Σάββατο 14 Ιανουαρίου 2023

Το δημοψήφισμα που έβαλε τέλος στον θεσμό της βασιλείας στην Ελλάδα

 

credit: AFP
ΙΣΤΟΡΙΑ


Ο τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος Β΄ Γλύξμπουργκ έφυγε από τη ζωή και γυρνάμε το χρόνο πίσω στο 1974 και το δημοψήφισμα που σήμανε το τέλος της μοναρχίας στην Ελλάδα.


Η ουδετερότητα του Καραμανλή

credit: AFP

Για την αδιάβλητη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος όσο και την προετοιμασία για αυτό, οι τηλεοπτικοί σταθμοί δεσμεύονταν να αποδώσουν ίσο χρόνο και στις δύο πλευρές, μόνο που η επιρροή του Κωνσταντίνου προς το λαϊκό αίσθημα παρέμενε εκ των πραγμάτων περιορισμένη: Α. ο ίδιος παρέμενε ακόμη στο Λονδίνο (τη στιγμή που όλοι οι εξόριστοι είχαν επιστρέψει μετά την αποπομπή των Συνταγματαρχών) και Β. κανένα κόμμα από το πολιτικό φάσμα δεν είχε ταχθεί ανοιχτά υπέρ του, πέρα από την Εθνική Δημοκρατική Ένωση του Πέτρου Γαρουφαλιά, που είχε μείνει εκτός Βουλής.

Το σημαντικό είναι ότι η Νέα Δημοκρατία, στους κύκλους της οποίας περιλαμβάνονταν και βασιλόφρονες, ακολούθησε την τακτική της σιωπής: μάλιστα, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απαγόρευσε στους βουλευτές του κόμματός του να πάρουν δημόσια θέση για το δίλημμα βασιλευομένης ή αβασίλευτης, αλλιώς θα διαγράφονταν. Την αμφιλεγόμενη στάση του επεσήμανε και ο διεθνής Τύπος.

Έτσι, τον αγώνα ανέλαβαν διάφορες ενώσεις βασιλοφρόνων ανά την Ελλάδα, οι οποίες κατά βάση στερούνταν προσώπων με αίγλη. Υπέρ του βασιλιά Κωνσταντίνου είχε δηλώσει ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο απόστρατος στρατηγό Σοφοκλή Τζανετή, μεταξύ των λίγων αναγνωρίσιμων.

Ωστόσο, παρέμεναν οι ανησυχίες στα εδάφη των δημοκρατικών: γνώριζαν ότι έπρεπε να αναμετρηθούν με έναν θεσμό που έχει βαθιές ρίζες με ιστορία 150 ετών, ενώ ένας παράγοντας που προκαλούσε άγχος ήταν ότι δικαίωμα ψήφου είχαν άτομα 21 ετών και άνω, πράγμα που άφηνε έξω την πιο «θερμόαιμη» μερίδα της κοινωνίας, που ήταν και εναντίον της βασιλείας.

Σημειώθηκαν επίσης μερικές μεμονωμένες καταγγελίες για κυκλώματα που επεχείρησαν να διαβάλλουν το εκλογικό αποτέλεσμα, αγοράζοντας π.χ. τα εκλογικά βιβλία από δημοκρατικούς ετεροδημότες, χωρίς όμως ουσιαστικό αντίκτυπο.






Τα πράσινα ψηφοδέλτια που αντιστοιχούσαν στην ψήφο υπέρ της αβασίλευτης δημοκρατίας ήταν τριπλάσια σε σχέση με τα καφέ ψηφοδέλτια της αντίπερα πολιτικής όχθης. Όπως φάνηκε, για το μεγαλύτερο μέρος της κοινωνίας, η μοναρχία και ο θεσμός του βασιλιά αποτελούσαν κατάλοιπα του παρελθόντος, τα οποία δεν είχαν θέση στο όραμα του εκσυγχρονισμού.

Και παρά την ανακοίνωση που είχαν δημοσιεύσει οι αστυνομικές αρχές στον Τύπο, απαγορεύοντας τις πολιτικές διαδηλώσεις και παρελάσεις μέχρι την αύριον και γενικώς τις επινίκιες εκδηλώσεις», ο κόσμος βγήκε στους δρόμους το βράδυ της Κυριακής. Λίγο μετά τις 9 μ.μ. ήταν ξεκάθαρη η νίκη των δημοκρατικών και ένα από τα στιγμιότυπα που έμειναν στον φακό ήταν η συγκέντρωση στο Σύνταγμα με κεριά στα χέρια, σαν παρωδία για την κηδεία της βασιλείας.

Με την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων ο εκλεγμένος πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής δήλωσε αιχμηρά ότι «ένα καρκίνωμα αποκόπηκε σήμερα από το σώμα του έθνους».«πεποίθησή μου είναι ότι ο βασιλιάς δεν πρέπει να φοβάται τη γνώμη του λαού».

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου