Αποστολή- Βρυξέλλες
«Ιστορική ταυτότητα» στον άγνωστο –στη διεθνή κοινότητα– λιμό της Αθήνας, 75 χρόνια μετά την επέλασή του, με εκατόμβες νεκρών, έδωσε εκεί όπου χτυπά η καρδιά της Ενωμένης Ευρώπης, στις Βρυξέλλες, μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο, ο Ελληνας ευρωβουλευτής Στέλιος Κούλογλου.
Την ώρα που αφυπνισμένη μερίδα Γερμανών πολιτών αλλά και πολιτικών αναγνωρίζουν τις γερμανικές θηριωδίες στην Ελλάδα και διατρανώνουν υπέρ των αποζημιώσεων, ο Ελληνας ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ έστησε έκθεση με φωτογραφίες που απεικονίζουν, επώδυνα, σκηνές από την κατοχική Αθήνα, με θύματα του λιμού αμάχους –κυρίως γυναίκες και παιδιά– μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο και κάτω από τη μύτη των Γερμανών συναδέλφων του.
Οι τελευταίοι προσπερνούσαν, «σφυρίζοντας» αδιάφορα, τα φωτογραφικά εκθέματα, ευρωβουλευτές από άλλες χώρες έσπευσαν να δουν και να μάθουν για τον άγνωστο μέχρι εκείνη τη στιγμή λιμό, που έμοιαζε σαν να 'ναι σήμερα κάπου στο Αφρικανικό Κέρας, ενώ δύο εξέχουσες προσωπικότητες της Γερμανίας κοίταξαν κατάματα την αλήθεια και δήλωσαν την αποστροφή τους για τις θηριωδίες της Βέρμαχτ.
⇮ «Θέλω να πω δυο λόγια για της ντροπή μου», είπε ο Γερμανός ιστορικός Κριστόφ Σμινκ Γκουστάβους, παρουσία ελληνικού ακροατηρίου ανάμεσα στο οποίο και ο Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος συγκινήθηκε για τις αναφορές στις γερμανικές θηριωδίες στο χωριό καταγωγής της γιαγιάς του.
«Ντρέπομαι ως Γερμανός πολίτης και ως ιστορικός» δήλωσε ενώπιον ελληνικού κοινού μέσα στο Ευρωκοινοβούλιο ο διακεκριμένος Γερμανός ιστορικός Χριστόφορος Γκουστάβους (Christophe Gustavus), ο οποίος αναφέρθηκε στα ολοκαυτώματα που διέπραξε ο γερμανικός στρατός στην Ελλάδα.
Περιέγραψε μάλιστα την περίπτωση ενός διακεκριμένου πανεπιστημιακού στη Γερμανία, ο οποίος, όταν ρωτήθηκε γι' αυτά τα γεγονότα στην Ελλάδα, απόρησε λέγοντας «Τι δουλειά είχε η Βέρμαχτ εκεί;»...
Την αναφορά του αυτή συνόδευσε με την επισήμανση ότι είναι σχεδόν άγνωστα στην πατρίδα του τα εγκλήματα των Γερμανών ναζί στην Ελλάδα και η γερμανική κυβέρνηση δεν ξέρει, ή δεν θέλει να ξέρει ενδεχομένως, ορισμένες από τις συνθήκες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και μάλιστα είναι εντυπωσιακό πόσο άγνωστα είναι όλα αυτά σε ιστορικούς και μάλιστα καθηγητές πανεπιστημίου.
Στην εκδήλωση με θέμα «Ο άγνωστος λιμός: Αθήνα 1941-1942» συμμετείχε και η επικεφαλής της ευρωομάδας της Αριστεράς (GUE/NGL), Γερμανίδα Γκάμπι Τζίμερ, η οποία είπε ότι η ίδια, ως Ανατολικογερμανίδα, δεν γνώριζε για τις ναζιστικές θηριωδίες στην Ελλάδα την περίοδο της Κατοχής.
«Μαθαίναμε πολλά για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τους Γερμανούς ναζί. Μάθαμε για την πολιορκία του Λένινγκραντ και για τα θύματά της, αλλά δεν μας είπαν τίποτα για τον λιμό της Αθήνας».
Η Γερμανίδα ευρωβουλευτής έκανε αναφορά και στο θέμα «ταμπού» των Γερμανών κυβερνώντων, αυτό των επανορθώσεων, υπογραμμίζοντας ότι «πρέπει να βρεθεί ένας τρόπος να αποζημιωθούν οι Ελληνες από την επέλαση των Γερμανών», ενώ κατέληξε με την υπόμνηση προς τους συμπατριώτες της ότι «η Γερμανία μεταπολεμικά δεν θα είχε ορθοποδήσει αν δεν είχε δεχθεί τη διεθνή βοήθεια».
Στις συνθήκες που επικρατούσαν στους δρόμους της κατοχικής ελληνικής πρωτεύουσας από τον λιμό περιέγραψε με τα πιο μελανά χρώματα ο Ελληνας ιστορικός Μενέλαος Χαραλαμπίδης, ο οποίος αποκάλυψε ότι εξαιτίας του λιμού έσβηναν καθημερινά 600 ψυχές, ενώ ο λιμός της Αθήνας παρέμεινε άγνωστος λόγω των συνθηκών που επικράτησαν μετά την αποχώρηση των Γερμανών από την Ελλάδα· με την εμφάνιση του Εμφυλίου, η πληροφορία χάθηκε.
