μιας εκ πρώτης όψεως ετερόκλητης και γιγάντιας γεωπολιτικής συμμαχίας, καχύποπτης έναντι των ΗΠΑ και της Ε.Ε. και τουλάχιστον συγκαταβατικής, αν όχι φιλικής, προς τη Ρωσία
Οι δυτικές κυρώσεις, αλλά και οι ΗΠΑ αποτυγχάνουν στο σημαντικότερο «μέτωπο» του ενεργειακού πολέμου: στη συμμαχία με το «βαρύ πυροβολικό» της παραγωγής πετρελαίου, τον OPEC+. Οπως αναφέρθηκε σε άρθρο του Forbes με τον τίτλο «Η νέα παγκόσμια τάξη ενέργειας, ένας πόλεμος φθοράς»:
■ Στο πλαίσιο της αποστολής «διπλωματικής γοητείας» του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών κ. Μπλίνκεν στην Αφρική, βρέθηκε στη Ν. Αφρική, όπου άκουσε στη διάρκεια των επίσημων δηλώσεων από τα χείλη της υπουργού Εξωτερικών της Ν. Αφρικής τα εξής καθόλου κολακευτικά λόγια: «Επειδή όταν πιστεύουμε στην ελευθερία […] δεν μπορείτε να λέτε ότι επειδή η Αφρική κάνει αυτό, θα τιμωρηθείτε από τις Ηνωμένες Πολιτείες […] Ενα πράγμα που σίγουρα δεν μου αρέσει είναι να μου λένε “ή επιλέγεις αυτό ή αλλιώς”…».
■ Στο ίδιο μήκος κύματος, ο υπουργός Εξωτερικών της Ινδίας απάντησε σε ερωτήσεις του ακροατηρίου στη διάρκεια συνδιάσκεψης τον περασμένο Ιούνιο: «Είμαι το ένα πέμπτο του παγκόσμιου πληθυσμού. Είμαι αυτό που σήμερα είναι η 5η ή 6η μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο [...] Αισθάνομαι ότι δικαιούμαι να έχω τη δική μου πλευρά. Δικαιούμαι να σταθμίζω τα δικά μου συμφέροντα και να κάνω τις δικές μου επιλογές. Οι επιλογές μου δεν θα είναι κυνικές και συναλλακτικές. Θα είναι μια ισορροπία των αξιών μου και των συμφερόντων μου. Δεν υπάρχει καμία χώρα στον κόσμο που να αδιαφορεί για τα συμφέροντά της […] Εχω μια χώρα με κατά κεφαλήν εισόδημα 2.000 δολάρια, δεν είναι άνθρωποι που μπορούν να αντέξουν υψηλότερες τιμές ενέργειας. Είναι ηθικό μου καθήκον να διασφαλίσω την καλύτερη δυνατή συμφωνία».
■ Η άρνηση από την Ινδία, τη Σ. Αραβία, τη Ν. Αφρική κ.λπ. να ακολουθήσουν τις δυτικές κυρώσεις κατά της Ρωσίας και οι εξελίξεις έως σήμερα προδιαγράφουν σαφώς την πιθανότητα να δούμε αυτές τις χώρες να γίνονται μέλη της συμμαχίας των BRICS και έτσι να μεταβούμε από τον OPEC+ στις BRICS+, μια ομάδα που φυσικά μαζί με την Κίνα μπορεί να εξελιχθεί σε έναν γεωπολιτικό πόλο με επιρροή σε πάνω από το 60% του πληθυσμού του πλανήτη…
Λίγες μέρες ύστερα από το πρόσφατο ταξίδι του Μπάιντεν στη Σ. Αραβία, η τελευταία ανακοίνωσε μια μικρή και ανούσια αύξηση της παραγωγής πετρελαίου. Κατά την επίσκεψη όμως του Ρώσου υπεύθυνου για τις σχέσεις με το καρτέλ του OPEC, Αλεξάντερ Νόβακ, το κλίμα ήταν θερμό.
Οπως δήλωσε ο νέος γ.γ. του OPEC, Χάιθαμ Αλ Γκάις, εμπιστεύεται τη Ρωσία και η σχέση του καρτέλ με τη Ρωσία «είναι στέρεη».
Εν ολίγοις, οι δυτικές ενεργειακές κυρώσεις είναι τελικά σε όφελος της Ρωσίας, των πετρελαιοπαραγωγών χωρών, των πολυεθνικών της ενέργειας -ανεξαρτήτως «εθνικής» βάσης-, των κερδοσκόπων σε όλη την κλίμακα μέσω του υψηλού πληθωρισμού και της ακόμη υψηλότερης ακρίβειας. Και τιμωρούν τους καταναλωτές και τους πολίτες, ιδιαίτερα της Δύσης, αλλά και του αναπτυσσόμενου κόσμου και των φτωχών χωρών. Γεωπολιτικά, τιμωρούν κατεξοχήν την Ευρώπη, αναβαθμίζουν και διευρύνουν την «καχυποψία» απέναντι στις ΗΠΑ και ευνοούν μια ετερόκλητη συμμαχία ανερχόμενων δυνάμεων, από την Κίνα και τη Ρωσία ώς τη Νότια Αφρική, τη Σ. Αραβία και την Τουρκία.
ΕΠΙΜΥΘΙΟ 1: Αν ο ενεργειακός ανταγωνισμός ήταν πιθανότατα η «θρυαλλίδα» για να ξεσπάσει ο πόλεμος στην Ουκρανία, τότε η αποτυχία των δυτικών κυρώσεων στη Ρωσία μπορεί να λειτουργήσει πολύ επικίνδυνα, στρέφοντας τις ΗΠΑ και τους πιο πρόθυμους εκ των συμμάχων τους στην πολεμική επιτάχυνση (είτε στην Ουκρανία είτε στην Ταϊβάν) για να ανακτηθεί το χαμένο έδαφος στον ενεργειακό ανταγωνισμό. Ο ενεργειακός ανταγωνισμός μπορεί να μυρίζει εξίσου πετρέλαιο ή μπαρούτι…
ΕΠΙΜΥΘΙΟ 2: Ο προαναφερθείς γ.γ. του OPEC έκανε και μια άλλη σημαντική δήλωση: Δεν φταίμε εμείς (για την ενεργειακή κρίση), είπε. Για να συμπληρώσει: «[…] η λύση είναι πολύ σαφής. Ο OPEC την έχει σκιαγραφήσει: επενδύστε, επενδύστε, επενδύστε!». «Περισσότερο κάρβουνο», δηλαδή, με την κλιματική αλλαγή/κρίση εκτός ελέγχου…
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου