Ένα κλεμμένο μπλοκ. Φονική πυρκαγιά. Η ζοφερή συνέχεια. Τριάντα χρόνια μετά το απαρτχάιντ – καθώς πλησιάζουν οι εκλογές – πολλοί Αφρικανοί αφίξεις συναντούν την πιο σκληρή πλευρά του «έθνους του ουράνιου τόξου»
ΗMunera Mokgoko ήταν μόλις τριών όταν έπεσε το απαρτχάιντ. Μετά βίας μπορεί να θυμηθεί, πολύ λιγότερο να καταλάβει, το κύμα ελπίδας που συνόδευε την απελευθέρωση των Μαύρων πριν από τρεις δεκαετίες, που διαμορφώθηκε από το όραμα του Νέλσον Μαντέλα για κοινωνική ισότητα και παναφρικανική αλληλεγγύη.
«Η Νότια Αφρική δεν έχει ubuntu», είπε ο 33χρονος, χρησιμοποιώντας μια λέξη ζουλού που σημαίνει ανθρωπιά, ενόψει εκλογών στις οποίες το κυβερνών Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο (ANC) δεσμεύεται να πατάξει τους μετανάστες χωρίς έγγραφα από την την υπόλοιπη ήπειρο.
«Είναι σαν να μην ξέρουμε πώς να υποδεχτούμε τους ανθρώπους».
Ο Τανζανός σύζυγος του Mokgoko είναι μεταξύ πολλών Αφρικανών μεταναστών που έχουν συρρέει εδώ μετά το τέλος της κυριαρχίας της λευκής μειονότητας και συναντήθηκαν με την πιο κρύα πλευρά του «έθνους του ουράνιου τόξου», ένα όνομα που χρησιμοποιήθηκε από τον Μαντέλα και άλλους τη δεκαετία του 1990 για να περιγράψει τις φιλοδοξίες της Νότιας Αφρικής να γίνει φάρος πολυπολιτισμικής αρμονίας.
Η δημόσια δυσαρέσκεια για τη μετανάστευση έχει γίνει ένα καυτό θέμα ενόψει της ψηφοφορίας της 29ης Μαΐου. Είναι οι πρώτες εθνικές εκλογές στις οποίες οι περισσότεροι άνθρωποι στη Νότια Αφρική –η οποία έχει μέση ηλικία περίπου τα 28– δεν θυμούνται δεκαετίες απαρτχάιντ, τον αγώνα για ελευθερία ή την άνοδο του απελευθερωτικού κινήματος του ANC στην εξουσία το 1994.
Ο Idi Rajebo, ο 34χρονος σύζυγος της Mokgoko, και χιλιάδες άλλοι ελπιδοφόροι που φεύγουν από την αγροτική φτώχεια σε πολύ φτωχότερες χώρες όπως η Τανζανία και το Μαλάουι, έχουν μαζευτεί σε άθλια μίνι λεωφορεία, έχουν μπει στα πόδια και έχουν δωροδοκήσει συνοριοφύλακες για να φτάσουν στο Γιοχάνεσμπουργκ, την «Πόλη του Χρυσού». ".
Αυτός και δεκάδες άλλοι κατέληξαν στριμωγμένοι σε έναν εγκαταλειμμένο πύργο διαμερισμάτων που καταλαμβάνονταν –ή «ειπήρχαν» – από εγκληματίες, όπου οι τουαλέτες ξεχείλισαν και οι τοξικομανείς έπεφταν πάνω από τις σκάλες.
«Δεν ήταν ωραίο», είπε ο Isaac Simon, 39 ετών, ένας Τανζανός φίλος του Rajebo που είχε μια κουζίνα στο ισόγειο.
«Όλοι είχαμε την ίδια ιδέα: βγάλτε λίγα χρήματα και βγείτε έξω».
Δεκάδες δεν είχαν την ευκαιρία. Πριν από εννέα μήνες, η πολυκατοικία Usindiso τυλίχθηκε στις φλόγες, σκοτώνοντας 77 ανθρώπους – κυρίως μετανάστες – και αφήνοντας εκατοντάδες άστεγους.
