Τέλος εποχής εν μέσω κρίσης και αυτοσχεδιασμών
Περίπου οκτώ χρόνια από την κατάρρευση της Lehman Brothers και το παγκόσμιο κραχ που ακολούθησε, το μέλλον του κόσμου δείχνει πιο αβέβαιο από ποτέ.
Η χαλαρή νομισματική πολιτική που υιοθετήθηκε στην ανεπτυγμένη Δύση σαν φάρμακο κατά της κρίσης δείχνει να αποτυγχάνει οριστικά τον στόχο της, αφήνοντας μεγάλες οικονομίες σε παρατεταμένη στασιμότητα -και τους λαούς σε μια χαμένη δεκαετία-, το τέλος της οποίας δεν φαίνεται ακόμη στον ορίζοντα.
Από την άλλη πλευρά, η τεράστια οικονομική ανισότητα, η κληρονομιά που αφήνει πίσω του ο αποθνήσκων οικονομικός νεοφιλελευθερισμός, οδηγεί σε όλο και μεγαλύτερη πόλωση στο πολιτικό πεδίο, σε άνοδο λαϊκιστών πολιτικών, στον εθνικισμό, τον ρατσισμό και τον οικονομικό προστατευτισμό. Η πρόσφατη έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε., η άνοδος του Ντόναλντ Τραμπ αποτελούν τα πιο εμφανή παραδείγματα.
Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι την κρισιμότητα της κατάστασης έθιξε νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα στην εξαμηνιαία επικοινωνία με τους επενδυτές ακόμη και ο λόρδος Τζέικομπ Ρότσιλντ.
Ο γόνος της ιστορικής οικογένειας τραπεζιτών και πρόεδρος της RIT Caital Partners κατηγόρησε, ούτε λίγο ούτε πολύ, τους Δυτικούς κεντρικούς τραπεζίτες ότι κάνουν το «μεγαλύτερο πείραμα νομισματικής πολιτικής στην παγκόσμια Ιστορία» με συνέπειες που είναι αδύνατον να προβλεφθούν.
«Βρισκόμαστε σε αχαρτογράφητα ύδατα και είναι αδύνατον να προβλέψουμε τις ακούσιες επιπτώσεις των πολύ χαμηλών επιτοκίων, των αρνητικών αποδόσεων στο περίπου 30% του παγκόσμιου χρέους και της ποσοτικής χαλάρωσης σε μαζική κλίμακα».
Ο Ρότσιλντ υπογραμμίζει ότι, αν και αυτή η πολιτική είχε αποτέλεσμα τη ραγδαία άνοδο των χρηματιστηρίων, δεν μπορεί να τροφοδοτήσει συνέχεια όταν η πραγματική οικονομία παραμένει αναιμική, δέσμια της χαμηλής ζήτησης και του αποπληθωρισμού.
Ο Βρετανοεβραίος τραπεζίτης προειδοποιεί και για τη ρευστή γεωπολιτική κατάσταση, επικαλούμενος την οικονομική επιβράδυνση της Κίνας, τις αμερικανικές εκλογές, τη συνεχιζόμενη διένεξη στη Μέση Ανατολή και τον κίνδυνο νέων τρομοκρατικών επιθέσεων στη Δύση.
Σ' αυτό το δυσοίωνο περιβάλλον, το ζητούμενο για έναν τραπεζίτη είναι η συντήρηση του κεφαλαίου.
Ετσι, ο Ρότσιλντ σαν καλός τραπεζίτης μειώνει τις θέσεις του σε δολάριο και αυξάνει αντίστοιχες σε άλλα νομίσματα και το χρυσό, μέταλλο στο οποίο επενδύει τελευταία και ο Τζορτζ Σόρος.
Με απλά λόγια, ο Ρότσιλντ λέει ότι αυτοί που διευθύνουν σήμερα τις οικονομίες της Δύσης αυτοσχεδιάζουν.
