Σε συμφωνία για κοινό δανεισμό της ΕΕ ύψους 90 δισ. ευρώ για τα επόμενα δύο χρόνια κατέληξαν χθες οι ηγέτες των κρατών μελών στη Σύνοδο Κορυφής.
«Με σκοπό την εξασφάλιση της απαραίτητης οικονομικής στήριξης για την Ουκρανία από το δεύτερο τρίμηνο του 2026, συμπεριλαμβανομένων των στρατιωτικών αναγκών της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συμφωνεί να χορηγήσει στην Ουκρανία δάνειο ύψους 90 δισεκατομμυρίων ευρώ για τα έτη 2026-2027, με βάση τον δανεισμό της ΕΕ από τις κεφαλαιαγορές, με την υποστήριξη του προϋπολογισμού της ΕΕ», αναφέρουν τα συμπεράσματα της Συνόδου.Πρόκειται για μια ήττα της θέσης της Γερμανίας, αλλά και της Κομισιόν οι οποίες από την αρχή επέμειναν στη λύση του δανείου επανορθώσεων με βάση τα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. Και φυσικά είναι μια δικαίωση του Βελγίου που από την αρχή διαφωνούσε με τη νομική βάση για τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια.
Η ΕΕ στο σύνολό της πάντως είχε απώλειες: από τη συμφωνία για τον κοινό δανεισμό εξαιρέθηκαν η Τσεχία, η Ουγγαρία και η Σλοβακία, που πάντως δέχθηκαν να μην μπλοκάρουν τη διαδικασία, οπότε η λύση εξασφάλισε την απαραίτητη ομοφωνία. Επίσης, τα συμπεράσματα για την Ουκρανία δεν συνυπογράφονται από την Ουγγαρία και την Σλοβακία.
Στα χαρτιά, η συζήτηση για το δάνειο με βάση τα παγωμένα ρωσικά κεφάλαια δεν έχει τελειώσει ακόμα, αφού αποφασίστηκε ότι οι 27 χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να συμφωνήσουν.«Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλεί το Συμβούλιο και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο να συνεχίσουν να εργάζονται επί των τεχνικών και νομικών πτυχών των πράξεων που θεσπίζουν Δάνειο Αποζημιώσεων με βάση τα ταμειακά υπόλοιπα που σχετίζονται με τα ακινητοποιημένα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας», καταγράφεται στα συμπεράσματα.
Πηγές της «Εφ.Συν.» ανέφεραν ότι το ενδεχόμενο δανείου επανορθώσεων έχει ουσιαστικά «πεθάνει» και αυτή η αναφορά στα συμπεράσματα συμπεριλήφθηκε ουσιαστικά για να... σώσουν την αξιοπιστία του Καγκελαρίου της Γερμανίας.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, εντύπωση προκάλεσε η δήλωση του Φρίντριχ Μερτς αμέσως μετά το τέλος της Συνόδου, ο οποίος τοποθετείτο εναντίον του κοινού δανεισμού της ΕΕ. Κι όμως, ισχυρίστηκε ότι εκείνος το είχε ζητήσει! «Το χρηματοδοτικό πακέτο για την Ουκρανία έχει οριστικοποιηθεί. Όπως είχα ζητήσει, η Ουκρανία λαμβάνει δάνειο 90 δισεκατομμυρίων ευρώ χωρίς επιτόκιο. Αυτά τα κεφάλαια επαρκούν για να καλύψουν τις στρατιωτικές και δημοσιονομικές ανάγκες της Ουκρανίας για τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό είναι ένα αποφασιστικό μήνυμα για τον τερματισμό του πολέμου, επειδή ο Πούτιν θα κάνει παραχωρήσεις μόνο όταν συνειδητοποιήσει ότι ο πόλεμός του δεν θα αποδώσει», δήλωσε μετά το τέλος της Συνόδου.