Το Reuters είναι το πρώτο ειδησεογραφικό μέσο που συγκεντρώνει ολοκληρωμένα τις ιστορίες πολλών από τους επιζώντες, πριν και μετά την τραγωδία του Ουσίντισο. Αυτό το άρθρο βασίζεται σε συνεντεύξεις με περίπου 50 άτομα, συμπεριλαμβανομένων 19 θυμάτων μεταναστών, κυβερνητικών αξιωματούχων και δικηγόρων που εκπροσωπούν τους επιζώντες σε μια δημόσια έρευνα για τα αίτια της πυρκαγιάς, καθώς και εκατοντάδες σελίδες εγγράφων που υποβλήθηκαν ως αποδεικτικά στοιχεία στην έρευνα, πολλά από αυτά δεν δημόσια διαθέσιμο.
Οι λογαριασμοί στρέφουν ένα σπάνιο προσκήνιο στις άθλιες συνθήκες που υφίστανται πολλοί Αφρικανοί που φτάνουν εδώ αναζητώντας μια καλύτερη ζωή στην πιο προηγμένη οικονομία της ηπείρου και την εχθρότητα που λένε ότι έχουν αντιμετωπίσει από τις αρχές της Νότιας Αφρικής καθώς και από ομάδες επαγρύπνησης που κατηγορούν τους ξένους ότι αφαιρούν θέσεις εργασίας και υπηρεσίες από τους ντόπιους.
Η δημόσια έρευνα κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό το μήνα ότι η φωτιά προκλήθηκε από έναν Νοτιοαφρικανό που έπαιρνε υψηλή περιεκτικότητα σε κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη όταν στραγγάλισε έναν άλλο ντόπιο μέχρι θανάτου και άναψε το σώμα με βενζίνη για να κρύψει τα στοιχεία της δολοφονίας.
Η έρευνα κατηγόρησε επίσης την αμέλεια των τοπικών αρχών που επέτρεψαν στο κτίριο να γίνει μια επικίνδυνη ζώνη, γεμάτη όπλα, δολοφονίες, ναρκωτικά και εύφλεκτα σκουπίδια, ευρήματα που οδήγησαν τον πρωθυπουργό της επαρχίας να δεσμευτεί να εφαρμόσει γρήγορα τις συστάσεις της έκθεσης.
Για όσους επέζησαν από την πυρκαγιά, η δοκιμασία συνεχίζεται. Επτά από τους 19 μετανάστες που ερωτήθηκαν κοιμούνται σε πεζοδρόμια ή σε αυτοσχέδιες σκηνές. Οι περισσότεροι από τους υπόλοιπους δήλωσαν ότι ζούσαν σε ακόμη πιο υπερπλήρη και βρώμικα καταλύματα από το γκρεμισμένο μπλοκ που διέφυγαν, ενώ τέσσερις απελάθηκαν επειδή δεν είχαν έγκυρα έγγραφα μετανάστευσης. Συνολικά, 25 επιζώντες της πυρκαγιάς έχουν απελαθεί, σύμφωνα με δικηγόρους που τους εκπροσωπούν στη δημόσια έρευνα για την πυρκαγιά και ως νομικοί σύμβουλοι κατά τη διάρκεια της φυλάκισής τους.
Οι εκλογές αυτού του μήνα θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν το τέλος μιας εποχής για τη Νότια Αφρική μετά την απελευθέρωση, με το μακροχρόνια κυρίαρχο ANC να αναμένεται να χάσει την κοινοβουλευτική του πλειοψηφία για πρώτη φορά, εγκαταλειμμένο από ψηφοφόρους εξοργισμένους από μια λιτανεία εθνικών δεινών, συμπεριλαμβανομένης της έλλειψης αξιοπρεπούς στέγασης , συχνές διακοπές ρεύματος, ελλείψεις νερού, φτωχά σχολεία, αχαλίνωτη ανεργία και υψηλή εγκληματικότητα.
Τα περισσότερα μεγάλα κόμματα έχουν προτείνει σχέδια για πιο σκληρή καταστολή των παράνομων μεταναστών καθώς διεκδικούν ψήφους σε μια σκληρή κούρσα. Τον περασμένο μήνα, η κυβέρνηση δημοσίευσε προτάσεις στην επίσημη εφημερίδα της για να περιορίσει τις δεσμεύσεις της ή να αποσυρθεί από τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες και τις σχετικές συνθήκες, για να «αποτρέψει τους οικονομικούς μετανάστες που έρχονται στη Νότια Αφρική μεταμφιεσμένοι σε αιτούντες άσυλο». είπε ότι θα λύσει το χέρι της στην άμεση απόρριψη αιτημάτων ασύλου που θεωρούσε ψευδείς.
