Το τέλος της εποχής απελευθέρωσης του εμπορίου που διαμόρφωσε την παγκόσμια τάξη πραγμάτων επί δεκαετίες κήρυξε ο Ντόναλντ Τραμπ με τους δασμούς που ανακοίνωσε προχθές αργά το βράδυ. «Η επέμβαση τελείωσε! Ο ασθενής επέζησε και αναρρώνει. Η πρόγνωση είναι ότι ο ασθενής θα είναι πολύ δυνατότερος, ισχυρότερος και πιο ανθεκτικός από ποτέ», έγραφε λίγες ώρες αργότερα σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Truth social.
Η κίνηση του πλανητάρχη ωθεί ωστόσο τις χώρες της Υφηλίου σε έναν ανελέητο εμπορικό πόλεμο, την παγκόσμια αλλά και την αμερικανική οικονομία σε επιβράδυνση, πιθανώς και ύφεση, τις αγορές σε παρατεταμένη αβεβαιότητα και συνολικά την ανθρωπότητα σε έναν νέο διαχωρισμό, τις συνέπειες του οποίου θα υποστούν εκατομμύρια άνθρωποι.
Οικονομία σε ύφεση
Ο Τραμπ ανακοίνωσε την επιβολή γενικού δασμού 10% σε όλες τις εισαγωγές των ΗΠΑ και υψηλότερους δασμούς για κάποιους από τους μεγαλύτερους εμπορικούς τους εταίρους. Μεταξύ των στενών συμμάχων των ΗΠΑ, οι χώρες της Ε.Ε. θα επιβαρυνθούν με δασμούς 20%, η Ιαπωνία με 24%, η Νότια Κορέα με 25%, η Ταϊβάν με 32%, ενώ η Κίνα ακόμη υψηλότερα με 54%.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Fitch Ratings, οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ είναι οι υψηλότεροι εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Εκτινάσσουν συγκεκριμένα το μέσο επίπεδο των αμερικανικών δασμών από μόλις 2,5% πέρυσι στο 22%, ποσοστό που παρατηρήθηκε για τελευταία φορά το 1910. Αυτό, όπως επισημαίνει ο επικεφαλής της αμερικανικής οικονομικής έρευνας στη Fitch Ratings, Olu Sonola, «αλλάζει το παιχνίδι, όχι μόνο για την οικονομία των ΗΠΑ αλλά και για την παγκόσμια οικονομία. Πολλές χώρες πιθανότατα θα καταλήξουν σε ύφεση».
Οι δασμοί του Τραμπ βρίσκουν την παγκόσμια οικονομίας σε μια δύσκολη περίοδο. Θα την αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο ενώ αυτή ανακάμπτει από τον υψηλό πληθωρισμό που καταγράφηκε μετά την πανδημία και ενώ βαρύνεται με χρέος-ρεκόρ και αυξανόμενες γεωπολιτικές διαμάχες.
Η απομόνωση
Η Barclays και η Bank of America Global Research προειδοποίησαν χθες ότι η οικονομία των ΗΠΑ αντιμετωπίζει μεγαλύτερο κίνδυνο διολίσθησης σε ύφεση, ο πρώην επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ Κένεθ Ρόγκοφ βλέπει τις πιθανότητες ύφεσης πλέον στο 50%, ενώ το γερμανικό ερευνητικό ινστιτούτο IW εκτίμησε ότι οι δασμοί θα εξανεμίσουν 750 δισ. ευρώ από την οικονομία της Ε.Ε.
Οι ασιατικές οικονομίες εκτιμάται ότι ίσως πληγούν περισσότερο καθώς όχι μόνο αντιμετωπίζουν υψηλότερους δασμούς, αλλά πολλές εξαρτώνται επίσης περισσότερο από την αμερικανική ζήτηση προϊόντων τους. Η κίνηση του Τραμπ κινδυνεύει επίσης να απομονώσει τις ΗΠΑ από μια σειρά χωρών οι οποίες είναι κομβικές για τα συμφέροντά τους στον πλανήτη.
Ιαπωνία και Νότια Κορέα θεωρούνται προπύργιο των ΗΠΑ ενάντια στις κινεζικές επεκτατικές φιλοδοξίες. Αλλά αυτές οι τρεις χώρες ανακοίνωσαν πριν από μερικές ημέρες ότι θα συνεργαστούν για να ανταποκριθούν στις εμπορικές πολιτικές της Αμερικής.
Τα αντίμετρα
«Προκύπτουν ευκαιρίες για νέες συμμαχίες που θα πρέπει να τις χρησιμοποιήσουμε αποφασιστικά», επισημαίνει ο Ρόμπερτ Χάμπεκ, υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, αναφέροντας ως παράδειγμα τον Καναδά και το Μεξικό. «Ο Ντόναλντ Τραμπ λυγίζει υπό πίεση, διορθώνει τις ανακοινώσεις του υπό πίεση, αλλά η λογική συνέπεια είναι ότι πρέπει να νιώσει και αυτός την πίεση και αυτή η πίεση πρέπει τώρα να ασκηθεί από τη Γερμανία, από την Ευρώπη».
Η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν διεμήνυσε χθες ότι η Ε.Ε. θα απαντήσει στους αμερικανικούς δασμούς. Αντίμετρα υποσχέθηκε και η Κίνα που πλήττεται ιδιαίτερα και εκτιμάται ότι θα αναζητήσει νέες εμπορικές συμμαχίες και εταίρους, ενώ ο Καναδάς ανακοίνωσε χθες την επιβολή δασμών 25% στα εισαγόμενα αμερικανικά αυτοκίνητα σε απάντηση των αντίστοιχων δασμών που επέβαλε από χθες η κυβέρνηση Τραμπ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι κάποιες από τις υψηλότερες αυξήσεις δασμών θα υποστούν οι χώρες της Αφρικής, αρκετές εκ των οποίων βυθίζονται στη φτώχεια, στο χρέος καθώς και σε άλλες σοβαρές προκλήσεις, όπως ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μολύνσεων από τον HIV/AIDS στον κόσμο.
Κάκιστες επιδόσεις
Εάν ο Τραμπ πετύχει, ωστόσο, θα αναδιαμορφώσει θεμελιωδώς μια παγκόσμια οικονομική τάξη που η Αμερική είχε αρχικά βοηθήσει να οικοδομηθεί από τις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Υπόσχεται ότι αυτό θα ανοικοδομήσει την αμερικανική βιομηχανική παραγωγή, θα δημιουργήσει νέες πηγές εσόδων και θα κάνει τη χώρα του πιο αυτοδύναμη και απομονωμένη από το είδος των παγκόσμιων σοκ στην αλυσίδα εφοδιασμού που προκάλεσε τον όλεθρο στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid.
«Το βλέπω ως μια μετατόπιση της οικονομίας των ΗΠΑ και της παγκόσμιας οικονομίας προς χειρότερες επιδόσεις, μεγαλύτερη αβεβαιότητα και πιθανώς προς κάτι που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε παγκόσμια ύφεση», λέει από την πλευρά του ο Αntonio Fatas, οικονομολόγος μακροοικονομικής θεωρίας στη σχολή επιχειρήσεων INSEAD στη Γαλλία.
Δασμοί και στους... πιγκουίνους
Οι σαρωτικοί δασμοί του Τραμπ δεν χτύπησαν μόνο τις οικονομικές υπερδυνάμεις αλλά και ορισμένες περιοχές που δεν έχουν ούτε οικονομία αλλά ούτε ανθρώπους. Οι Νήσοι Χερντ και Μακ Ντόναλντ, μια αυστραλιανή εξωτερική επικράτεια στον νότιο Ινδικό Ωκεανό κοντά στην Ανταρκτική, επλήγησαν με δασμούς 10%. Τα νησιά αυτά καλύπτονται κατά 80% με πάγο και είναι προσβάσιμα μόνο με το πλοίο από το Περθ ύστερα από ταξίδι δύο εβδομάδων. Κατοικούνται από πιγκουίνους.
Μια άλλη αυστραλιανή επικράτεια που στοχεύεται από δασμούς είναι τα νησιά Κόκος. Με πληθυσμό 600 κατοίκων, η περιοχή στέλνει το 32% των εξαγωγών της στις ΗΠΑ. Τώρα αντιμετωπίζουν δασμούς 10%.
Στην απέναντι πλευρά του πλανήτη, το μικρό νορβηγικό νησί και πρώην φαλαινοθηρικός σταθμός Jan Mayen αντιμετωπίζει δασμούς 10%. Αλλά κανείς δεν μένει εκεί μόνιμα (λίγοι στρατιωτικοί εναλλάσσονται) και έχει μηδενική οικονομία. Αρκετά ακόμη μέρη της υφηλίου με ασήμαντη οικονομία στοχοποιούνται από τους δασμούς, για λόγους που δεν έχουν σχέση με το εμπόριο.
Μηδενική ανάπτυξη ή και ύφεση στις ΗΠΑ προβλέπει η UBS
Σε επίπεδα πριν από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο επανέρχονται οι μέσοι δασμοί των εισαγόμενων στις ΗΠΑ αγαθών, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των αναλυτών της παγκόσμιας επενδυτικής τράπεζας UBS. Συνυπολογίζοντας το ελάχιστο 10%, τους πρόσθετους «αμοιβαίους» δασμούς σε 29 χώρες από 20% έως και 54%, τους ειδικούς κλαδικούς δασμούς, όπως αυτούς στα αυτοκίνητα, αλλά και τις συμφωνίες που έχουν γίνει με Καναδά και Μεξικό μετά τις πρώτες δασμολογικές βόμβες του Τραμπ, η UBS εκτιμά ότι ο μέσος δασμολογικός συντελεστής των ΗΠΑ είναι 24%, από μόλις 2,5% που ήταν στην αρχή του χρόνου.
Αυτό ισοδυναμεί με αύξηση 715 δισ. δολαρίων, έναντι εισαγωγών 3,3 τρισ. δολαρίων του 2024. Επειδή μάλιστα το σοκ των δασμών θα προκαλέσει μείωση των εισαγωγών στις ΗΠΑ, ο πραγματικός τελικός συντελεστής ανεβαίνει στο 25,1%.
Οι αναλυτές της UBS, αναμένοντας τα δασμολογικά αντίποινα των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, εκτιμούν ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα μπορούσε να μειωθεί κατά τουλάχιστον 0,5%, οι παγκόσμιες εισαγωγές μπορεί να μειωθούν κατά 7,5%, ενώ οι εισαγωγές στις ΗΠΑ κατά 20%. Ο πληθωρισμός ενδέχεται να αυξηθεί κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες, στο 4,6% φέτος και στο 5% το 2026, ενώ η αύξηση του ΑΕΠ θα μπορούσε να μηδενιστεί μέχρι το τέλος του έτους.
Η UBS εκτιμά, ωστόσο, ότι τις επόμενες εβδομάδες, εκτός από προσφυγές στα δικαστήρια κατά των διαταγμάτων Τραμπ βάσει της νομοθεσίας για τις Οικονομικές Εξουσίες Εκτακτης Ανάγκης, θα ενταθούν πολιτικές πιέσεις και επιχειρηματικό λόμπινγκ για χαλάρωση των δασμών.
Αλλωστε, όπως διευκρινίζουν αξιωματούχοι του Λευκού Οίκου, οι δασμοί που ανακοινώθηκαν είναι «τα πλαφόν των συντελεστών», αφήνοντας ανοιχτή την πόρτα για διαπραγματεύσεις, όπως συνέβη με Καναδά και Μεξικό. Σε κάθε περίπτωση, αυτή η διαπραγμάτευση θα πάρει χρόνο, επομένως η επιβράδυνση της παγκόσμιας ανάπτυξης το 2ο και το 3ο τρίμηνο του έτους είναι αναπόφευκτη.
Πάντως, στο πιο αρνητικό σενάριο των αναλυτών της UBS, με 30% πιθανότητα, οι δασμοί του Τραμπ μπορεί να ισχύσουν μέχρι και έξι μήνες ή και να αυξηθούν σε περίπτωση ισχυρών αντιποίνων από Κίνα, Ε.Ε. και άλλες χώρες, πράγμα που θα οδηγήσει την αμερικανική οικονομία σε ύφεση και θα αναγκάσει τη Fed να προχωρήσει σε μειώσεις επιτοκίων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου