Δύσκολα μπορεί να συνειδητοποιήσει κανείς όσα αντικρίζει, όταν επισκέπτεται το Άουσβιτς:

Κουτιά από το παρασιτοκτόνο «Zyclon B» με το οποίο οι SS δηλητηρίαζαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους στους θαλάμους αερίων, τόνοι από πλεξούδες γυναικών τις οποίες κούρεψαν γουλί, παπούτσια και πατερίτσες των αναπήρων πολέμου αποτελούν «ζωντανά» αντικείμενα, πειστήρια όσων είχαν διαπραχθεί από τους Ναζί σε εκείνο τον τόπο.

Σαν σήμερα, στις 27 Ιανουαρίου το 1945, τα πειστήρια αυτά γίνονται γνωστά σε όλον τον κόσμο, όταν σοβιετικοί στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού απελευθέρωσαν περίπου 7.000 ανθρώπους από το Άουσβιτς-Μπίρκεναου, από τον τόπο στον οποίο συντελέστηκαν οι μεγαλύτερες θηριωδίες της ανθρωπότητας. Από τον τόπο στον οποίο η ανθρώπινη αξιοπρέπεια τσακίστηκε με κάθε δυνατό τρόπο.

Από πολωνικό στρατόπεδο σε κέντρο μαζικής εξόντωσης

Το Άουσβιτς προτού φτάσει στα «χέρια» των ναζί ήταν πολωνικό στρατόπεδο. Κατά την εισβολή των Γερμανών στην Πολωνία μετατράπηκε στο μεγαλύτερο στρατόπεδο συγκέντρωσης και από το 1942 σε κέντρο μαζικής εξόντωσης των Εβραίων.

Από το 1940 μέχρι και το 1945 οι Ναζί έστειλαν στο Άουσβιτς 1.300.000 ανθρώπους, εκ των οποίων: 1.100.000 Εβραίοι, 140.000-150.000 Πολωνοί, 23.000 Ρομά/ Αθίγγανοι, 15.000 σοβιετικούς στρατιώτες και επιπλέον 25.000 άλλων εθνοτήτων.

Από αυτούς 1.100.000 πέθαναν εκεί.

Ο Τοίχος της Ντροπής, οι θάλαμοι αερίων και οι φούρνοι

Από το 1941 έως και το 1943, στην αυλή ανάμεσα στα κτήρια 10 και 11 οι άνδρες των SS εκτέλεσαν εν ψυχρώ χιλιάδες ανθρώπους μπροστά από τον «Τοίχο του Θανάτου». Κυρίως Πολωνούς πολιτικούς κρατούμενους μέλη της πολωνικής αντίστασης και σοβιετικούς στρατιώτες.

Μπροστά από τον τοίχο αυτό έχασαν τη ζωή τους γυναίκες, άντρες, ακόμη και μωρά παιδιά. Όπως στους θαλάμους αερίων, έτσι και εδώ, τα θύματα δεν γνώριζαν πως επρόκειτο να εκτελεστούν.

Εκείνοι πίστευαν πως θα έκαναν μπάνιο. Έμπαιναν στις τουαλέτες, έβγαζαν τα ρούχα τους και τους μετέφεραν γυμνούς μπροστά από τον τοίχο, ξεγυμνωμένους από κάθε ίχνος αξιοπρέπειας και τους πυροβολούσαν.

Εικόνες που σήμερα φαντάζουν εξωφρενικές.

Η προπαγάνδα για το Άουσβιτς και οι πιο αδύναμοι «κρίκοι»

Παίρνοντας το τρένο για το Άουσβιτς, οι περισσότεροι δεν γνώριζαν για όσα επρόκειτο να βιώσουν. Θεωρούσαν πως θα ξεκινούσαν μια καινούργια ζωή κάπου, όπου θα εργάζονταν. Βλέπετε η προπαγάνδα των Ναζί είχε καταφέρει να καλύψει με μεγάλη μαεστρία τις φρικαλεότητές τους. Μόλις έφταναν εκεί, δεν υπήρχε πλέον αμφιβολία για όσα θα ακολουθούσαν.