Η λευκή βίβλος προκάλεσε κατακραυγή από τοπικές ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τρεις υπηρεσίες του ΟΗΕ - η Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες, η οργάνωση μετανάστευσης του ΔΟΜ και το ταμείο για τα παιδιά της UNICEF - είπαν ότι η απόσυρση θα αποτελέσει αρνητικό προηγούμενο και θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανιθαγένεια παιδιά που γεννιούνται στη Νότια Αφρική.
Οι προτάσεις παρέχουν επίσης μια τρομακτική αντίθεση στο μήνυμα που μετέφερε ο πρώην ηγέτης του ANC Μαντέλα, ο οποίος δήλωσε ότι οι Αφρικανοί ήταν «ένας λαός με κοινή μοίρα» αφού έγινε ο πρώτος δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος της χώρας.
«Όταν γραφτεί η ιστορία του αγώνα μας, θα πει μια ένδοξη ιστορία της αφρικανικής αλληλεγγύης», είπε ο Μαντέλα στους συναδέλφους ηγέτες τον Ιούνιο του 1994. «Η Αφρική έχυσε το αίμα της ... έτσι ώστε όλα τα παιδιά της να είναι ελεύθερα. Έδωσε από τον περιορισμένο πλούτο και τους πόρους της για να απελευθερωθεί όλη η Αφρική».
Το ANC υπέγραψε τις συνθήκες για τους πρόσφυγες άνευ όρων το 1995 και το 1996. Δεν ήταν μεταξύ των πολλών υπογραφόντων που εξασφάλισαν την εξαίρεση από ορισμένες απαιτήσεις, όπως η παροχή στους πρόσφυγες τα ίδια επιδόματα πρόνοιας με τους πολίτες. Σε μια ομιλία του 1997 για τον εορτασμό της Ημέρας Προσφύγων της Αφρικής, ο Μαντέλα είπε ότι η απάντηση στη διαχείριση μεγάλων ροών προσφύγων, που συχνά οδηγούνται από συγκρούσεις, ήταν να τονιστούν τα πολιτικά και πολιτικά δικαιώματα των ανθρώπων και «να ενωθούμε όλοι εμείς στην αφρικανική ήπειρο».
Ο υπουργός Εσωτερικών Aaron Motsoaledi, ο οποίος παρουσίασε τη λευκή βίβλο, δήλωσε στο Reuters σε συνέντευξή του ότι οι μετανάστες στο σύνολό τους αποδεικνύουν μεγάλο βάρος στους πόρους της Νότιας Αφρικής, επικαλούμενος ένα νοσοκομείο, στη βορειοανατολική πόλη Musina, όπου είπε ότι οι κάτοικοι της Ζιμπάμπουε αποτελούν του 70% των ασθενών στο μαιευτήριο.
Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα αυτά τα στοιχεία του μαιευτηρίου. Οι κλήσεις στο νοσοκομείο Musina έμειναν αναπάντητα.
Ο Μοτσοαλέντι είπε επίσης ότι οι μετανάστες χωρίς έγγραφα επιτρέπουν στους εργοδότες να μειώσουν τον κατώτατο μισθό και απέρριψε κάθε πρόταση ξενοφοβίας.
«Κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να προστατεύει τα συμφέροντά της», είπε. «Παναφρικανισμός δεν σημαίνει παράνομη είσοδος ο ένας στη χώρα του άλλου».
Η στάση της κυβέρνησης απορρίπτεται από τον Andy Chinnah, έναν ακτιβιστή ανθρωπίνων δικαιωμάτων που πέρασε τους τελευταίους εννέα μήνες βοηθώντας τα θύματα της πυρκαγιάς παρέχοντάς τους γεύματα και βοηθώντας να οργανώσουν τη νομική τους εκπροσώπηση στη δημόσια έρευνα, η οποία εξέτασε τα αίτια της πυρκαγιάς και πρέπει να θεωρηθεί υπεύθυνος για την τραγωδία.
Ο Chinnah είπε ότι η μεταχείριση των Αφρικανών μεταναστών του θύμιζε το σύστημα του απαρτχάιντ, αλλά τώρα ήταν οι μαύροι από άλλες χώρες που ήταν «αουτσάιντερ». Οι πολιτικές κινήσεις για τον περιορισμό των δικαιωμάτων των μεταναστών ισοδυναμούν με προδοσία της κληρονομιάς του Μαντέλα, είπε.
