Ανοίγει κι άλλο το παιχνίδι στις σχέσεις των ΗΠΑ με την Ελλάδα και την Τουρκία και οι συναντήσεις στο περιθώριο της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους στις 12 Ιουλίου φαίνεται πως ήταν ευχάριστα time out από τις πυρετώδεις πολιτικές και διπλωματικές διεργασίες στο παρασκήνιο. Η Βουλή των Αντιπροσώπων ανακοίνωσε και επισήμως ότι περιελήφθη τροπολογία στο ν/σ για τον αμυντικό προϋπολογισμό NDAA, η οποία προβλέπει τη διερεύνηση των δυνατοτήτων για επέκταση της αμερικανικής στρατιωτικής παρουσίας στην Ελλάδα, με έμφαση στα νησιά.
Η πρωτοβουλία της βουλεύτριας των Δημοκρατικών Γκρέις Μενγκ (Grace Meng) από τη Ν. Υόρκη έρχεται ως συνέχεια ανάλογης πρωτοβουλίας που βρίσκεται στη Γερουσία και καλεί τους υπουργούς Αμυνας και Εξωτερικών (Λ. Οστιν και Α. Μπλίνκεν) να υποβάλουν από κοινού στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου έκθεση για τη σχέση ασφάλειας μεταξύ των ΗΠΑ και της Ελλάδας.
H τροπολογία Μενγκ προβλέπει ότι η έκθεση της κυβέρνησης θα πρέπει να κατατεθεί εντός δύο μηνών από την υπογραφή του τελικού νομοσχεδίου του προϋπολογισμού NDAA και να περιλαμβάνει, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, τα ακόλουθα στοιχεία:
● Ανάλυση της δυνατότητας εγκαθίδρυσης νέων βάσεων ή διευρυμένη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ελλάδα, ιδιαίτερα στα ελληνικά νησιά.
● Περιγραφή των δικαιωμάτων χρήσης των βάσεων (basing rights) που παραχωρήθηκαν στις ΗΠΑ βάσει της επικαιροποιημένης Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ - Ελλάδας (MDCA) που υπεγράφη στις 14 Οκτωβρίου 2021 (από τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας).
● Περιγραφή των δραστηριοτήτων και των επενδύσεων των ΗΠΑ στις βάσεις που περιλαμβάνονται στην MDCA.
● Αξιολόγηση του καθεστώτος της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Νόμου περί Αμυνας και Διακοινοβουλευτικής Εταιρικής Σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας του 2021 (U.S.-Greece Defense and Interparliamentary Partnership Act).
Ως προς τον όρο αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου, που αναφέρεται στο κείμενο, αφορά τις Επιτροπές Αμυνας, Πιστώσεων, Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας και Εξωτερικών Υποθέσεων της Βουλής των Αντιπροσώπων.
Οι πρώτες συζητήσεις για συμπερίληψη και νησιών του Αιγαίου στη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας είχαν γίνει το 2018, στο πλαίσιο του 1ου Στρατηγικού Διαλόγου επί διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αλλά σε γενική βάση χωρίς αποτέλεσμα. Στις επόμενες διαπραγματεύσεις επί Ν.Δ. είχε μπει στο τραπέζι η Σκύρος, κάτι που επιβεβαιώθηκε και από τις δύο πλευρές, πλην όμως δεν συμπεριελήφθη εν τέλει στη Συμφωνία. Το αμερικανικό ενδιαφέρον εστιάστηκε στην Αλεξανδρούπολη, που έκτοτε αποτελεί στόχο των τουρκικών επικρίσεων, ενίοτε και προκλήσεων.
Ο πρώην πρέσβης των ΗΠΑ στην Ελλάδα και νυν υφυπουργός Ενέργειας Τζ. Πάιατ αναφερόμενος στο θέμα της Σκύρου (συνέντευξη στον ΣΚΑΪ, Οκτώβριος 2021) είχε δηλώσει μεταξύ άλλων τα εξής: «Οι ΗΠΑ έκαναν σαφές και με τη σημαντική επιστολή του υπουργού Εξωτερικών κ. Μπλίνκεν στον κ. Μητσοτάκη ότι είμαστε προσηλωμένοι στη συνέχιση της ανάπτυξης και διεύρυνσης της παρουσίας μας στον τομέα της άμυνας και ασφάλειας, συμπεριλαμβανομένων των ελληνικών νησιών. Σε αυτή τη χρονική στιγμή δεν εστιάζουμε στη Σκύρο, δεν έχουμε κάποια λειτουργική απαίτηση εκεί. Αλλά σε καμία περίπτωση δεν θα το απέκλεια για το μέλλον».