Το δάνειο θα δοθεί σε δύο δόσεις και δεν αναμένεται να επιβαρύνει τους εθνικούς προϋπολογισμούς των κρατών μελών. Παραμένει αδιευκρίνιστο ωστόσο αν θα επηρεαστούν οι οικονομικοί φάκελοι άλλων ευρωπαϊκών projects.
Το εν λόγω δάνειο θα αποπληρωθεί από την Ουκρανία μόνο μετά την είσπραξη των αποζημιώσεων. Μέχρι τότε, αυτά «τα περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας θα παραμείνουν ακινητοποιημένα και η ΕΕ επιφυλάσσεται του δικαιώματός της να τα χρησιμοποιήσει για την αποπληρωμή του δανείου, σε πλήρη συμφωνία με το ενωσιακό και το διεθνές δίκαιο».
Στο κείμενο των συμπερασμάτων αναφέρεται επίσης ότι για το δάνειο ενίσχυσης της Ουκρανίας, σημασία έχει η ενίσχυση των ευρωπαϊκών και ουκρανικών αμυντικών βιομηχανιών, η Ουκρανία να συνεχίσει να τηρεί το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης της διαφθορά, καθώς και ο ειδικός χαρακτήρας της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας ορισμένων κρατών μελών και τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας όλων των κρατών μελών.
Το παρασκήνιο της Συνόδου
Το θέμα της χρηματοδότησης της Ουκρανίας αντιμετωπίστηκε ως ζήτημα αξιοπιστίας της ΕΕ. Στη Σύνοδο Κορυφής, οι ηγέτες άφησαν το θέμα της ενίσχυσης του Κιέβου τελευταίο, γνωρίζοντας ότι θα χρειαστεί τον περισσότερο χρόνο των ηγετών.
Στο τραπέζι αρχικά βρισκόταν η πρόταση της Κομισιόν για ένα δάνειο βασισμένο στα ρωσικά παγωμένα περιουσιακά στοιχεία. Η ΕΕ θα παρακρατούσε τους τόκους από τα κεφάλαια της Ρωσίας που βρίσκονται -κυρίως- στο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα Euroclear του Βελγίου και τα οποία έχουν «παγώσει» από την έναρξη του πολέμου και όταν τελειώσει ο πόλεμος, τα χρήματα θα αφαιρεθούν από τις αποζημιώσεις που θα κληθεί να πληρώσει η Ρωσία.
Ωστόσο, κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι η Ρωσία θα δεχθεί να πληρώσει τις επανορθώσεις στην Ουκρανία ή ότι δε θα προσφύγει σε δικαστήρια δικά της ή τρίτων χωρών κατά της απόφασης της ΕΕ. Αυτό το ενδεχόμενο ανησυχεί πρωτίστως το Βέλγιο στου οποίου το έδαφος βρίσκεται η Euroclear. Το Βέλγιο ζητούσε λοιπόν αυξημένες εγγυήσεις από τα κράτη-μέλη ότι, σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά, θα μπορέσει άμεσα να απαντήσει στην πρόκληση της Μόσχας.
Ως plan B υπήρχε πάντα το σχέδιο του κοινού δανεισμού της ΕΕ με εγγύηση τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό. Η απόφαση χρειάζεται ομοφωνία και γι αυτό είχε καταρχάς απορριφθεί, αφού σε Γερμανία, Ολλανδία και άλλους «τσιγκούνηδες του Βορρά» δεν αρέσει η ιδέα του ευρωομολόγου.
Η συζήτηση έφτασε σε αδιέξοδο όταν ένας νέος συμβιβασμός έφτασε στο τραπέζι των ηγετών. Σε αυτόν, καταγράφηκε μια βασική αλλαγή στην πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής: το σχέδιο απέρριπτε την πιθανότητα χρήσης του επόμενου προϋπολογισμού της ΕΕ (2028-2034) για την ανάληψη των εθνικών εγγυήσεων που θα πρότειναν τα κράτη μέλη για την προστασία του Βελγίου και του Euroclear.
Για την Επιτροπή, η υιοθέτηση του προϋπολογισμού της ΕΕ μετά το 2027 θα ήταν η πιο σταθερή και αξιόπιστη εγγύηση. Αλλά για να γίνει αυτό θα απαιτηθεί ομοφωνία κατά την έγκριση του νέου προϋπολογισμού. Φαίνεται ότι το Βέλγιο όμως φοβήθηκε ότι αυτή η ομοφωνία δεν θα λειτουργούσε και προτιμά να διατηρήσει τις εγγυήσεις σε εθνικό επίπεδο μετά το 2027, τουλάχιστον προς το παρόν.
Το Βέλγιο εξακολουθούσε να ζητεί «απεριόριστες εγγυήσεις» κάτι που δέχθηκε Γερμανία, Πολωνία και χώρες της Βαλτικής, αλλά καμία άλλη χώρα. Επίσης, στο κείμενο αναφερόταν ότι οι εγγυήσεις θα είναι «νομικά δεσμευτικές, άνευ όρων, αμετάκλητες και κατόπιν αιτήματος», αναφέρει το κείμενο. Η παροχή εγγυήσεων παρέμενε προαιρετική, αλλά η συμμόρφωσή τους θα είναι υποχρεωτική.
Ωστόσο ούτε αυτό το σχέδιο προχώρησε. Πηγές της «ΕφΣυν» ανέφεραν ότι το κείμενο που κατέθεσε η Κομισιόν «ήταν πολύ τεχνικό και τελικά κακό», προκαλώντας καταρχάς την παρέμβαση της Πρωθυπουργού της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και τελικά των υπολοίπων χωρών.
Και τότε ήταν που οι ηγέτες ξεκίνησαν να μιλάνε για τον κοινό δανεισμό της ΕΕ με βάση το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.
Τι είπε ο Έλληνας Πρωθυπουργός για την απόφαση
«Θεωρώ ότι η λύση η οποία προκρίθηκε, ένα δάνειο δηλαδή από το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι αυτό δεν έχει πρακτικά δημοσιονομικές συνέπειες για καμια ευρωπαϊκή χώρα, ήταν η ενδεδειγμένη λύση λαμβάνοντας υπόψη την συνθετότητα και τις νομικές δυσκολίες του εγχειρήματος να αξιοποιηθούν αυτή τη στιγμή οι παγωμένοι ρωσικοί πόροι, ένα ενδεχόμενο το οποίο δεν αποκλείστηκε στα συμπεράσματα τα οποία συμφωνήσαμε αλλά το οποίο ακόμα χρειάζεται περισσότερο χρόνο επεξεργασίας σε περίπτωση που καταλήξουμε σε αυτή τη λύση», σχολίασε ο Έλληνας Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης.
«Σε κάθε περίπτωση το μήνυμα το οποίο εκπέμπεται από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο είναι ότι η Ουκρανία μπορεί να καλύψει για το άμεσο μέλλον τις χρηματοδοτικές της ανάγκες και ότι η Ευρώπη στέκεται έμπρακτα στο πλευρό της Ουκρανίας χρησιμοποιώντας, όπως είπα, το περιθώριο του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού χωρίς δηλαδή να υπάρχουν πρακτικά δημοσιονομικές συνέπειες για τα κράτη μέλη», συμπλήρωσε.