«Ήθελε μια Αφρική. Όλοι οι άλλοι πρόεδροι από τις άλλες αφρικανικές χώρες υποστήριξαν αυτόν και το απελευθερωτικό κίνημα για να αποκτήσουμε την ελευθερία που απολαμβάνουμε σήμερα», είπε η Τσίνα.
«Δεν παλέψαμε μόνο για την ελευθερία μας στη Νότια Αφρική. Πολεμήσαμε για μια ελεύθερη Αφρική. Πολεμήσαμε ενάντια στην αποικιοκρατία».
Εισαγάγετε τη λειτουργία 'Force out'
Ο αριθμός των μεταναστών που ζουν νόμιμα στη Νότια Αφρική έχει σχεδόν τριπλασιαστεί σε 2,4 εκατομμύρια το 2022 - περισσότερο από το 80% από αυτούς από την υποσαχάρια Αφρική - από 835.000 το 1996, σύμφωνα με την εθνική στατιστική υπηρεσία. Ανέφερε ότι οι μετανάστες αποτελούν πλέον περίπου το 4% του πληθυσμού, με τη Ζιμπάμπουε, τη Μοζαμβίκη, το Λεσότο και το Μαλάουι να είναι οι κορυφαίες χώρες προέλευσης. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, μια άλλη χώρα όπου η μετανάστευση αποτελεί κορυφαίο ζήτημα φέτος, οι γεννημένοι στο εξωτερικό αντιπροσωπεύουν σχεδόν το 14% του πληθυσμού, σύμφωνα με στοιχεία της απογραφής.
Τα επίσημα στοιχεία της Νότιας Αφρικής δεν περιλαμβάνουν μετανάστες χωρίς έγγραφα, για τους οποίους η λευκή βίβλος της κυβέρνησης λέει ότι δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία. Λέει ότι οι αρχές μετανάστευσης απελαύνουν 15.000 έως 20.000 μετανάστες χωρίς έγγραφα ετησίως και ότι ο αριθμός αυξάνεται.
Οι μετανάστες από την υποσαχάρια Αφρική, όπου μεγάλο μέρος του πληθυσμού αγωνίζεται να εξασφαλίσει ακόμη και μια πενιχρή ζωή από τη γεωργία, είναι συχνά πρόθυμοι να αναλάβουν μεγάλους κινδύνους για να φτάσουν στην πιο βιομηχανοποιημένη οικονομία της Νότιας Αφρικής. Ακολουθούν δουλειά ως φροντιστές παιδιών, σερβιτόροι, σεκιούριτι, βιοτέχνες μεταλλωρύχοι και καταστηματάρχες, για να αναφέρουμε μερικά επαγγέλματα.
Από τους 19 επιζώντες μετανάστες που πήραν συνέντευξη από το Reuters, οι εννέα, συμπεριλαμβανομένου του Rajebo, δήλωσαν ότι είχαν έγκυρη βίζα, αλλά είχαν χάσει τα έγγραφα μαζί με τα περισσότερα από τα υπάρχοντά τους στη φωτιά. Οι άλλοι 10 είπαν ότι δεν είχαν έγκυρα έγγραφα μετανάστευσης. Το Reuters δεν μπόρεσε να επαληθεύσει ανεξάρτητα τους λογαριασμούς τους.
Υπάρχει εκτεταμένη απογοήτευση του κοινού με τους μετανάστες χωρίς χαρτιά στη Νότια Αφρική, ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, σύμφωνα με μια έρευνα 1.000 ατόμων ηλικίας 18 έως 24 ετών που δημοσιεύθηκε αυτόν τον μήνα από το Ίδρυμα Οικογένειας Ichikowitz, μια ομάδα υπεράσπισης δικαιωμάτων και διατήρησης με έδρα το Γιοχάνεσμπουργκ. .
Περίπου το 88% των ερωτηθέντων είπε ότι πίστευε ότι οι παράνομοι μετανάστες αφαιρούσαν θέσεις εργασίας και πόρους από τους Νοτιοαφρικανούς, το 86% είπε ότι οδηγούσαν το έγκλημα και το 85% πίστευε ότι έπρεπε να απομακρυνθούν με τη βία.
