Βαθιά διχασμένη παραμένει η Ευρώπη στο θέμα της αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους. Οι ανακοινώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου το Σάββατο, της Γαλλίας στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ και της Πορτογαλίας το βράδυ της Κυριακής αποτελούν ιστορικά γεγονότα και γι’ αυτό προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση του Νετανιάχου («δεν θα υπάρξει παλαιστινιακό κράτος») και υψηλόβαθμων αξιωματούχων οι οποίοι εκτοξεύουν απειλές για ακόμα μεγαλύτερη κλιμάκωση στη Γάζα και τη Δυτική Οχθη (σ.σ.: ο Μπεν Γκβιρ ζητάει άμεση προσάρτηση της Δυτικής Οχθης).
Ωστόσο, παρά την ιστορική αναγνώριση των Γάλλων και ειδικά των Βρετανών (που φέρουν άμεση ιστορική ευθύνη για ό,τι έχει συμβεί τα τελευταία 75 χρόνια), μια σειρά από άλλα κράτη εξακολουθούν να κρατούν εξοργιστική στάση άρνησης.
Στη λίστα της ντροπής και στη λάθος πλευρά της Ιστορίας, εκτός βέβαια από την Ελλάδα του Κυριάκου Μητσοτάκη, συμπεριλαμβάνονται χώρες όπως η Γερμανία, η Ιταλία, η Αυστρία, η Τσεχία, η Ολλανδία, η Δανία, η Κροατία, η Φινλανδία και οι τρεις Βαλτικές: Eσθονία, Λετονία, Λιθουανία. Γιατί αρνούνται ακόμα ορισμένες από αυτές και τι σημαίνει για τους Παλαιστινίους άραγε αυτή η πράξη; Μπορεί να δημιουργηθεί ένα παλαιστινιακό κράτος από τη στιγμή που τα εδάφη του είναι «κατακρεουργημένα» από τον ισραηλινό στρατό και τους εποίκους; «Μόνο τα λόγια δεν θα σταματήσουν τις φρικαλεότητες», ανέφερε σχετικά η Διεθνής Αμνηστία, αποκαλώντας κενό γράμμα την πρόσφατη απόφαση του Λονδίνου.
Ανυποχώρητοι κόντρα στο ρεύμα
Γερμανία
Στη Γερμανία, μπορεί βάσει μιας έρευνας του Ινστιτούτου Forsa στις αρχές Αυγούστου το 54% των ερωτηθέντων να τάσσεται υπέρ της αναγνώρισης (31% κατά), ωστόσο η γερμανική κυβέρνηση εξακολουθεί να αρνείται. «Δεν θα συμμετάσχουμε σε αυτή την πρωτοβουλία», δήλωσε ο καγκελάριος Φρίντριχ Μερτς του CDU τον Αύγουστο, κατά τη διάρκεια επίσκεψης του Καναδού πρωθυπουργού Μαρκ Κάρνεϊ. Ωστόσο οι πιέσεις που δέχεται τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό μεγαλώνουν.
Δανία
Η κυβέρνηση στη Δανία έχει δείξει μεγάλη απροθυμία και δεν έχει εκφράσει καμία πρόθεση να αναγνωρίσει την Παλαιστίνη, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών Λαρς Λόκε Ράσμουσεν επιμένει ότι αυτό πρέπει να γίνει στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων για μια λύση δύο κρατών. Η Δανία εξακολουθεί να αρνείται να δεχτεί ακόμα και τραυματίες από τη Γάζα, σε αντίθεση με την Ιταλία, τη Γαλλία, τη Νορβηγία και τη Γερμανία, μεταξύ άλλων, αψηφώντας τις εκκλήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Η σοσιαλδημοκράτης πρωθυπουργός της χώρας, Mέτε Φρεντέρικσεν, υποστηρίζει μάλιστα ότι αυτό αποτελεί μέρος της ευρύτερης μεταναστευτικής πολιτικής της και συνδέει την απάνθρωπη αυτή απόφαση με τον κίνδυνο, όπως λέει, «να υπάρχουν περισσότεροι “εγκληματίες” αλλοδαποί στη Δανία». Κατά τα άλλα, η Δανία στις 12 Σεπτεμβρίου ψήφισε υπέρ της Διακήρυξης της Νέας Υόρκης για την ειρηνική επίλυση του παλαιστινιακού ζητήματος και την εφαρμογή της λύσης των δύο κρατών.