Σε ερώτηση για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο και αν βλέπει κίνδυνο οι πόροι για την άμυνα και την Ουκρανία να «θυσιάσουν» κάποιους άλλους, ο Πρωθυπουργός απάντησε: «Νομίζω ότι προτρέχουμε λίγο. Ουσιαστικά οι συζητήσεις για το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο ξεκινούν μόλις τώρα. Αυτό το οποίο επί της αρχής έχει συμφωνηθεί είναι η βασική αρχιτεκτονική του αλλά δεν έχει γίνει καμία συγκεκριμένη πρόταση ακόμα πέραν της αρχικής τοποθέτησης της Επιτροπής σχετικά με τα ποσά και το πώς αυτά κατανέμονται στις διάφορες κατηγορίες του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού. Ένα είναι βέβαιο και αυτό διαφάνηκε και από τη σημερινή συζήτηση, είναι ότι υπάρχει μια κρίσιμη μάζα χωρών, θα τους χαρακτήριζα φίλους της συνοχής και της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής, που δεν πρόκειται ουσιαστικά να δεχθούν περικοπές στα δύο αυτά προγράμματα τα οποία αποτελούν και τους βασικούς δύο πυλώνες πάνω στους οποίους χτίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες όλο το πλαίσιο της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Όμως εκτιμώ ότι οι διαπραγματεύσεις αυτές θα είναι σύνθετες και δύσκολες, η κυπριακή προεδρία η οποία αναλαμβάνει σε δώδεκα μέρες από τώρα θα παρουσιάσει εικάζω τις πρώτες προτάσεις της για τις συγκεκριμένες κατανομές των πόρων και ελπίζουμε και ευχόμαστε ότι σε ένα χρόνο από τώρα θα μπορούμε να συμφωνήσουμε στο επόμενο δημοσιονομικό πολυετές πλαίσιο».
Δήλωση Κύπριου Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι «η συζήτηση για το συγκεκριμένο θέμα διήρκησε έξι ώρες και αφορούσε την νομική ευκρίνεια που πρέπει να χαρακτηρίζει μια τέτοια απόφαση. Είχαν εκφραστεί ανησυχίες από αρκετά κράτη-μέλη και μέσα σε αυτό το πλαίσιο αποφασίστηκε να συνεχιστεί η συζήτηση σε επίπεδο μόνιμων αντιπροσώπων για αξιοποίηση των συγκεκριμένων ρωσικών κεφαλαίων. Στο μεταξύ, η Επιτροπή είχε βάλει ενώπιον Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και την επιλογή να δανειστεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Υπήρξε συμφωνία για αυτή την επιλογή. Για την άλλη επιλογή θα συνεχιστεί η συζήτηση».
Ο ίδιος διευκρίνισε ότι «το 70% των χρημάτων θα είναι για θέματα άμυνας και ασφάλειας, και ένα 30% για τις δημοσιονομικές ανάγκες της Ουκρανίας. Θα υπάρχει ασφαλιστική δικλείδα για την Ευρωπαϊκή Ένωση σε σχέση με τις αγορές και από που γίνονται».
Τι είπε ο πρωθυπουργός για τις αγροτικές κινητοποιήσεις
Ερωτηθείς για τις κινητοποιήσεις των αγροτών στην Ελλάδα ο Κυριάκος Μητσοτάκης δήλωσε:
«Κάποιοι αγρότες αισθάνονται την ανάγκη να διαφωνήσουν με τις προτάσεις που έχουν γίνει από την κυβέρνηση. Η κυβέρνηση παραμένει ανοιχτή σε διάλογο. Λέμε «ναι» στο διάλογο λέμε όμως «όχι» - με κάθε τρόπο και σε κάθε τόνο – στην αχρείαστη ταλαιπωρία της κοινωνίας και στις επιπτώσεις που ένα ενδεχόμενο παρατεταμένο μπλόκο θα έχει στη λειτουργία της οικονομίας. Έρχονται Χριστούγεννα, νομίζω ότι όλοι αντιλαμβάνονται ότι ο κόσμος θέλει να μετακινηθεί, κάποιοι θέλουν να γυρίσουν στα χωριά τους, οι χειμερινοί προορισμοί θέλουν να