Λίγα κινήματα εκμεταλλεύονται πιο διεξοδικά αυτόν τον φουσκωτό θυμό από την Επιχείρηση Ντουντούλα –που σημαίνει «αναγκαστική έξοδο» στα Ζουλού – μια ομάδα που ιδρύθηκε το 2021 με δηλωμένη αποστολή να απαλλάξει τη Νότια Αφρική από τους παράνομους μετανάστες, τους οποίους κατηγορούν για πολλά κοινωνικά και οικονομικά δεινά.
Το χαλαρό κίνημα του δρόμου έχει χιλιάδες οπαδούς σε όλη τη χώρα. Έχει γίνει ευρέως γνωστό για τη διοργάνωση διαδηλώσεων κατά των παράνομων μεταναστών εργαζομένων, τις απειλές κατά των μεταναστών και μερικές φορές την πραγματοποίηση επιθέσεων σε ξένες επιχειρήσεις.
Η επιχείρηση Dudula εγγράφηκε ως πολιτικό κόμμα στα τέλη του περασμένου έτους, αλλά τον περασμένο μήνα η εκλογική επιτροπή το απέκλεισε από τις εκλογές επειδή έχασε την προθεσμία για την υποβολή του καταλόγου των υποψηφίων της.
Περίπου οι μισοί από τους μετανάστες που επέζησαν από τη φωτιά της 31ης Αυγούστου στο Γιοχάνεσμπουργκ που πήραν συνέντευξη από το Reuters είπαν ότι είχαν απειληθεί και εκφοβιστεί από μέλη της επιχείρησης Dudula, τόσο πριν όσο και μετά την καταστροφή.
Δύο μήνες πριν από την πυρκαγιά, μέλη της Ντουντούλα σάρωσαν το κτίριο, φορώντας τη στολή τους με λευκά μπλουζάκια και παντελόνια μάχης, απαιτώντας να δουν ταυτότητα από αλλοδαπούς, έψαχναν δωμάτια για ναρκωτικά και χτυπούσαν ορισμένους κατοίκους με μαστίγια, σύμφωνα με τέσσερις μάρτυρες. συνέντευξη. Οι λογαριασμοί τους επιβεβαιώνονται από πέντε ξεχωριστές ένορκες βεβαιώσεις που υποβλήθηκαν στη δημόσια έρευνα και είδε το Reuters.
Την επόμενη μέρα της πυρκαγιάς, καθώς δεκάδες σοκαρισμένοι και άστεγοι επιζώντες κάθονταν έξω από το κτίριο, περίπου 30 μέλη της Ντουντούλα έφτασαν οπλισμένα με μαστίγια, ανέβηκαν και άρχισαν να τους χλευάζουν, σύμφωνα με πέντε μάρτυρες και πέντε ένορκες καταθέσεις.
«Φώναζαν, τραγουδούσαν, γελούσαν χαρούμενα», είπε ο Omari Hanya, 44 ετών, ένας επιζών από την Τανζανία που ήταν εκεί. «Αυτοί οι ξένοι πρέπει να γυρίσουν σπίτι τους ή να πεθάνουν», έλεγαν στα ζουλού.
Ο Αναπληρωτής Γενικός Γραμματέας του Ντουντούλα, Ισαάκ Λεσόλε, απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι η ομάδα παρενοχλούσε ή κακοποιούσε μετανάστες στο μπλοκ. Είπε ότι ο κώδικας συμπεριφοράς της ομάδας, τον οποίο έχει δει το Reuters, επέτρεπε στα μέλη μόνο να ρωτούν εάν κάποιος έχει νόμιμα έγγραφα βίζας και όχι να απαιτούν να τα δουν. Αμφισβήτησε την κατηγορία της επαγρύπνησης, λέγοντας ότι ο ρόλος τους ήταν πάντα να ειδοποιούν τις νόμιμες αρχές.
«Ναι, στο παρελθόν, αντιμετωπίσαμε προβλήματα επειδή ενεργούσαμε μόνοι μας», είπε ο Lesole. Αναγνώρισε ότι τα μέλη του Ντουντούλα είχαν απειλήσει μετανάστες και επιτέθηκαν στις επιχειρήσεις τους στο παρελθόν, αλλά επέμεινε ότι η ομάδα λειτουργεί πλέον ως πληροφοριοδότες στο πλαίσιο του νόμου.
«Ναι, υπήρχαν μέλη της επιχείρησης Ντουντούλα έξω από το κτίριο του Ουσίντισο μετά τη φωτιά, αλλά δεν ήταν εορταστική», πρόσθεσε. Ο στόχος της πορείας ήταν να επισημανθεί το πρόβλημα των μεταναστών χωρίς έγγραφα και να φανεί ότι ο Ντουντούλα είχε δικαιωθεί με την πεποίθησή τους ότι ξένοι υπήκοοι είχαν καταλάβει πάρα πολλά κτίρια σαν αυτό στο κέντρο της πόλης, είπε.
Ερωτηθείς πώς βλέπουν οι αρχές τον Ντουντούλα, ο υπουργός Εσωτερικών Μοτσοαλέντι είπε ότι η Νότια Αφρική δεν συγχωρεί τις αντιμεταναστευτικές δραστηριότητες της ομάδας. «Δεν παίρνετε το νόμο στα χέρια σας», πρόσθεσε. «Δεν ακολουθείτε την επαγρύπνηση γιατί η χώρα θα πάει στο χάος».
Ο ύποπτος για τη θανατηφόρα πυρκαγιά, ο οποίος βρίσκεται υπό κράτηση και του έχουν απαγγελθεί κατηγορίες για 76 φόνους και 86 απόπειρες ανθρωποκτονίας, δεν έχει ακόμη δηλώσει δήλωση.
Τον Μάρτιο, ο δικηγόρος του υπόπτου δήλωσε δημόσια ότι σκόπευε να δηλώσει αθώος. Έκτοτε, ο ύποπτος απέλυσε τον δικηγόρο του επειδή δεν εμφανίστηκε σε μια ακροαματική διαδικασία για να τον εκπροσωπήσει και δεν κατονομάστηκε νέος δικηγόρος, σύμφωνα με αξιωματούχο κοντά στην υπόθεση που ζήτησε να παραμείνει ανωνυμία για να συζητήσει το θέμα.
Χτυπημένος επειδή ήταν 11 $ κοντό
Ο Mokgoko, ένας Νοτιοαφρικανός από τη βορειοδυτική επαρχία, γνώρισε τον Rajebo το 2007 στο Randfontein, μια πόλη εξόρυξης χρυσού δυτικά του Γιοχάνεσμπουργκ, όπου διατηρούσε ένα παντοπωλείο. Ο Rajebo είχε φτάσει ένα χρόνο νωρίτερα με λεωφορείο από το λιμάνι της Τανζανίας, την πόλη Tanga.
Το 2019, αυτοί και τα τρία παιδιά τους μετακόμισαν στον τέταρτο όροφο του καταδικασμένου οικοπέδου.
«Είχαμε οικονομικά προβλήματα. ήταν φτηνό», είπε η Μοκγκόκο στο Reuters έξω από την τσίγκινη παράγκα όπου μένει τώρα. Η μόλις ενός έτους κόρη της, Μυμούνα, γέλασε καθώς λάσπωσε τα ροζ μποτάκια της στο χώμα.
Το κτίριο Usindiso ήταν παλαιότερα ένα καταφύγιο για γυναίκες που ήταν θύματα ενδοοικογενειακής βίας, το οποίο έκλεισε το 2017 λόγω έλλειψης χρηματοδότησης. Όταν έφτασαν ο Mokgoko και ο Rajebo, το κατέλαβαν εγκληματικές συμμορίες που χρεώνουν «ενοίκιο» σε ενοίκους και νεοφερμένους. Σύντομα γέμισε με απελπισμένες νέες αφίξεις, με τους εγκληματίες και τους κατοίκους να μοιράζουν τον χώρο του φτιάχνοντας τσίγκινες παράγκες στα μπάνια και στις σκάλες, είπαν στο Reuters οκτώ επιζώντες από τη φωτιά.
Περισσότεροι από 500 άνθρωποι ζούσαν στο κτήριο της αεροπειρατείας την ώρα της πυρκαγιάς, περίπου οι μισοί από αυτούς μετανάστες, σύμφωνα με το δικηγορικό γραφείο Norton Rose Fulbright, το οποίο εκπροσωπούσε 340 επιζώντες στην έρευνα. Δεν υπάρχουν επίσημες εκτιμήσεις.
Οι συμμορίες θα μπορούσαν να είναι βάναυσες αν δεν πληρώσεις εγκαίρως, είπε ο Σάιμον, ένας Τανζανός φίλος του Ρατζέμπο που διατηρούσε μια κουζίνα στο ισόγειο. «Ήρθαν σε ομάδες των πέντε ή έξι, με όπλα, συνήθως ένα περίστροφο», πρόσθεσε. «Τους είδα να χτυπούν κάποιον με ένα μπουκάλι επειδή ήταν 200 ραντ (11 $) κοντοί».
Οι εγκληματίες προτίμησαν ανοιχτά να νοικιάσουν σε μετανάστες, είπαν στο Reuters οκτώ αλλοδαποί κάτοικοι, επειδή πολλοί ήταν πολύ φοβισμένοι για να παραπονεθούν στην αστυνομία, καθώς κάποιοι ήταν χωρίς έγγραφα και άλλοι είχαν ήδη εκβιαστεί από αστυνομικούς.
Επτά αλλοδαποί επιζώντες από πυρκαγιά, συμπεριλαμβανομένου του Χάνια, είπαν στο Reuters ότι άνδρες με αστυνομικές στολές με κονκάρδες έκαναν συχνά έφοδο στους άτυπους πάγκους της αγοράς μέσα και έξω από το κτίριο, ζητώντας να δουν τα χαρτιά τους για τη βίζα. Εάν δεν προσκομιζόταν κανένα έγκυρο έγγραφο, ή μερικές φορές ακόμη και αν υπήρχε, είπαν, οι άνδρες απαιτούσαν συχνά ποσά μεταξύ 500 και 2.000 ραντ για να αποφύγουν τη φυλακή.
Τέσσερις από αυτούς τους επιζώντες περιέγραψαν ότι οδηγήθηκαν με ένα φορτηγό σε έναν ήσυχο δρόμο για να πραγματοποιήσουν τη συναλλαγή. Δύο είπαν ότι είχαν κλείσει σε αστυνομικά κελιά μέχρι να έρθουν φίλοι ή συγγενείς με χρήματα για να τους βγάλουν.
Ο παντοπώλης του δρόμου από το Μαλάουι, Kenneth Jiro, 32 ετών, επέζησε από τη φωτιά αλλά έχασε τον 26χρονο αδερφό του Manis. Θυμήθηκε ότι στο στασίδι του έκαναν επιδρομές κάθε λίγες εβδομάδες από άνδρες με αστυνομικές στολές που απαιτούσαν 700 έως 1.000 ραντ κάθε φορά.
Ο Xolani Fihla, εκπρόσωπος της αστυνομίας του Γιοχάνεσμπουργκ (JMPD), είπε ότι το τμήμα δεν γνώριζε καμία τέτοια ανάρμοστη συμπεριφορά από αξιωματικούς στις τάξεις του, αλλά ότι «θα θεωρούνταν παράνομο εάν συμβεί και εάν προσκομιστούν στοιχεία στην JMPD τότε πρέπει να ληφθούν πειθαρχικά μέτρα».
«Δώστε πίσω το μωρό»
Το βράδυ μετά την πυρκαγιά, ο Rajebo ήταν μεταξύ 32 επιζώντων μεταναστών που μετεγκαταστάθηκαν από τις αρχές του Γιοχάνεσμπουργκ σε ένα περίπτερο στο Hofland Park, ένα κέντρο αναψυχής σε ένα καταπράσινο αλλά υποβαθμισμένο προάστιο λίγο έξω από το κέντρο της πόλης, είπαν έξι επιζώντες.
Η Hanya, μια επιζήσασα από το Usindiso που διατηρεί έναν πάγκο που πουλάει καραμέλες και τσιγάρα, είπε ότι το καταφύγιο ήταν υπερπλήρες. Δεν υπήρχε "δεν υπήρχε ιδιωτικότητα, καμία πόρτα στην τουαλέτα, σχεδόν πουθενά να κοιμηθώ - μόνο μερικά στρώματα", είπε. «Οι άνθρωποι απλώς κάθονται τριγύρω και περιμένουν φαγητό.» Αμέσως μετά την άφιξή του, επέλεξε να κοιμηθεί στο δρόμο.
Αυτό αποδείχθηκε μια σοφή απόφαση. Στις 15 Νοεμβρίου, οι αρχές έκαναν έφοδο στο κέντρο, αναγκάζοντας τους 32 αλλοδαπούς μετανάστες να μπουν σε οχήματα ασφαλείας. Την επιδρομή είδε ρεπόρτερ και κάμεραμαν του Reuters.
