Σοβαρές ενδείξεις ότι η αστυνομική βία εναντίον προσφύγων και μεταναστών στη Σάμο αποτελεί συστηματική και εκτεταμένη πρακτική, και μάλιστα ανεκτή από σχεδόν το σύνολο των κρατικών φορέων και των οργανώσεων που δραστηριοποιούνται στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, φέρνει στο φως η αναφορά όσων έζησε και είδε ασυνόδευτος ανήλικος πρόσφυγας στο Αστυνομικό Τμήμα στο Βαθύ, όπου, έπειτα από απόπειρα αυτοκτονίας που έκανε στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης, κρατήθηκε μέρες δεμένος με χειροπέδες σε καρέκλα και χτυπήθηκε βάναυσα και κατ’ εξακολούθηση από αστυνομικούς.
Η συγκλονιστική μαρτυρία του -το πλήρες κείμενο δημοσιοποιεί εξ ολοκλήρου σήμερα η «Εφ.Συν.» σε πρόχειρη μετάφραση από τα αγγλικά- εμπεριέχεται σε αναφορά της οργάνωσης Advocates Abroad προς τον Συνήγορο του Πολίτη, την αρμόδια αρχή για τη διερεύνηση των καταγγελιών αστυνομικής βίας.
Η αναφορά συμπληρώνεται με φωτογραφίες από τα τραύματα και τις ουλές του πρόσφυγα και από τη μαρτυρία της δικηγόρου της οργάνωσης, Τζένιφερ Χόλιγκαν.
Σε επίσκεψή της στο Τμήμα στο Βαθύ το πρωί της 6ης Φεβρουαρίου, η κ. Χόλιγκαν είδε τον ανήλικο δεμένο με χειροπέδες σε καρέκλα στην αίθουσα αναμονής του Τμήματος και τον πλησίασε για να πληροφορηθεί την αιτία της σύλληψης.
«Ηταν φανερό ότι βρισκόταν σε πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Το πόδι του έτρεμε. Τη μια στιγμή γελούσε, την άλλη βρισκόταν σε αγωνία», σημειώνει.
Της είπε ότι τον κρατούσαν έτσι από την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου και ότι τον είχαν χτυπήσει οι αστυνομικοί, όπως και άλλους τρεις ασυνόδευτους ανηλίκους το προηγούμενο βράδυ.
Τον ξαναείδε την επομένη, έξω από το Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης. Τον είχαν αφήσει το πρωί, ύστερα από τέσσερις μέρες και πέντε νύχτες κράτηση.
Στις 10 Φεβρουαρίου το απόγευμα συναντήθηκαν ξανά στην είσοδο του Κέντρου, για να γίνει η καταγραφή της μαρτυρίας του.
Είναι πολλά τα περιστατικά
Αυτό που σοκάρει στην καταγγελία δεν είναι μόνο οι πρακτικές της αστυνομίας, που φέρνουν στον νου τις παλιές αποκαλύψεις για το Αστυνομικό Τμήμα Ομόνοιας, συνώνυμο έκτοτε βασανιστηρίων και αστυνομικής βίας.
Αλλωστε, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες είχε καταγγείλει τον Δεκέμβριο ότι Ιρακινός, θύμα βασανιστηρίων είχε κρατηθεί 19 μέρες δεμένος με χειροπέδες σε πάγκο του διαδρόμου του Τμήματος της Σάμου, χωρίς δυνατότητα για μπάνιο, καθαρά ρούχα, κατάλληλη σίτιση και φαρμακευτική αγωγή.
Το κλίμα ατιμωρησίας που φαίνεται ότι καλλιεργείται από την απροθυμία ή την αδυναμία της φυσικής και πολιτικής ηγεσίας να παρέμβει, δείχνει να έχει οδηγήσει σε ανεξέλεγκτη έξαρση της αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας στα νησιά.
Συνολικά οκτώ αναφορές υπέβαλαν τον τελευταίο ενάμιση μήνα στον Συνήγορο οι Advocates Abroad, ενώ άλλες καταγγελίες βρίσκονται στο στάδιο της τελικής διερεύνησης.
Η κατάσταση προξενεί ιδιαίτερη ανησυχία καθώς βρίσκονται στο τελικό στάδιο τα σχέδια της κυβέρνησης να κατασκευάσει κέντρα κράτησης στη Σάμο και την Κω και να επεκτείνει τη χωρητικότητα του κέντρου κράτησης στη Λέσβο, τη στιγμή που δεν μπορεί να εξασφαλίσει ότι τηρούνται από την αστυνομία οι στοιχειώδεις νόμιμες διαδικασίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Εξίσου όμως σοκάρει το κλίμα αποσιώπησης, αν όχι συγκάλυψης, που φαίνεται ότι έχει επιβληθεί στο Κέντρο Υποδοχής και Ταυτοποίησης του νησιού, δίνοντας την εντύπωση γενικευμένης συναίνεσης σε πρακτικές που προσκρούουν μετωπικά στην αποστολή ανθρωπιστικών και ιατρικών οργανώσεων.