Η συζήτηση για τη Σκύρο διεξήχθη σε μια περίοδο έντασης στις σχέσεις Αθήνας - Αγκυρας, ενώ οι ΗΠΑ επίσης είχαν εισέλθει σε φάση έντασης με την εξειδίκευση των κυρώσεων CAATSA εις βάρος της Τουρκίας για τους S-400. Η επαναφορά του θέματος με την τροπολογία Μενγκ θεωρείται απίθανο να περάσει στο ν/σ του αμυντικού προϋπολογισμού (θα λάβει την τελική του μορφή τον Νοέμβριο) καθώς παραπέμπει σε πρόσθετη-επικαιροποιημένη Συμφωνία Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας ΗΠΑ - Ελλάδας για την οποία δεν έχει γίνει προεργασία, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές και από τις δύο πλευρές.
Εντούτοις, η κίνηση αυτή δημιουργεί, όπως είναι επόμενο, ερωτήματα για τη σκοπιμότητα που μπορεί να έχει, σε μια περίοδο ρευστότητας στην περιοχή λόγω του Ουκρανικού, αλλά και της προσπάθειας επανεκκίνησης των συνομιλιών Αθήνας-Αγκυρας σε πολιτικό επίπεδο. Στην τρέχουσα περίοδο το ενδιαφέρον των ΗΠΑ επικεντρώνεται στη βόρεια πτέρυγα του ΝΑΤΟ και ταυτόχρονα στη σταδιακή επαναφορά του Τ. Ερντογάν στην τροχιά της Δύσης. Πέραν αυτών, η Τουρκία και με επιστολές στον ΟΗΕ αμφισβητεί ακόμη και το δικαίωμα της Ελλάδας για αμυντικούς εξοπλισμούς των νησιών του Αιγαίου και κάθε συζήτηση για δημιουργία αμερικανικών βάσεων θα εκλαμβανόταν από την Αγκυρα ως ευθεία παρέμβαση υπέρ της Ελλάδας.
Από την ελληνική κυβέρνηση δεν υπήρξε κανένα σχόλιο για την πρωτοβουλία Μενγκ, κατά πάγια πολιτική πρακτική, ενώ τονίζεται πως δεν γίνονται συζητήσεις για βάσεις σε νησιά, παραπέμποντας στη Συμφωνία που κυρώθηκε το 2021. Διπλωματικές πηγές σημειώνουν επιπλέον ότι η ισχύουσα Συμφωνία είναι πενταετούς διάρκειας και θα ήταν πρόωρη η συζήτηση επικαιροποίησης ή επέκτασης. Ως προς την τουρκική αξίωση αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, οι ίδιες πηγές σημειώνουν την πάγια ελληνική θέση ότι δεν τίθεται θέμα διαπραγμάτευσης.
Συνομιλίες κορυφής στο Κάιρο
Για την κυβέρνηση προέχει αυτή τη χρονική περίοδο να διατηρηθεί το momentum για την επανεκκίνηση των ελληνοτουρκικών και παράλληλα να ενισχυθούν περαιτέρω οι σχέσεις συνεργασίας με τις άλλες χώρες. Ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης επισκέπτεται σήμερα το Κάιρο όπου θα έχει συνάντηση με τον πρόεδρο της Αιγύπτου Αλ Σίσι, ενώ συζητήσεις με τους ομολόγους τους θα έχουν οι υπουργοί Εξωτερικών και Αμυνας, Γ. Γεραπετρίτης και Ν. Δένδιας. Οι δύο υπουργοί είχαν τις προηγούμενες μέρες τηλεφωνικές συνομιλίες με τους Σ. Σούκρι και Μ. Ζάκι, αντίστοιχα, για τα θέματα διμερούς συνεργασίας, αλλά και τις εξελίξεις στον Νίγηρα, το Σουδάν και τη Λιβύη.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου