Πολύ μελάνι έχει ξοδευτεί τα τελευταία 2 έτη για το συνταξιοδοτικό σύστημα. Τώρα, λοιπόν, που καθαρογράφεται η συμφωνία με τους δανειστές για τη β' αξιολόγηση και γνωρίζουμε ότι δεν ισχύουν οι προ έτους δηλώσεις των κυβερνητικών παραγόντων ότι μετά το 2019 θα εξακολουθήσει να ισχύει ο θεσμός της «προσωπικής διαφοράς», καλό θα ήταν να ξέρουμε τι ισχύει με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.
Με τη βοήθεια του Κώστα Νικολάου, μέλους της Διοικούσας Επιτροπής του Κέντρου Πληροφόρησης Εργαζομένων και Ανέργων (ΚΕΠΕΑ) της ΓΣΕΕ, η «Εφ.Συν.» σάς δίνει τον χάρτη όλων των αλλαγών που έρχονται και θα επηρεάσουν τη ζωή των συνταξιούχων από τις αρχές του 2019.
Κατ' αρχάς θα πρέπει να γνωρίζουμε ότι όλες οι συντάξεις θα επαναπροσδιοριστούν με βάση τα νέα ποσοστά αναπλήρωσης, τα οποία είναι κλιμακωτά και μόνο για το 40ό έτος της εργασίας δίνουν αναπλήρωση 42,8%. Είναι χαρακτηριστικό ότι η διακύμανση ξεκινά (για το 1ο έως το 15ο έτος εργασίας) από το 11,55%. Επιπλέον, σ' αυτό το ποσοστό θα πρέπει να συνυπολογιστεί η εθνική σύνταξη για 20 έτη εργασίας (και στην ηλικία των 67 ετών) στα 384 ευρώ.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Στο εξής με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου (4387/2016), οι συντάξεις διαχωρίζονται σε δύο επιμέρους ποσά. Τη λεγόμενη εθνική σύνταξη, που ανέρχεται στα 345,60 ευρώ, εφόσον έχουν συμπληρωθεί 15 έτη ασφάλισης ή στα 384 ευρώ στα 20 έτη, και επιπλέον 40 έτη διαμονής στην Ελλάδα. Και την ανταποδοτική σύνταξη, ανάλογα με τα έτη ασφάλισης και τον μέσο μισθό.
Συνεπώς:
• ΚΑΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΣΥΝΤΑΞΗ: Ολες οι συντάξεις (πλην ΟΓΑ και Τραπέζης της Ελλάδος) οι οποίες καταβλήθηκαν έως τις 12/5/2016 αναπροσαρμόζονται με βάση τις νέες διατάξεις. Οι διαφορές που προκύπτουν μεταξύ παλαιών και αναπροσαρμοζόμενων συντάξεων «παραμένουν»… ως «προσωπική διαφορά».
• ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ: Είναι η διαφορά μεταξύ του καθαρού προ φόρου ποσού της καταβαλλόμενης σύνταξης (αφαιρουμένων των μνημονιακών παρακρατήσεων, της εισφοράς αλληλεγγύης και ασθένειας) και του καθαρού προ φόρου ποσού (αφαιρουμένων της εισφοράς αλληλεγγύης και ασθένειας) βάσει του νέου υπολογισμού.
• ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ: Για αιτήσεις που υποβάλλονται από τις 13/5/2016 έως τις 31/12/2018 γίνονται δύο υπολογισμοί. Ο ένας με τις ισχύουσες την 31/12/2014 διατάξεις και ο δεύτερος σύμφωνα με τις νέες διατάξεις. Για το 2016 και εφόσον η διαφορά υπερβαίνει το 20%, το ήμισυ της διαφοράς καταβάλλεται ως «προσωπική διαφορά». Για αιτήσεις του 2017, με τον ίδιο τρόπο, καταβάλλεται το 1/3 της διαφοράς και για το 2018 το 1/4 της διαφοράς.
• ΑΝΤΑΠΟΔΟΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ: Το λεγόμενο ανταποδοτικό μέρος αντιστοιχεί στον συντάξιμο μισθό, δηλαδή τον μέσο μισθό του συνόλου των αποδοχών από το 2002 έως το έτος συνταξιοδότησης, και τα έτη ασφάλισης βάσει των ποσοστών του Πίνακα 1.
Αντισυνταγματικές
Εκεί που βλέπουμε καλύτερα τις περικοπές, αν λάβουμε υπόψη και τις αντισυνταγματικές περικοπές των προηγούμενων νόμων που δεν έχει φροντίσει η κυβέρνηση να αποκαταστήσει, είναι στις κοινές συντάξεις του ΙΚΑ. Πρόκειται ουσιαστικά για τον μέσο όρο των συνταξιούχων, αφού αποτελούν το ήμισυ των συντάξεων. Αυτές λοιπόν έχουν ως μεγαλύτερο συντάξιμο μισθό (παλαιοί ασφαλισμένοι) τα 2.375 ευρώ. Και ασφαλιστικές εισφορές 20%.
Οπως προκύπτει από τον Πίνακα 2, οι περικοπές λόγω της κατάργησης της «προσωπικής διαφοράς» ξεκινούν από τα 9 ευρώ (για συντάξεις των 583 ευρώ καθαρά) και φτάνουν ακόμη και τα 198 ευρώ (για συντάξεις 1.958 ευρώ)!
Ομως δεν είναι μόνο οι κοινές συντάξεις που βάλλονται από τον νόμο Κατρούγκαλου:
• ΠΡΟΩΡΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ (μειωμένη σύνταξη): Για συντάξεις γήρατος σε μικρότερα όρια ηλικίας (62 ετών αντί των 67) απαιτείται και ασφαλιστικός δεσμός, τουλάχιστον 100 ημέρες ανά έτος τα 5 τελευταία έτη, σύνολο 500 ημέρες. Είναι μειωμένες κατά 0,5% για κάθε μήνα που υπολείπεται από τα προβλεπόμενα όρια για πλήρη σύνταξη. Δηλαδή, για ένα έτος 6% και 30% για τα πέντε έτη.
• ΠΡΟΩΡΗ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ (μητέρες με ανήλικο τέκνο): Σοβαρό πλήγμα δέχονται οι μητέρες που συνταξιοδοτήθηκαν με ανήλικο τέκνο. Με την κατάργηση της ασφαλιστικής δικλίδας των κατώτατων ορίων, οι συντάξεις αυτές πέφτουν τόσο, που οι «προσωπικές διαφορές» ξεπερνούν το 40%, όπως φαίνεται στον Πίνακα 3.
• ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ: Σε περίπτωση ασφαλισμένων που κατέβαλαν μεγαλύτερες (για τον κλάδο σύνταξης) του 20% ασφαλιστικές εισφορές (όπως οι ασφαλισμένοι των ΔΕΚΟ – τραπεζών, έως 26% αντί για 20, ή των βαρέων και ανθυγιεινών επαγγελμάτων κατά 3,6%) η σύνταξη προσαυξάνεται. Δηλαδή, το ανταποδοτικό μέρος της σύνταξης για κάθε έτος που έχει καταβληθεί επιπλέον εισφορά, θα υπολογίζεται με ετήσιο συντελεστή αναπλήρωσης 0,075% για κάθε μία ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφοράς. Δηλαδή, έστω για 5% επιπλέον εισφορές (5 χ 0,075) 0,375% για κάθε έτος.
• ΣΥΝΤΑΞΗ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ: Για ποσοστό 80% και άνω, χορηγείται ολόκληρο το ποσό που αναλογεί. Ενώ για ποσοστό 67% έως 79,99% χορηγείται το 75% αυτής και για ποσοστό 50% έως 66,99% χορηγείται το 50% της σύνταξης.
• ΣΥΝΤΑΞΗ ΧΗΡΕΙΑΣ: Στο εξής, για τη θεμελίωση δικαιώματος σύνταξης θεσπίζεται (για τον επιζώντα σύζυγο) όριο ηλικίας τα 55 έτη. Για μικρότερες ηλικίες χορηγείται μόνο για 3 έτη και καταργείται. Το ποσό που χορηγείται είναι το 50% της σύνταξης που αναλογεί. Οπως μπορούμε να παρατηρήσουμε στον Πίνακα 4 στις συντάξεις χηρείας και αναπηρίας έχουμε σφαγή.
• ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΕΧΟΥΝ ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΧΡΟΝΙΑ ΔΙΑΜΟΝΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ: Ο νόμος Κατρούγκαλου πλήττει όμως και τους οικονομικούς μετανάστες αλλά και όσους Ελληνες έχουν χρόνια εργασίας εκτός Ελλάδος. Ετσι προβλέπεται ότι για κάθε χρόνο που υπολείπεται των 40 ετών διαμονής στην Ελλάδα, μεταξύ του 15ου έτους ηλικίας και του έτους συνταξιοδότησης, το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται κατά 1/40. Συνεπώς όπως δείχνει ο Πίνακας 5 σ’ αυτήν την κατηγορία θα έχουμε περικοπές που θα φτάσουν μέχρι και τα 296 ευρώ.