Δεν μπορεί παρά να δημιουργεί πολύ σοβαρά ερωτήματα η κατάληξη της ιστορίας του ανήλικου πρόσφυγα, ο οποίος, με νωπές τις ουλές από την απόπειρα αυτοκτονίας, με εμφανή τα τραύματα από την κακοποίηση και με εμφανή επιδείνωση της ψυχικής του κατάστασης, αφέθηκε τουλάχιστον άλλες δύο εβδομάδες να ζει στο Κέντρο χωρίς ενδεδειγμένη υποστήριξη, στο ίδιο περιβάλλον που τον οδήγησε να προσπαθήσει να βάλει τέλος στη ζωή του.
Συγκλονιστική μαρτυρία
Η μαρτυρία του, όπως την κατέγραψε μέσω διερμηνέα η κ. Χόλιγκαν, έχει ως εξής:
«Αντιμετώπισα πολλές δυσκολίες στον καταυλισμό. Εχω διαβήτη και ψυχολογικά προβλήματα και δεν λαμβάνω κατάλληλη ιατρική παρακολούθηση από την Ιατρική Παρέμβαση. Από τότε που καταγράφηκα στον καταυλισμό τον Ιανουάριο, επισκέπτομαι τακτικά το ιατρείο της οργάνωσης να ζητήσω αγωγή, αλλά οι γιατροί μού λένε κάθε φορά να ξαναέρθω την επομένη.
Εχω κουραστεί και έχω αναστατωθεί από όλο αυτό, όπως και από την αναμονή για το επόμενο στάδιο της διαδικασίας ασύλου. Δεν έχω οικογένεια στη χώρα μου ούτε στην Ευρώπη, δεν ξέρω τι θα γίνει στη ζωή μου.
Οσο περιμένω, ζω δίπλα σε ενήλικους στο καμπ που μας ενθαρρύνουν [τους ανήλικους] να κάνουμε ναρκωτικά και να πίνουμε αλκοόλ, σαν αυτούς. Υπάρχει πολλή βία μεταξύ των διαφορετικών εθνικών ομάδων, γιατί κάθε ομάδα έχει διαφορετική αντιμετώπιση από το γραφείο ασύλου, την αστυνομία και την Ιατρική Παρέμβαση. Η δική μας εθνική ομάδα αντιμετωπίζει συνεχώς διακρίσεις και κατηγορείται για τα προβλήματα του καταυλισμού. Είναι άσχημη η κατάσταση.
Την Παρασκευή 3 Φεβρουαρίου 2017, πήγα ξανά στο λυόμενο της Ιατρικής Παρέμβασης να ζητήσω αγωγή και με έδιωξαν, όπως πάντα. Τα λόγια τους με έφεραν σε κατάσταση απελπισίας. Πήγα πίσω στη σκηνή μου και άρχισα να κόβομαι με μαχαίρι στο μπράτσο. Το μόνο που θυμάμαι στη συνέχεια είναι να με κρατά από τον ώμο ο φίλος μου και να με οδηγεί στο ιατρείο.
Οσο μου έκαναν ράμματα, ένας άντρας δίπλα μου φαινόταν σαν να πεθαίνει. Οι γιατροί τού έκαναν μαλάξεις στην καρδιά. Ενιωσα να με πλημμυρίζει η αγωνία και άρχισα να χτυπώ το κεφάλι μου στον τοίχο του ιατρείου. Εφτασε η αστυνομία και μου πέρασαν χειροπέδες. Οταν έφτασα στο Τμήμα, με έδεσαν με τις χειροπέδες σε μια καρέκλα δίπλα στην είσοδο και με άφησαν εκεί τρεις νύχτες.
Την επομένη, με πλησίασαν αστυνομικοί και φώναξαν, “Γαμώ την Αλγερία”. Αναστατώθηκα και τους φώναξα, “Γαμώ την Ελλάδα”. Τότε μου έβγαλαν τις χειροπέδες και με τράβηξαν σ’ ένα δωμάτιο με άλλους αξιωματικούς. Με χτύπησαν με κλομπ, γροθιές και κλοτσιές.