Κροατία
Την προηγούμενη εβδομάδα στην Κροατία, ο πρωθυπουργός Αντρέι Πλένκοβιτς είπε στο Κοινοβούλιο: «Η αναγνώριση της Παλαιστίνης δεν θα οδηγήσει σε καμία λύση. 147 χώρες την έχουν ήδη αναγνωρίσει. Σταμάτησε αυτό τον πόλεμο, σταμάτησε τα θύματα;». Στον αντίποδα, ο πρόεδρος της χώρας επικρίνει την κυβέρνηση λέγοντας: «Αντί να ξεκινήσει τη διαδικασία αναγνώρισης του παλαιστινιακού κράτους ως πρώτο βήμα για την επίτευξη μιας λύσης δύο κρατών και μόνιμης ειρήνης στη Μέση Ανατολή, η κυβέρνηση της Κροατίας υποστηρίζει τους Ισραηλινούς αξιωματούχους που υποστηρίζουν ανεπιφύλακτα την πολιτική του πολέμου και της βίας». Οι Πράσινοι (Možemo!) θα θέσουν αυτές τις μέρες εκ νέου στην ημερήσια διάταξη του κροατικού Κοινοβουλίου ένα ψήφισμα υπέρ της αναγνώρισης, ωστόσο δεν αναμένεται να ψηφιστεί.
Τσεχία
Αποδεικνύεται σταθερά πιστή σύμμαχος του Ισραήλ η Τσεχία. Οπως αναφέρει το τσεχικό μέσο Dennik Referendum, «η Τσεχία θα υποστηρίζει πάντα και σε όλα την ισραηλινή θέση, εκτός και αν οι ΗΠΑ αντιταχθούν σε αυτήν». Τόσο ο πρωθυπουργός, ο υπουργός Εξωτερικών όσο και όλοι οι διπλωμάτες χρησιμοποιούν πάντα τη διατύπωση «η Τσεχική Δημοκρατία υποστηρίζει τη λύση δύο κρατών, στο πλαίσιο της οποίας θα δημιουργηθεί μια ανεξάρτητη Παλαιστίνη, αλλά μόνο ύστερα από συμφωνία με το Ισραήλ».
Αυστρία
Παρ’ όλο που η απογοήτευση της αυστριακής ομοσπονδιακής κυβέρνησης για τις ενέργειες του ισραηλινού στρατού στη Γάζα αυξάνεται, η αναγνώριση της Παλαιστίνης ως κράτους δεν αποτελεί ακόμη θέμα συζήτησης. Η κυβέρνηση είναι «ενωμένη στην επιθυμία της για μια λύση δύο κρατών με βάση το διεθνές δίκαιο», με ένα «βιώσιμο παλαιστινιακό κράτος», το οποίο, ωστόσο, «πρέπει να είναι το αποτέλεσμα μιας πολιτικής διαδικασίας», εξήγησε το γραφείο του ομοσπονδιακού καγκελάριου Κρίστιαν Στόκερ. Προς το παρόν, πρόσθεσε «υπάρχουν ακόμη πολλά βήματα μπροστά μας».
Ολλανδία
Κάθετα αντίθετη βέβαια και η κυβέρνηση της Ολλανδίας, όπως δήλωσε ο υπουργός Εξωτερικών, Κάσπαρ Φέλντκαμπ, στις αρχές Αυγούστου, απορρίπτοντας παράλληλα τις εκκλήσεις για αναστολή των εισαγωγών όπλων από το Ισραήλ.
