Ο κύβος ερρίφθη καθώς η Τουρκία φαίνεται αποφασισμένη να προχωρήσει σε ερευνητικές γεωτρήσεις στα έξι ναυτικά μίλια από τις ελληνικές ακτές και ειδικότερα γύρω από τη Ρόδο, την Κω, την Κάρπαθο και την Κρήτη. Τι αναμένεται να κάνει η Αθήνα.
Τις αντιδράσεις της στις τουρκικές εξαγγελίες περί γεωτρήσεων μελετά η ελληνική πλευρά. Πριν από λίγα 24ωρα, η Τουρκία δημοσίευσε χάρτη που δείχνει τα νέα σημεία στα οποία σχεδιάζει να πραγματοποιήσει έρευνες και γεωτρήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, δίπλα από τη Ρόδο, την Κάρπαθο, την Κάσο και την Κρήτη.
Όπως αναφέρουν οι πληροφορίες, η ελληνική διπλωματία θα αντιδράσει με επιστολές σε ΟΗΕ, ΕΕ, ΝΑΤΟ. Η Αθήνα βάζει στο τραπέζι ακόμα και το σενάριο της στρατιωτικής αντίδρασης, όπως αυτό εκφράστηκε από τον σύμβουλο Εθνικής Ασφαλείας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ναύαρχο Αλέξανδρο Διακόπουλο.
«Θα αντιδράσουμε, όπως έχουμε διαμηνύσει, σε όλους τους τόνους, ακόμα και στρατιωτικά, αν και θεωρούμε πως κάτι τέτοιο δεν θα χρειαστεί» δήλωσε ο ναύαρχος μιλώντας στο Open, ενώ κατέστησε σαφές ότι «τα δικαιώματα και τα συμφέροντα της χώρας μας σε ξηρά, θάλασσα και αέρα θα συνεχίσουν να προστατεύονται χωρίς κανέναν συμβιβασμό».
Δύο είναι οι δρόμοι για την Ελλάδα απέναντι στην εφαρμοσμένη τουρκική αντίληψη «επικαιροποίησης» συνθηκών.
Όπως εξηγεί στο Sputnik η Μερσίλεια Αναστασιάδου, επιστημονική συνεργάτης του Κέντρου Ανατολικών Σπουδών για τον Πολιτισμό και την Επικοινωνία στο Πάντειο Πανεπιστήμιο:
«Είτε η Ελλάδα να αντιδράσει με την χρήση στρατιωτικών μέσων είτε να προχωρήσει στη διπλωματική οδό».
© ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : NIKOS LIBERTAS / SOOC
Η Τουρκία φαίνεται ότι «ζυγίζει» τις ελληνικές αντιδράσεις.
«Καθίσταται πρόδηλο πως η Τουρκία διά των ενεργειών της εξετάζει τις στάσεις, τις προθέσεις και τις αντιδράσεις της Ελλάδας, σε κάθε μικρή ή μεγαλύτερης κλίμακας δράση της. Αυτός ο υπολογισμός της επιτρέπει να διαμορφώνει τους επόμενους βηματισμούς, λαμβάνοντας υπόψη τη σχέση κόστους–οφέλους» αναφέρει.
Αναφορικά προς την τουρκική στρατηγική, η αναλύτρια σημειώνει πως η Άγκυρα, διαχρονικά και με συνέπεια, προβάλλει τις επιδιώξεις της ως προς το πώς αντικρίζει την Ελλάδα και κατ’ επέκταση την ελληνική κυριαρχία.
«Δηλωτική περί αυτού υπήρξε η επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου στην Αθήνα τον Δεκέμβριο του 2017, κατά την οποία εξέφρασε και από αυτό το βήμα τη θέση περί "επικαιροποίησης" της Συνθήκης της Λωζάνης».
Αυτό σημαίνει, όπως σημειώνει, πως στην πάγια πολιτική του τουρκικού κράτους ενσωματώνεται ο παράγοντας της αμφισβήτησης της ελληνικής κυριαρχίας.
«Τούτο αρθρώνεται εύγλωττα στο γεγονός της μη αναγνώρισης, πέραν των 6 ναυτικών μιλίων, αποκλειστικής οικονομικής ζώνης και υφαλοκρηπίδας για τα νησιά, όπερ αντιστρατεύεται το διεθνές δίκαιο της θάλασσας (βλ. UNCLOS, VIII, άρθρο 121)».
© ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ : NIKOS LIBERTAS / SOOC
Η λογική της αμφισβήτησης συνεπικουρείται από το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο Οριοθέτησης Θαλασσίων Ζωνών του Νοεμβρίου 2019. Για ποιο λόγο, όμως, είναι τόσο σημαντική η διμερής συμφωνία Λιβύης - Τουρκίας;
«Αν και το περιεχόμενό του δεν ανταποκρίνεται στο διεθνές δίκαιο, εντούτοις δημιουργεί προϋποθέσεις προβολής μιας, τρόπον τινά, νομιμοφανούς πρακτικής της Τουρκίας» τονίζει.