Τη χειρότερη, όμως, μοίρα την είχαν οι ηλικιωμένοι, οι ανάπηροι και τα μωρά παιδιά. Και αυτό γιατί δεν ήταν χρήσιμοι για τους Ναζί. Δεν μπορούσαν να δουλέψουν. Εκτελούνταν προτού καταχωρηθούν ως διαμένοντες στο Άουσβιτς. Άρα, οι αριθμοί των ανθρώπων που πέρασαν από εκεί, δεν αντιπροσωπεύουν στο ελάχιστο όλους εκείνους που έχασαν τη ζωή τους από τα τάγματα των SS.

Οι γυναίκες από την άλλη, πέραν του ότι μπορούσαν να εργαστούν, είχαν και μια ακόμη χρησιμότητα. Εκατοντάδες γυναίκες, κυρίως εβραϊκής καταγωγής, χρησιμοποιήθηκαν ως πειραματόζωα στις προσπάθειες του Γερμανού γυναικολόγου, Carl Clauberg, να τις στειρώσει. Για τον σκοπό αυτό έκανε ενέσεις στις μήτρες τους με καυστικό υγρό. Οι περισσότερες απ’ αυτές πέθαναν απευθείας, άλλες δολοφονήθηκαν προκειμένου να γίνουν αυτοψίες στα σώματά τους, ενώ εκείνες που επιβίωσαν έμειναν για το υπόλοιπο του βίου τους ανάπηρες.

Οι ημέρες πριν την απελευθέρωση και οι πορείες του θανάτου

Στα μέσα Ιανουαρίου 1945, οι σοβιετικές δυνάμεις πλησίαζαν το συγκρότημα του στρατοπέδου συγκέντρωσης του Άουσβιτς. Οι άντρες των SS κατέστρεψαν ό,τι πρόλαβαν από όσα μαρτυρούσαν τις φρικαλεότητες που είχαν σημειωθεί έως τότε, για να μην αφήσουν πίσω τους πειστήρια. Ανάμεσά σε όσα κατέστρεψαν ήταν και οι θάλαμοι αερίων στο στρατόπεδο του Μπίρκεναου.

Λίγες ημέρες πριν ξεκινήσουν οι πορείες θανάτου, χιλιάδες ήταν εκείνοι και εκείνες που σκοτώθηκαν εντός των στρατοπέδων.

Έπειτα, άρχισαν να εκκενώνουν το Άουσβιτς και τα υποστρατόπεδά του. Ανάγκασαν σε εκκένωση περίπου 60.000 κρατούμενους. Συγκεκριμένα, οι SS τους ανάγκασαν να κατευθυνθούν βορειοδυτικά, περπατώντας μέσα στο βαθύ χειμώνα για 55 χιλιόμετρα ή δυτικά, περπατώντας 63 χιλιόμετρα μέχρι το Wodzislaw (Loslau) στο δυτικό τμήμα της Άνω Σιλεσίας.

Τουλάχιστον 3.000 κρατούμενοι πέθαναν μόνο κατά τη διαδρομή προς το Gliwice. πιθανώς έως και 15.000 κρατούμενοι πέθαναν κατά τη διάρκεια των πορειών εκκένωσης από το Άουσβιτς και τα υποστρατόπεδα.

Αρκετοί, όμως, ακόμη και από εκείνους που απελευθερώθηκαν από τα στρατόπεδα του Άουσβιτς και του Μπίρκεναου, πέθαναν τις αμέσως επόμενες ημέρες από το φαγητό. Και αυτό γιατί οι περισσότεροι, όντας 25-35 κιλά, το πρώτο πράγμα που έκαναν φεύγοντας από αυτό το μέρος, στο οποίο ζούσαν - ή μάλλον απλώς υπήρχαν - σε κάτι παραπάνω από εξαθλιωτικές συνθήκες, ήταν να βρουν φαγητό. Ωστόσο, ο οργανισμός δεν το άντεξε.

Αν, τελικά, υπάρχει κάτι που μπορεί να συμπυκνώσει όσα αντιπροσωπεύει αυτός ο μαρτυρικός τόπος είναι μια φράση σε μια επιγραφή που περιμένει όσους επισκέπτονται το μουσείου του Άουσβιτς:

«Αυτοί που δεν θυμούνται το παρελθόν, είναι καταδικασμένοι να το επαναλάβουν». Ας μην ξεχνάμε, λοιπόν