Διχάζει η στάση της Ελλάδας με τα πισωγυρίσματα
Στον αντίποδα, στην Ελλάδα, παρότι το ελληνικό Κοινοβούλιο έχει ψηφίσει την αναγνώριση από τον Δεκέμβριο του 2015 ομόφωνα, παρουσία του Παλαιστίνιου προέδρου Μαχμούντ Αμπάς, με βάση τα σύνορα του 1967 και με πρωτεύουσα την Ανατολική Ιερουσαλήμ, αυτό δεν έγινε ποτέ πράξη. Ούτε επί ΣΥΡΙΖΑ ούτε επί Ν.Δ.
«Δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς το αν συμφωνούμε με την αναγνώριση», απάντησε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σε πρόσφατη ερώτηση της «Εφ.Συν.» σχετικά με το αν η κυβέρνηση θα ακολουθήσει το παράδειγμα άλλων χωρών. «Εχει διατυπωθεί εδώ και πολλά χρόνια και εμείς ως κυβέρνηση το επαναλαμβάνουμε σε κάθε ευκαιρία. Το ερώτημα είναι πότε. Και το πότε έχει να κάνει με τα συμφέροντα της χώρας». Οπως φαίνεται, για την κυβέρνηση Μητσοτάκη τα «συμφέροντα» είναι σημαντικότερα από 70.000 νεκρούς. Τι σημαίνει όμως για τους ίδιους τους Παλαιστινίους αυτή η νέα φάση αναγνωρίσεων;
«Με αναγνωρίζεις, άρα πρέπει να με προστατέψεις»
Μια αίσθηση αισιοδοξίας μεταφέρει ο Μιχιάρ Εκτάμι, πρόεδρος της Ενωσης Παλαιστίνιων Εργαζομένων στην Ελλάδα, απαντώντας στο ερώτημα της «Εφ.Συν.»: «Η αναγνώριση δεν είναι κάτι τυπικό ή συμβολικό, έχει πρακτική και νομική σημασία. Εξάλλου, μην ξεχνάμε πως και το Ισραήλ ιδρύθηκε με απόφαση του ΟΗΕ. Δείτε ποιοι ενοχλούνται τώρα, οι Αμερικανοί και ο Νετανιάχου. Ολα αυτά τα κράτη αναγνωρίζουν τα σύνορα του ’67 και είναι υποχρεωμένα πλέον να τηρήσουν αυτό που λένε: αφού με αναγνωρίζεις, έχεις την υποχρέωση να με προστατεύεις. Δημιουργείται πλέον ένα νομικό προηγούμενο, ο κόσμος χαράζει έναν χάρτη που βάζει την Παλαιστίνη στα δικά της εδάφη. Στην Αγγλία πλέον δεν μιλάνε για Γάζα και Δυτική Οχθη, αλλά για παλαιστινιακό κράτος. Ποιος περίμενε η Αγγλία να αναγνωρίσει έπειτα από τόσα χρόνια ότι είμαστε ένα κράτος υπό κατοχή;».
Ο ίδιος προσθέτει: «Ολα ωστόσο αυτά θα μείνουν στο συμβολικό, αν δεν συνοδευτούν με σοβαρές κυρώσεις (άρθρο 7 της διακήρυξης του ΟΗΕ) και αν δεν σταματήσει άμεσα το μακελειό. Με όσους συνομιλούμε στη Γάζα, μας λένε ότι οι τελευταίες εξελίξεις τούς δίνουν ελπίδα και ηθικό στήριγμα και νιώθουν ότι θα τους προστατεύσει από τον εκτοπισμό. Ανοίγει ο δρόμος να απονομιμοποιηθεί η κατοχή. Εχουμε διανύσει ήδη τον μισό δρόμο με αγώνα και αίμα, αλλά θα τον διανύσουμε όλο».
