Ετοιμες να αποκαταστήσουν την ιστορική μνήμη οι... μπουλντόζες
maronisos_1_ixthyotrofeio_egkatastaseis.jpg
Οι παλιές εγκαταστάσεις του ιχθυοτροφείου έχουν μετατραπεί σε... εξοχικά δίπλα στο κύμα | ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Αποφασισμένο να βάλει τάξη στο ιστορικό νησί της Μακρονήσου φαίνεται το υπουργείο Περιβάλλοντος. Με «μπούσουλα» το Προεδρικό Διάταγμα του 1995 (ΦΕΚ 895 Δ’), έστειλε για πρώτη φορά τους επιθεωρητές Περιβάλλοντος και Δόμησης για να καταγράψουν τις παρανομίες.
Είναι το πρώτο βήμα, καθώς ετοιμάζονται πιο αποτελεσματικές πρωτοβουλίες, οι οποίες περιλαμβάνουν και κατεδαφίσεις αυθαιρέτων που προσβάλλουν την ιστορική μνήμη, την ιερότητα του χώρου αλλά και το περιβάλλον.
«Διαπιστώσαμε μεγάλες παραβάσεις σε όλες τις διατάξεις των μέτρων προστασίας» δήλωσαν στην «Εφ.Συν.» οι επιθεωρητές μετά την ολοκλήρωση της αυτοψίας.
Ανάμεσά τους βρισκόταν και ένα μέλος που είχε τους δικούς του λόγους να αισθάνεται προσβολή για την εικόνα που αντίκρισε, καθώς η μητέρα του και η γιαγιά του είχαν «φιλοξενηθεί» στη Μακρόνησο στα δύσκολα χρόνια του Εμφυλίου, μετά μια σύντομη εκτόπιση στο Τρίκερι Μαγνησίας.
Δύο μαντριά και περίφραξη συνολικού μήκους ενός χιλιομέτρου στον όρμο «Φυλακή», που βρίσκεται μέσα στα ιστορικά στρατόπεδα! | ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Αυθαίρετα, μαντριά, δύο αυτοκίνητα, φωτοβολταϊκά και κεραίες τηλεόρασης, ακόμη και στη ζώνη απόλυτης προστασίας!
Η έκθεσή τους αναμένεται να κατατεθεί αυτή την εβδομάδα στην Υπηρεσία Δόμησης (ΥΔΟΜ) και στη συνέχεια θα θυροκολληθεί σε όλα τα κτίσματα που παραβιάζουν το Προεδρικό Διάταγμα προστασίας της Μακρονήσου.
Οι ενδιαφερόμενοι έχουν δικαίωμα να υποβάλουν ένσταση μέσα σε 30 ημέρες και σε περίπτωση που δεν θα δικαιωθούν, θα ακολουθήσουν οι μπουλντόζες.
Οι κατεδαφίσεις μπορούν ωστόσο να ξεκινήσουν αμέσως, αν θελήσει να αναλάβει πρωτοβουλία ο Δήμος Κέας, που είναι ο ιδιοκτήτης του νησιού.
Ο Πάρις και η Ελένη
Το παλιό κτίσμα ανακαινίστηκε και διαθέτει φωτοβολταϊκά, τηλεόραση και τζάκι! | ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Η Μακρόνησος οφείλει τη σύγχρονη ονομασία της στο μακρόστενο σχήμα της, αλλά στην αρχαιότητα καταγράφεται ως «Ελένη νήσος», αφού η ωραιότατη σύζυγος του βασιλιά της Σπάρτης, Μενέλαου, μαζί με τον Πάρι, είχαν βρει σε αυτήν καταφύγιο πριν συνεχίσουν το ταξίδι τους για την Τροία.
Στο νησί έχουν εντοπιστεί ίχνη οικισμού που χρονολογούνται από την εποχή του Χαλκού, στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο αποτέλεσε ορμητήριο πειρατών και το 1937 παραχωρήθηκε ως αποζημίωση στην κοινότητα Κορησσίας της Κέας για τις καταστροφές που είχε υποστεί από τους Τούρκους το 1790, γιατί οι κάτοικοί της είχαν προσφέρει καταφύγιο στον Λάμπρο Κατσώνη.
Κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13) είχε λειτουργήσει για πρώτη φορά στρατόπεδο Τούρκων αιχμαλώτων και μετά την εθνική τραγωδία στη Μικρά Ασία είχε μετατραπεί σε λοιμοκαθαρτήριο προσφύγων, πολλοί από τους οποίους άφησαν την τελευταία τους πνοή στο αφιλόξενο νησί.
Βασανιστήρια και εκτελέσεις
Τα στρατόπεδα συγκέντρωσης έχουν αφεθεί στην τύχη τους... | ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Το 1946 η τότε κυβέρνηση χρησιμοποίησε το Μακρονήσι για να εξορίσει αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, αλλά και για να τιμωρήσει στρατιώτες τους οποίους χαρακτήριζε «αντεθνικώς δρώντες». Τα βασανιστήρια των έγκλειστων έχουν καταγραφεί σε βιβλία και κυρίως στην ιστορική μνήμη. Λιγότερο γνωστή είναι η προμελετημένη εκτέλεση περίπου 300 σκαπανέων τη νύχτα της 28ης Φεβρουαρίου του δίσεκτου 1948.
Από το 1860 η κοινότητα Κορησσίας, ως ιδιοκτήτης, εκμισθώνει σε βοσκούς διάφορες εκτάσεις και το 1956 έλαβε αποζημίωση 16 εκατ. δραχμών από το υπουργείο Εσωτερικών για αποθετική ζημιά που υπέστη λόγω της χρήσης του νησιού ως τόπου εξορίας και βασανιστηρίων κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου.
Μόλις το 1989, με απόφαση της τότε υπουργού Πολιτισμού Μελίνας Μερκούρη, χαρακτηρίστηκε ιστορικός τόπος και τα στρατόπεδα διατηρητέα μνημεία.
Oι τρεις ζώνες (I, II, III)
Ολόκληρο... συγκρότημα υπάρχει δίπλα στο ιστορικό τάγμα σκαπανέων | ΦΩΤ.: ΜΑΡΙΟΣ ΒΑΛΑΣΟΠΟΥΛΟΣ
Το 1995 εκδόθηκε διάταγμα με το οποίο το μαρτυρικό νησί χωρίζεται σε τρεις ζώνες, στις οποίες κοινό στοιχείο είναι η απαγόρευση χρήσεων και επεμβάσεων που αλλοιώνουν τον χαρακτήρα του ιστορικού τόπου.
Δεν επιτρέπεται η ιχθυοκαλλιέργεια, η κτηνοτροφία και το κυνήγι, μπορούν να κυκλοφορούν μόνο δύο ταξί και οποιαδήποτε παρέμβαση στα υφιστάμενα διατηρητέα κτίρια γίνεται μόνο με άδεια του υπουργείου Πολιτισμού.
Το μεγαλύτερο μέρος της δυτικής πλευράς, όπου βρίσκονται τα έξι στρατόπεδα των εξόριστων και ο περιβάλλων χώρος τους, από τη θάλασσα ώς την κορυφογραμμή, εντάσσονται στη ζώνη απόλυτης προστασίας.
Από την κορυφογραμμή και ώς τις ανατολικές ακτές βρίσκεται η δεύτερη ζώνη, όπου επιτρέπονται καταφύγια ζώων, δίκτυα μονοπατιών, μελισσοκομικές δραστηριότητες χωρίς κτιριακές εγκαταστάσεις και καλλιέργεια φαρμακευτικών φυτών.
Στην τρίτη ζώνη, που καλύπτει τη βόρεια πλευρά, μπορούν να δημιουργηθούν δημοτικές κατασκηνώσεις, αθλητικές υποδομές και περιφράξεις από ξερολιθιά.
Παρά τις προστατευτικές διατάξεις, ώς το 2012 το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εξέδιδε άδειες για βόσκηση σε συγκεκριμένους χώρους, που δεν τηρούνται καθώς τα κατσίκια αλωνίζουν σε ολόκληρο το νησί.
Λίγους μήνες νωρίτερα είχε διακοπεί η λειτουργία μεγάλου ιχθυοτροφείου σε ορμίσκο της ανατολικής ακτής, το οποίο διέθετε άδεια παρ’ όλο που απαγορεύεται ρητά από το διάταγμα!
Ο δήμαρχος Κέας στην «ΕΦ.ΣΥΝ.»
«Προστασία των μνημείων αλλά και των ολίγων πλέον βοσκών που έχουν απομείνει»
Ο δήμαρχος Κέας, Γιάννης Ευαγγέλου |
«Κανένας μας δεν είναι υπερήφανος με την κατάσταση που επικρατεί από χρόνια στο νησί» δήλωσε στην «Εφ.Συν.» ο Γιάννης Ευαγγέλου, δήμαρχος της Κέας στην ιδιοκτησία της οποίας ανήκει η Μακρόνησος και μάλιστα πληρώνει γι’ αυτήν... ΕΝΦΙΑ.
«Εχουμε αστική ευθύνη και πρέπει να ανταποκριθούμε» παραδέχεται και μας έστειλε το ομόφωνο ψήφισμα του Δημοτικού Συμβουλίου της 14ης Ιουλίου, που εκδόθηκε μετά την επίσκεψη του υπουργού Χρήστου Σπίρτζη στη Μακρόνησο.
»Με αυτό για άλλη μια φορά οι εκπρόσωποι της τοπικής αυτοδιοίκησης δηλώνουν τον σεβασμό τους στην ιστορικότητα της Μακρονήσου και ειδικά στα ιστορικά μνημεία που έχουν χαρακτηριστεί διατηρητέα, τη διαχρονική επιθυμία τους να προστατευτούν και να διατηρηθούν οι χώροι όπως τους αρμόζει.
»Συμφωνούν με την προστασία του νησιού από «κακόβουλες, παράνομες και κατακτητικές ενέργειες», αλλά σπεύδουν να απαιτήσουν «την προστασία των ολίγων πλέον βοσκών που έχουν απομείνει και δεν έχουν τη δυνατότητα να ασκήσουν άλλο επάγγελμα».
Την ίδια θέση επανέλαβε ο δήμαρχος της Κέας, ο οποίος μας ενημέρωσε ότι στο Μακρονήσι βρίσκονται τα κοπάδια 9 βοσκών, από τους οποίους εφτά μαζί με τις οικογένειές τους μένουν τον περισσότερο καιρό στο νησί.
«Δεν είναι βίλες, αλλά παλιά σπίτια που έχουν επισκευαστεί» υποστήριξε και δικαιολόγησε ακόμη και το σπίτι πίσω από το ανακαινισμένο εκκλησάκι του Αγίου Γεωργίου, που βρίσκεται στο στρατόπεδο συγκέντρωσης, μέσα στη ζώνη απόλυτη προστασίας.
«Μένει ένας υπερήλικας που είναι άρρωστος» μας είπε, παρ’ όλο που του εξηγήσαμε ότι κατά την αυτοψία των επιθεωρητών Περιβάλλοντος και Δόμησης εντοπίσαμε ένα νεότερο ζευγάρι που μας παρακολουθούσε με κιάλια.
«Είναι παλιό», ισχυρίστηκε για το διπλανό μεγάλο σπίτι, το οποίο έχει ανακαινιστεί με πέτρες από το στρατόπεδο των εξόριστων αγωνιστών και διαθέτει ολοκαίνουργια κεραμοσκεπή.
«Χρειάζεται πολιτική τόλμη για να πάρουμε μέτρα και να τα τηρήσουμε» τόνισε ο Γιάννης Ευαγγέλου και πρόσθεσε ότι το 2014 είχε ετοιμαστεί μια τροπολογία, που αποσύρθηκε την τελευταία στιγμή.
Προτείνει να ληφθούν υπόψη όλες οι πτυχές και γι’ αυτό έχει ζητήσει εδώ και οχτώ μήνες συνάντηση με την υπουργό Πολιτισμού και την επίσκεψη κλιμακίου του Συμβουλίου Νεωτέρων Μνημείων.
«Δεν μας έχουν απαντήσει», μας είπε και για να τεκμηριώσει το ενδιαφέρον της αυτοδιοίκησης για τη Μακρόνησο πρόσθεσε:
«Στην Κέα, που έχει αναμφισβήτητα σπουδαιότερες αρχαιότητες, έχουμε συμφωνήσει με τον ορισμό ζωνών προστασίας γιατί σεβόμαστε την πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας».
Επικαλείται την περίπτωση της Καρθαίας στην Κέα, όπου έχουν διασωθεί δύο αρχαίοι ναοί και ένα θέατρο. «Δεν διαμαρτυρηθήκαμε που έχουν κηρύξει αρχαιολογικό χώρο όλη την έκταση ώς την κορυφή του βουνού, αλλά πρέπει να αποζημιωθούν οι ιδιοκτήτες» καταλήγει ο δήμαρχος. πηγη ΕΦ' ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Θ.ΠΙΣΤΙΚΟΣ
