Το
πώς η Ελλάδα μεταλλάχθηκε σε κέντρο αμερικανικών συμφερόντων στην
ευρύτερη περιοχή, μπορεί να αντικατοπτριστεί στο παράδειγμα της
Αλεξανδρούπολης. Χάρη στις προσπάθειες του Τζέφρι Πάιατ, ενός εκ των
«πατέρων» της ουκρανικής κρίσης, η πόλη πλέον εξυπηρετεί τα αμερικανικά
συμφέροντα. Πώς, όμως, το κατάφερε αυτό;
Λίγο πριν τη
συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ντόναλντ Τραμπ,
η Ελλάδα φαίνεται πως έχει επιλέξει την πολιτική της κατεύθυνση. Εάν,
παλαιότερα, στόχος ήταν η χώρα μας να ακολουθήσει μια πολυδιάστατη
εξωτερική πολιτική, να γίνει μια «γέφυρα» ανάμεσα στη Δύση και την
Ανατολή, σήμερα,
το μονοπάτι που ακολουθεί η Αθήνα καταλήγει σε έναν προορισμό: Τις ΗΠΑ. Και ο πρέσβης των ΗΠΑ στην Αθήνα,
Τζέφρι Πάιατ,
ο «ενορχηστρωτής» της ουκρανικής κρίσης το 2014, ανέλαβε να μετατρέψει
την πρωτεύουσα του Νομού Έβρου, σε αμερικανικό κέντρο εξυπηρέτησης
συμφερόντων.
Πλέον, εν έτει 2020 πια, μετά τη Σούδα, θα μπορούσε κάποιος να πει ότι η
νέα αγαπημένη περιοχή των Αμερικανών στην Ελλάδα είναι η
Αλεξανδρούπολη. Τα έργα και οι ημέρες του Αμερικανού πρέσβη στην ακριτική πόλη αποτελούν «μνημείο» ανεξέλεγκτης παρέμβασης ξένης δύναμης.
Ο Πάιατ «αλώνισε» την περιοχή, τάζοντας… λαγούς με πετραχήλια, ενώ
είναι αμφίβολο αν μπορεί να δώσει κάτι χειροπιαστό, σε μια πόλη που
βρίσκεται στην εσχατιά της Ελλάδας, σε μια απόσταση λίγων χιλιομέτρων
από τα ελληνοτουρκικά σύνορα.
Οι επισκέψεις του Πάιατ στην Αλεξανδρούπολη και οι επικές υποσχέσεις
Ο Πάιατ ανέλαβε την αμερικανική πρεσβεία στην Αθήνα τον Σεπτέμβριο του 2016. Ακριβώς έναν χρόνο μετά, τον
Σεπτέμβριο του 2017 επισκέπτεται για πρώτη φορά την Αλεξανδρούπολη.
Το ελληνοαμερικανικό επιμελητήριο διοργάνωσε στην ακριτική πόλη, το
«1st Oil & Gas Forum». Ο Πάιατ στο συνέδριο δείχνει αμέσως τις
προθέσεις του.
«Αυτή είναι η πρώτη επίσκεψή μου στην
Αλεξανδρούπολη, αλλά λόγω των ισχυρών συμφερόντων των ΗΠΑ σε αυτό το
τμήμα της βόρειας Ελλάδας, μπορώ να σας διαβεβαιώσω ότι δεν θα είναι η
τελευταία μου. Η Αλεξανδρούπολη είναι ένας κρίσιμος σύνδεσμος για την
ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη και μια τέλεια πλατφόρμα για να
συζητήσουμε την περιφερειακή ενεργειακή ασφάλεια και την οικονομική
ανάπτυξη», είπε χαρακτηριστικά.
Στην ομιλία του, άρχισε τις υποσχέσεις για ανάπτυξη αλλά και τις
νουθετήσεις για συνεργασία με τις ΗΠΑ, ειδικά στο θέμα του υγροποιημένο
φυσικού αερίου, τονίζοντας, μάλιστα, ότι είναι υπερήφανος που Αμερικανοί
προμηθευτές LNG εισέρχονται, για πρώτη φορά, στην ευρωπαϊκή αγορά και
«θα μπορούσαν να αποτελέσουν σημαντικό παράγοντα στην προώθηση της
ενεργειακής ασφάλειας».
Η
δεύτερη φορά που ο Πάιατ επισκέφτηκε την Αλεξανδρούπολη ήταν τον
Οκτώβριο του 2018.
Συνάντησε, τότε, τον αντιπεριφερειάρχη Έβρου, Δημήτρη Πέτροβιτς, τον
δήμαρχο της πόλης, Βαγγέλη Λαμπάκη, φορείς της αυτοδιοίκησης και άλλους
τοπικούς φορείς, ενώ επισκέφτηκε και το λιμάνι της πόλης.
Αμέσως μετά τη συνάντησή του με τον τότε δήμαρχο της Αλεξανδρούπολης ο
Πάιατ έδωσε, ξανά, ρεσιτάλ υποσχέσεων για ανάπτυξη στην πόλη.
«Μιλήσαμε πολύ για επενδύσεις και τις
ευκαιρίες που βλέπουμε στην Αλεξανδρούπολη, μέσα από ένα συνδυασμό
στρατηγικών σχεδίων. Όλα αυτά, που θα αξιοποιήσουν την στρατηγική θέση
της πόλης, προκειμένου να δημιουργήσει οικονομικές ευκαιρίες για την
Ελλάδα και την Ευρώπη».
Δεν ξέχασε δε να δηλώσει:
«Θα τηρήσω την παράδοση που θέλει να έρχομαι στην Αλεξανδρούπολη τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο».
Η
τρίτη φορά που ο Πάιατ βρέθηκε στην Αλεξανδρούπολη ήταν τον
Σεπτέμβριο του 2019.
Πήγε στο λιμάνι της πόλης για να παρακολουθήσει το έργο της ανέλκυσης
της βυθοκόρου «ΟΛΓΑ», το οποίο έχουν χρηματοδοτήσει με 2,3 εκατομμύρια
δολάρια οι ΗΠΑ.
Με στόμφο, ο Πάιατ ανέφερε ότι είναι «ο πρέσβης που έχει επισκεφτεί
την Αλεξανδρούπολη περισσότερες φορές από κάθε άλλον», ενώ τόνιζε ότι
για τα 2, 3 εκατ. δολάρια που πληρώνουν οι ΗΠΑ δεν προσβλέπουν σε κάποιο
αντάλλαγμα.
«Η Αλεξανδρούπολη αποτελεί κρίσιμο
κρίκο για την ενεργειακή ασφάλεια στην Ευρώπη, την περιφερειακή
σταθερότητα και την οικονομική ανάπτυξη, οπότε είναι λογικό οι Ηνωμένες
Πολιτείες και η Ελλάδα να την επιλέξουν γι να συνεργαστούν για την
προώθηση της κοινής μας ασφάλειας και των οικονομικών μας συμφερόντων»,
σημείωσε με νόημα.
Οι φίλοι του Πάιατ και τα εμπόδια
Ο Πάιατ για να «εισβάλει» στην Αλεξανδρούπολη χρησιμοποίησε φίλους
επιχειρηματίες, αρχικά, για να «χαρτογραφήσει» την περιοχή την οποία δεν
ήξερε και, δευτερευόντως, για να συνομιλήσει με άτομα που δεν ήξερε.
Ο Πάιατ συνάντησε κι άλλους επιχειρηματίες μέσω των θεσμικών φορέων
και η μόνιμη επωδός του έχει υπάρξει η υπόσχεση επενδύσεων στην περιοχή.
«Αυτό που ξέρουμε όλοι εδώ στην Αλεξανδρούπολη, είναι ότι ο Πάιατ
υποσχέθηκε επενδύσεις. Ότι θα έρθουν Αμερικανοί επιχειρηματίες να
επενδύσουν», είπε στο Sputnik, ο
υποναύαρχος Λιμενικού Σώματος ε.α. Νικόλαος Παπανικολόπουλος.
Ωστόσο, οι υποσχέσεις του Πάιατ δεν πείθουν και οι λόγοι είναι προφανείς.
«Ήρθαν κι έδωσαν 2,3 εκατομμύρια δολάρια για να βγάλουμε
μια βυθοκόρο, για να φανεί ότι κάτι έκαναν. Και τώρα, πάλι, βγήκε ο
Πάιατ και είπε, ότι πρέπει να βοηθήσουμε να συνδεθεί σιδηροδρομικά η
Θεσσαλονίκη με την Αλεξανδρούπολη και με το Μπουργκάς. Αυτές οι υποδομές
υπάρχουν. Το λένε αυτό έτσι για να δημιουργούν εντυπώσεις», είπε χαρακτηριστικά ο κ. Παπανικολόπουλος.
Στις συναντήσεις που έκανε με οικονομικούς φορείς, ο Πάιατ τόνιζε,
διαρκώς, τις δήθεν αμερικανικές επενδύσεις που θα γίνουν στην περιοχή
χωρίς, όμως, ποτέ να αναφέρει ούτε μια επωνυμία αμερικανικής εταιρείας!
Ο Πάιατ, όπως λένε πηγές στο Sputnik, συνάντησε αρκετούς
επιχειρηματίες της περιοχής και φαινόταν φιλικός με όλους, μνημόνευε τη
νέα εποχή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις, ενώ, παράλληλα,
τους έλεγε με νόημα «όποιος είναι μαζί μας δεν έχει να φοβάται τίποτα».
«Τους έλεγε εμείς σας αγαπάμε, σας νοιαζόμαστε, θα
πληρώσουμε για την ανέλκυση του πλοίου να ανοίξει το λιμάνι, η Ελλάδα
ανήκει στη Δύση», ανέφερε χαρακτηριστικά, πηγή με γνώση των όσων έλεγε ο
Πάιατ στους φορείς της περιοχής.
Σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης, ο Πάιατ ανέπτυξε σχέσεις με
αντιπεριφερειάρχες της περιοχής, ενώ θεώρησε ότι είχε απέναντί του, τον
τότε δήμαρχο της πόλης, Βαγγέλη Λαμπάκη.
Ο κ. Λαμπάκης υπήρξε δήμαρχος για εννέα χρόνια και προσπάθησε να
αξιοποιήσει τους χρόνιους δεσμούς της Αλεξανδρούπολης με τη Ρωσία.
Εξάλλου, στην περιοχή ζουν χιλιάδες ομογενείς από τη Ρωσία.
«Εμείς κοιτάξαμε να φέρουμε μία τουριστική, πολιτιστική και
οικονομική ανάπτυξη με τη Ρωσία. Δημιουργήσαμε κι ένα εμπορικό κέντρο
διασύνδεσης Αγίας Πετρούπολης και Αλεξανδρούπολης», δήλωσε ο κ. Λαμπάκης
και πρόσθεσε:
«Δεν άρεσε αυτό στον κ. Πάιατ. Με αποτέλεσμα να προσπαθήσει να
χτυπήσει όλους εκείνους τους θεσμικούς, οι οποίοι προσπάθησαν να
δημιουργήσουν πολιτιστικά και οικονομικά οφέλη στην περιοχή μας, εδώ στη
Θράκη, και πρώτο-πρώτο χτύπησαν εμένα».
Το λιμάνι και το LNG
Ένα άλλο χαρτί που έπαιξε ο Πάιατ, είναι ότι αμερικανική εταιρεία
ενδιαφέρεται για το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, λέγοντας, παράλληλα,
πόσο σημαντικό είναι για τον αμερικανικό στρατό. Εξάλλου, ήξερε ότι οι
ΗΠΑ ασκούσαν πιέσεις στην Ελλάδα για την αμυντική συμφωνία μεταξύ των
δύο χωρών (MCDA), όπου το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης αποκτά ξεχωριστή
θέση για τους Αμερικανούς.
Η πληρωμή των 2,3 εκατομμυρίων δολαρίων για την ανέλκυση του πλοίου
«ΟΛΓΑ» από τον βυθό του λιμανιού δεν έγινε χωρίς αντάλλαγμα. Η ανέλκυση
άνοιξε παροπλισμένα κρηπιδώματα. Λίγες ημέρες μετά την ανέλκυση του
βυθισμένου πλοίου, φτάνει στο λιμάνι το αμερικανικό πολεμικό πλοίο
«Carson City».
Ο
πρόεδρος του Οργανισμού Λιμένα Αλεξανδρούπολης, Κώστας Χατζημιχαήλ, μιλώντας στο Sputnik, χαρακτήρισε τον ελλιμενισμό του αμερικανικού πλοίου σημαντική στιγμή για το λιμάνι.
«Η άφιξη του αντιστράτηγου Καμπόλι στην περιοχή ταυτόχρονα με τον
ελλιμενισμό του Carson City σηματοδοτεί εξελίξεις, τόσο σε στρατιωτικό,
όσο και σε οικονομικό, επιχειρηματικό και εμπορικό επίπεδο. Αυτό έχει
πολλούς συμβολισμούς. Ο σημαντικότερος είναι, ότι, πλέον, έχουμε
ελεύθερο ένα κρηπίδωμα μισού χιλιομέτρου, από τη μία, κι ένα δεύτερο
κρηπίδωμα - περίπου 200 μέτρων - στο οποίο μπορούν να ελλιμενίζονται
περισσότερα και μεγαλύτερα σκάφη», υποστήριξε ο κ. Χατζημιχαήλ.
Η δημιουργία της βάσης μεταφοράς αμερικανικών στρατιωτικών δυνάμεων
στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, όμως, δεν πρόκειται να φέρει χρήματα
ούτε στο λιμάνι, ούτε στην πόλη.
«Καταρχάς τα πολεμικά πλοία δεν πληρώνουν λιμενικά τέλη, απαλλάσσονται, άρα τι έσοδα θα έχει;» διερωτήθηκε ο κ. Παπανικολόπουλος.
Και πρόσθεσε:
«Ήρθε το Carson κι έμεινε δύο ημέρες στο λιμάνι της Αλεξανδρούπολης.
Μετά έφυγε και πήγε στη Σύρο. Εκεί, κάθισε 10 ημέρες για να κάνουν
διακοπές, δεν κάθισαν να αφήσουν εδώ χρήματα. Στην Αλεξανδρούπολη ήρθε
το πλοίο για να δείξουν οι Αμερικανοί ότι εδώ είμαστε».
Ένα άλλο θέμα, που έχει ιδιαίτερη σημασία, είναι ότι το λιμάνι έχει
μία είσοδο. Αυτό σημαίνει ότι εάν μπουν στο λιμάνι ένα ή δυο μεγάλα
πλοία, όπως τα πολεμικά, είναι δύσκολο να περάσουν άλλα.
«Το λιμάνι έχει μια ιδιαιτερότητα, έχει μια είσοδο, μία μπούκα,
όπως λέμε οι ναυτικοί. Άρα, το λιμάνι, αν το χρησιμοποιεί ο αμερικάνικος
στόλος, δεν μπορεί να κάνει άλλη δραστηριότητα. Εκ των πραγμάτων
δηλαδή. Πώς θα μπαίνουν από μία είσοδο κοντέινερς, φορτηγά, επιβατικά
(σ.σ. πλοία), κρουαζιερόπλοια; Ακόμα και τον ναυτικό όμιλο τον έχουμε
μέσα στο λιμάνι. Για να βγουν τα σκαφάκια από το λιμάνι έξω, θέλουν
περίπου μία ώρα. Φανταστείτε τι θα γίνει αν έχει κίνηση», τόνισε ο κ.
Παπανικολόπουλος.
Η ιδιωτικοποίηση του λιμανιού της Θεσσαλονίκης είναι μια υπόθεση για
την οποία το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας του Δημοσίου
(ΤΑΙΠΕΔ) θα αποφασίσει τους όρους και τη χρονική στιγμή προκήρυξης
διαγωνισμού ενδιαφέροντος.
Ο Πάιατ εξήγγειλε τον περασμένο Νοέμβριο από το Thessaloniki Summit,
που διοργάνωσε ο ΣΒΕ, ότι υπάρχει αμερικανική εταιρεία που ενδιαφέρεται,
χωρίς να πει το όνομα της εταιρείας.
Για ενδιαφέρον αμερικανικού fund μίλησε στο Sputnik ο κ. Χατζημιχαήλ,
λέγοντας, χαρακτηριστικά, ότι «το είπε και ο πρέσβης των ΗΠΑ στο Summit
της Θεσσαλονίκης».
Ο Πάιατ παρουσίαζε το υγροποιημένο φυσικό αέριο που θα φέρνουν με
τάνκερ αμερικανικές εταιρείες σε πλωτή πλατφόρμα, ανοιχτά της
Αλεξανδρούπολης, ως τη μεγάλη ευκαιρία της πόλης, της χώρας συνολικά,
αλλά και της ευρύτερης περιοχής των Βαλκανίων.
«Έχουμε βάλει την Αλεξανδρούπολη σε στρατηγικό επίκεντρο», είχε πει ο
Πάιατ από το Thessaloniki Summit, μιλώντας για τον αγωγό TAP, τον IGB
και την πλωτή πλατφόρμα FSRU.
Η ανέγερση ναού και οι πιέσεις των Αμερικανών
Η Αλεξανδρούπολη είναι μια πόλη που παραδοσιακά είχε και έχει
ισχυρούς δεσμούς φιλίας, ιστορίας, πολιτισμού και οικονομίας με τη
Ρωσία. Χαρακτηριστικό αυτής της φιλίας είναι το
άνοιγμα του πρώτου ρωσικού προξενείου στην πόλη, πριν από περίπου έναν αιώνα, ενώ Ρώσοι μηχανικοί σχεδίασαν το 1887 το πρώτο ρυμοτομικό σχέδιο της πόλης.
Σήμερα, στην περιοχή διαβιούν χιλιάδες ομογενείς από τη Ρωσία, που
έφτασαν την περίοδο 1990 -1993, ενώ ο δήμος Αλεξανδρούπολης είναι
αδελφοποιημένος με την Αγία Πετρούπολη και το Σόσνοβυ Μπορ.
Η
υπογραφή, το 2007, μεταξύ Ρωσίας και Ελλάδας για συνεργασία
στην κατασκευή και εκμετάλλευση του αγωγού μεταφοράς πετρελαίου
«Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολης», είχε γίνει δεκτός με ενθουσιασμό, τόσο σε όλη την χώρα, όσο και στην ακριτική πόλη.
Οι επισκέψεις Ρώσων τουριστών στην περιοχή ήταν σε ανοδική τροχιά,
ενώ υπήρξαν και απευθείας πτήσεις μεταξύ Αλεξανδρούπολης και Αγίας
Πετρούπολης.
Παράλληλα, στην Αλεξανδρούπολη λειτουργούσε, υπό την αιγίδα του δήμου, γραφείο Ελληνορωσικών οικονομικών σχέσεων.
Στην Αλεξανδρούπολη επρόκειτο να ανεγερθεί ναός ρωσικής τεχνοτροπίας
σε έκταση που είχε παραχωρήσει ο δήμος. Η εκκλησία θα έφερε το όνομα του
Αγίου Βλαδίμηρου, θα είχε 12 «χρυσούς» τρούλους και αναμφίβολα θα
αποτελούσε πόλο έλξης τουριστών.
Ο ναός θα είχε 12 «χρυσούς» τρούλους
Η συμφωνία της ανέγερσης, με χρήματα Ρώσων επιχειρηματιών, είχε επιτευχθεί το 2016,
μετά από ταξίδι που είχαν πραγματοποιήσει στη Ρωσία ο τότε δήμαρχος
Βαγγέλης Λαμπάκης, αλλά και φορείς της πόλης. Επιπλέον, η αποστολή της
Αλεξανδρούπολης, τότε, είχε κλείσει και άλλες σημαντικές συμφωνίες, όπως
η αεροπορική σύνδεση μεταξύ Αγίας Πετρούπολης – Αλεξανδρούπολης - καθώς
είχε σταματήσει η σύνδεση από την Aegean Airlines -αλλά και συνεργασίες
μεταξύ πανεπιστημιακών σχολών.
Το προσχέδιο του ναού ρωσικής τεχνοτροπίας που επρόκειτο να ανεγερθεί στην Αλεξανδρούπολη
«Σε εκείνο το ταξίδι, η αποστολή είχε επισκεφτεί και την Κριμαία και
τότε οι Αμερικανοί ήταν στα κάγκελα, λέγοντας “ή είστε με τους Ρώσους ή
με τους Αμερικανούς”. Είχαν ασκήσει μεγάλες πιέσεις ενώ έντονες ήταν οι
αντιδράσεις της Αμερικανικής Πρεσβείας για την ανέγερση της ρώσικης
εκκλησίας» είπε στο Sputnik, πηγή που προτίμησε να κρατήσει την ανωνυμία
της.
Η εκκλησία θα έφερε το όνομα του Αγίου Βλαδίμηρου
Το σχέδιο για την ανέγερση του ναού δεν προχώρησε, ενώ υπήρξε η
ανέγερση ενός μικρού ρώσικου ξύλινου ναού με ξύλα, που στάλθηκαν από την
Αγία Πετρούπολη, στο πλαίσιο της αδελφοποίησης.
Οι πιέσεις της πρεσβείας των ΗΠΑ, σύμφωνα με τις πηγές του Sputnik, ήταν έντονες και για τον μικρό ξύλινο ναό.
«Εντέχνως ο μητροπολίτης Αλεξανδρούπολης απέφυγε να παραστεί στα εγκαίνια αυτά», σημείωσε η ίδια πηγή.
Οι Αμερικανοί παίρνουν χωρίς να δίνουν τίποτα
Όταν τα φώτα σβήνουν, ανάμεσα στις επισκέψεις του Αμερικανού πρέσβη,
αυτό που μένει πίσω είναι ότι τελικά, είναι αρκετοί εκείνοι που δεν
έχουν πειστεί για την πεποίθηση των Αμερικανών να επενδύσουν ουσιαστικά
στην Αλεξανδρούπολη. Μάλιστα, θεωρούν ότι θα προτιμήσουν, για διάφορους
γεωστρατηγικούς λόγους, να κρατήσουν εμπορικά σε αδράνεια το λιμάνι,
ειδικά τώρα, που «κέρδισαν» την Αλεξανδρούπολη μέσα από την αμυντική
συμφωνία. Μιας και πλέον, θα έχουν έναν τόπο, όπως το λιμάνι της
Αλεξανδρούπολης για να κάνουν μεταφορά στρατιωτών και στρατιωτικού
υλικού, αποφεύγοντας τα Στενά του Βοσπόρου.
«Αν διαβάσετε, τη συμφωνία του ΝΑΤΟ με τους δορυφόρους της πρώην
Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ δεν έχει δικαίωμα να έχει για πολύ καιρό
δυνάμεις στη Μαύρη Θάλασσα. Πρέπει να μπαίνουν και να βγαίνουν. Μπορούν
να μένουν ένα μικρό χρονικό διάστημα. Για να πάνε από τα Στενά, υπάρχει
πράγματι πρόβλημα, μπορεί να κάνουν και μια εβδομάδα να περάσουν! Όποια
προτεραιότητα και να τους δώσουν, δεν είναι εύκολο να περάσουν, διότι
υπάρχουν χιλιάδες πλοία», δήλωσε στο Sputnik o
απόστρατος στρατηγός, Αθανάσιος Γαλάνης.
Την άποψη ότι οι Αμερικανοί δεν πρόκειται να επενδύσουν στο λιμάνι,
αλλά το κρατούν για δικό τους όφελος εκφράζει, τέλος, και ο κ. Λαμπάκης.
«Δεν θα αναπτυχθεί ποτέ το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης, ούτε τα
επόμενα 10-15 χρόνια. Γιατί μπορώ να μιλάω για ένα ορίζοντα 10-15
χρόνων, συγκρίνοντας όλα όσα συμβαίνουν και λαμβάνοντας υπόψη όλες τις
αντιμαχίες και τις συγκρούσεις που υφίστανται λαοί δίπλα μας. Εννοώ όσα
συνδέονται με το κουρδικό στοιχείο, το Ιράκ, τη Συρία, την Τουρκία.
Επομένως, δεν θα δημιουργήσουν τίποτα απολύτως, κρατώντας τα στενά του
Βοσπόρου πολύ ισχυρά», κατέληξε ο κ. Λαμπάκης, υπογραμμίζοντας ότι «ο
αμερικανικός παράγοντας θα κρατήσει τον τόπο σε απόλυτη αδράνεια».