Κάπως πιο επιφυλακτικός εμφανίζεται ο γενικός γραμματέας της Παλαιστινιακής Παροικίας στην Ελλάδα, Αχμέτ Χασάν. «Θα σας πω τι είπε σχετικά ένας Παλαιστίνιος γιατρός στη Γάζα πριν από λίγο: “Είναι σαν να μου φέρνετε έναν ασθενή, να κάνετε τη διάγνωση, αλλά να μην τον θεραπεύετε”. Με άλλους που μιλάμε φαίνεται πως αποτελεί για αυτούς μια ελπίδα, αλλά λένε ότι χρειάζονται πολύ περισσότερα. Για μένα είναι υποκριτική η στάση όλων αυτών των χωρών που τώρα αναγνωρίζουν το παλαιστινιακό κράτος. Δεν έχει ουσιαστικό αντίκρισμα, αν δεν συνοδεύεται από άλλα, πολύ σκληρά μέτρα. Το μόνο θετικό είναι ότι πιέζεται το Ισραήλ», μας λέει.
Σε πρόσφατο σχετικό άρθρο του ο καθηγητής Πολιτειολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Δημήτρης Χριστόπουλος, ισχυρίζεται ότι το θέμα της αναγνώρισης είναι αποπροσανατολιστικό καθώς «σήμερα, η λύση των δύο κρατών είναι νεκρή. Για να είμαστε ακριβείς, ήταν ήδη τελειωμένη πριν από την 7η Οκτωβρίου 2023 και πλέον είναι θαμμένη βαθιά. [...] Για να έχουμε κράτος, χρειάζονται τρία στοιχεία: έδαφος, λαός και εξουσία. Το μόνο που έχει απομείνει στους Παλαιστινίους είναι ο λαός. Κι αυτός απειλείται με αφανισμό ή εξανδραποδισμό. Εδαφος αδυνατούν να διεκδικήσουν σήμερα, καθώς το Ισραήλ προσαρτά τα κατεχόμενα. Τέλος, ούτε εξουσία υπάρχει καθώς η νόμιμη “παλαιστινιακή αρχή” μόνο αρχή δεν είναι, διεφθαρμένη και απολύτως απονομιμοποιημένη στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Επομένως, το αίτημα, σήμερα, είναι μόνο συμβολικό».
Ο ίδιος υποστηρίζει πως «σε αυτή τη συγκυρία, το ανυπέρθετο πρόταγμα δεν είναι η αναγνώριση ενός κράτους που δεν μπορεί να υπάρξει. Είναι οι διεθνείς κυρώσεις σε βάρος του ισραηλινού κράτους και τίποτε άλλο. Περιορισμός εμπορίου, πάγωμα περιουσιακών στοιχείων κυβερνητικών στελεχών, αποκλεισμός από διεθνείς αγορές. Διακοπή διπλωματικών σχέσεων, απαγόρευση επισκέψεων ή συναντήσεων υψηλού επιπέδου. Εμπάργκο όπλων, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, απαγόρευση εισόδου ή μετακίνησης».
Το παρελθόν της αλληλεγγύης από την Ιρλανδία
Ευτυχώς υπάρχει και μια άλλη Ευρώπη στο συγκεκριμένο ζήτημα. Η Ιρλανδία αναγνώρισε επίσημα το παλαιστινιακό κράτος στις 28 Μαΐου 2024, αλλά η χώρα και ο λαός της υποστηρίζουν από καιρό την ίδρυσή του. Η Ιρλανδία ήταν η πρώτη χώρα της Ε.Ε. που υποστήριξε το αίτημα το 1980 και η δημόσια υποστήριξη προς την Παλαιστίνη ήταν πάντα πολύ μεγάλη. Με την πάροδο των ετών, οι διάφορες κυβερνήσεις προσπάθησαν να εξισορροπήσουν τη βούληση του λαού με την ευαίσθητη διπλωματική κατάσταση που δημιουργούσε το γεγονός ότι δύο από τους στενότερους συμμάχους της χώρας, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ, ήταν και παραμένουν ένθερμοι υποστηρικτές του Ισραήλ.