«Την περίοδο που όλα τα ευρωπαϊκά κράτη προσπαθούσαν να νομιμοποιήσουν τη θέση τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια, αναδεικνύοντας την αντιστασιακή τους δράση –με πρώτους διδάξαντες τους Γάλλους– η Ελλάδα έκανε τα πάντα για να κρύψει αυτή τη διάσταση γιατί πολύ απλά μετά τον ελληνικό εμφύλιο πόλεμο ήταν απαγορευτικό στην Ελλάδα να μιλάς για αντίσταση.
Κι ήταν απαγορευτικό γιατί το μεγαλύτερο αντιστασιακό κίνημα στη χώρα ήταν το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ), το οποίο ιδρύθηκε με πρωτοβουλία του Κομμουνιστικού Κόμματος και πλαισιώθηκε από κόμματα της Αριστεράς.
Ηταν, λοιπόν, τουλάχιστον μέχρι το 1981, απαγορευτικό να μιλάς για την αντίσταση εντός των συνόρων της χώρας, πόσο μάλλον εκτός»....
Σοκαρισμένος από τις εικόνες του λιμού δήλωσε ο Βέλγος εκπρόσωπος του διεθνούς οργανισμού ανθρωπιστικής βοήθειας Oxfam, Στεφάν Ντεκλέρκ, ο οποίος αναφέρθηκε στον ρόλο του οργανισμού και στην πορεία του, από την ίδρυσή του το 1942 με αφορμή τον Μεγάλο Λιμό της Αθήνας –ως «Επιτροπή της Οξφόρδης για την ανακούφιση από Λιμούς»– μέχρι σήμερα.
«Είναι σημαντικό να θυμόμαστε», είπε, «ειδικά τώρα, εξαιτίας της τρομακτικής ανόδου της Ακροδεξιάς, του εθνικισμού και του λαϊκισμού. Αυτός, άλλωστε, είναι και ο λόγος που πρέπει να καλλιεργούμε στις μέρες μας ακόμη περισσότερο και να προστατεύουμε την αξία της αλληλεγγύης.
»Είναι η αλληλεγγύη που βοήθησε τον κόσμο στην Ελλάδα πριν από 75 χρόνια κι είναι αυτή που πολλοί Ελληνες πολίτες δείχνουν σήμερα εν όψει της προσφυγικής κρίσης. Μόνο η αλληλεγγύη μπορεί να εξασφαλίσει πως οι άνθρωποι στον κόσμο θα ζουν με ασφάλεια και αξιοπρέπεια».
Το ερέθισμα για την εκδήλωση-έκθεση με τον «Αγνωστο λιμό: Αθήνα 1941-1942» εξήγησε ο ίδιος εμπνευστής και διοργανωτής της, Στέλιος Κούλογλου:
«Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε. Εβδομήντα πέντε χρόνια αργότερα, η έκθεση αποτελεί ένα αφιέρωμα στα χιλιάδες θύματα και τεκμηριώνει τα τραγικά γεγονότα της μεγάλης πείνας με 41 σπάνιες φωτογραφίες».
Η παράσταση
Το αφιέρωμα ξεκίνησε με συγκινησιακή φόρτιση τη Δευτέρα 27 Μαρτίου στην ιστορική κολεκτίβα Garcia Lorca Collectif με τη θεατρική μουσική παράσταση της Ομάδας Πείρα(γ)μα «Ο κύκλος των “μάταιων” πράξεων», βασισμένη στο ομώνυμο ιστορικό μυθιστόρημα του Σπύρου Τζόκα.
Παρακολουθήσαμε τη συγκλονιστική ερμηνεία του Γιάννη Καρούνη που ενσάρκωσε τον Μικρασιάτη αγωνιστή Ναπολέοντα Σουκατζίδη, έναν από τους 200 εκτελεσμένους κομμουνιστές από τους ναζί στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής τη ματωμένη Πρωτομαγιά του 1944, αλλά και την αισθαντική ερμηνεία της Ειρήνης Μελά ως της αρραβωνιαστικιάς του Χαράς Λιουδάκη με την τρυφερή συνοδεία στο τραγούδι της Νατάσσας Τζαβέλλα Παπαδοπούλου, σε μία «κινηματογραφική» σκηνοθεσία της Αγγελικής Κασόλα, που μας ταξίδευε σε εσωτερικά και εξωτερικά τοπία της ζωής του ήρωα έως και τη στιγμή της εκτέλεσής του.
Η παράσταση, που παίζεται εδώ και τρία χρόνια με επιτυχία σε γειτονιές της Αθήνας, μαρτυρικά χωριά και τόπους αντίστασης, αφηγείται την πορεία του Σουκατζίδη μέσα από τους σταθμούς της συγκλονιστικής προσωπικής διαδρομής του (προσφυγιά, πολιτική δράση, εξορία, φυλάκιση, εκτέλεση), σκιαγραφώντας τη μεγάλη εικόνα μιας τραγικής και ηρωικής περιόδου της νεότερης ελληνικής ιστορίας.
Στιγμιότυπο από συγκέντρωση υποστηρικτών του ΝΑΙ στο Ικόνιο - πηγή: REUTERS/Umit Bektas
Πόστερ των Ατατούρκ και Ερντογάν σε μνημείο της Σμύρνης - πηγή: REUTERS/Umit Bektas
