Μάσλοβ: O Turkish Stream μπορεί να διασφαλίσει ενεργειακή ασφάλεια και σταθερότητα στην ΕΕ
©
Φωτογραφία : Menelaos Myrillas / SOOC
Η
προέκταση του Turkish Stream, η Συμφωνία των Πρεσπών, η
στρατιωτικο-τεχνική συνεργασία Ελλάδας - Ρωσίας, οι ρωσικές επενδύσεις, ο
τουρισμός και άλλα σημαντικά ζητήματα ανέπτυξε σε συνέντευξή του στο
Sputnik ο Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στην Ελλάδα, Αντρέι Μάσλοβ.
Συνέντευξη
εφ όλης της ύλης παραχώρησε στο Sputnik ο Πρέσβης της Ρωσικής
Ομοσπονδίας, Αντρέι Μάσλοβ, με αφορμή τον εορτασμό της Ημέρας
Διπλωματικού Υπαλλήλου στη Ρωσία, σήμερα 10 Φεβρουαρίου. Ο κ. Μάσλοβ
ανέπτυξε τα σημαντικά θέματα της διπλωματίας, τις ρωσοελληνικές σχέσεις,
τη Συμφωνία των Πρεσπών, την εισδοχή της πΓΔΜ στο ΝΑΤΟ, αλλά και την
έξοδο της Ελλάδας από το μνημόνιο, το ρωσικό ενδιαφέρον για τη
διαδικασία αποκρατικοποιήσεων στην Ελλάδα και την προέκταση του Turkish
Stream.
Ειδικότερα για το τελευταίο, ο κ. Μάσλοβ τόνισε μεταξύ πολλών άλλων, ότι «η κατασκευή του Turkish Stream αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα που μπορεί να διασφαλίσει την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη», τονίζοντας ότι «το 2018, οι ελληνικές προμήθειες ρωσικού αερίου αυξήθηκαν πάνω από 10%».
Για τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο ρώσος πρέσβης εξέφρασε την άποψη ότι «δεν μπορεί να ενισχύσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στα Βαλκάνια», έκανε λόγο για «μια επιταχυνόμενη, πυρετώδη εισδοχή μιας μικρής βαλκανικής χώρας στο ΝΑΤΟ», επισημαίνοντας πως «οι δυο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία, βρήκαν ένα νέο όνομα. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις δυο πλευρές».
«Είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε αυτή τη σχέση», δήλωσε σχετικά με την ενίσχυση της στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας, υπογράμμισε τον μεγάλο αριθμό των ρώσων τουριστών στην Ελλάδα αλλά και των Ελλήνων που επισκέπτονται τη Ρωσία, ανέφερε πως «το συνολικό κεφάλαιο των επενδύσεων στην Ελλάδα υπερβαίνει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ», ενώ μίλησε και τα θέματα που βρίσκονται στην ατζέντα το 2019.
Αναλυτικά, η συνέντευξη του Αντρέι Μάσλοβ στο Sputnik:
Σήμερα η Ρωσία γιορτάζει την Ημέρα Διπλωματικού Υπαλλήλου. Πώς θα χαρακτηρίζατε τις αρχές της διεθνούς διπλωματίας σήμερα; Έχουν αλλάξει αυτές οι αρχές τα τελευταία 190 χρόνια, από τότε δηλαδή που η Ρωσία και η Ελλάδα εγκαθίδρυσαν τις μεταξύ τους διπλωματικές σχέσεις;
Η διπλωματία έχει αλλάξει πάρα πολύ. Είναι ξεκάθαρο πως, από τη στιγμή που η Ρωσία υποστήριξε τους Έλληνες στον αγώνα τους για ανεξαρτησία, ο κόσμος άλλαξε ριζικά και έγινε περισσότερο περίπλοκος. Σήμερα, ζούμε σε ένα σύστημα που δημιουργήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτό το σύστημα των διεθνών σχέσεων βασίζεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος αποτελεί τον πυρήνα του σύγχρονου διεθνούς δικαίου.
Δυστυχώς, παρακολουθούμε πώς ορισμένες χώρες προσπαθούν να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων (διεθνή τάξη) βασισμένη στους κανόνες που οι ίδιες επινοούν και στη συνέχεια τις παρουσιάζουν ως δήθεν άποψη της παγκόσμιας κοινότητας.
Προσπαθούν να υποτάξουν διεθνείς κανόνες, να αντικαταστήσουν τις πραγματικές προκλήσεις με ψευδείς, να οικοδομήσουν σχέσεις, βασισμένες στην υπαγόρευση και στον εκβιασμό.
Η ρωσική διπλωματία απορρίπτει μια τέτοια προσέγγιση. Πιστεύουμε ότι ο σύγχρονος πολυπολικός κόσμος πρέπει να ρυθμίζεται από ένα ισχυρό σύστημα διεθνών σχέσεων, βασισμένο στο σεβασμό των αρχών του διεθνούς δικαίου.
Μιλώντας για τις διμερείς σχέσεις δύο χωρών, ποιες κοινές δράσεις βρίσκονται στην ατζέντα για το 2019, πρώτα απ' όλα στον οικονομικό τομέα;
Όπως γνωρίζετε, στις 7 Δεκεμβρίου στη Μόσχα, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας συμφώνησαν για ένα ολόκληρο πρόγραμμα κοινών δράσεων και συνεργασίας. Από την αρχή του έτους ξεκινήσαμε να εφαρμόζουμε τις συμφωνίες που επετεύχθησαν σε αυτές τις συνομιλίες.
Τον Ιανουάριο πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη συνάντηση διμερούς μικτής επιτροπής για τη ναυτιλία. Πρόσφατα, συνεδρίασαν στην Αθήνα οι αρχές πολιτικής αεροπορίας των δύο χωρών, όπου συμφωνήθηκε το χρονοδιάγραμμα των πτήσεων για τη θερινή περίοδο. Τους επόμενους μήνες, θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις των ομάδων εργασίας, οι οποίες θα πρέπει να προετοιμάσουν τη 12η σύνοδο της Μικτής Επιτροπής Ρωσίας-Ελλάδας για την Οικονομική, Βιομηχανική, Επιστημονική και Τεχνική Συνεργασία. Είναι προγραμματισμένη για τον Απρίλιο στη Θεσσαλονίκη, όπου θα γίνει αξιολόγηση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων.
Εδώ και καιρό, είναι επίσης προγραμματισμένο το πρώτο διαπεριφερειακό επιχειρηματικό φόρουμ. Πρόκειται για μια ελληνική πρωτοβουλία από το 2016, στην οποία αμέσως ανταποκρίθηκαν οι ρωσικές αρχές. Δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί, ωστόσο, παραμένει στην ατζέντα. Το φόρουμ θα πραγματοποιηθεί και εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Αν και δεν έχουμε ακόμα ημερομηνία να ανακοινώσουμε, είναι γνωστό ότι θα γίνει στην Αθήνα.
Το 2018 αναδείχθηκε για μια ακόμα φορά ότι η Ελλάδα παραμένει αγαπημένος τουριστικός προορισμός των Ρώσων. Υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης στον τουριστικό τομέα;
Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων Ρωσίας, το 2018, περίπου 850.000 από τους πολίτες μας αφίχθησαν στην Ελλάδα για διακοπές. Δεν είναι το απόλυτο ρεκόρ που καταγράφηκε το 2013, ωστόσο, βλέπουμε ότι παραμένει η θετική δυναμική. Σε σύγκριση με το 2017 αναμένουμε αύξηση της τάξεως 1%.
Αυτό που είναι ενθαρρυντικό, είναι το γεγονός ότι φέτος οι πρόωρες κρατήσεις με προορισμό την Ελλάδα στην χώρα μας είναι αυξημένες. Επίσης, αυξάνεται ο αριθμός των Ελλήνων που επισκέπτονται τη Ρωσία.
Η αύξηση αυτή αντικατοπτρίζεται και στον θρησκευτικό τουρισμό;
Δεν έχουμε ξεχωριστά στοιχεία για τον θρησκευτικό τουρισμό. Πέρυσι, παρατηρήσαμε μια μικρή μείωση στη ροή των προσκυνητών, κυρίως εκείνων που ταξίδευαν στον Άθω, αλλά ήταν μια μικρή μείωση. Είναι δύσκολο να πούμε πώς θα εξελιχθούν οι καταστάσεις. Ας δούμε σε ποιο βαθμό θα επηρεάσουν τα γνωστά προβλήματα τον θρησκευτικό τουρισμό.
Το 2018 η Ελλάδα βγήκε επίσημα από το μνημόνιο. Έχει επηρεάσει αυτό το γεγονός το ενδιαφέρον των Ρώσων επενδυτών; Ποιοι τομείς της ελληνικής οικονομίας έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, στους οποίους η Ρωσία επιδιώκει στενότερη συνεργασία;
Είναι αλήθεια ότι μετά από μια παρατεταμένη κρίση η Ελλάδα βγήκε από την περίοδο των μνημονίων και η ελληνική οικονομία άρχισε να παρουσιάζει θετικά σημάδια.
Η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει ενδιαφέρον για επενδύσεις από τη χώρα μας. Μετά τις συνομιλίες με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο Ρώσος Πρόεδρος τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ενεργειακών έργων υποδομής».
Ρώσοι επενδυτές βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και κάνουν μεγάλες επενδύσεις. Για παράδειγμα, στην Ελούντα της Κρήτης ο ρωσικός όμιλος εταιρειών Mirum χτίζει μεγάλο ξενοδοχειακό, ψυχαγωγικό και οικιστικό συγκρότημα. Στον Σκορπιό επίσης δημιουργούνται τουριστικές υποδομές. Υπάρχουν και άλλες επενδύσεις, μικρότερες. Το συνολικό κεφάλαιο των επενδύσεων υπερβαίνει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.
Όσον αφορά τις προοπτικές, αναμένουμε τις προκηρύξεις διεθνών διαγωνισμών, όπως για τα 10 περιφερειακά λιμάνια, εμπορευματικά κέντρα, σιδηροδρομικές υποδομές κά. Χωρίς να γίνουν γνωστοί οι όροι των διαγωνισμών, οι σοβαροί Ρώσοι ιδιώτες επενδυτές δεν μπορούν να δηλώσουν εκ των προτέρων ότι θα επενδύσουν λεφτά. Μια επιχείρηση λαμβάνει επενδυτικές αποφάσεις βάσει των κριτηρίων της αγοράς. Δεν θα πει ότι ενδιαφέρεται για κάτι χωρίς να το έχει μελετήσει λεπτομερώς, κυριολεκτικά να βάλει τα πάντα κάτω από το μικροσκόπιο.
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε επανειλημμένα μεταβιβάσει στους Έλληνες εταίρους ότι οι όροι των προκηρύξεων για τους επιχειρηματίες μας πρέπει να είναι διαφανείς και να μην υπάρχουν διακρίσεις εις βάρος τους σε σύγκριση με άλλους.
Όσον αφορά τη συνεργασία στον πολιτιστικό τομέα, τι προγραμματίζεται για το 2019;
Στην συνάντηση κορυφής στη Μόσχα τον Δεκέμβριο, οι ηγέτες των δύο χωρών ανακοίνωσαν ότι το 2019 θα ανακηρυχθεί σε Έτος Ρωσικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στην Ελλάδα και αντιστρόφως Έτος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στη Ρωσία. Είναι η τρίτη αφιερωματική χρονιά μεταξύ των χωρών μας. Έρχεται ως συνέχεια του μεγάλου Αφιερωματικού Έτους το 2016 και του Έτους Τουρισμού που εμβληματικά ολοκληρώθηκε το περασμένο Νοέμβριο.
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη ρωσική γλώσσα στην Ελλάδα. Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει ειδικό Τμήμα ρωσικής γλώσσας και λογοτεχνίας και σλαβικών σπουδών, όπου τα ρωσικά διδάσκονται ως ειδικότητα που κατοχυρώνεται στο κρατικό πτυχίο. Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για τα ρωσικά, συζητάμε με την ελληνική πλευρά την αποκατάσταση της ρωσικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας στα ελληνικά δημόσια σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, βάσει του πιλοτικού προγράμματος που υπήρχε το 2008-2011.
Έχουμε επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα στη Ρωσία. Όταν φοίτησα στο πανεπιστήμιο, το Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας ήταν το μόνο ΑΕΙ, στο οποίο διδασκόταν η νεοελληνική γλώσσα. Τα Αρχαία Ελληνικά διδάσκονταν σε πολλά μέρη, αλλά η σύγχρονη γλώσσα δεν ήταν τόσο συνηθισμένη.
Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει. Τα παιδιά σπουδάζουν τα νέα ελληνικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Λομονόσωφ της Μόσχας, στο Πανεπιστήμιο Ξένων Γλωσσών, στο Παιδαγωγικό, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης και σε άλλα ΑΕΙ της χώρας μας. Επιπλέον υπάρχουν σχολεία στη Μόσχα και στη νότια Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, που έχουν τα νέα ελληνικά ως μάθημα επιλογής.
Οι Έλληνες κάθε χρόνο έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Ρωσία. Το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020, 20 επιπλέον φοιτητές από την Ελλάδα θα ξεκινήσουν τις σπουδές τους στη χώρα μας σε διάφορους τομείς: από τη λογοτεχνία και τη θεολογία μέχρι την πληροφορική και την αστροφυσική. Τα έξοδα αυτά θα καλυφθούν από το ρωσικό κράτος.
Πιστεύω ότι το Έτος Γλώσσας και Λογοτεχνίας μεταξύ των χωρών μας θα δώσει μια καλή ώθηση στην προώθηση της διδασκαλίας, της εκμάθησης της ρωσικής και ελληνικής γλώσσας. Αυτή τη στιγμή προετοιμάζουμε με την ελληνική πλευρά ένα κοινό πρόγραμμα συγκεκριμένων εκδηλώσεων.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα, ο Αλέξης Τσίπρας εκδήλωσε εκ νέου το ενδιαφέρον της Ελλάδας για προέκταση του Turkish Stream προς την Ευρώπη μέσω της ελληνικής επικράτειας. Η δεύτερη γραμμή του Turkish Stream είναι προγραμματισμένη για το 2019. Άλλες χώρες έχουν ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον τους για το έργο. Υπάρχει κάποιος κατάλογος «υποψηφίων» και ποιες είναι οι πιθανότητες της Ελλάδας; Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή;
Οι Έλληνες, πράγματι, έχουν δηλώσει επανειλημμένα το ενδιαφέρον τους — αυτό το θέμα συζητήθηκε το 2016, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ελλάδα. Συζητήθηκε επίσης στις συνομιλίες μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αλέξη Τσίπρα, τον Δεκέμβριο, στη Μόσχα.
Η Gazprom μαζί με την ελληνική ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας για τη διερεύνηση του θέματος της επέκτασης της ευρωπαϊκής γραμμής του Turkish Stream μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, το 2017. Σύμφωνα με αυτή, συστάθηκαν ομάδα εργασίας και συντονιστική επιτροπή. Κατά τη διάρκεια των επαφών τον Δεκέμβριο, τα μέρη υπογράμμισαν τη σημασία συνέχισης της εργασίας σε τριμερές επίπεδο. Επειδή ο αγωγός Turkish Stream είναι αποκλειστικά εμπορικό έργο, είναι δουλειά των επιχειρήσεων να επεξεργάζονται τις πτυχές του.
Δεν έχει αποφασιστεί ακόμα από πού θα περνάει η δεύτερη γραμμή του αγωγού, — υπάρχουν διάφορες επιλογές. Η τελική απόφαση για τη διαδρομή του ευρωπαϊκού αγωγού αερίου, όπως έχει επανειλημμένως τονίσει ο Πρόεδρος της Ρωσίας, πρέπει να βασιστεί πρωτίστως στη βάση της οικονομικής ωφέλειας από την άποψη των εταιρειών. Θα υπολογιστεί πού είναι πιο επικερδές να επεκταθεί μια δεύτερη γραμμή.
Δεύτερον, εξίσου σημαντικό είναι να λάβουμε σαφείς εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι το σχέδιο δε θα ακυρωθεί. Δε θέλουμε να επαναληφθεί η μοίρα του αγωγού South Stream, ενός καλού και μεγάλου έργου, την υλοποίηση του οποίου πρακτικά ματαίωσε η Κομισιόν.
Βλέπουμε ότι υπάρχει ισχυρό λόμπι ενάντια στην εξάρτηση, όπως συνηθίζουν να λένε, από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τι απαντάει η Ρωσία σε αυτές τις προσπάθειες;
Όντως αυτό το λόμπι δεν κρύβει τις προθέσεις του. Αρκετά συχνά βλέπουμε δημόσιες δηλώσεις από αντιπροσώπους ορισμένων χωρών, οι οποίοι δε διστάζουν να αντιταχθούν ανοιχτά στην επέκταση της δεύτερης γραμμής του Turkish Stream στην Ευρώπη.
Η Gazprom είναι ένας τόσο αξιόπιστος πάροχος αερίου στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες που δεν απαιτούνται πρόσθετες διαβεβαιώσεις και επεξηγήσεις. Οι παροχές ρωσικού αερίου στην Ευρώπη συνεχώς αυξάνονται. Το 2018, οι ελληνικές προμήθειες ρωσικού αερίου αυξήθηκαν πάνω από 10%. Συνολικά καλύψαμε τις αυξανόμενες ανάγκες της Ελλάδας κατά άνω των 65%. Πιστεύουμε ότι η κατασκευή του Turkish Stream αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα που μπορεί να διασφαλίσει την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη.
Τώρα, όλα εξαρτώνται από τα ίδια τα μέλη της Ε.Ε. Εάν ενδιαφέρονται να προμηθεύονται το αέριό μας από τον Turkish Stream, θα πρέπει να φροντίσουν γι' αυτό. Το δηλώσαμε ευθέως: εάν το επιθυμείτε, πρέπει να πάρετε τις αποφάσεις σας και να το διαπραγματευτείτε εσείς οι ίδιοι με τις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Υπάρχει κάτι στα σκαριά στον τομέα της στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις;
Η Ελλάδα κατέχει στρατιωτικό εξοπλισμό ρωσικής παραγωγής, τον οποίο προμηθεύτηκε από τη Μόσχα περισσότερα από 15 χρόνια πριν. Η στρατιωτικο-τεχνική μας συνεργασία είναι επικεντρωμένη στην παροχή υπηρεσιών για την συντήρηση, τη λειτουργία και τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας αυτού του εξοπλισμού, ο οποίος έχει αποδειχτεί πολύ καλός. Είναι σαφές ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ επιβάλλει κατανοητούς περιορισμούς στη στρατιωτική μας συνεργασία. Ωστόσο, ο διάλογος δεν σταματά, μόλις το Δεκέμβριο στη Μόσχα πραγματοποιήθηκε η τακτική συνάντηση της Μικτής Επιτροπής για την στρατιωτικο-τεχνική μας συνεργασία. Από την πλευρά μας είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε τις σχέσεις στον στρατιωτικο-τεχνικό τομέα στο βαθμό που θα είναι έτοιμοι οι Έλληνες εταίροι μας.
Μιλώντας για το ΝΑΤΟ, πιστεύετε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, που συνεπάγεται την εισδοχή της πΓΔΜ στη Συμμαχία, συμβάλλει στην αύξηση της ασφάλειας στα Βαλκάνια όπως υπογραμμίζεται από πολλές πλευρές;
Αυτό που αναμφίβολα δεν μπορεί να ενισχύσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στα Βαλκάνια είναι η ένταξη μιας ακόμη χώρας στο ΝΑΤΟ.
Ως προς τη Συμφωνία των Πρεσπών το ζήτημα του ονόματος ήταν ανοιχτό περισσότερο από το ένα τέταρτο του αιώνα. Αυτές τις ημέρες, όπως βλέπουμε, ολοκληρώνεται η διαδικασία έγκρισης του νέου ονόματος της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οι δυο πλευρές — η Ελλάδα και η ΠΓΔΜ — κατέληξαν σε συμφωνία, βρήκαν ένα νέο όνομα. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις δυο πλευρές, φαίνεται σαν να μην υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι η διαδικασία επισημοποίησης της συμφωνίας έγινε με σοβαρή παραβίαση του εσωτερικού δικαίου μιας από τις χώρες. Το δημοψήφισμα για το όνομα εκεί απέτυχε. Παρόλα αυτά, η διαδικασία επικύρωσης αγνόησε τη βούληση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού της χώρας.
Η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ — και το ονοματολογικό βρίσκεται στην ατζέντα του Συμβουλίου Ασφαλείας από το 1993 — επισημαίνει το γεγονός ότι παραβιάστηκε η νομική καθαρότητα των διαδικασιών έγκρισης της συμφωνίας.
Και βεβαίως, όπως είπα, μια τόσο επιταχυνόμενη, πυρετώδης εισδοχή μιας βαλκανικής χώρας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αποτελέσει παράγοντα σταθερότητας.
Θα μπορούσε ο επόμενος υποψήφιος «στόχος» να είναι η Σερβία;
Το γεγονός ότι οι χώρες της Δύσης έχουν έναν τέτοιο σκοπό είναι γνωστό σε όλους εδώ και πάρα πολύ καιρό, δεν το κρύβουν. Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ αποτελεί σοβαρή παραβίαση της σταθερότητας. Ένας απλός λόγος: εάν μια χώρα γίνει μέλος της Συμμαχίας, η στρατιωτική υποδομή του μπλοκ μπορεί να εμφανιστεί στην επικράτειά της, πράγμα που σημαίνει ότι αναπόφευκτα θα λάβουμε και ορισμένα μέτρα, προκειμένου να διαφυλάξουμε τη δική μας ασφάλεια. Το ένα συνεπάγεται το άλλο. Με όλα αυτά, βήμα προς βήμα, υπονομεύεται η ασφάλεια και η σταθερότητα στην περιοχή.
Μπορεί η Συμφωνία των Πρεσπών, με τη σημερινή της μορφή, να ικανοποιήσει τις δύο πλευρές;
Πρόκειται για τα εσωτερικά των δυο χωρών, δεν θέλουμε να παρέμβουμε ή να δώσουμε συμβουλές σε αυτές τις πτυχές της συμφωνίας. Οι δύο χώρες διαπραγματεύτηκαν, κατέληξαν στη συγκεκριμένη συμφωνία, συμφώνησαν για ένα όνομα. Καλή ή κακή, αυτή είναι — δεν εναπόκειται σε εμάς να το κρίνουμε αυτό. Αλλά ο τρόπος, με τον οποίο επιτεύχθηκε η συμφωνία και πώς υπαγορεύτηκαν όλα αυτά — και υπαγορεύτηκαν από την επιθυμία να μπει γρήγορα μια χώρα στο ΝΑΤΟ, όπως αποφασίστηκε στην Ουάσινγκτον, αυτό είναι που προκαλεί ανησυχία, διότι υπονομεύει τη σταθερότητα στα Βαλκάνια.
Πιστεύετε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή στην επίλυση του Κυπριακού;
Η ρωσική θέση στο Κυπριακό διατυπώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, στην αρχή της διένεξης στην Κύπρο, και δεν άλλαξε. Είμαστε υπέρ της δημιουργίας ενός ενιαίου, αδιαίρετου, εδαφικά ακεραίου κράτους με μια διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία με βάση το δικοινοτικό, διζωνικό μοντέλο. Αυτά είναι που υποδηλώνουν μια ομοσπονδιακή δομή της Κύπρου.
Πριν από δύο χρόνια, όπως γνωρίζετε, όλες οι πλευρές συμφώνησαν να διοργανώσουν μια διεθνή διάσκεψη για το θέμα αυτό, η οποία έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας. Παραμονές αυτής της διάσκεψης, οι αντιπροσωπείες επέλεξαν τη συμμετοχή πέντε πλευρών: των δύο κοινοτήτων και των τριών χωρών — εγγυητριών: της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η διάσκεψη κατέληξε σε πλήρη αποτυχία. Έκτοτε, οι διακοινοτικές διαπραγματεύσεις δεν έχουν επαναληφθεί και ο στόχος τους είναι να επιλυθούν πρώτα τα εσωτερικά ζητήματα του προβλήματος και μετέπειτα η διεθνής διάσκεψη θα απασχοληθεί με τα εξωτερικά ζητήματα, δηλαδή τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Η διαδικασία έχει «παγώσει», το πότε θα γίνει επανέναρξη των συνομιλιών είναι άγνωστο και δεν γίνεται λόγος για μια νέα διεθνή διάσκεψη.
Το ερώτημα σχετικά με τη διαμεσολάβηση της Ρωσίας δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, διότι οι ίδιες οι κοινότητες επέλεξαν συμμετοχή πέντε πλευρών και αυτό είναι το κυριαρχικό τους δικαίωμα. Είδαμε τα αποτελέσματα στο Κραν Μοντανά. Τι θα γίνει στη συνέχεια εξαρτάται από τις ίδιες τις πλευρές. Οι κοινότητες γνωρίζουν το Κυπριακό καλύτερα απ' όποιονδήποτε. Ως εκ τούτου, δεν χρειάζονται συμβούλους, ούτε συμβουλές έξωθεν, ούτε τεχνητά χρονοδιαγράμματα.
Και τελευταία ερώτηση. Πώς είναι τώρα ο Αλεξάντρ Βίννικ; Ποιες είναι οι προοπτικές να εκδοθεί στη Ρωσία;
Ο Αλεξάντρ Βίννικ αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο νοσοκομείο, επειδή εδώ και καιρό κήρυξε απεργία πείνας. Η κατάσταση της υγείας του έχει επιδεινωθεί σοβαρά. Χωρίς να επέμβουμε στη νομική πλευρά της υπόθεσης, με αυτήν ασχολούνται οι δικηγόροι του Αλεξάντρ, εμείς κάνουμε το παν για να έχει όσο το δυνατόν πιο αξιοπρεπείς συνθήκες, για να του παρέχεται συνέχεια η απαραίτητη ιατρική βοήθεια. Από την πρώτη στιγμή, όταν το καλοκαίρι του 2017 ο Αλεξάντρ Βίννικ συλλήφθηκε από τις ελληνικές αρχές βάσει του αμερικανικού εντάλματος, οι ρωσικές διπλωματικές/προξενικές αποστολές στην Ελλάδα ασχολούνται συνέχεια με την υπόθεσή του. Πρώτα απ' όλα, προσπαθούμε να ελέγχουμε και να εξασφαλίζουμε ότι τα δικαιώματά του ως Ρώσου υπηκόου δεν παραβιάζονται. Σε όλες τις δικαστικές συνεδριάσεις είναι παρόντες υπάλληλοι της Πρεσβείας της Ρωσίας στην Αθήνα ή εάν η δίκη λαμβάνει χώρα στη Θεσσαλονίκη, τότε του Γενικού μας προξενείου εκεί. Τακτικά τον επισκεπτόμαστε, οι προξενικοί μας υπάλληλοι επικοινωνούν μαζί του. Κι εγώ τον επισκέπτηκα στο κατάστημα κράτησης Κορυδαλλού.
Υπάρχουν τρεις δικαστικές αποφάσεις που έχουν την ίδια ισχύ, για την έκδοση του Αλεξάντρ Βίννικ στη Ρωσία, στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Τη σειρά εκτέλεσης αυτών των αποφάσεων θα την καθορίσει ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ελλάδας. Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει αυτό, επειδή δεν υπάρχουν προθεσμίες που επιβάλλονται. Πιστεύουμε ότι πρέπει να εκδοθεί στη χώρα της υπηκοότητάς του, στη Ρωσία, όπου θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρές κατηγορίες για εγκληματικές πράξεις.
Ειδικότερα για το τελευταίο, ο κ. Μάσλοβ τόνισε μεταξύ πολλών άλλων, ότι «η κατασκευή του Turkish Stream αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα που μπορεί να διασφαλίσει την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη», τονίζοντας ότι «το 2018, οι ελληνικές προμήθειες ρωσικού αερίου αυξήθηκαν πάνω από 10%».
Για τη Συμφωνία των Πρεσπών, ο ρώσος πρέσβης εξέφρασε την άποψη ότι «δεν μπορεί να ενισχύσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στα Βαλκάνια», έκανε λόγο για «μια επιταχυνόμενη, πυρετώδη εισδοχή μιας μικρής βαλκανικής χώρας στο ΝΑΤΟ», επισημαίνοντας πως «οι δυο πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία, βρήκαν ένα νέο όνομα. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις δυο πλευρές».
«Είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε αυτή τη σχέση», δήλωσε σχετικά με την ενίσχυση της στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας, υπογράμμισε τον μεγάλο αριθμό των ρώσων τουριστών στην Ελλάδα αλλά και των Ελλήνων που επισκέπτονται τη Ρωσία, ανέφερε πως «το συνολικό κεφάλαιο των επενδύσεων στην Ελλάδα υπερβαίνει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ», ενώ μίλησε και τα θέματα που βρίσκονται στην ατζέντα το 2019.
Αναλυτικά, η συνέντευξη του Αντρέι Μάσλοβ στο Sputnik:
Σήμερα η Ρωσία γιορτάζει την Ημέρα Διπλωματικού Υπαλλήλου. Πώς θα χαρακτηρίζατε τις αρχές της διεθνούς διπλωματίας σήμερα; Έχουν αλλάξει αυτές οι αρχές τα τελευταία 190 χρόνια, από τότε δηλαδή που η Ρωσία και η Ελλάδα εγκαθίδρυσαν τις μεταξύ τους διπλωματικές σχέσεις;
Η διπλωματία έχει αλλάξει πάρα πολύ. Είναι ξεκάθαρο πως, από τη στιγμή που η Ρωσία υποστήριξε τους Έλληνες στον αγώνα τους για ανεξαρτησία, ο κόσμος άλλαξε ριζικά και έγινε περισσότερο περίπλοκος. Σήμερα, ζούμε σε ένα σύστημα που δημιουργήθηκε μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και αυτό το σύστημα των διεθνών σχέσεων βασίζεται στον Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών, ο οποίος αποτελεί τον πυρήνα του σύγχρονου διεθνούς δικαίου.
Δυστυχώς, παρακολουθούμε πώς ορισμένες χώρες προσπαθούν να δημιουργήσουν μια νέα τάξη πραγμάτων (διεθνή τάξη) βασισμένη στους κανόνες που οι ίδιες επινοούν και στη συνέχεια τις παρουσιάζουν ως δήθεν άποψη της παγκόσμιας κοινότητας.
Προσπαθούν να υποτάξουν διεθνείς κανόνες, να αντικαταστήσουν τις πραγματικές προκλήσεις με ψευδείς, να οικοδομήσουν σχέσεις, βασισμένες στην υπαγόρευση και στον εκβιασμό.
Η ρωσική διπλωματία απορρίπτει μια τέτοια προσέγγιση. Πιστεύουμε ότι ο σύγχρονος πολυπολικός κόσμος πρέπει να ρυθμίζεται από ένα ισχυρό σύστημα διεθνών σχέσεων, βασισμένο στο σεβασμό των αρχών του διεθνούς δικαίου.
Μιλώντας για τις διμερείς σχέσεις δύο χωρών, ποιες κοινές δράσεις βρίσκονται στην ατζέντα για το 2019, πρώτα απ' όλα στον οικονομικό τομέα;
Όπως γνωρίζετε, στις 7 Δεκεμβρίου στη Μόσχα, ο Πρόεδρος της Ρωσίας Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Αλέξης Τσίπρας συμφώνησαν για ένα ολόκληρο πρόγραμμα κοινών δράσεων και συνεργασίας. Από την αρχή του έτους ξεκινήσαμε να εφαρμόζουμε τις συμφωνίες που επετεύχθησαν σε αυτές τις συνομιλίες.
Τον Ιανουάριο πραγματοποιήθηκε στην Αγία Πετρούπολη συνάντηση διμερούς μικτής επιτροπής για τη ναυτιλία. Πρόσφατα, συνεδρίασαν στην Αθήνα οι αρχές πολιτικής αεροπορίας των δύο χωρών, όπου συμφωνήθηκε το χρονοδιάγραμμα των πτήσεων για τη θερινή περίοδο. Τους επόμενους μήνες, θα πραγματοποιηθούν συναντήσεις των ομάδων εργασίας, οι οποίες θα πρέπει να προετοιμάσουν τη 12η σύνοδο της Μικτής Επιτροπής Ρωσίας-Ελλάδας για την Οικονομική, Βιομηχανική, Επιστημονική και Τεχνική Συνεργασία. Είναι προγραμματισμένη για τον Απρίλιο στη Θεσσαλονίκη, όπου θα γίνει αξιολόγηση της εφαρμογής των συμφωνηθέντων.
Εδώ και καιρό, είναι επίσης προγραμματισμένο το πρώτο διαπεριφερειακό επιχειρηματικό φόρουμ. Πρόκειται για μια ελληνική πρωτοβουλία από το 2016, στην οποία αμέσως ανταποκρίθηκαν οι ρωσικές αρχές. Δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί, ωστόσο, παραμένει στην ατζέντα. Το φόρουμ θα πραγματοποιηθεί και εργαζόμαστε πάνω σε αυτό. Αν και δεν έχουμε ακόμα ημερομηνία να ανακοινώσουμε, είναι γνωστό ότι θα γίνει στην Αθήνα.
Το 2018 αναδείχθηκε για μια ακόμα φορά ότι η Ελλάδα παραμένει αγαπημένος τουριστικός προορισμός των Ρώσων. Υπάρχει δυνατότητα περαιτέρω ανάπτυξης στον τουριστικό τομέα;
Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία του Συνδέσμου Τουριστικών Πρακτόρων Ρωσίας, το 2018, περίπου 850.000 από τους πολίτες μας αφίχθησαν στην Ελλάδα για διακοπές. Δεν είναι το απόλυτο ρεκόρ που καταγράφηκε το 2013, ωστόσο, βλέπουμε ότι παραμένει η θετική δυναμική. Σε σύγκριση με το 2017 αναμένουμε αύξηση της τάξεως 1%.
Αυτό που είναι ενθαρρυντικό, είναι το γεγονός ότι φέτος οι πρόωρες κρατήσεις με προορισμό την Ελλάδα στην χώρα μας είναι αυξημένες. Επίσης, αυξάνεται ο αριθμός των Ελλήνων που επισκέπτονται τη Ρωσία.
Η αύξηση αυτή αντικατοπτρίζεται και στον θρησκευτικό τουρισμό;
Δεν έχουμε ξεχωριστά στοιχεία για τον θρησκευτικό τουρισμό. Πέρυσι, παρατηρήσαμε μια μικρή μείωση στη ροή των προσκυνητών, κυρίως εκείνων που ταξίδευαν στον Άθω, αλλά ήταν μια μικρή μείωση. Είναι δύσκολο να πούμε πώς θα εξελιχθούν οι καταστάσεις. Ας δούμε σε ποιο βαθμό θα επηρεάσουν τα γνωστά προβλήματα τον θρησκευτικό τουρισμό.
Το 2018 η Ελλάδα βγήκε επίσημα από το μνημόνιο. Έχει επηρεάσει αυτό το γεγονός το ενδιαφέρον των Ρώσων επενδυτών; Ποιοι τομείς της ελληνικής οικονομίας έχουν το μεγαλύτερο ενδιαφέρον, στους οποίους η Ρωσία επιδιώκει στενότερη συνεργασία;
Είναι αλήθεια ότι μετά από μια παρατεταμένη κρίση η Ελλάδα βγήκε από την περίοδο των μνημονίων και η ελληνική οικονομία άρχισε να παρουσιάζει θετικά σημάδια.
Η ελληνική κυβέρνηση εκφράζει ενδιαφέρον για επενδύσεις από τη χώρα μας. Μετά τις συνομιλίες με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, ο Ρώσος Πρόεδρος τόνισε ότι «είμαστε έτοιμοι να εργαστούμε σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του τομέα των ενεργειακών έργων υποδομής».
Ρώσοι επενδυτές βρίσκονται ήδη στην Ελλάδα και κάνουν μεγάλες επενδύσεις. Για παράδειγμα, στην Ελούντα της Κρήτης ο ρωσικός όμιλος εταιρειών Mirum χτίζει μεγάλο ξενοδοχειακό, ψυχαγωγικό και οικιστικό συγκρότημα. Στον Σκορπιό επίσης δημιουργούνται τουριστικές υποδομές. Υπάρχουν και άλλες επενδύσεις, μικρότερες. Το συνολικό κεφάλαιο των επενδύσεων υπερβαίνει το μισό δισεκατομμύριο ευρώ.
Όσον αφορά τις προοπτικές, αναμένουμε τις προκηρύξεις διεθνών διαγωνισμών, όπως για τα 10 περιφερειακά λιμάνια, εμπορευματικά κέντρα, σιδηροδρομικές υποδομές κά. Χωρίς να γίνουν γνωστοί οι όροι των διαγωνισμών, οι σοβαροί Ρώσοι ιδιώτες επενδυτές δεν μπορούν να δηλώσουν εκ των προτέρων ότι θα επενδύσουν λεφτά. Μια επιχείρηση λαμβάνει επενδυτικές αποφάσεις βάσει των κριτηρίων της αγοράς. Δεν θα πει ότι ενδιαφέρεται για κάτι χωρίς να το έχει μελετήσει λεπτομερώς, κυριολεκτικά να βάλει τα πάντα κάτω από το μικροσκόπιο.
Σε κάθε περίπτωση, έχουμε επανειλημμένα μεταβιβάσει στους Έλληνες εταίρους ότι οι όροι των προκηρύξεων για τους επιχειρηματίες μας πρέπει να είναι διαφανείς και να μην υπάρχουν διακρίσεις εις βάρος τους σε σύγκριση με άλλους.
©
Φωτογραφία : Embassy of the Russian Federation in Athens, Greece
Στην συνάντηση κορυφής στη Μόσχα τον Δεκέμβριο, οι ηγέτες των δύο χωρών ανακοίνωσαν ότι το 2019 θα ανακηρυχθεί σε Έτος Ρωσικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στην Ελλάδα και αντιστρόφως Έτος Ελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας στη Ρωσία. Είναι η τρίτη αφιερωματική χρονιά μεταξύ των χωρών μας. Έρχεται ως συνέχεια του μεγάλου Αφιερωματικού Έτους το 2016 και του Έτους Τουρισμού που εμβληματικά ολοκληρώθηκε το περασμένο Νοέμβριο.
Υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για τη ρωσική γλώσσα στην Ελλάδα. Το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών έχει ειδικό Τμήμα ρωσικής γλώσσας και λογοτεχνίας και σλαβικών σπουδών, όπου τα ρωσικά διδάσκονται ως ειδικότητα που κατοχυρώνεται στο κρατικό πτυχίο. Δεδομένης της αυξανόμενης ζήτησης για τα ρωσικά, συζητάμε με την ελληνική πλευρά την αποκατάσταση της ρωσικής ως δεύτερης ξένης γλώσσας στα ελληνικά δημόσια σχολεία δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, βάσει του πιλοτικού προγράμματος που υπήρχε το 2008-2011.
Έχουμε επίσης μεγάλο ενδιαφέρον για την ελληνική γλώσσα στη Ρωσία. Όταν φοίτησα στο πανεπιστήμιο, το Κρατικό Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων της Μόσχας ήταν το μόνο ΑΕΙ, στο οποίο διδασκόταν η νεοελληνική γλώσσα. Τα Αρχαία Ελληνικά διδάσκονταν σε πολλά μέρη, αλλά η σύγχρονη γλώσσα δεν ήταν τόσο συνηθισμένη.
Σήμερα η κατάσταση έχει αλλάξει. Τα παιδιά σπουδάζουν τα νέα ελληνικά στο Κρατικό Πανεπιστήμιο Λομονόσωφ της Μόσχας, στο Πανεπιστήμιο Ξένων Γλωσσών, στο Παιδαγωγικό, στο Κρατικό Πανεπιστήμιο της Αγίας Πετρούπολης και σε άλλα ΑΕΙ της χώρας μας. Επιπλέον υπάρχουν σχολεία στη Μόσχα και στη νότια Ρωσία, συμπεριλαμβανομένης της Κριμαίας, που έχουν τα νέα ελληνικά ως μάθημα επιλογής.
Οι Έλληνες κάθε χρόνο έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τριτοβάθμια εκπαίδευση στη Ρωσία. Το ακαδημαϊκό έτος 2019-2020, 20 επιπλέον φοιτητές από την Ελλάδα θα ξεκινήσουν τις σπουδές τους στη χώρα μας σε διάφορους τομείς: από τη λογοτεχνία και τη θεολογία μέχρι την πληροφορική και την αστροφυσική. Τα έξοδα αυτά θα καλυφθούν από το ρωσικό κράτος.
Πιστεύω ότι το Έτος Γλώσσας και Λογοτεχνίας μεταξύ των χωρών μας θα δώσει μια καλή ώθηση στην προώθηση της διδασκαλίας, της εκμάθησης της ρωσικής και ελληνικής γλώσσας. Αυτή τη στιγμή προετοιμάζουμε με την ελληνική πλευρά ένα κοινό πρόγραμμα συγκεκριμένων εκδηλώσεων.
Κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Τουρκία την περασμένη εβδομάδα, ο Αλέξης Τσίπρας εκδήλωσε εκ νέου το ενδιαφέρον της Ελλάδας για προέκταση του Turkish Stream προς την Ευρώπη μέσω της ελληνικής επικράτειας. Η δεύτερη γραμμή του Turkish Stream είναι προγραμματισμένη για το 2019. Άλλες χώρες έχουν ήδη εκφράσει το ενδιαφέρον τους για το έργο. Υπάρχει κάποιος κατάλογος «υποψηφίων» και ποιες είναι οι πιθανότητες της Ελλάδας; Σε ποιο στάδιο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις αυτή τη στιγμή;
Οι Έλληνες, πράγματι, έχουν δηλώσει επανειλημμένα το ενδιαφέρον τους — αυτό το θέμα συζητήθηκε το 2016, κατά τη διάρκεια της επίσκεψης του Ρώσου Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν στην Ελλάδα. Συζητήθηκε επίσης στις συνομιλίες μεταξύ του Βλαντίμιρ Πούτιν και του Αλέξη Τσίπρα, τον Δεκέμβριο, στη Μόσχα.
Η Gazprom μαζί με την ελληνική ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison υπέγραψαν συμφωνία συνεργασίας για τη διερεύνηση του θέματος της επέκτασης της ευρωπαϊκής γραμμής του Turkish Stream μέσω Ελλάδας και Ιταλίας, το 2017. Σύμφωνα με αυτή, συστάθηκαν ομάδα εργασίας και συντονιστική επιτροπή. Κατά τη διάρκεια των επαφών τον Δεκέμβριο, τα μέρη υπογράμμισαν τη σημασία συνέχισης της εργασίας σε τριμερές επίπεδο. Επειδή ο αγωγός Turkish Stream είναι αποκλειστικά εμπορικό έργο, είναι δουλειά των επιχειρήσεων να επεξεργάζονται τις πτυχές του.
Δεν έχει αποφασιστεί ακόμα από πού θα περνάει η δεύτερη γραμμή του αγωγού, — υπάρχουν διάφορες επιλογές. Η τελική απόφαση για τη διαδρομή του ευρωπαϊκού αγωγού αερίου, όπως έχει επανειλημμένως τονίσει ο Πρόεδρος της Ρωσίας, πρέπει να βασιστεί πρωτίστως στη βάση της οικονομικής ωφέλειας από την άποψη των εταιρειών. Θα υπολογιστεί πού είναι πιο επικερδές να επεκταθεί μια δεύτερη γραμμή.
Δεύτερον, εξίσου σημαντικό είναι να λάβουμε σαφείς εγγυήσεις από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ότι το σχέδιο δε θα ακυρωθεί. Δε θέλουμε να επαναληφθεί η μοίρα του αγωγού South Stream, ενός καλού και μεγάλου έργου, την υλοποίηση του οποίου πρακτικά ματαίωσε η Κομισιόν.
Βλέπουμε ότι υπάρχει ισχυρό λόμπι ενάντια στην εξάρτηση, όπως συνηθίζουν να λένε, από το ρωσικό φυσικό αέριο. Τι απαντάει η Ρωσία σε αυτές τις προσπάθειες;
Όντως αυτό το λόμπι δεν κρύβει τις προθέσεις του. Αρκετά συχνά βλέπουμε δημόσιες δηλώσεις από αντιπροσώπους ορισμένων χωρών, οι οποίοι δε διστάζουν να αντιταχθούν ανοιχτά στην επέκταση της δεύτερης γραμμής του Turkish Stream στην Ευρώπη.
Η Gazprom είναι ένας τόσο αξιόπιστος πάροχος αερίου στην Ευρώπη εδώ και δεκαετίες που δεν απαιτούνται πρόσθετες διαβεβαιώσεις και επεξηγήσεις. Οι παροχές ρωσικού αερίου στην Ευρώπη συνεχώς αυξάνονται. Το 2018, οι ελληνικές προμήθειες ρωσικού αερίου αυξήθηκαν πάνω από 10%. Συνολικά καλύψαμε τις αυξανόμενες ανάγκες της Ελλάδας κατά άνω των 65%. Πιστεύουμε ότι η κατασκευή του Turkish Stream αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα που μπορεί να διασφαλίσει την αύξηση της ενεργειακής ασφάλειας και σταθερότητας στην Ευρώπη.
Τώρα, όλα εξαρτώνται από τα ίδια τα μέλη της Ε.Ε. Εάν ενδιαφέρονται να προμηθεύονται το αέριό μας από τον Turkish Stream, θα πρέπει να φροντίσουν γι' αυτό. Το δηλώσαμε ευθέως: εάν το επιθυμείτε, πρέπει να πάρετε τις αποφάσεις σας και να το διαπραγματευτείτε εσείς οι ίδιοι με τις Βρυξέλλες και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Υπάρχει κάτι στα σκαριά στον τομέα της στρατιωτικο-τεχνικής συνεργασίας μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας; Ποιες είναι οι εκτιμήσεις;
Η Ελλάδα κατέχει στρατιωτικό εξοπλισμό ρωσικής παραγωγής, τον οποίο προμηθεύτηκε από τη Μόσχα περισσότερα από 15 χρόνια πριν. Η στρατιωτικο-τεχνική μας συνεργασία είναι επικεντρωμένη στην παροχή υπηρεσιών για την συντήρηση, τη λειτουργία και τη διατήρηση της αποτελεσματικότητας αυτού του εξοπλισμού, ο οποίος έχει αποδειχτεί πολύ καλός. Είναι σαφές ότι η συμμετοχή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ επιβάλλει κατανοητούς περιορισμούς στη στρατιωτική μας συνεργασία. Ωστόσο, ο διάλογος δεν σταματά, μόλις το Δεκέμβριο στη Μόσχα πραγματοποιήθηκε η τακτική συνάντηση της Μικτής Επιτροπής για την στρατιωτικο-τεχνική μας συνεργασία. Από την πλευρά μας είμαστε έτοιμοι να αναπτύξουμε τις σχέσεις στον στρατιωτικο-τεχνικό τομέα στο βαθμό που θα είναι έτοιμοι οι Έλληνες εταίροι μας.
Μιλώντας για το ΝΑΤΟ, πιστεύετε ότι η Συμφωνία των Πρεσπών, που συνεπάγεται την εισδοχή της πΓΔΜ στη Συμμαχία, συμβάλλει στην αύξηση της ασφάλειας στα Βαλκάνια όπως υπογραμμίζεται από πολλές πλευρές;
Αυτό που αναμφίβολα δεν μπορεί να ενισχύσει τη σταθερότητα και την ασφάλεια στα Βαλκάνια είναι η ένταξη μιας ακόμη χώρας στο ΝΑΤΟ.
Ως προς τη Συμφωνία των Πρεσπών το ζήτημα του ονόματος ήταν ανοιχτό περισσότερο από το ένα τέταρτο του αιώνα. Αυτές τις ημέρες, όπως βλέπουμε, ολοκληρώνεται η διαδικασία έγκρισης του νέου ονόματος της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας. Οι δυο πλευρές — η Ελλάδα και η ΠΓΔΜ — κατέληξαν σε συμφωνία, βρήκαν ένα νέο όνομα. Αυτό είναι ένα ζήτημα που αφορά τις δυο πλευρές, φαίνεται σαν να μην υπάρχει τίποτα κακό σε αυτό. Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι η διαδικασία επισημοποίησης της συμφωνίας έγινε με σοβαρή παραβίαση του εσωτερικού δικαίου μιας από τις χώρες. Το δημοψήφισμα για το όνομα εκεί απέτυχε. Παρόλα αυτά, η διαδικασία επικύρωσης αγνόησε τη βούληση του μεγαλύτερου μέρους του πληθυσμού της χώρας.
Η Ρωσία ως μόνιμο μέλος του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ — και το ονοματολογικό βρίσκεται στην ατζέντα του Συμβουλίου Ασφαλείας από το 1993 — επισημαίνει το γεγονός ότι παραβιάστηκε η νομική καθαρότητα των διαδικασιών έγκρισης της συμφωνίας.
Και βεβαίως, όπως είπα, μια τόσο επιταχυνόμενη, πυρετώδης εισδοχή μιας βαλκανικής χώρας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί να αποτελέσει παράγοντα σταθερότητας.
Θα μπορούσε ο επόμενος υποψήφιος «στόχος» να είναι η Σερβία;
Το γεγονός ότι οι χώρες της Δύσης έχουν έναν τέτοιο σκοπό είναι γνωστό σε όλους εδώ και πάρα πολύ καιρό, δεν το κρύβουν. Πιστεύουμε ότι οποιαδήποτε επέκταση του ΝΑΤΟ αποτελεί σοβαρή παραβίαση της σταθερότητας. Ένας απλός λόγος: εάν μια χώρα γίνει μέλος της Συμμαχίας, η στρατιωτική υποδομή του μπλοκ μπορεί να εμφανιστεί στην επικράτειά της, πράγμα που σημαίνει ότι αναπόφευκτα θα λάβουμε και ορισμένα μέτρα, προκειμένου να διαφυλάξουμε τη δική μας ασφάλεια. Το ένα συνεπάγεται το άλλο. Με όλα αυτά, βήμα προς βήμα, υπονομεύεται η ασφάλεια και η σταθερότητα στην περιοχή.
Μπορεί η Συμφωνία των Πρεσπών, με τη σημερινή της μορφή, να ικανοποιήσει τις δύο πλευρές;
Πρόκειται για τα εσωτερικά των δυο χωρών, δεν θέλουμε να παρέμβουμε ή να δώσουμε συμβουλές σε αυτές τις πτυχές της συμφωνίας. Οι δύο χώρες διαπραγματεύτηκαν, κατέληξαν στη συγκεκριμένη συμφωνία, συμφώνησαν για ένα όνομα. Καλή ή κακή, αυτή είναι — δεν εναπόκειται σε εμάς να το κρίνουμε αυτό. Αλλά ο τρόπος, με τον οποίο επιτεύχθηκε η συμφωνία και πώς υπαγορεύτηκαν όλα αυτά — και υπαγορεύτηκαν από την επιθυμία να μπει γρήγορα μια χώρα στο ΝΑΤΟ, όπως αποφασίστηκε στην Ουάσινγκτον, αυτό είναι που προκαλεί ανησυχία, διότι υπονομεύει τη σταθερότητα στα Βαλκάνια.
Πιστεύετε ότι η Ρωσία θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή στην επίλυση του Κυπριακού;
Η ρωσική θέση στο Κυπριακό διατυπώθηκε στις αρχές της δεκαετίας του '70, στην αρχή της διένεξης στην Κύπρο, και δεν άλλαξε. Είμαστε υπέρ της δημιουργίας ενός ενιαίου, αδιαίρετου, εδαφικά ακεραίου κράτους με μια διεθνή προσωπικότητα, μια κυριαρχία με βάση το δικοινοτικό, διζωνικό μοντέλο. Αυτά είναι που υποδηλώνουν μια ομοσπονδιακή δομή της Κύπρου.
Πριν από δύο χρόνια, όπως γνωρίζετε, όλες οι πλευρές συμφώνησαν να διοργανώσουν μια διεθνή διάσκεψη για το θέμα αυτό, η οποία έλαβε χώρα το καλοκαίρι του 2017 στο Κραν Μοντανά της Ελβετίας. Παραμονές αυτής της διάσκεψης, οι αντιπροσωπείες επέλεξαν τη συμμετοχή πέντε πλευρών: των δύο κοινοτήτων και των τριών χωρών — εγγυητριών: της Ελλάδας, της Τουρκίας και του Ηνωμένου Βασιλείου. Η διάσκεψη κατέληξε σε πλήρη αποτυχία. Έκτοτε, οι διακοινοτικές διαπραγματεύσεις δεν έχουν επαναληφθεί και ο στόχος τους είναι να επιλυθούν πρώτα τα εσωτερικά ζητήματα του προβλήματος και μετέπειτα η διεθνής διάσκεψη θα απασχοληθεί με τα εξωτερικά ζητήματα, δηλαδή τα θέματα της ασφάλειας και των εγγυήσεων. Η διαδικασία έχει «παγώσει», το πότε θα γίνει επανέναρξη των συνομιλιών είναι άγνωστο και δεν γίνεται λόγος για μια νέα διεθνή διάσκεψη.
Το ερώτημα σχετικά με τη διαμεσολάβηση της Ρωσίας δεν βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη, διότι οι ίδιες οι κοινότητες επέλεξαν συμμετοχή πέντε πλευρών και αυτό είναι το κυριαρχικό τους δικαίωμα. Είδαμε τα αποτελέσματα στο Κραν Μοντανά. Τι θα γίνει στη συνέχεια εξαρτάται από τις ίδιες τις πλευρές. Οι κοινότητες γνωρίζουν το Κυπριακό καλύτερα απ' όποιονδήποτε. Ως εκ τούτου, δεν χρειάζονται συμβούλους, ούτε συμβουλές έξωθεν, ούτε τεχνητά χρονοδιαγράμματα.
Και τελευταία ερώτηση. Πώς είναι τώρα ο Αλεξάντρ Βίννικ; Ποιες είναι οι προοπτικές να εκδοθεί στη Ρωσία;
Ο Αλεξάντρ Βίννικ αυτή τη στιγμή βρίσκεται στο νοσοκομείο, επειδή εδώ και καιρό κήρυξε απεργία πείνας. Η κατάσταση της υγείας του έχει επιδεινωθεί σοβαρά. Χωρίς να επέμβουμε στη νομική πλευρά της υπόθεσης, με αυτήν ασχολούνται οι δικηγόροι του Αλεξάντρ, εμείς κάνουμε το παν για να έχει όσο το δυνατόν πιο αξιοπρεπείς συνθήκες, για να του παρέχεται συνέχεια η απαραίτητη ιατρική βοήθεια. Από την πρώτη στιγμή, όταν το καλοκαίρι του 2017 ο Αλεξάντρ Βίννικ συλλήφθηκε από τις ελληνικές αρχές βάσει του αμερικανικού εντάλματος, οι ρωσικές διπλωματικές/προξενικές αποστολές στην Ελλάδα ασχολούνται συνέχεια με την υπόθεσή του. Πρώτα απ' όλα, προσπαθούμε να ελέγχουμε και να εξασφαλίζουμε ότι τα δικαιώματά του ως Ρώσου υπηκόου δεν παραβιάζονται. Σε όλες τις δικαστικές συνεδριάσεις είναι παρόντες υπάλληλοι της Πρεσβείας της Ρωσίας στην Αθήνα ή εάν η δίκη λαμβάνει χώρα στη Θεσσαλονίκη, τότε του Γενικού μας προξενείου εκεί. Τακτικά τον επισκεπτόμαστε, οι προξενικοί μας υπάλληλοι επικοινωνούν μαζί του. Κι εγώ τον επισκέπτηκα στο κατάστημα κράτησης Κορυδαλλού.
Υπάρχουν τρεις δικαστικές αποφάσεις που έχουν την ίδια ισχύ, για την έκδοση του Αλεξάντρ Βίννικ στη Ρωσία, στις ΗΠΑ και στη Γαλλία. Τη σειρά εκτέλεσης αυτών των αποφάσεων θα την καθορίσει ο Υπουργός Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της Ελλάδας. Δεν ξέρουμε πότε θα γίνει αυτό, επειδή δεν υπάρχουν προθεσμίες που επιβάλλονται. Πιστεύουμε ότι πρέπει να εκδοθεί στη χώρα της υπηκοότητάς του, στη Ρωσία, όπου θα αντιμετωπίσει πολύ σοβαρές κατηγορίες για εγκληματικές πράξεις.