Υπήρχε επίσης ένα τέιζερ και μου έριξαν. Πονούσα πολύ στα πλευρά, την πλάτη και τους ώμους. Μετά από μιάμιση ώρα, σταμάτησαν να χτυπούν. Με πήγαν στον κοινόχρηστο χώρο και με ξανάδεσαν στην καρέκλα.
Την επομένη, Κυριακή, δεν άντεχα στην ιδέα ότι θα περάσω τρίτη νύχτα δεμένος στην καρέκλα και φοβόμουν μήπως με χτυπήσουν πάλι οι αστυνομικοί. Ανοιξα την κλειδαριά στις χειροπέδες και κατάφερα να διαφύγω. Ηταν ωραία να είμαι ελεύθερος, μακριά από την αστυνομία. Κρύφτηκα σ’ ένα άδειο κτίριο στην πόλη για να περιμένω μια-δυο ώρες μέχρι να γυρίσω στον καταυλισμό. Κάποιος από τη γειτονιά πρέπει να με είδε και φώναξε την αστυνομία, που ήρθε να με συλλάβει. Με τράβηξαν στο αυτοκίνητο και άρχισαν να με χτυπούν στη διαδρομή προς το Τμήμα. Ενιωθα τρομαγμένος και αβοήθητος».
Ξανά τέιζερ
Οι ουλές στο μπράτσο του ασυνόδευτου ανήλικου που είχε μόλις αποπειραθεί να δώσει τέρμα στη ζωή του δεν εμπόδισαν τους αστυνομικούς, που τον κράτησαν μέρες δεμένο σε καρέκλα και τον χτυπούσαν κατ’εξακολούθηση με κλομπ, γροθιές και κλοτσιές, ενώ του έκαναν και ηλεκτροσόκ με τέιζερ
«Οταν έφτασα, η αστυνομία με οδήγησε στο ίδιο δωμάτιο και με χτύπησε πολύ δυνατά με γροθιές, κλοτσιές και κλομπ. Μου έκαναν και πάλι ηλεκτροσόκ με το τέιζερ. Πονούσε όλο μου το σώμα. Αυτή τη φορά, μερικοί αξιωματικοί κάλυψαν τα πρόσωπά τους με μάσκες, ωστόσο ξέρω ποιοι είναι. Μετά τα χτυπήματα, με έδεσαν στην καρέκλα περνώντας χειροπέδες στους αστραγάλους και στους καρπούς. Πεινούσα και δεν μου έδωσαν φαγητό εκείνη τη μέρα.
Το βράδυ είδα τρεις ανήλικους από τον καταυλισμό να τους φέρνουν στο Τμήμα. Τους πήγαν σ’ ένα δωμάτιο, όλη τη νύχτα άκουγα τον ήχο από τα χτυπήματα, μέχρι το πρωί.
Τη Δευτέρα με επισκέφτηκε ψυχίατρος και μου έδωσε φάρμακα. Μου είπε ότι θα αφεθώ ελεύθερος να γυρίσω στον καταυλισμό αργότερα μέσα στην ημέρα. Η αστυνομία με κράτησε άλλη μία νύχτα και με χτύπησαν ξανά στο ίδιο δωμάτιο, μέχρι που με άφησαν ελεύθερο την Τρίτη».
Εισαγγελική παρέμβαση για παρόμοιο περιστατικό
Την παρέμβαση του εισαγγελέα Σάμου προκάλεσε το ρεπορτάζ για το περιστατικό αστυνομικής βίας με θύμα τρεις Αλγερινούς, που
δημοσίευσε η «Εφ.Συν.», ύστερα από αναφορά της οργάνωσης Advocates Abroad στον Συνήγορο του Πολίτη.
Οι δύο Αλγερινοί καταγγέλλουν βίαια χτυπήματα αλλά και πυροβολισμούς που δέχτηκαν οι ίδιοι και ένας συμπατριώτης τους από αστυνομικούς στις 6 το απόγευμα του Σαββάτου, την ώρα που περπατούσαν σε ερημικό σημείο κοντά στο σουπερμάρκετ-μπαζάρ Βαρελά.
Ο εισαγγελέας διέταξε χθες κατεπείγουσα προανακριτική εξέταση για το περιστατικό, το οποίο όμως δεν αποτελεί εξαίρεση.
Oι Advocates Abroad έχουν υποβάλει συνολικά οκτώ αναφορές τον τελευταίο ενάμιση μήνα για περιστατικά αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας από τα τέλη Ιανουαρίου στα νησιά, ενώ βρίσκονται στο τελικό στάδιο της διερεύνησης και άλλες. Φαίνεται ότι το κλίμα ατιμωρησίας που επικρατεί στην ΕΛ.ΑΣ. έχει επιφέρει έξαρση των κρουσμάτων.
