Σε συνέντευξη που έδωσε μετά τη συνάντηση με το ελληνικό κλιμάκιο ο Τόμσεν είπε το δικό του mea culpa για τις συνεχείς αστοχίες στις προβλέψεις. Δήλωσε ότι χρειάζονται «περαιτέρω σημαντικές μεταρρυθμίσεις» στον ελληνικό δημόσιο τομέα. Υπενθυμίζεται ότι στο παρελθόν ο Δανός εμπειρογνώμονας του Ταμείο είχε μιλήσει ανοιχτά για απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων.
Παράλληλα, χαρακτήρισε τις μεταρρυθμίσεις (σ.σ. περικοπές) στο συνταξιοδοτικό και το αφορολόγητο ως απλή «προκαταβολή», ενώ έθεσε και ζήτημα αποπληρωμής των δανείων που το ΔΝΤ έχει δώσει στην Ελλάδα μέσω χρημάτων της Ευρωζώνης, λέγοντας ότι μια τέτοια κίνηση θα βοηθούσε τη βιωσιμότητα του χρέους της Ελλάδας, αν και παραδέχθηκε ότι η ιδέα αυτή θα πρέπει να συζητηθεί εκτενώς.
Κατά τα λοιπά, ο Τόμσεν παραδέχθηκε ότι το Ταμείο έκανε λάθος κατά τον τελευταίο ενάμιση χρόνο να υποεκτιμά τη δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδας, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι το πρωτογενές πλεόνασμα για το 2016 υπερβαίνει κατά πολύ κάθε πρόβλεψη που είχε γίνει, αλλά και λέγοντας ότι το ΔΝΤ δεν μπόρεσε να εκτιμήσει τον πραγματικό αντίκτυπο στα δημοσιονομικά των capital controls. Μάλιστα, παραδέχθηκε ότι τα πρώτα πέντε χρόνια το Ταμείο έκανε συνεχώς λάθος από την μια πλευρά, δηλαδή υπερεκτιμούσε τη δημοσιονομική εικόνα της Ελλάδας. Πάντως, τόνισε ότι θα χρειαστούν «πολλά χρόνια» μέχρις ότου η Ελλάδα επιστρέψει σε ρυθμούς εκτός κρίσης.
Η συνάντηση του υπουργού Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτου με τη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ κρίθηκε ως «εποικοδομητική», ωστόσο, ο Πόουλ Τόμσεν, ο Δανός Διευθυντής Ευρωπαϊκών Υποθέσεων του Ταμείου, παρά το γεγονός ότι παραδέχθηκε ότι υποεκτιμήθηκε η δημοσιονομική επίδοση της Ελλάδα, επέμεινε στη σκληρή γραμμή που έχει υιοθετήσει εδώ και καιρό.
Οπως είπε, υπάρχει πρόοδος για να επιστρέψουν οι θεσμοί και με το μομέντουμ που υπάρχει, πιστεύω ότι θα θα έχουμε συμφωνία για τις μεταρρυθμίσεις. Μετά θα πρέπει να συζητήσουμε για το χρέος, υπογράμμισε, προσθέτοντας ότι αυτές οι συζητήσεις θα αρχίσουν σύντομα. «Όταν θα έχουμε μια πλήρη συμφωνία θα πάμε στο συμβούλιο».
Ο κ. Τόμσεν υπογράμμισε όμως ότι το ζητούμενο δεν είναι απλώς η επίτευξη «αυτού ή του άλλου στόχου» με διάφορες προσωρινές λύσεις, αλλά η ικανότητα της Ελλάδας να πετυχαίνει συστηματικά τους στόχους σε ένα πλαίσιο ισχυρής ανάκαμψης.
«Είμαι σίγουρος πως η Ελλάδα μπορεί, και έχει αποδείξει ότι μπορεί, να ‘ζουλήξει’ κάτι εδώ κι εκεί» και να πετύχει τα συμφωνημένα ορόσημα, όμως η μεγάλη εικόνα απαιτεί η χώρα να πετυχαίνει τους δημοσιονομικούς στόχους «ενώ η οικονομία αναπτύσσεται», είπε με νόημα.
Η Ελλάδα είναι ένα «μακροπρόθεσμο πρότζεκτ», σημείωσε, συμπληρώνοντας πως στο μέλλον η Ελλάδα θα χρειαστεί ακόμα βαθύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, ειδικά στο Δημόσιο και στο άνοιγμα της αγοράς, ώστε να μπορέσει να «ξεκλειδώσει» τις αναπτυξιακές δυνατότητές της.
Στο πλαίσιο αυτό, επανέλαβε την πάγια πρόταση του Ταμείου για χαλάρωση των πρωτογενών πλεονασμάτων που θα πρέπει να πετυχαίνει η Ελλάδα μετά το 2018, σημειώνοντας πως ο στόχος του 3,5% θα είναι δυνατό να διατηρηθεί για «μία σχετικά σύντομη περίοδο».
Δεν έδωσε περισσότερα στοιχεία, προσθέτοντας απλώς ότι η διάρκεια του 3,5% είναι αντικείμενο διαπραγμάτευσης με τους ευρωπαίους εταίρους.
Αισιοδοξία για αξιολόγηση, απαραίτητα τα μέτρα για χρέος
Όσον αφορά τη δεύτερη αξιολόγηση, ο κ. Τόμσεν εμφανίστηκε μετρημένα αισιόδοξος για την επίτευξη τεχνικής συμφωνίας αφού τα κλιμάκια θα επιστρέψουν στην Αθήνα, την επόμενη εβδομάδα.
Επαναβεβαίωσε ωστόσο ότι το Ταμείο δεν πρόκειται να συμμετάσχει στο ελληνικό πρόγραμμα προτού οι Ευρωπαίοι συγκεκριμενοποιήσουν μεσοπρόθεσμα μέτρα ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους, ακόμα κι αν η ελάφρυνση υλοποιηθεί το 2018 ή αργότερα.
Τόνισε πως το ΔΝΤ δεν προσμένει μέτρα που θα υπολογίζουν έως και το τελευταίο δεκαδικό ψηφίο την πορεία του χρέους, όμως θα πρέπει να δει κάτι απτό προτού το Διοικητικό Συμβούλιο εξετάσει συμμετοχή στο ελληνικό πρόγραμμα.
Η συζήτηση για το χρέος και τους μετα-μνημονιακούς δημοσιονομικούς στόχους θα αρχίσει μόνο αφού υπάρξει συμφωνία για τις μεταρρυθμίσεις, είπε.
Την ανάγκη υλοποίησης των απαιτούμενων από το πρόγραμμα μέτρων, αλλά και της απομείωσης του χρέους, επισήμανε vωρίτερα εκ νέου η Κριστίν Λαγκάρντ μετά τη συνάντησή της με τον Ευκλείδη Τσακαλώτο στο περιθώριο της Εαρινής Συνόδου του Ταμείου στην Ουάσιγκτον.
«Συναντήθηκα σήμερα με τον υπουργό Τσακαλώτο και την ομάδα του. Είχαμε εποικοδομητικές συζητήσεις για να προετοιμάσουμε την επιστροφή του κλιμακίου και για να συζητήσουμε τα δύο σκέλη του προγράμματος της Ελλάδας: μέτρα και ελάφρυνση του χρέους» ανέφερε χαρακτηριστικά η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.
Απαντώντας σε ερωτήσεις σημείωσε:
* Τα στοιχεία για το πρωτογενές πλεόνασμα που ήρθαν στην επιφάνεια σήμερα είναι πολύ πάνω απ’ αυτό που προβλέπαμε. Πολύ παραπάνω απ’ οποιοσδήποτε προέβλεπε. Είναι ξεκάθαρο ότι είναι πολύ καλύτερο απ’ όσο περιμέναμε. Τα πρώτα πέντε χρόνια κάναμε συνεχώς λάθος από την μια πλευρά. Υπερεκτιμουσαμε τη δημοσιονομική εικόνα. Τα τελευταία 1,5 χρόνια κάναμε ανάποδο λάθος. Ούτε εγώ, ούτε άλλοι κατανοήσαμε τις συνέπειες των capital controls. Είμασταν πολύ συντηρητικοί. Αυτό είναι ξεκάθαρο.
* Εμείς ζητήσαμε μεταρρυθμίσεις σε φορολογικό και ασφαλιστικό όχι γιατί θέλουμε περισσότερη λιτότητα ή υψηλότερα πλεονάσματα αλλά γιατί έπρεπε το πακέτο να είναι περισσότερο φιλικό προς την ανάπτυξη.
* Είναι ξεκάθαρο ότι το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ πρέπει να διατηρηθεί για λίγο διάστημα. Η χώρα χρειάζεται τον δημοσιονομικό χώρο όχι για να μειώσει το χρέος αλλά για να ισχυροποιήσει την ανάκαμψη, να μειώσει τους υψηλούς φορολογικούς συντελεστές και να προχωρήσει το κοινωνικό κράτος. Το πόσα χρόνια θα παραμείνει σε αυτό το επίπεδο είναι υπό συζήτηση. Ο ίδιος σημείωσε ότι Ελλάδα και δανειστές βλέπουν αυτό το ποσοστό να πιάνεται το 2018, ενώ το Ταμείο ένα χρόνο αργότερα.
Η Ελλάδα μπορεί να πιάσει τον στόχο του 3,5% κόβοντας από εδώ και από εκεί, απάντησε λίγο αργότερα σε σχετική ερώτηση αλλά δεν μπορεί να το κάνει και παράλληλα η οικονομία να αναπτύσσεται. Αυτό είναι το θέμα.
* Τι ζητάμε για το χρέος: Δεν θα δώσουμε χρήματα πριν έχουμε συμφωνία στις μεταρρυθμίσεις και μια αξιόπιστη στρατηγική για το χρέος. Στο Eurogroup πέρυσι συμφωνήσαμε για το πλαίσιο μια συμφωνία να μπει όριο 15% του ΑΕΠ στις ετήσιες πληρωμές και αργότερα 20%.
Εχουμε πει ότι δεν χρειάζεται τα μέτρα να εφαρμοστούν πριν το τέλος του προγράμματος. Το Eurogroup ονομάτισε μια σειρά επιλογών για το χρέος. Τα βραχυπρόθεσμα ποσοτικοποιήθηκαν και εφαρμόζονται. Αυτό που χρειαζόμαστε για να δώσουμε χρήματα είναι αφενός ποιο θα είναι το μονοπάτι για τα πρωτογενή πλεονάσματα και αφετέρου εξειδίκευση των μέτρων για το χρέος. Δεν χρειάζονται στην τελευταία λεπτομέρεια αλλά να μπορούμε να πούμε στο Δ.Σ. ότι έχουμε την εικόνα. Τότε θα πάμε στο Διοικητικό Συμβούλιο για ένα νέο πρόγραμμα.
* Η χώρα θα χρειαστεί βοήθεια για να κάνει τις πληρωμές του Ιουλίου. Γι’ αυτό είναι επείγον να καταλήξουμε γρήγορα. Ηδη η καθυστέρηση κοστίζει στην οικονομία. Εμείς όμως δεν μπορούμε να λειτουργήσουμε βραχυπρόθεσμα. Εχουμε πρόγραμμα μόνο όταν αντιμετωπίζονται τα μεσοπρόθεσμα θέματα. Καταλαβαίνω ότι οι ευρωπαίοι θέλουν να εκταμιεύσουμε μαζί. Αλλά αυτό είναι δικό τους θέμα.
* Η εξαγορά των δανείων του ΔΝΤ μπορεί να εξεταστεί στο πλαίσιο του DSA γιατί τα επιτόκια με τα οποία δανείζει το ΔΝΤ είναι ακριβά και αυτή η κίνηση θα βοηθήσει στην εικόνα του χρέους.
Θα χρειαστούν χρόνια
Θα πάρει πολλά χρόνια για την Ελλάδα να επαναφέρει την ανεργία σε προ κρίσης επίπεδα. Θα χρειαστούν μεταρρυθμίσεις για την απελευθέρωση της αγοράς. Χρειάζεται δομικές μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο τομέα. Αυτό είναι ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο.
Αναφορικά με την κατάσταση στην Ευρώπη είπε ότι οι χώρες που έχουν δημοσιονομικό χώρο πρέπει να τον χρησιμοποιήσουν για να βοηθηθεί η ανάπτυξη. Χαρακτήρισε «κατάλληλη» την νομισματική πολιτική, ενώ για τις τράπεζες σημείωσε την ανάγκη να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα των κόκκινων δανείων.
Η δυνητική ανάπτυξη είναι χαμηλή και γι’ αυτό χρειάζεται να γίνουν δομικές μεταρρυθμίσεις που θα τονώσουν την ανάπτυξη, υπογράμμισε ο κ. Τόμσεν.
