Το δημοψήφισμα στην Ιταλία για την αλλαγή του συντάγματος και η εκλογική μονομαχία στην Αυστρία για τον νέο πρόεδρο της χώρας, δύο κάλπες με αμφίβολες εκβάσεις, οι οποίες όμως αναμένεται να επηρεάσουν καθοριστικά τις πολιτικές αλλά και τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη τους επόμενους μήνες.
Το προσωπικό στοίχημα του Ρέντσι
Στην Ιταλία, ο Ματέο Ρέντσι έχει κάνει προσωπικό στοίχημά του την αλλαγή του Συντάγματος, την οποία δεν μπόρεσε να “περάσει” στο κοινοβούλιο, προειδοποιώντας ακόμη και με παραίτηση στην περίπτωση που το “όχι” επικρατήσει.
Πολιτικές ομάδες όπως η “Νέα Κεντροδεξιά” του Αντζελίνο Αλφάνο, και το Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα είναι δύο από τα πέντε κόμματα που κινούνται από τον δεξιό φιλελευθερισμό έως την αριστερά και υποστηρίζουν τις προτάσεις του ιταλού πρωθυπουργού. Εναντίον τάσσονται 13 κόμματα, από την ακροδεξιά “Λέγκα του Βορρά”, τα “Πέντε Αστέρια” του αντιευρωπαϊστή Μπέπε Γκρίλο και το “Φόρτσα Ιτάλια” του Μπερλουσκόνι, έως το Κ.Κ. Ιταλίας και την Κομμουνιστική Επανίδρυση.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις, που δημοσιοποιήθηκαν πριν από δύο εβδομάδες, καθώς απαγορεύεται η δημοσιοποίησή τους τις 15 ημέρες που προηγούνται της ψηφοφορίας, έδιναν προβάδισμα 5 έως 8 μονάδων στο όχι.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που προκύπτουν από το 50% των τμημάτων, η προσέλευση των ψηφοφόρων για το συνταγματικό δημοψήφισμα, μέχρι τις 12 το μεσημέρι ώρα Ιταλίας, διαμορφώνεται στο 19,6%. Ποσοστό το οποίο και θεωρείται σχετικά υψηλό, αποτέλεσμα και της έκκλησης των αρχηγών όλων των κομμάτων για μαζική συμμετοχή των πολιτών. Οι κάλπες θα κλείσουν στις 11 το βράδυ τοπική ώρα, και αμέσως μετά θα αρχίσει η καταμέτρηση. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματτέο Ρέντσι άσκησε το εκλογικό του δικαίωμα σε σχολείο του Ποντασσιέβε, μικρού δήμου από την Φλωρεντία, μαζί με την σύζυγό του Ανιέζε.
Η Ευρώπη με κομμένη την ανάσα
Η μεταρρύθμιση αυτή προβλέπει μια δραστική μείωση των εξουσιών της Γερουσίας, η οποία δεν θα ψηφίζει πλέον για την παροχή ψήφου εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση ούτε και για να επικυρώνει τους περισσότερους από τους νόμους, γεγονός που θα τερματίσει το δυσκίνητο και αργό σύστημα των δύο βουλών. Επίσης οι αλλαγές προβλέπουν τον περιορισμό των εξουσιών των περιφερειών και την κατάρτιση των επαρχιών, κάνοντας το σύστημα περισσότερο συγκεντρωτικό. Η μεταρρύθμιση θα συνδυάζεται μ' έναν εκλογικό νόμο ο οποίος προσφέρει ισχυρό πριμ εδρών στο πρώτο κόμμα αν δεν διαθέτει πάνω από το 40% των ψήφων, εξασφαλίζοντας σταθερές κυβερνήσεις με πνοή 5ετίας.
Ο Μπέπε Γκρίλο καραδοκεί
Σε κάθε περίπτωση, η αβεβαιότητα για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος προκαλεί ρίγη στην Ευρώπη και τις αγορές, καθώς εκφράζονται φόβοι για μια νέα φάση αστάθειας στην Ιταλία, που είναι η τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρώπης αλλά και η πλέον εύθραυστη. Οι αναλυτές είναι διχασμένοι ως προς τα οφέλη του “όχι” Κάποιοι περιμένουν ότι στην περίπτωση που ο Ρεντσι παραιτηθεί μετά το όχι, μια τεχνοκρατική κυβέρνηση θα αναλάβει τα ινία. Κάποιοι άλλοι βλέπουν τον κίνδυνο γενικότερης αστάθειας και τον κίνδυνο τελικά, ο Μπέπε Γκρίλο να βρεθεί στην εξουσία στις εκλογές που θα γίνουν τον Μάιο του 2018.
Η ακροδεξιά χτυπά την πόρτα της Αυστρίας
Η Αυστρία αποφασίζει αν θα έχει έναν πρόεδρο που προέρχεται από ένα κόμμα της άκρας δεξιάς, η εκλογή του οποίου θα αποτελέσει πρωτοφανές φαινόμενο στην Ευρώπη, αλλά και νέο θρίαμβο των λαϊκιστών, έξι μήνες μετά την απόφαση για Brexit και έναν μήνα μετά την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ.
Η “μάχη” της κάλπης δίνεται μεταξύ του Νόρμπερτ Χόφερ, υποψήφιου του ακροδεξιού και ευρωσκεπτικιστικού Κόμματος των Ελευθέρων (FPO), και του Αλεξάντερ βαν ντερ Μπέλεν, φιλελεύθερου οικολόγου που κατεβαίνει στις εκλογές ως ανεξάρτητος.
Μια νίκη του Χόφερ «θα αποτελέσει σημείο καμπής για την Αυστρία και την Ευρωπαϊκή Ένωση, ενδυναμώνοντας τα λαϊκιστικά κόμματα τόσο της δεξιάς όσο και της αριστεράς», εκτίμησε ο Τσαρλς Λάιχφιλντ του think tank Eurasia, ενόψει μιας εκλογικής χρονιάς υψηλού κινδύνου, με εκλογές να διεξάγονται στη Γαλλία, την Ολλανδία και τη Γερμανία. «Θα εκληφθεί αμέσως ως μια νέα ήττα της αυστριακής κυβέρνησης, της πολιτικής υποδοχής προσφύγων της Άγγελα Μέρκελ και των Βρυξελλών», πρόσθεσε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση στο στόχαστρο
Ο πρόεδρος της Αυστρίας έχει περιορισμένες εξουσίες και δεν μπορεί να επεμβαίνει στην διακυβέρνηση της χώρας, όμως ο Χόφερ έχει δηλώσει ότι θα επιμένει να συμμετέχει μαζί με τον εκάστοτε καγκελάριο σε όλες τις συνόδους κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Από την άλλη, το Κόμμα των Ελευθέρων, αυτό που επιδιώκει από μια νίκη στις εκλογές είναι να την χρησιμοποιήσει ως εφαλτήριο για την καγκελαρία, την καρδιά της εκτελεστικής εξουσίας. Μάλιστα, ο υποψήφιος της ακροδεξιάς δεν έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο, υπό κάποιες συνθήκες, να ζητήσει την παραίτηση της κυβέρνησης.
Ο υποψήφιος του FPO, έχει διακηρύξει ότι θα ζητήσει δημοψήφισμα για την αποχώρηση της Αυστρίας από την Ε..Ε. στην περίπτωση που Τουρκία ενταχθεί στην Ενωση ή εάν οι Βρυξέλλες θελήσουν να εμβαθύνουν την Ενωση.
Ο Χόφερ, στέλεχος του FPO εδώ και είκοσι χρόνια και αντιπρόεδρος του κοινοβουλίου, έχει δηλώσει ότι επιθυμεί να αποκτήσει στενότερες σχέσεις με τους πολιτικούς ηγέτες της ανατολικής Ευρώπης, οι οποίοι έχουν εκφράσει ανοικτά την εχθρότητά τους προς τους πρόσφυγες, αλλά και με τη Ρωσία.
Σε κίνδυνο ο μεγάλος συνασπισμός
Ο μεγάλος συνασπισμός μεταξύ των Σοσιαλδημοκρατών (SPO) και των Συντηρητικών (OVP) που βρίσκεται στην εξουσία στην Αυστρία από το 2007 φαίνεται να περνά δύσκολες ημέρες παρά την ανάληψη της καγκελαρίας τον Μάιο από τον σοσιαλδημοκράτη Κρίστιαν Κερν.
Τα δύο κόμματα αποκλείστηκαν για πρώτη φορά ήδη από τον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών στις 24 Απριλίου. Ο Χόφερ βρέθηκε πρώτος σε ψήφους με ποσοστό 35%.
Στη διάρκεια του δεύτερου γύρου στις 22 Μαΐου ο βαν ντερ Μπέλεν κέρδισε με λιγότερες από 31.000 ψήφους περισσότερες, όμως το αποτέλεσμα ακυρώθηκε λόγω διαδικαστικών ανωμαλιών.
Στην περίπτωση που διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το ακροδεξιό FPO βρίσκεται πρώτο σε πρόθεση ψήφου, με 30%.