λειτουργήσουν. Και νομίζω ότι αυτό είναι κάτι το οποίο θα λάβουν όλοι πάρα πολύ σοβαρά υπόψη τους. Από εκεί και πέρα η κυβέρνηση έχει σκύψει με προσοχή πάνω στα προβλήματα των αγροτών. Θεωρεί ότι έχει αντιμετωπίσει πολλά από τα δικαιολογημένα αιτήματά. Αλλά προφανώς δεν πρόκειται να ενδώσουμε σε κανέναν, θα έλεγα, μαξιμαλισμό ο οποίος να μας βγάζει από το ευρωπαϊκό πλαίσιο το οποίο είναι πάρα πολύ καθορισμένο και να μας οδηγεί τελικά σε λύσεις οι οποίες δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές ούτε από την κυβέρνηση αλλά ούτε και από την Ευρώπη. Από εκεί και πέρα θέλω να τονίσω και να επαναλάβω με κάθε τρόπο ότι η εξυγίανση, η ενσωμάτωση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, για την οποία θα υπάρχει ονομαστική ψηφοφορία αύριο, μάλλον σήμερα γιατί είναι ήδη 4 το πρωί ώρα Ελλάδος, αποτελεί μια δοκιμασία και μια πρόκληση για όλα κόμματα αν πραγματικά εννοούν αυτό το οποίο λένε ότι θέλουν να πάμε σε ένα σύστημα αδιάβλητων επιδοτήσεων και να παίρνουν τις επιδοτήσεις αυτοί οι οποίοι πραγματικά τις δικαιούνται. Οφείλουν να στηρίξουν αυτή τη μεταρρύθμιση και να μη στρουθοκαμηλίζουν και να κρύβουν το κεφάλι τους στην άμμο. Ήδη αυτή η μεταρρύθμιση έχει οδηγήσει σε εξοικονομήσεις πόρων. Πόροι οι οποίοι θα ανακατανεμηθούν όπως έχουμε πει στους κτηνοτρόφους μας, οι οποίοι έχουν πραγματική ανάγκη, στους παραγωγούς, στους βαμβακοπαραγωγούς. Και με αυτό τον τρόπο αποδεικνύουμε τελικά στην πράξη αυτό το οποίο λέμε, ότι όχι απλά δεν χάνονται ευρωπαϊκοί πόροι, αλλά τελικά τα χρήματα τα οποία θα περισσέψουν από την εξυγίανση του συστήματος θα τα καρπωθούν αυτοί που τα έχουν πραγματικά ανάγκη».
Τέλος για το ρόλο της Ελλάδας μας ως «γέφυρα» στην Ανατολική Μεσόγειο και για έναν πιο ενεργό ρόλο στη διαμόρφωση της ευρωπαϊκής στάσης για τη Μέση Ανατολή, ενόψει και της επίσκεψή του τη Δευτέρα στην Ιερουσαλήμ και τη Ραμάλα, ο κ. Μητσοτάκης σημείωσε:
«Καταρχάς θεωρώ σημαντικό ότι θα επισκεφτώ τη Δευτέρα στα πλαίσια της τριμερούς συνάντησης Ελλάδος – Κύπρου – Ισραήλ και τη Ραμάλα αλλά προφανώς και την Ιερουσαλήμ. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που παραδοσιακά διατηρεί στρατηγική σχέση με το Ισραήλ αλλά και εξαιρετικές σχέσεις με την παλαιστινιακή αρχή, οπότε θα μας δοθεί η ευκαιρία να συζητήσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα περάσουμε από τη φάση της πρώτης πολυπόθητης ανακωχής στα επόμενα στάδια του σχεδίου όπως αυτό τουλάχιστον έχει συμφωνηθεί από όλους τους εμπλεκόμενους και να διερευνήσουμε και τον ρόλο τον οποίο μπορεί η Ελλάδα να παίξει σε αυτή την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση θέλω να επαναλάβω ότι το τριμερές σχήμα Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ φέρνει κοντά χώρες που αποτελούν, θα έλεγα, παράγοντες και πυλώνες σταθερότητας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και εκτιμώ ότι οι συζητήσεις οι οποίες θα γίνουν σε αυτήν την συγκυρία, λαμβάνοντας υπόψη και το τι έχει διαμειφθεί στη Γάζα τα τελευταία χρόνια θα είναι εξαιρετικά σημαντικές».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου