H έξοδος από τα Μνημόνια «συνιστά αναμφίβολα μια κομβική στιγμή στην ιστορία της χώρας», σημειώνει με έμφαση στη συνέντευξή της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων η Έφη Αχτσιόγλου, που εξηγεί αφενός το «γιατί», αφετέρου το πώς θα αλλάξει στην πράξη η καθημερινότητα των πολιτών. Και, όπως χαρακτηριστικά τονίζει, «η Ελλάδα θα βγει καθαρά από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής».
Για τα μέτρα που το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο επέβαλε, η κ. Αχτσιόγλου αναφέρει στη συνέντευξή της στο ΑΠΕ-ΜΠΕ: «Μετά την έξοδο από το πρόγραμμα, μετά τον Αύγουστο δηλαδή, θα εξετάσουμε όλα τα δεδομένα όπως θα έχουν διαμορφωθεί, μεταξύ των οποίων και τα δημοσιονομικά περιθώρια για μέτρα στήριξης και ανακούφισης της κοινωνικής πλειονότητας».
Η υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης αναφέρεται στη συνέντευξή της, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, αναλυτικά για τα ανοιχτά θέματα του χαρτοφυλακίου της και πρώτα, για τη νέα αρχιτεκτονική των προστίμων για την αδήλωτη εργασία, μια αρχιτεκτονική που, όπως επισημαίνει, θα συμβάλει σταδιακά στη συνολική αλλαγή της εικόνας της αγοράς εργασίας. Ενώ μιλά επίσης για την Υπουργική Απόφαση, που υπέγραψε την περασμένη Παρασκευή και η ενεργοποιεί τη ρύθμιση για την υποχρεωτική, εκ των προτέρων, ηλεκτρονική δήλωση της υπερεργασίας και των υπερωριών. Παραλλήλως, υπογραμμίζει μιλώντας στο Πρακτορείο, ότι με τη διάταξη που φέρνει το αρμόδιο Υπουργείο προς ψήφιση στη Βουλή, τίθενται για πρώτη φορά κανόνες στις εργολαβίες.
Συλλογικές διαπραγματεύσεις και αύξηση του κατώτατου μισθού συνιστούν για την παρούσα κυβέρνηση «αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να ανακτήσουν σταδιακά μέρος των όσων απώλεσαν στα χρόνια της κρίσης», ξεκαθαρίζει η Ε. Αχτσιόγλου στη συνέντευξή της στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων, κατηγορώντας εκ παραλλήλου ΝΔ και ΠΑΣΟΚ για «κροκοδείλια δάκρυα» που χύνουν στα ζητήματα αυτά.
Για το ονοματολογικό, τέλος, η -βορειοελλαδίτισσα- υπουργός διαβεβαιώνει: «Η κυβέρνηση λειτουργεί με ιστορική ευθύνη στο ζήτημα αυτό».
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης της υπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Έφης Αχτσιόγλου στην Γεωργία Μπάρλα και τον Νίκο Παπαδημητρίου για το Αθηναϊκό/Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων:
Ερ.: Εκτιμάτε, κυρία υπουργέ, ότι η διάταξη του νομοσχεδίου που τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση σχετικά με τη μείωση των προστίμων σε επιχειρήσεις που απασχολούν αδήλωτο εργαζόμενο, εφόσον τον προσλάβουν, θα συμβάλει στον περιορισμό του φαινομένου;
Απ.: Η επιβολή προστίμου 10.500 ευρώ για κάθε αδήλωτο εργαζόμενο, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση των ελέγχων και την αναβάθμιση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, συνέβαλε αποφασιστικά στη μείωση της αδήλωτης εργασίας. Ωστόσο, το σημερινό καθεστώς έχει το μειονέκτημα ότι δεν αποδίδει δικαιοσύνη στον εργαζόμενο.
Με την αλλαγή στην αρχιτεκτονική του προστίμου που προωθούμε θα αποδίδεται δικαιοσύνη στον εργαζόμενο που ήταν αδήλωτος. Εφεξής, ο εργοδότης που απασχολεί αδήλωτο εργαζόμενο θα είναι υποχρεωμένος σε κάθε περίπτωση να του πληρώσει ασφαλιστικές εισφορές τριών μηνών. Παράλληλα, δίνουμε τη δυνατότητα έκπτωσης του προστίμου σε περίπτωση πρόσληψης του αδήλωτου εργαζόμενου. Η έκπτωση θα είναι μεγαλύτερη, όσο μεγαλύτερη είναι η χρονική διάρκεια της σύμβασης εργασίας που θα συνάπτεται, ενώ σε περίπτωση υποτροπής το πρόστιμο θα διπλασιάζεται ή θα τριπλασιάζεται. Αυτή η εκ βάθρων αλλαγή θα δώσει επιπλέον κίνητρα να συνάπτονται συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης, αλλά κίνητρα και στους εργαζομένους να καταγγέλλουν τα φαινόμενα αυθαιρεσίας. Εκτιμώ ότι η εν λόγω αλλαγή δεν θα συμβάλει απλώς στον περαιτέρω περιορισμό του φαινομένου της αδήλωτης εργασίας, αλλά σταδιακά και στη συνολική αλλαγή της εικόνας της αγοράς εργασίας.
Ερ.: Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του υπουργείου Εργασίας και του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), καταγράφεται μείωση της αδήλωτης εργασίας, αλλά παραμένει σοβαρό πρόβλημα η υποδηλωμένη εργασία. Ποιες περαιτέρω παρεμβάσεις σχεδιάζει το Υπουργείο για την προάσπιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων;
Απ.: Πράγματι, χάρη στην εντατική παρέμβαση του ΣΕΠΕ τα τελευταία χρόνια υπάρχει σοβαρή αποκλιμάκωση της αδήλωτης εργασίας. Σύμφωνα με τα πλέον πρόσφατα στοιχεία στους κλάδους υψηλής παραβατικότητας το ποσοστό έχει μειωθεί στο 12%, από 19% που ήταν το 2014. Ορθώς επισημαίνετε ότι η υποδηλωμένη εργασία παραμένει σοβαρό πρόβλημα, όχι μόνο γιατί στερεί εισφορές από το ασφαλιστικό σύστημα αλλά επίσης γιατί κατά κανόνα ώρες εργασίας που δεν δηλώνονται, δεν πληρώνονται. Με το νόμο που φέραμε στη Βουλή τον περασμένο Σεπτέμβρη στοχεύσαμε ακριβώς αυτό το ζήτημα, θέτοντας αυστηρούς κανόνες στη δήλωση του χρόνου εργασίας. Πριν δύο μέρες υπέγραψα την Υπουργική Απόφαση που ενεργοποιεί τη ρύθμιση για την υποχρεωτική, εκ των προτέρων, ηλεκτρονική δήλωση της υπερεργασίας και των υπερωριών στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ, που θα γίνεται από την 1η Ιουλίου ηλεκτρονικά, μέσω ενός SMS. Η ρύθμιση έρχεται να θεραπεύσει έναν από τους πιο χαρακτηριστικούς τρόπους καταστρατήγησης της εργατικής νομοθεσίας, καθώς είχε παρατηρηθεί το φαινόμενο τήρησης ακόμη και διπλών βιβλίων για τις υπερωρίες, από παραβατικούς εργοδότες.
Επίσης, αξίζει να αναφερθεί ότι στο νομοσχέδιο που έχουμε θέσει σε διαβούλευση περιλαμβάνεται διάταξη που ορίζει ότι ο συνολικός αριθμός αυτών που απασχολούνται για πρακτική άσκηση ή μαθητεία σε τουριστικές επιχειρήσεις, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει το 17% του συνολικού προσωπικού κάθε επιχείρησης και σε κάθε περίπτωση τα 40 άτομα. Οριοθετούμε έτσι σαφώς και το πεδίο της μαθητείας, φράσσοντας το δρόμο σε καταχρηστικές πρακτικές.
Ερ.: Στο στόχαστρο του Υπουργείου μπαίνουν και οι εργασιακές σχέσεις στις εργολαβίες. Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο;
Απ.: Η κατάχρηση των εργολαβιών αποτελεί έναν κατ' εξοχήν τρόπο προσβολής βασικών εργατικών δικαιωμάτων. Με τη διάταξη που φέρνουμε προς ψήφιση στη Βουλή, τίθενται για πρώτη φορά κανόνες στις εργολαβίες. Καθιερώνουμε την αλληλέγγυα και εις ολόκληρον ευθύνη του αναθέτοντα το έργο, του εργολάβου και του υπεργολάβου, έναντι των εργαζομένων. Με αυτή τη ρύθμιση, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να διεκδικούν από τον αναθέτοντα το έργο την καταβολή οφειλόμενων αποδοχών, ασφαλιστικών εισφορών και τυχόν οφειλόμενων αποζημιώσεων απόλυσης, πράγμα που μέχρι σήμερα δεν ήταν εφικτό. Θωρακίζουμε έτσι τους εργαζόμενους στις μισθολογικές και ασφαλιστικές τους απαιτήσεις. Παράλληλα δημιουργούμε ισχυρά αντικίνητρα για τη σύναψη εργολαβιών εκεί όπου θα έπρεπε να υπάρχουν συμβάσεις εργασίας, αφού πλέον οι αναθέτοντες το έργο - «εργοδότες», θα έχουν ακριβώς τις ίδιες ευθύνες και υποχρεώσεις με τους εργολάβους και υπεργολάβους έναντι των εργαζομένων.
Ερ.: Έχετε δηλώσει ότι η έξοδος από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής θα σημάνει την εντατικοποίηση των διαπραγματεύσεων για αύξηση του κατώτατου μισθού. Θεωρείτε ότι είναι ένας εφικτός στόχος;
Απ.: Για την κυβέρνησή μας η ενίσχυση της διαπραγματευτικής δύναμης και του διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζομένων αποτελούν πυρηνικά στοιχεία του αναπτυξιακού μοντέλου που επιχειρούμε να θεμελιώσουμε στη χώρα. Η θέση ότι η συμπίεση των αποδοχών των εργαζομένων θα βελτιώσει δείκτες της οικονομίας, όπως η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα, δυστυχώς εφαρμόστηκε τα προηγούμενα χρόνια στη χώρα μας και είχε καταστροφικά αποτελέσματα για τον κόσμο της εργασίας. Θυμίζω ότι εν μία νυκτί το 2012, η ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ μείωσαν τον κατώτατο μισθό για την πλήρη απασχόληση κατά 22%, κάτω και από τις αποδοχές που έδιναν τότε οι εργοδότες για τη μερική απασχόληση, ασχέτως εάν τώρα χύνουν κροκοδείλια δάκρυα για τα αποτελέσματα αυτής της νομοθετικής παρέμβασης. Παγώνοντας, δε, τις συλλογικές διαπραγματεύσεις προκάλεσαν τη διαρκή και συνολική συρρίκνωση των μισθών των εργαζομένων στο επίπεδο του κατωτάτου μισθού.
Όπως λοιπόν οι συλλογικές διαπραγματεύσεις, έτσι και η αύξηση του κατώτατου μισθού συνιστούν για εμάς αναγκαίες προϋποθέσεις ώστε να μπορέσουν οι εργαζόμενοι να ανακτήσουν σταδιακά μέρος των όσων απώλεσαν στα χρόνια της κρίσης, αλλά και να διευρύνουν το μερίδιο που λαμβάνουν από τον παραγόμενο πλούτο. Για αυτό και έχουμε ήδη εκκινήσει τις διαδικασίες, έχουμε ενημερώσει τους θεσμούς -αν και δεν αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο πλαίσιο του προγράμματος- και έχουμε συμπεριλάβει την αύξηση του κατώτατου μισθού στο ολιστικό σχέδιο ανάπτυξης.
Ερ.: Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν ο βασικός ...σύμμαχος της Ελλάδας στη διεκδίκησή της για ελάφρυνση του χρέους. Τώρα λοιπόν που έχουμε φτάσει στην ...πηγή όσον αφορά το χρέος, γιατί κάποιοι πανηγυρίζουν για τη διαφαινόμενη απόσυρση του Ταμείου από το ελληνικό πρόγραμμα;
Απ.: Οι κρίσιμες αποφάσεις για τη ρύθμιση του ελληνικού χρέους λήφθηκαν με απόφαση του Eurogroup ήδη από τον Ιούνιο του 2017. Να σας θυμίσω ότι ήδη υλοποιούνται τα βραχυπρόθεσμα μέτρα ρύθμισης ενός τμήματος του χρέους που προβλέπουν σταθερό χαμηλό επιτόκιο. Ενώ στο Eurogroup του Ιουνίου του 2017 αποφασίστηκε ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μακροπρόθεσμα δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ, παράμετρος εξαιρετικά σημαντική για την αξιοπιστία μας στις αγορές. Αυτή τη στιγμή συζητούνται περισσότερο τεχνικές λεπτομέρειες που αφορούν την επέκταση των ωριμάνσεων προκειμένου να διαμορφωθεί ένα περισσότερο ευνοϊκό προφίλ για το χρέος.
Η ουσία των μέτρων για το χρέος λοιπόν δεν εξαρτάται από τη συμμετοχή ή μη του ΔΝΤ στο πρόγραμμα και τα δύο ζητήματα δεν πρέπει να συνδέονται.
Το τι θα κάνει τελικά το ΔΝΤ είναι δική του απόφαση. Τυχόν μη συμμετοχή του πάντως δεν μπορεί πια στη φάση αυτή να επηρεάσει την πορεία της εξόδου μας από το πρόγραμμα ούτε τη μεταμνημονιακή κατάσταση της χώρας.
Ερ.: Τυχόν μη συμμετοχή του ΔΝΤ τι συνεπάγεται ως προς τα μέτρα που έχει συμφωνήσει να πάρει η κυβέρνηση (συντάξεις- αφορολόγητο);
Απ.: Είναι γνωστά τα δεδομένα που επικράτησαν στη δεύτερη αξιολόγηση όπως και τι έχει νομοθετηθεί, και δεν βρίσκω σκόπιμο να τα επαναλάβω. Αυτή τη στιγμή η σειρά των πραγμάτων έχει ως εξής: ολοκληρώνουμε και τυπικά την τέταρτη αξιολόγηση, αποσαφηνίζουμε τις τεχνικές λεπτομέρειες που εκκρεμούν για τη ρύθμιση του χρέους, όπως προανέφερα, και σφραγίζουμε την οριστική έξοδο από τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής τον Αύγουστο. Αυτή είναι η σειρά των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης τούτη τη στιγμή και θεωρώ εξαιρετικά κρίσιμο η σειρά αυτή να τηρηθεί. Μετά την έξοδο από το πρόγραμμα, μετά τον Αύγουστο δηλαδή, θα εξετάσουμε όλα τα δεδομένα όπως θα έχουν διαμορφωθεί, μεταξύ των οποίων και τα δημοσιονομικά περιθώρια για μέτρα στήριξης και ανακούφισης της κοινωνικής πλειονότητας. Έχουμε νομίζω αποδείξει έμπρακτα πως εξαντλούμε όλα τα περιθώρια και όλο το δημοσιονομικό χώρο που διαμορφώνεται κάθε φορά για την ενίσχυση μισθωτών και συνταξιούχων.
Ερ.: Η χώρα προσεγγίζει το τέλος των μνημονίων. Ο πρωθυπουργός, ωστόσο, σε πρόσφατη ομιλία του διευκρίνισε ότι θα είναι λάθος να περιμένει κανείς ότι θα αλλάξουν όλα, μετά τον Αύγουστο. Τι θα αλλάξει, κυρία υπουργέ;
Απ.: Προφανώς τα πράγματα δεν αλλάζουν από τη μία στιγμή στην άλλη. Από την πλευρά μας διαμορφώνουμε τις προϋποθέσεις για να βελτιώνεται η ζωή και η καθημερινότητα της κοινωνικής πλειονότητας, που γνωρίζουμε πως είναι ακόμη εξαιρετικά σκληρή. Οι ρυθμίσεις που προαναφέραμε για την ενίσχυση και την διεύρυνση των δικαιωμάτων των εργαζομένων, η επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων, η πρόσβαση των ανασφάλιστων συμπολιτών μας στο δημόσιο σύστημα υγείας, η ενίσχυση των οικογενειακών επιδομάτων, η χορήγηση του κοινωνικού εισοδήματος αλληλεγγύης, οι πολιτικές μας για την καταπολέμηση της παιδικής φτώχειας είναι χαρακτηριστικά παραδείγματα των προϋποθέσεων που σας ανέφερα για τη βελτίωση της καθημερινότητας της κοινωνικής πλειονότητας, παρεμβάσεις που δεν περιμέναμε την έξοδο από τα μνημόνια για να τις υλοποιήσουμε. Από την άλλη η έξοδος αυτή συνιστά αναμφίβολα μια κομβική στιγμή στην ιστορία της χώρας. Ο βαθμός ελευθερίας στην άσκηση πολιτικών που θα ενισχύσουν τη θέση, το εισόδημα και τα δικαιώματα του κόσμου της εργασίας θα διευρυνθεί σημαντικά, διότι θα αρθεί η συνθήκη που καθόριζε τη χώρα τα τελευταία οχτώ χρόνια: το να πρέπει δηλαδή να υλοποιούμε συγκεκριμένα μέτρα προκειμένου να δανειοδοτούμαστε από τον επίσημο τομέα. Αυτή η αλλαγή θα γίνει αναμφίβολα αισθητή στην καθημερινότητα των πολιτών.
Ερ.: Ακούγοντας τους υπουργούς της κυβέρνησης, κάποιοι επιμένουν στη συνεπή ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων, όταν άλλοι ρίχνουν το βάρος στα μελλοντικά εκείνα μέτρα που θα βελτιώσουν τη ζωή των πολιτών. Υπάρχουν δύο... γραμμές στην κυβέρνηση, κυρία υπουργέ;
Απ.: Όχι δεν είναι έτσι και θα σας πω γιατί: Η ολοκλήρωση των προαπαιτουμένων οδηγεί στην έξοδο από το πρόγραμμα τον Αύγουστο και αυτή η έξοδος είναι που θα δώσει στη χώρα τη δυνατότητα να υλοποιήσει με μεγαλύτερη ελευθερία τις πολιτικές της για τη βελτίωση της ζωής των πολλών. Από την άλλη, όπως ήδη εξήγησα, δεν περιμένουμε την έξοδο από τα μνημόνια για να λάβουμε μέτρα ενίσχυσης του κόσμου της εργασίας και των κοινωνικά αδύναμων στρωμάτων.
Αυτό συμπυκνώνει η συνθηματικού χαρακτήρα φράση που αποτυπώνει και την κυβερνητική γραμμή που τηρούμε από την πρώτη στιγμή: να βγάλουμε την χώρα από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια.
Ερ.: Η ιταλική αναταραχή μήπως καθιστά το... μαξιλαράκι της πιστοληπτικής γραμμής στήριξης περισσότερο αναγκαίο;
Απ.: Την άκουσα αυτή την παραφιλολογία τις προηγούμενες μέρες. Κατανοώ ότι την τροφοδότησε ο αντίκτυπος που είχαν για λίγες μέρες στις αγορές οι πολιτικές εξελίξεις στην Ιταλία αλλά μπορώ με ασφάλεια να σας πω ότι κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Η Ελλάδα θα βγει καθαρά από το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής. Αυτήν την απόφαση τη συμμερίζονται και οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.
Ερ.: Να σας ρωτήσω και για μια ακόμη πλευρά της ιταλικής κρίσης: Η νέα ηγεσία της γειτονικής χώρας παίρνει σκληρή θέση έναντι των μεταναστών. Η στάση αυτή σε συνδυασμό με εκείνη των ανατολικοευρωπαίων, φρονείτε πως επιβάλλει αλλαγή της ευρωπαϊκής μεταναστευτικής πολιτικής -και αν ναι, σε ποια κατεύθυνση;
Απ.: Πολλές από τις κυβερνήσεις της ΕΕ είτε δεν αναλαμβάνουν τις ευθύνες τους είτε αρνούνται να συμβάλλουν στη λύση του προβλήματος των προσφυγικών και μεταναστευτικών ροών, είτε ακολουθούν μία καθαρά αντιμεταναστευτική και ξενοφοβική πολιτική, με ακροδεξιές δυνάμεις να επιβάλλουν τη λογική των κλειστών συνόρων. Στον αντίποδα αυτών νομίζω πως βρίσκεται η χώρα μας, η οποία αποτελεί παράδειγμα διαχείρισης της δύσκολης κατάστασης με γνώμονα τις αρχές της αλληλεγγύης και του ανθρωπισμού.
Σαφώς η ευρωπαϊκή προσφυγική και μεταναστευτική πολιτική πρέπει να αλλάξει σε προοδευτική κατεύθυνση κάνοντας την αλληλεγγύη το βασικό της χαρακτηριστικό, στηρίζοντας οικονομικά, θεσμικά και τεχνικά τη διαχείριση των ροών. Αλλά πέρα από την ΕΕ και τις κυβερνήσεις, και οι ίδιοι οι ευρωπαϊκοί λαοί οφείλουν να φέρουν την αλληλεγγύη τους για τους πρόσφυγες και τους μετανάστες στο επίκεντρο της άσκησης πολιτικής και να απομονώσουν τις δυνάμεις που τροφοδοτούν την ξενοφοβία, το μίσος και τον ρατσισμό.
Ερ.: Αρκετοί συντοπίτες σας στη Βόρεια Ελλάδα κυρίως, αντιδρούν στις ιδέες Νίμιτς. Τι λέτε στους ανθρώπους αυτούς;
Απ.: Το βασικό που πρέπει να γνωρίζουν όλοι οι Έλληνες πολίτες είναι ότι η εθνική γραμμή, την οποία ακολουθούμε στις διαπραγματεύσεις με την ΠΓΔΜ, είναι διαμορφωμένη ήδη από το 2008 και βασίζεται σε συγκεκριμένες προϋποθέσεις για την ύπαρξη συμφωνίας: στη σύνθετη ονομασία που θα ισχύει έναντι όλων, άρα και στο εσωτερικό της ΠΓΔΜ, και συνδυάζεται με συνταγματική αναθεώρηση στη γείτονα. Η θέση αυτή, όπως και η ίδια η επίλυση του προβλήματος, υπηρετούν τα συμφέροντα της χώρας και του ελληνικού λαού, αλλά και την αμοιβαία επωφελή συνεργασία των δύο χωρών. Η κυβέρνηση λειτουργεί με ιστορική ευθύνη στο ζήτημα αυτό