Ο Μοκκόκο θυμάται ότι είδε τον Ρατζέμπο να μεταφέρεται προς μια ομάδα αστυνομικών φορτηγών και φορτηγών μετανάστευσης έξω. «Ήταν με το μωρό. Τον τραβούσαν λέγοντας: «Καλύτερα να δώσεις το μωρό πίσω στη μητέρα γιατί δεν θα πας μαζί τους».
Η Rajebo έδωσε το βρέφος στη Mokgoko, η οποία είδε τον σύζυγό της να χάνεται σε ένα από τα βαν.
Ο αναπληρωτής αρχηγός Εσωτερικών Υποθέσεων του Γκαουτένγκ Άλμπερτ Ματσάουνγκ δήλωσε στο Reuters ότι οι αξιωματούχοι έπαιρναν τους αλλοδαπούς χωρίς έγγραφα για να μεταφερθούν πίσω στις χώρες τους.
Οι 32 μετανάστες οδηγήθηκαν σε αστυνομικό τμήμα, συνελήφθησαν, δακτυλικά αποτυπώματα και μεταφέρθηκαν στη φυλακή μεταναστών Lindela, 40 χιλιόμετρα έξω από το κέντρο της πόλης, σύμφωνα με τον Rajebo και τον Rashidi Suleiman Abdallah, 32 ετών, έναν άλλο Τανζανό που κρατήθηκε. Οι λογαριασμοί τους επιβεβαιώθηκαν από τη δικηγορική εταιρεία Norton Rose Fulbright και τους Lawyers for Human Rights, τις νομικές ομάδες τους, σε μια τελικά ανεπιτυχή δικαστική υπόθεση για την καταπολέμηση της απέλασής τους.
Στις 10 Απριλίου, απελάθηκαν όλοι, εκτός από επτά που είχαν δραπετεύσει σε διάλειμμα από τη φυλακή τον Μάρτιο, σύμφωνα με τον Rajebo, τον Abdallah και τους δικηγόρους που εκπροσωπούσαν τους 32 κρατούμενους. Οι περισσότεροι από τους απελαθέντες ήταν Τανζανοί, με τέσσερις κατοίκους του Μαλάουι.
Οι Τανζανοί αποβιβάστηκαν στο Νταρ ες Σαλάμ. Τέθηκαν υπό κράτηση έως ότου οι οικογένειες μπορέσουν να πληρώσουν πρόστιμο στις αρχές της Τανζανίας ύψους 57.000 σελίνια (22 δολάρια), που επιβλήθηκε σε υπηκόους που επέστρεφαν μετά την απέλασή τους. Ο Rajebo βγήκε μετά από μια εβδομάδα, όταν οι συγγενείς του μάζεψαν τα χρήματα.
Το τμήμα μετανάστευσης της Τανζανίας δεν απάντησε στα αιτήματα για σχόλια σχετικά με την επιστροφή των απελαθέντων.
Ο Rajebo είπε τηλεφωνικά στο Reuters στις 22 Απριλίου ότι αν θέλει να ξαναδεί τη γυναίκα και τα παιδιά του, δεν έχει άλλη επιλογή από το να επιστρέψει. Η μεταφορά τους στην Τανζανία δεν είναι βιώσιμη λόγω της έλλειψης οικονομικών ευκαιριών, είπε, παρόλο που πιστεύει ότι θα ήταν πολύ πιο ευπρόσδεκτοι από ό,τι ήταν στην πατρίδα της συζύγου του.
«Θα επιστρέψω», είπε ο Rajebo. «Θέλω μια κανονική οικογένεια. Δεν θέλω να χωριστώ από αυτούς».
Ακόμη και με την εχθρότητα που αντιμετώπισε στη Νότια Αφρική, πρόσθεσε, εξακολουθεί να είναι προτιμότερη από τη φτώχεια του σπιτιού. Η ετήσια οικονομική παραγωγή της Νότιας Αφρικής ανά άτομο είναι 5.970 δολάρια, έναντι 1.220 δολαρίων στην Τανζανία, σύμφωνα με στοιχεία του ΔΝΤ.
«Πηγαίνετε εκεί, μπορείτε να βγάλετε κάποια χρήματα», είπε ο Ρατζέμπο, γελώντας απαλά. «Γι’ αυτό συνεχίζουμε».
