Το τελευταίο διάστημα, η προσπάθεια στρατηγικής σύγκλισης μεταξύ της Ουάσιγκτον και της Αθήνας είναι κάτι παραπάνω από εμφανής: Από τις δημόσιες δηλώσεις αμερικανικής στήριξης και τα σενάρια προμήθειας F-35 έως και την απόπειρα ανάδειξης του ζητήματος των τουρκικών παραβιάσεων στο Αιγαίο.
Τα παραπάνω διαφαίνονται και στην είδηση που κυκλοφόρησε σήμερα (σ.σ. Τετάρτη) και δείχνει τις ΗΠΑ να βάζουν την Ελλάδα στο επίκεντρο του ενδιαφέροντός τους. Πιο συγκεκριμένα, νομοσχέδιο για την ασφάλεια και την ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική Μεσόγειο κατατέθηκε από τους Αμερικανούς γερουσιαστές, Μπομπ Μενέντεζ και Μαρκ Ρούμπιο στο Κογκρέσο. Σύμφωνα μ' αυτό, ο υπουργός Εξωτερικών θα πρέπει να υποβάλει λίστα στη Βουλή με τον αριθμό των παραβιάσεων του ελληνικού εναέριου χώρου και της Κυπριακή ΑΟΖ. Συζητείται δε άρση του εμπάργκο για την πώληση αμερικανικών όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ προβλέπεται χρηματοδότηση για Ελλάδα και Κύπρο.
© AFP 2019 / LUDOVIC MARIN
Ωστόσο, η «απλόχερη» χείρα βοηθείας των ΗΠΑ — αν μη τι άλλο — δημιουργεί πλήθος ερωτηματικών ως προς τις σκοπιμότητες και τις επιδιώξεις που υποκρύπτει, ενώ η χρονική συγκυρία γεννά ακόμη μεγαλύτερο σκεπτικισμό.
Έμπειροι αναλυτές, μιλώντας στο Sputnik, επιχειρούν να αποκρυσταλλώσουν και να διασαφηνίσουν τα πραγματικά αίτια της επιχειρούμενης και υπό διαμόρφωση γεωπολιτικής συμμαχίας ΗΠΑ — Ελλάδας, ενώ δεν παραλείπουν να διερωτηθούν με νόημα «αν η Ουάσιγκτον πράγματι θα στηρίξει την Αθήνα, σε μία ενδεχόμενη ένταση με την Άγκυρα».
«Μοχλός πίεσης η Ελλάδα προς την Τουρκία»
Ο Κωνσταντίνος Γρίβας, αναπληρωτής καθηγητής Γεωπολιτικής στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων, λαμβάνει ξεκάθαρη θέση και καλεί την ελληνική κυβέρνηση να μην παρασυρθεί από την επαπειλούμενη «αυταπάτη» της αμερικανικής στήριξης.
«Οι ΗΠΑ είναι πάρα πολύ δύσκολο να επιλέξουν μία αποκλειστική στρατηγική σχέση με την Ελλάδα, απομονώνοντας την Τουρκία. Χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως δεύτερη γραμμή "υποστήριξης", δεδομένου ότι είναι εντελώς πειθαρχημένο κράτος και ανήκει πλήρως στη δυτική αρχιτεκτονική» τονίζει, μεταξύ άλλων, μιλώντας στο Sputnik.
Και συμπληρώνει με νόημα: «Οι ΗΠΑ δεν πρόκειται να οδηγηθούν σε μία πολιτική στήριξη της Ελλάδος έναντι της Τουρκίας», ενώ «δεν πρόκειται να έρθουν και σε ρήξη με την Τουρκία με αφορμή την Ελλάδα».
Εξάλλου, κατά τον ίδιο, «οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την Αθήνα ως έναν μοχλό πίεσης προς την Τουρκία, προκειμένου να την κρατούν — έστω και μ' αυτόν τον τρόπο — στο δυτικό στρατόπεδο».
Την ίδια ώρα, ο κ. Γρίβας δεν παραλείπει να υπογραμμίσει ότι οι τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο δεν «οδηγούν» στο συμπέρασμα ότι Τουρκία και ΗΠΑ βρίσκονται σε τροχιά σύγκρουσης —πόσο μάλλον αυτό να συμβεί με αφορμή την Ελλάδα και το Αιγαίο.
«Περισσότερο αποτελούν συζυγικά καβγαδάκια μεταξύ Ουάσιγκτον και Άγκυρας. Συνιστούν τις "οδύνες ενός τοκετού", ο οποίος αποσκοπεί στο να δημιουργήσει μία νέα τουρκο-αμερικανική στρατιωτική σχέση» εξηγεί, χαρακτηριστικά.
Και ο λόγος δεν είναι άλλος από το γεγονός ότι «η Άγκυρα αποτελεί μία πολύ μεγάλη στρατηγική επένδυση για τις ΗΠΑ, ιδίως στο νέο διεθνές σύστημα, στο οποίο κυριαρχεί η "απειλή" της Κίνας».
«Βλακώδες παιχνιδάκι που θα αποδειχθεί σύντομα»
Από την πλευρά του, ο καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας, Ιωάννης Μάζης, κάνει λόγο για ένα «γεωστρατηγικό παίγνιο» και «βλακώδες παιχνιδάκι», το οποίο πολύ σύντομα θα αποδειχθεί και στην πράξη.
«Η κατάσταση με την Τουρκία και τα διλήμματα που η Άγκυρα θέτει στις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ, δημιουργούν τις προϋποθέσεις εκείνες, οι οποίες επιβάλλουν στην Ουάσιγκτον να ασκήσει πίεση στην Τουρκία» επισημαίνει, χαρακτηριστικά, μιλώντας στο Sputnik.
Δεν παραλείπει δε, να αναφερθεί και στην προσπάθεια των ΗΠΑ να καταρτίσουν ένα «Plan B», το οποίο θα προβλέπει την αξιοποίηση της Ελλάδας στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, καθώς «η προσέγγιση Μόσχας — Άγκυρας δημιουργεί φόβο στον ΝΑΤΟ και προκαλεί αντιδράσεις στις ΗΠΑ».
Στο ίδιο πλαίσιο, θεωρεί «οφθαλμοφανή» τη σημειολογική διάσταση του ζητήματος, η οποία έγκειται στη χρήση της Ελλάδας ως μοχλός πίεσης προς την Τουρκία.
«Η μία διάσταση είναι ότι οι ΗΠΑ χρησιμοποιούν την Ελλάδα για να πιέσουν την Τουρκία. Αυτό είναι οφθαλμοφανές» σημειώνει, ενδεικτικά, χωρίς ωστόσο να αποκλείει το ενδεχόμενο πραγματοποίησης όλων των σχετικών απειλών, εφόσον η Τουρκία δεν «συμμορφωθεί» με τις αμερικανικές υποδείξεις.
© SPUTNIK / VITALIY TIMKIV
Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο έγκριτος αναλυτής υποστηρίζει ότι οι εξελίξεις εξαρτώνται αποκλειστικά από την Τουρκία και τις αποφάσεις που θα κληθεί να λάβει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Αυταπάτη ότι έχουμε τη στήριξη των ΗΠΑ»
Προχωρώντας ένα βήμα παραπέρα, ο κ. Γρίβας σπεύδει να προειδοποιήσει τις ελληνικές αρχές και την ελληνική κοινή γνώμη, κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου:
«Είναι μεγάλη απειλή για εμάς να θεωρήσουμε ότι έχουμε την κάλυψη των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία. Θα είναι μία τεράστια αυταπάτη. Είναι πολύ επικίνδυνο. Οι ΗΠΑ δεν είναι πρόθυμες να στηρίξουν την Ελλάδα αποφασιστικά απέναντι στην Τουρκία. Οπότε το να εγκλωβιστούμε σε μια τέτοια αντίληψη, θα μας οδηγήσει σε δύσκολες καταστάσεις».
«Κάποια στιγμή οι ΗΠΑ θα μας "δώσουν" στην απέναντι πλευρά»
Η Ελλάδα «δεν πρέπει να βασιστεί στην επίθεση φιλίας» των ΗΠΑ, προειδοποιεί ταυτόχρονα ο Βαγγέλης Πισσίας, ομότιμος καθηγητής, δρ. Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων.
Τη σήμερον ημέρα στις διεθνείς σχέσεις, όπως εξηγεί, «ό,τι γνωρίζουν οι άλλοι, το γνωρίζουμε κι εμείς». «Το προβλήματα που τίθεται κάθε φορά είναι ποια κίνηση θα κάνεις, πώς θα αξιολογήσεις τη σκέψη του άλλου». Ωστόσο, όπως παρατηρεί, η Ελλάδα υστερεί σε αντίθεση με άλλες χώρες που ακολουθούν συγκεκριμένη στρατηγική και «γι' αυτό είναι πιο εύκολο να δεχθεί τους χειρισμούς του άλλου».
«Εν προκειμένω είναι οι ΗΠΑ που χειρίζονται την Ελλάδα, σε μια εποχή που η Αμερική περνά μια κρίση στις σχέσεις με την Τουρκία. Έχουμε αυτή την επίθεση φιλίας που η χώρα μας δεν πρέπει να βασιστεί σε αυτή. Είναι συγκυριακή. Κάποια στιγμή, οι ΗΠΑ θα μας "δώσουν" στην απέναντι πλευρά», προειδοποιεί.
Προσθέτει ότι «εάν σπεύσουμε πρόθυμοι, (τότε) θα θεωρηθούμε εύκολοι εταίροι και κάποια στιγμή θα είμαστε οι χαμένοι της υπόθεσης».
Αντίθετα, όπως τονίζει, η Ελλάδα πρέπει να προσβλέπει στη μεγιστοποίηση του οφέλους που μπορεί να προκαλέσουν οι διμερείς ή πολυμερείς της σχέσεις και καλεί να «αυξήσουμε την ισχύ, τον ρόλο και τις πρωτοβουλίες προς τη σωστή κατεύθυνση στη διεθνή σκακιέρα, έχοντας μεγαλύτερη ευελιξία».
«Το ότι η Ελλάδα πάει και χώνεται κάτω από τη φτερούγα του αμερικανο-ισραηλινού άξονα, την κρατάει σε μια κατάσταση όπως το μικρό πτηνό που κρύβεται κάτω από τη φτερούγα της μάνας του. Δεν ενηλικιώνεται, δεν αποκτά ισχύ. Δεν είναι ισχύς να είσαι κάτω από τη φτερούγα του άλλου. Πρέπει να διαμορφώνεις μια σχέση ειλικρινή και αμοιβαία επωφελή».
Ο ίδιος θεωρεί ότι η χώρα μας πρέπει να κινηθεί με δύο τρόπους: Αφενός, αναπτύσσοντας τις σχέσεις με άλλες χώρες, όπως τη Ρωσία και αφετέρου μην προχωρώντας σε οποιαδήποτε συνδιαχείριση με την Τουρκία στο Αιγαίο.
«Βλέποντας την προσέγγιση Τουρκίας — Ρωσίας, η Ελλάδα θα πρέπει να προσπαθεί να αναπτύξει τις σχέσεις της με τη Ρωσία. Είναι λάθος να θεωρείς ότι "τώρα η Τουρκία στράφηκε προς τη Ρωσία κι άρα είναι χαμένη η παρτίδα κι εγώ πρέπει να τρέξω προς την Αμερική"», υπογραμμίζει ο κ. Πισσίας και επαναλαμβάνει ότι «η Αμερική κάποια στιγμή θα παρατήσει ή θα την "δώσει" την Ελλάδα έναντι της Τουρκίας».
Αντίθετα, όπως εξηγεί, «όσο αυξάνεις τις σχέσεις σου με τη μια πλευρά, τόσο πρέπει να αυξήσεις την ποιότητα των σχέσεων και με τις άλλες πλευρές».
Όσο για το Αιγαίο, τονίζει ότι «πρέπει να κοπεί η κουβέντα για συνδιαχείριση» και «οι γείτονες να καταλάβουν ότι η Ελλάδα δεν προτίθεται να βάλει τον γενεσιουργό πολιτισμικό της χώρο σε ένα τραπέζι διαπραγμάτευση για το πόσες γεωτρήσεις θα γίνουν, πόσα γεωτρύπανα θα εγκατασταθούν και πόσο φυσικό αέριο θα βγει».