Η λογική πίσω από τη μακροχρόνια υποστήριξη της Ιρλανδίας προς την Παλαιστίνη σχετίζεται με την κοινή αποικιακή ιστορία των δύο χωρών. Υπό τη βρετανική κυριαρχία, η αστυνομική δύναμη «Black and Tans» τρομοκρατούσε την Ιρλανδία καθώς αυτή αγωνιζόταν για την ανεξαρτησία της και η ίδια δύναμη αργότερα αναπτύχθηκε στην Παλαιστίνη. Πολλοί άνθρωποι στην Ιρλανδία εξακολουθούν να βλέπουν παραλληλισμούς μεταξύ της ιστορίας της χώρας και της μεταχείρισης του παλαιστινιακού λαού από το Ισραήλ, ειδικά των παράνομων εποικισμών στα κατεχόμενα.
Ισπανία
Το 2015, ο Πέδρο Σάντσεθ έγραψε στον λογαριασμό του στο twitter: «Θα αναγνωρίσουμε το Κράτος της Παλαιστίνης όταν γίνω πρωθυπουργός». Στις 28 Μαΐου 2024, η ισπανική κυβέρνηση υπό τον Σάντσεθ ενέκρινε την αναγνώριση, μαζί με την Ιρλανδία και τη Νορβηγία. Μόνο τυχαία δεν είναι η διαχρονική πολιτική υποστήριξη της Ισπανίας στον παλαιστινιακό αγώνα. Μεταξύ άλλων, στη δεκαετία του 1960, πολλοί Παλαιστίνιοι, κυρίως άνδρες, πήγαν να σπουδάσουν στην Ισπανία. Ορισμένοι έμειναν και δημιούργησαν μικτές οικογένειες με Ισπανίδες συζύγους.
Μετά τον θάνατο του Φράνκο, το 1975, ο πρωθυπουργός Αδόλφο Σουάρεθ ήταν ο πρώτος Ευρωπαίος ηγέτης που υποδέχθηκε τον Γιάσερ Αραφάτ, το 1979. Η PLO άνοιξε το πρώτο της γραφείο στη Μαδρίτη το 1972 και αναγνωρίστηκε από το ισπανικό κράτος το 1977. Το 1989, κατά τη διάρκεια της ισπανικής προεδρίας, η Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα υιοθέτησε τη Διακήρυξη της Μαδρίτης, η οποία αναγνώριζε «τα νόμιμα δικαιώματα του παλαιστινιακού λαού, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματός του για αυτοδιάθεση». Το 1991, η Διάσκεψη της Μαδρίτης άνοιξε τον δρόμο για τις ειρηνευτικές συνομιλίες στη Μέση Ανατολή και προετοίμασε το έδαφος για τις συμφωνίες του Οσλο το 1993.
Στις 8 Σεπτεμβρίου 2025, ο Ισπανός πρωθυπουργός ανακοίνωσε εννέα μέτρα για την αντιμετώπιση της κρίσης στη Γάζα, μεταξύ των οποίων η επιβολή εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ, ο περιορισμός των εισαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού και της πρόσβασης από αέρος/θαλάσσης, η υποστήριξη της Παλαιστινιακής Αρχής και η αύξηση της ανθρωπιστικής βοήθειας. Σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη από το Βασιλικό Ινστιτούτο Elcano και δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2025, το 82% των ερωτηθέντων Ισπανών πιστεύει ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία στη Γάζα και το 78% υποστηρίζει την επίσημη αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη.
* Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι: Marina Kelava (H-Alter.org - Κροατία), Lola García-Ajofrín (El Confidencial - Ισπανία), Emma Louise Stenholm (Føljeton - Δανία), Conor O’Carroll (The Journal Investigates - Ιρλανδία), Kim Son Hoang (Der Standard - Αυστρία), Petr Jedlička (Denik Referendum - Τσεχία).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου