Το Τζαμί αλ-Αμίν Μουχάμαντ καταστράφηκε από τον ισραηλινό βομβαρδισμό του Χαν Γιουνίς στις 8 Οκτωβρίου 2023.
Wikipedia CommonsΌταν οι βόμβες κατέστρεφαν κτήρια στην Πόλη της Γάζας, αρχαιολόγοι και εθελοντές έτρεξαν να μεταφέρουν χιλιάδες αρχαία αντικείμενα σε ασφαλή χώρο. Με πρωταγωνιστή τον Φαντέλ αλ-Οτόλ, η προσπάθεια αυτή δείχνει πως για τον λαό της Γάζας πολιτιστική κληρονομιά και ταυτότητα δεν είναι ρομαντικές λέξεις, αλλά πόνος, ελπίδα —και καμία απώλεια δεν είναι χωρίς συνέπειες.
Η επιχείρηση που συγκίνησε την ανθρωπότητα
Όπως κατέγραψαν πρόσφατα τα διεθνή πρακτορεία, σε μια συγκλονιστική επιχείρηση που διήρκησε λίγες ώρες πριν από έναν πιθανό αεροπορικό βομβαρδισμό, η ομάδα που συντόνιζε ο Παλαιστίνιος αρχαιολόγος Φαντέλ αλ-Οτόλ κατάφερε να μετακινήσει με ασφάλεια χιλιάδες πολύτιμα αντικείμενα από μια αποθήκη της Πόλης της Γάζα
O Χαμουντέχ Αλ-Ντουχντάρ στέκεται ανάμεσα στα ερείπια του Παλατιού Αλ Πασά—ένα ορόσημο του 14ου αιώνα και αρχαιολογικό μουσείο που καταστράφηκε από ισραηλινή επιδρομή.
Centre for Cultural Heritage PreservationΗ αποθήκη αυτή, μέρος του τελευταίου ακέραιου αρχαιολογικού αποθέτη εντός της περιοχής, βρισκόταν στον πύργο al-Kawthar, έναν 13ώροφο ουρανοξύστη που απειλούνταν άμεσα από επίθεση.
Σε αυτή τη φωτογραφία της 14ης Ιουλίου 2019, Παλαιστίνιοι εργάζονται σε έναν αρχαιολογικό χώρο του 4ου αιώνα μ.Χ. στο μοναστήρι του Αγίου Ιλαρίωνα στην κεντρική Λωρίδα της Γάζας.
APΤα αντικείμενα που διασώθηκαν περιλαμβάνουν μεταγενέστερα και θραύσματα απ’ τον Μοναστήρι του Saint Hilarion, μωσαϊκά, κομμάτια από σαρκοφάγους, κέρματα, κεραμικά και άλλα κινητά τεκμήρια πολιτισμού.
Εργαζόμενοι σε μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς έσωσαν με το χέρι 20 τόνους αρχαιολογικών λίθων από τα ερείπια ενός τοίχου του Μεγάλου Τζαμιού Ομάρι που κατέρρευσε στην αγορά αλ-Κισαρίγια στην πόλη της Γάζας σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή.
Centre for Cultural Heritage PreservationΠαρά τις προσπάθειες, μέρος του περιεχομένου του αποθέτη δεν κατέστη δυνατό να μεταφερθεί και βρέθηκε να καταστρέφεται όταν ρίχτηκαν ρουκέτες και κατέρρευσε ο πύργος
Η ευρύτερη καταστροφή: Πόσο έχει πληγεί η πολιτιστική κληρονομιά της Γάζας
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της UNESCO, πάνω από 110 χώρους πολιτιστικής αξίας έχουν υποστεί ζημιές από την έναρξη του πολέμου στις 7 Οκτωβρίου 2023. Σε αυτούς περιλαμβάνονται μνημεία θρησκευτικά, μουσεία, αρχαιολογικά και ιστορικά κτήρια.
UNESCO
Το μοναστήρι του Saint Hilarion έχει τεθεί σε καθεστώς έκτακτης προστασίας ως μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, με στόχο τη διαφύλαξή του από τους βομβαρδισμούς.
Το κοιμητήριο της ρωμαϊκής εποχής Ard-al-Moharbeen, ένα από τα μεγαλύτερα που αποκαλύφθηκαν στη Γάζα, έχει υποστεί σοβαρές ζημιές από βομβαρδισμούς και εκσκαφές.
Το Al-Saqqa House και άλλες ιστορικές κατοικίες, τεμένη όπως η Ibn Uthman, καθώς και η Ζοφορ Ντομρί Μοσκέ (Zofor Domri Mosque), με σημαντικά αρχιτεκτονικά χαρακτηριστικά, βρίσκονται επίσης στο στόχαστρο της καταστροφής.
Αντίσταση μέσα από τον πολιτισμό: Οι άνθρωποι και η ελπίδα
Ο Φαντέλ αλ-Οτόλ, που μεγάλωσε στο προσφυγικό καταυλισμό Σάτι, παρακολουθούσε από μικρός τα ευρήματα να ξεβράζονται στην ακτή. Εκπαιδεύτηκε στη Γαλλία και εργάζεται για να ενώσει νέους της Γάζας γύρω από την ιστορία τους.
Το Κασρ αλ-Μπάσα του 13ου αιώνα στην Παλιά Πόλη της Γάζας (που απεικονίζεται το 2016) βομβαρδίστηκε και κατεδαφίστηκε με μπουλντόζες κατά τη διάρκεια της εισβολής.
Wikipedia CommonsΕθελοντές, αρχαιολόγοι και ΜΚΟ, όπως η Première Urgence Internationale, συμβάλλουν ενεργά — μεταφέρουν, καταγράφουν, φυλάσσουν και προσπαθούν να κρατήσουν ζωντανή την ιστορία, ακόμη κι όταν οι συνθήκες είναι καταστροφικές.
Νομικό και ηθικό πλαίσιο: Πώς προστατεύεται – και πώς πλήττεται – ο πολιτισμός
Η Σύμβαση της Χάγης του 1954 απαγορεύει τη στοχοποίηση πολιτιστικών μνημείων σε εμπόλεμες καταστάσεις. Η UNESCO υπενθυμίζει ότι πολιτιστική κληρονομιά —όπως μουσεία, μνημεία και τόποι λατρείας— πρέπει να θεωρούνται πολιτική υποδομή.
Ένα τζαμί καταστράφηκε στην περιοχή Τζαμπάλια της Λωρίδας της Γάζας.
Wikipedia CommonsΠαρ’ όλα αυτά, η διάκριση μεταξύ στρατιωτικών στόχων και πολιτιστικών τόπων δεν είναι πάντοτε ξεκάθαρη στα πεδία μάχης. Οι Ισραηλινές αρχές συχνά υποστηρίζουν ότι ορισμένα μνημεία χρησιμοποιούνται ως στρατιωτικές εγκαταστάσεις, κάτι που, σύμφωνα με τον διεθνές νόμο, ακυρώνει εν μέρει την προστασία — αλλά και επιχειρείται από ηθικής πλευράς να αποφευχθεί η καταστροφή πολιτιστικής μνήμης.
Το Τζαμί αλ-Αμίν Μουχάμαντ καταστράφηκε από τον ισραηλινό βομβαρδισμό του Χαν Γιουνίς στις 8 Οκτωβρίου 2023.
Wikipedia CommonsΤο μέλλον μετά την καταστροφή: Το όραμα της αναγέννησης
Η επισκευή και η αναστήλωση ιστορικών τόπων δεν είναι απλώς έργο αρχαιολόγων· είναι έργο κοινότητας. Χάρη σε διεθνή χρηματοδότηση, αλλά κυρίως στη θέληση των ανθρώπων στη Γάζα, ήδη γίνονται βήματα με προγράμματα εκπαίδευσης νεαρών, ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη διατήρηση των μνημείων και συνεργασίες με διεθνείς οργανισμούς για τον καθαρισμό, την αποκατάσταση και τη διάσωση στοιχείων πολιτιστικής κληρονομιάς.
Το CCHP, με χρηματοδότηση από την Cultural Emergency Response, διεξήγαγε εργασίες έκτακτης ανάγκης στο παζάρι Al-Qaissariya στην πόλη της Γάζας, συμπεριλαμβανομένης της απομάκρυνσης περίπου 240 τόνων ερειπίων και της διάσωσης 20 τόνων αρχαιολογικών λίθων χρησιμοποιώντας χειροκίνητα εργαλεία.
CCHPΗ Γάζα γνωρίζει πια ότι η ιστορία της κινδυνεύει, όμως δεν έχει εγκαταλείψει την ταυτότητά της. Κάθε κεραμικό, κάθε μωσαϊκό που σώζεται, κάθε μνημείο που ξανασηκώνεται μετά τον πάτο της καταστροφής είναι μια μικρή νίκη. Και κάθε νίκη αυτή τη στιγμή έχει νόημα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου