Σπύρος Ραπανάκης ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
Είναι παράνομο φορείς του Δημοσίου να αναθέτουν σε δημοσκοπικές εταιρείες τη διεξαγωγή ερευνών; Σαφώς και όχι. Ο καθένας, ωστόσο, θα συμφωνούσε ότι, όταν πρόκειται για χρήματα των φορολογούμενων, οι διαδικασίες δεν μπορούν παρά να είναι απόλυτα διαφανείς. Τόσο για το πού δαπανήθηκαν τα χρήματα και με τι κριτήρια όσο και για το ποιόν του αναδόχου.
Στην περίπτωση της Interview τα πράγματα είναι κάθε άλλο παρά διαφανή. Όπως προκύπτει από τη σχετική απόφαση, στις 22 Ιουλίου 2020 η εταιρεία Βασιλειάδης - Interview επιλέγεται με απευθείας ανάθεση και έναντι 19.500 ευρώ για τη διενέργεια έρευνας “αναφορικά με τον ρόλο των δράσεων του υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με τη χρηματοδότηση του ΕΣΠΑ για την καταπολέμηση των αρνητικών επιπτώσεων της πανδημίας προς τον παραγωγικό τομέα και ιδίως στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις”. Το έγγραφο της απόφασης υπογράφεται από τον προϊστάμενο της ΕΥΔΕ - ΒΕΚ Γεώργιο Ζερβό και κοινοποιήθηκε στο γραφείο του γενικού γραμματέα Βιομηχανίας. Σημειώνεται ότι η ΕΥΔΕ - ΒΕΚ είναι η δομή που διαχειρίζεται τα ΕΣΠΑ και όχι χρήματα του υπουργείου.
Ο υπουργός Άδωνις Γεωργιάδης μέσα στον υπερβάλλοντα ζήλο του να απαντήσει στο δημοσίευμα της Εφημερίδας των Συντακτών ομολόγησε ότι ο ίδιος επέλεξε τη συγκεκριμένη εταιρεία: “Θα μπορούσα να διαλέξω οποιαδήποτε άλλη. Αυτή έδωσε την καλύτερη τιμή. Ρώτησα την αγορά και τις αντίστοιχες άλλες ανάλογης αξιοπιστίας εταιρείες και η τιμή ήταν ακριβώς διπλάσια σε όλες τις άλλες. Ήταν λοιπόν η χαμηλότερη τιμή, την εταιρεία εγώ την εμπιστεύομαι, είναι καλή [...] και είπα 'γιατί να πάμε να δώσουμε σε άλλους 45 και 50 χιλιάδες, όταν αυτός θα το κάνει με 19 χιλιάδες;'”.
Τα ε
Τα ερωτήματα
Ακόμα κι αν αφήσουμε εντελώς έξω από τη συζήτηση πως η συγκεκριμένη εταιρεία εμφανίζει διαρκώς στις κορυφαίες θέσεις αποτελεσματικότητας τον Άδωνι Γεωργιάδη, η παραπάνω παραδοχή προκαλεί σοβαρά ερωτήματα. Ποιες ήταν οι προσφορές των άλλων εταιρειών; Από τη στιγμή που δεν έγινε διαγωνισμός, ο υπουργός οφείλει, αν μη τι άλλο, να δώσει στη δημοσιότητα τις άλλες προσφορές που πήρε. Διότι μπορεί τα 19.500 ευρώ να είναι στο όριο της απευθείας ανάθεσης, πρόκειται ωστόσο για ένα ποσό που με όρους “αγοράς” είναι πολύ υψηλό. Μάλιστα, από τη στιγμή που η δημοσκόπηση δεν έχει δημοσιευτεί, δεν είναι δυνατόν να διαπιστωθεί με βάση το είδος της έρευνας ή το δείγμα αν δικαιολογείται αυτό το κόστος.
Ο ΣΕΔΕΑ και ο έλεγχος
Ένα άλλο ερώτημα είναι με ποια κριτήρια επιλέχθηκε η Interview. Μια εταιρεία που όχι απλώς δεν είναι τακτικό μέλος του ΣΕΔΕΑ (Σύλλογος Εταιρειών Δημοσκόπησης και Έρευνας Αγοράς) αλλά ούτε καν συνδεδεμένο μέλος. Γιατί έχει αυτό σημασία; Διότι οι εταιρείες που είναι τακτικά ή συνδεδεμένα μέλη υπόκεινται σε υποχρεωτικό έλεγχο δύο φορές τον χρόνο. Όπως αναφέρεται στο site του ΣΕΔΕΑ: “Ο συγκεκριμένος έλεγχος διασφαλίζει ότι όλες οι εταιρείες - μέλη λειτουργούν έχοντας τα ίδια ελάχιστα όρια ποιότητας ως προς την εξεύρεση, εκπαίδευση και άσκηση εποπτείας επί των ερευνητών τους, καθώς και ως προς τον έλεγχο των συλλεγομένων στοιχείων. Η συμμετοχή στο σύστημα ΠΕΣΣ είναι υποχρεωτική για όλες τις εταιρείες - μέλη του ΣΕΔΕΑ”. Γιατί λοιπόν ο Άδωνις Γεωργιάδης αποφασίζει να δώσει 19.500 ευρώ σε μια εταιρεία αμφισβητούμενης αξιοπιστίας και η οποία δεν υπόκειται σε έλεγχο; Η φράση “την εταιρεία εγώ την εμπιστεύομαι, είναι καλή” δεν δικαιολογεί τη σπατάλη δημοσίου χρήματος και μάλιστα με απευθείας ανάθεση.
Η απόφαση υπογράφεται, όπως προαναφέρθηκε, από τον προϊστάμενο της ΕΥΔΕ - ΒΕΚ, δεν αναφέρεται πουθενά η εμπλοκή του υπουργού. Η ομολογία στον τηλεοπτικό αέρα ότι ο ίδιος διάλεξε την Interview και με δική του απόφαση δόθηκε η απευθείας ανάθεση ευλόγως προκαλεί το ερώτημα αν ο ίδιος παρενέβη στους υπηρεσιακούς παράγοντες.
Θα μπορούσε βέβαια κανείς να ερμηνεύσει την εμπιστοσύνη του Άδωνι Γεωργιάδη στην Interview με βάση τη στενή σχέση που διατηρεί ο πολιτικός αναλυτής και ιδιοκτήτης της εταιρείας με τον κουμπάρο του Άδωνι Γεωργιάδη. Τον “μακεδονομάχο” και κήρυκα του αντιεμβολιασμού από τη συχνότητα του Βεργίνα TV Στέλιο Καλόγηρο.
Το παράδειγμα της Interview αποδεικνύει ότι οι τυπικά νόμιμες διαδικασίες δεν είναι απαραίτητα και διαφανείς. Το αν είναι πολιτικά και κοινωνικά ηθικές δεν το συζητάμε καν. Είναι επίσης η κορυφή του παγόβουνου. Θα ανοίξει η συζήτηση με όρους δημοκρατίας και διαφάνειας για τις δημοσκοπήσεις; Για τις σχέσεις οικονομικών παραγόντων, πολιτικών παραγόντων και ιδιοκτητών εταιρειών; Αυτό είναι ένα από τα βασικά ζητούμενα της επερχόμενης Εξεταστικής Επιτροπής.
Οι αμαρτωλές λίστες Πέτσα
Τα κριτήρια επιλογής των ΜΜΕ που θα λάμβαναν κρατική χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας απέχουν πολύ από την αντικειμενικότητα ή τη δικαιοσύνη σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Τύπου, την έκθεση του οποίου επικαλείται η γερμανική εφημερίδα Der Standard αναφερόμενη στην ελληνική κυβέρνηση
Η αυστριακή εφημερίδα Der Standard, στο φύλλο της Πέμπτης, έβαλε την Ελλάδα στο μικροσκόπιο. Στον απόηχο του σκανδάλου που κλυδωνίζει τη Βιέννη και οδήγησε στην παραίτηση Κουρτς, η εφημερίδα αναφέρθηκε στην κριτική που δέχεται η κυβέρνηση Μητσοτάκη για “την αμφιλεγόμενη πολιτική της στα ΜΜΕ”. Μεταξύ άλλων, το δημοσίευμα αναφέρει ότι η κυβέρνηση κατηγορείται πως «διέθεσε πάρα πολλά χρήματα σε φιλικά διακείμενα ΜΜΕ παρεμποδίζοντας επικριτικά μέσα από την πρόσβαση σε χρηματοδότηση». “Η λίστα, που πήρε το όνομά της από τον κυβερνητικό εκπρόσωπο, περιείχε σειρά φίλα προσκείμενων στην κυβέρνηση εφημερίδων, ενώ αποκλείονταν άλλες σημαντικές, αλλά επικριτικές εφημερίδες” σημειώνεται.
