Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε την προσφυγή της Σλοβακίας και της Ουγγαρίας κατά της υποχρέωσής τους να φιλοξενήσουν πρόσφυγες στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος μετεγκατάστασης προσφύγων που επιβάλλει ποσοστώσεις στις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Η προσφυγή των δύο χωρών, που υποστήριξε και η Πολωνία, ήταν κατά των υποχρεωτικών ποσοστώσεων μετεγκατάστασης προσφύγων που είχε εισηγηθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αναφέρει στην απόφασή του ότι ο μηχανισμός επιβολής ποσοστώσεων «συμβάλλει αποτελεσματικά και με αναλογικό τρόπο» στην ανακούφιση της Ελλάδας και της Ιταλίας από την εισροή των προσφύγων.
Η Σλοβακία και η Ουγγαρία αμφισβητούσαν την νομιμότητα του προγράμματος μετεγκατάστασης προσφύγων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όμως το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο απέρριψε το σύνολο των νομικών τους επιχειρημάτων. Σύμφωνα με την απόφαση, η προσφυγή σε μία μη νομοθετική διαδικασία, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών κοινοβουλίων και δημόσια διαβούλευση είναι σύννομη με το ευρωπαϊκό δίκαιο.
Η ίδια η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιτρέπει, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, στους ευρωπαϊκούς θεσμούς να λαμβάνουν τα «προσωρινά μέτρα» που είναι αναγκαία για την ταχεία αντιμετώπιση επειγουσών καταστάσεων, όπως είναι η αιφνίδια είσοδος προσφύγων.
Επίσης, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο θεωρεί ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, που απαρτίζεται από τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ, δεν ήταν υποχρεωμένο να λάβει την απόφαση περί μετεγκατάστασης προσφύγων ομοφώνως.
Η Σλοβακία και η Ουγγαρία μαζί με την Τσεχική Δημοκρατία και τη Ρουμανία είχαν ψηφίσει κατά της μετεγκατάστασης από την Ελλάδα και την Ιταλία 120.000 ατόμων που ανταποκρίνονται στα κριτήρια της διεθνούς προστασίας, για μία περίοδο δύο ετών.
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο δηλώνει ότι «η ισχύς της απόφασής του δεν μπορεί να αμφισβητηθεί» αναδρομικά σε ό,τι αφορά «τον βαθμό αποτελεσματικότητας».
Ο ευρωπαίος νομοθέτης δεν μπορεί, σύμφωνα με την απόφαση, να εκτιμήσει τις συνέπειες ενός νέου ρυθμιστικού πλαισίου παρά σε συνάρτηση με στοιχεία που θα έχει στη διάθεσή του κατά τη στιγμή της απόφασης.
Λίγες εβδομάδες πριν από τη λήξη της προθεσμίας για την υλοποίηση του προγράμματος στα τέλη Σεπτεμβρίου, οι στόχοι που έχουν καθορισθεί για τις ποσοστώσεις της «μετεγκατάστασης» απέχουν πολύ από την πραγματοποίησή τους. Λιγότεροι από 28.000 πρόσφυγες έχουν μεταφερθεί από την Ελλάδα και την Ιταλία, έναντι του στόχου των 160.000 συνολικά.
Ο ευρωπαίος επίτροπος αρμόδιος για τη Μετανάστευση Δημήτρης Αβραμόπουλος σχολίασε μέσω του Twitter την απόφαση: «Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο επιβεβαιώνει την νομιμότητα του μηχανισμού μετεγκατάστασης. Είναι καιρός να εργασθούμε με ενότητα και να εφαρμόσουμε πλήρως την αλληλεγγύη».
Μετά την απόρριψη της προσφυγή, οι συνομιλίες για τη δημιουργία ενός μηχανισμού έκτακτης ανάγκης για τη διαχείριση των αυξημένων προσφύγων και μεταναστών μπορέσουν να ξαναρχίσουν.
Το ζήτημα παραμένει σε τέλμα τα τελευταία δύο χρόνια και δίχασε την ΕΕ την ώρα που τα κράτη μέλη της καλούνται να διαχειριστούν το ζήτημα του Brexit, να αντιμετωπίσουν απειλές για την ασφάλειά τους και να ανταποκριθούν σε διεθνείς προκλήσεις.
Η ΕΕ έχει υποδεχθεί πάνω από 1,7 εκατ. πρόσφυγες και μετανάστες από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική από το 2014. Όμως μετά τις μαζικές προσφυγικές ροές του 2015, ο αριθμός των αφίξεων μειώνεται σταθερά κατόπιν της συμφωνίας του 2016 που έκλεισε την οδό από την Τουρκία στην Ελλάδα και τις πρωτοβουλίες της ΕΕ για να μειωθούν οι αφίξεις στην Ιταλία μεταναστών που αναχωρούν από τη Λιβύη.
Πάντως, ακόμη και οι προσφεύγουσες χώρες πεερίμεναν ότι θα χάσουν στο δικαστήριο, μετά την αρχική εισήγηση του Ιουλίου. Ένας σλοβάκος διπλωμάτης ε΄λιχε δηλώσει ότι αναμένει να «επαναληφθούν» όσα είχαν ειπωθεί τον Ιούλιο και πρόσθεσε: «Θα αντιδράσουμε κάνοντας σαφές ότι σεβόμαστε την απόφαση του δικαστηρίου. Θα πούμε επίσης ότι συνεχίζουμε να θεωρούμε πως δεν είναι αυτός ο τρόπος να λυθεί το πρόβλημα, αλλά θα προχωρήσουμε στη μετεγκατάσταση».
Η Σλοβακία σέβεται την απόφαση αλλά θέση δεν αλλάζει
Η Σλοβακία σέβεται την απόφαση του ανώτατου δικαστηρίου της ΕΕ να απορρίψει τις προσφυγές της ίδιας και της Ουγγαρίας κατά της μεταναστευτικής πολιτικής της ΕΕ, αλλά η αρνητική θέση της στις ποσοστώσεις για τους πρόσφυγες δεν θα αλλάξει, δήλωσε σήμερα ο πρωθυπουργός Ρόμπερτ Φίτσο.
«Οι θέσεις μας για τις ποσοστώσεις δεν αλλάζει», δήλωσε ο Φίτσο. «Θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε για να εκφραστεί η αλληλεγγύη με άλλους τρόπους από το να εξαναγκαζόμαστε να δεχθούμε μετανάστες από άλλες χώρες που δεν θέλουν έτσι κι αλλιώς να βρίσκονται εδώ».
(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, Reuters)