Δεν έχουν δηλαδή σχέδιο, ακριβές μοντέλο, δοκιμασμένο σχήμα. Εκτελούν ένα πείραμα, φουσκώνοντας το σύστημα με φτηνό χρήμα χωρίς να ξέρουν πού θα μας βγάλει αυτό.
Η απόσυρσή του από το δολάριο σημαίνει ότι δεν πιστεύει στις προοπτικές της αμερικανικής οικονομίας, ενώ η στροφή στο «ασφαλές καταφύγιο» του χρυσού ότι διαβλέπει κρίση.
Το θέμα, όπως και αρκετά άλλα, θα κληθούν να συζητήσουν κεντρικοί τραπεζίτες απ’ όλο τον κόσμο τις επόμενες ημέρες στην καθιερωμένη σύνοδο της αμερικανικής Fed στο Τζάκσον Χόουλ του Γουαϊόμινγκ των ΗΠΑ.
Αρκετοί οικονομικοί αναλυτές τονίζουν ότι η φαρέτρα των κεντρικών τραπεζιτών είναι άδεια.
Υστερα από οκτώ χρόνια χαλαρής νομισματικής πολιτικής και με τα επιτόκια στο πάτωμα μεγάλες οικονομίες της Δύσης συνεχίζουν να σέρνονται.
«Η συζήτηση στην πραγματικότητα είναι για την επόμενη ύφεση και για το αν υπάρχουν περιθώρια αντίδρασης… Πρέπει να ξανασκεφτούμε πόσο περιθώριο χαλάρωσης έχουν οι κεντρικοί τραπεζίτες», λέει ο πρώην αντιπρόεδρος της Fed, Ντόναλντ Κοχν.
Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης πέφτουν ήδη ιδέες για αύξηση του μέσου στόχου πληθωρισμού των κεντρικών τραπεζών της Δύσης από το 2% στο 4%.
Από την πλευρά του, ο Βρετανός δημοσιογράφος και ακαδημαϊκός Μάρτιν Ζακ υποστηρίζει σε ένα εξαίρετο άρθρο-ανάλυση («The death of neoliberalism and the crisis in western politics») στον χθεσινό «Guardian» ότι οι αιτίες της σημερινής οικονομικής και πολιτικής κρίσης είναι βαθύτερες και αγγίζουν την καρδιά του νεοφιλελευθερισμού, του οικονομικού δόγματος που βρίσκει εφαρμογή στην παγκόσμια οικονομία από τα τέλη της δεκαετία του '70, με την άνοδο του Ρίγκαν και της Θάτσερ, και στη συνέχεια κυριαρχεί στην υφήλιο για περίπου 40 χρόνια.
Η εποχή του νεοφιλελευθερισμού, τονίζει ο Ζακ -όπως και το ΔΝΤ νωρίτερα φέτος- τελειώνει...
Εκπέμπει τους επιθανάτιους ρόγχους του, όπως η Σοσιαλδημοκρατία στη δεκαετία του '70, κληροδοτώντας στον κόσμο ένα είδος παγκόσμιας κρίσης, που η Δύση είχε να βιώσει από τη δεκαετία του 1930, και μια τεράστια αύξηση της ανισότητας.
«Δεν προκαλεί έκπληξη ότι η πλειονότητα του κόσμου στη Δύση πιστεύει ότι τα παιδιά τους θα περάσουν χειρότερα απ' ό,τι αυτοί»...
Ομως αυτοί που έχασαν στην εποχή του νεοφιλελευθερισμού -εν προκειμένω τα μεσαία και φτωχά στρώματα, η εργατική τάξη ή αλλιώς το πιο φτωχό 90% του παγκόσμιου πληθυσμού- δεν είναι πια διατεθειμένοι να συναινέσουν.
Και εξεγείρονται «άτακτα» οδηγώντας σε κρίση το πολιτικό σύστημα της Δύσης
πηγη εφ Συντακτων
Γράφει ο Νίκος Χειλαδάκης