Επισημαίνει μάλιστα την έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (ΙPI), σύμφωνα με το οποίο “τα κριτήρια επιλογής των ΜΜΕ που θα λάμβαναν κρατική χρηματοδότηση κατά τη διάρκεια της πανδημίας απέχουν πολύ από την αντικειμενικότητα ή τη δικαιοσύνη. Στην καλύτερη περίπτωση ήταν αυθαίρετα και στη χειρότερη είχαν σχεδιαστεί για να τιμωρήσουν ΜΜΕ που αναφέρονται αρνητικά στην κυβέρνηση”. “Αυτή η μεροληψία υπέρ των φιλοκυβερνητικών μέσων εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το κατά πόσο η ελληνική κυβέρνηση υποστηρίζει πραγματικά τον πλουραλισμό και την ελευθερία των ΜΜΕ” καταλήγει η Der Standard.
H επιλογή του αυστριακού Τύπου να βάλει τον Μητσοτάκη δίπλα στον Κουρτς ούτε τυχαία είναι ούτε οφείλεται σε κάποιον ανθελληνικό οίστρο - και σίγουρα όχι σε δάκτυλο του ΣΥΡΙΖΑ στη Βιέννη. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη είχε ως μία από τις κεντρικές επιλογές της στην πρώτη φάση της πανδημίας την απόφαση να μοιράσει 20 εκατομμύρια ευρώ για την ενημέρωση των πολιτών σε σχέση με την Covid-19. Η λίστα περιείχε 1.232 ιστοσελίδες, εφημερίδες, κανάλια, που έλαβαν δεκάδες έως εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ. Ιστοσελίδες που δημιουργήθηκαν λίγες ημέρες πριν από την προκήρυξη, ιστοσελίδες ανύπαρκτες, με ελάχιστη επισκεψιμότητα, ιστοσελίδες που ανήκουν στον ίδιο ιδιοκτήτη. Χρειάστηκαν μάλιστα μήνες για να δοθεί στη δημοσιότητα. Τα κριτήρια της χρηματοδότησης δεν ξεκαθαρίστηκαν ποτέ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Βεργίνα TV, του κουμπάρου του Άδ. Γεωργιάδη, έλαβε 25.000 ευρώ για να προπαγανδίζει ενάντια στο εμβόλιο και στις μάσκες…
Συνέπειες της λίστας Πέτσα ήταν τα δημοσιεύματα που χαρακτήριζαν τον πρωθυπουργό “Μωυσή”, “Τσόρτσιλ”, “καπετάνιο”, “στρατάρχη”, τη σύζυγό του υπέρκομψη με συνεχή προβολή, τα ρεπορτάζ για το πώς κουρεύτηκε στον κήπο του ο τότε κυβερνητικός εκπρόσωπος. Κύρια, όμως, συνέπεια ήταν η εξαφάνιση των αρνητικών ειδήσεων και η -στα όρια της λογοκρισίας- περιθωριοποίηση των θέσεων και της κριτικής της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Στα 20 εκατομμύρια ήρθαν να προστεθούν άλλα 2 εκατομμύρια, που μοιράστηκαν στα κανάλια τηλεοπτικής εμβέλειας. Και σε αυτά, άλλα 18,5 εκατομμύρια ευρώ από το υπουργείο Υγείας για την -εκ του αποτελέσματος- αποτυχημένη καμπάνια του εμβολιασμού. Την ίδια στιγμή, τα τηλεοπτικά κανάλια απαλλάχθηκαν από την υποχρέωση καταβολής του ετήσιου τιμήματος ελέω Covid-19.
Σχεδόν 40 εκατομμύρια ευρώ άνευ κριτηρίων στα ΜΜΕ, την ώρα που οι πολίτες στριμώχνονταν στα λεωφορεία, οι ΜΕΘ και το προσωπικό στα νοσοκομεία βρίσκονταν στα όρια της κατάρρευσης, τα σχολεία έκλειναν για ένα ολόκληρο έτος.