Την ίδια στιγμή, εξηγεί ότι καταγράφει προς τη διεθνή κοινότητα τις αξιώσεις της Τουρκίας, δηλαδή ποιες περιοχές η Άγκυρα εκλαμβάνει ως υφιστάμενες εντός της δικής της υφαλοκρηπίδας.
«Αυτό δείχνει πρακτικά ποιες περιοχές θα διεκδικήσει. Το τελευταίο προσφάτως εκφράστηκε και διά εκπροσώπου του τουρκικού Υπουργείου Εξωτερικών. Σε αυτές, πέραν της Κύπρου, εργαλειοποιώντας τον παράγοντα "Τουρκοκύπριοι", συγκαταλέγεται και η Ανατολική Μεσόγειος» επισημαίνει η Μ. Αναστασιάδου.
© SPUTNIK / MIKHAIL VOSKRESENSKIY
Το τουρκολιβυκό μνημόνιo, όπως επισημαίνει, περιγράφεται ως πρώτο βήμα για την ανάπτυξη ενός ευρύτερου σχεδιασμού. Ο σχεδιασμός αυτός εκτυλίσσεται επί του παρόντος διά της εξαγγελίας αποστολής σεισμογραφικών σκαφών και της παρουσίασης τουρκικού χάρτη με 24 οικόπεδα, ο οποίος ακολουθεί τη λογική του Τουρκολιβυκού Μνημονίου.
«Εν συνεχεία, διά της έναρξης εφαρμογής εκ μέρους της Τουρκίας μέρους των αναφορών που υπάρχουν στο Μνημόνιο εμπεδώνει τη θέση της και ασκεί πίεση στην Αθήνα».
Σύμφωνα με την ίδια, αφού η Τουρκία δεν αναμένεται να αναπροσαρμόσει τη στρατηγική της, «ούτε και υφίσταται επί του παρόντος κάποιο πραγματικό εμπόδιο στους μέχρι τούδε βηματισμούς της, η Αθήνα τίθεται ενώπιον μιας κατάστασης, όπου η υπεράσπιση της κυριαρχίας της συνιστά αδήριτη αναγκαιότητα».
Παράλληλα, αναφέρεται και στη στάση που αναμένεται να τηρήσει ο διεθνής παράγων, όταν υφίσταται παραβίαση του διεθνούς δικαίου.
«Οι κυρώσεις που επεβλήθησαν από την ΕΕ προς την Τουρκία, ήταν ήσσονος σημασίας και σε κάθε περίπτωση δεν λειτούργησαν κατ’ ουδένα τρόπο ως αποτροπή».
Η σκιαγράφηση της στρατηγικής της Τουρκίας προσλαμβάνει ως ενιαίο τον χώρο της Ελλάδας και της Κύπρου, θέαση που εδράζεται στην δεκαετία του 1950.
«Επομένως, υπό το πρίσμα της ασφάλειας της τουρκικής ενδοχώρας, η ουσιαστική στόχευση εντοπίζεται στη διάρρηξη του χωρικού δεσμού Ελλάδας και Κύπρου, προκειμένου να απαλειφθεί η οποιαδήποτε δυνάμει περικύκλωση της Τουρκίας. Ως εκ τούτου, οι κινήσεις της Άγκυρας εκκινούν από αυτή την αφετηρία και συνυφαίνονται προς το όραμα που διαπνέει την τουρκική ηγεσία από τις αρχές της δεκαετίας του 2000 περί μιας πολυεπίπεδης επέκτασης εν είδει εδαφικής και πολιτισμικής επιρροής στον χώρο που εκτεινόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία» προσθέτει, μεταξύ άλλων, η Μ. Αναστασιάδου.
Την άποψη ότι η Τουρκία προσπάθησε να αποδώσει νομιμοφάνεια στις ενέργειές της, εξέφρασε από την πλευρά του στο Sputnik ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου, Διευθυντής Έρευνας και Διεθνών Σχέσεων στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου.
© CC0
Ο ίδιος έκανε λόγο για δύο τρόπους αντιμετώπισης:
«Ο πρώτος τρόπος είναι το ρωσικό χαρτί. Μόνο η Ρωσία μπορεί να αποτρέψει τους παράνομους τουρκικούς σχεδιασμούς».
Ο δεύτερος τρόπος, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι η προσπάθεια αποτροπής από τους ίδιους τους Έλληνες, με αμυντικούς τρόπους.
«Τώρα, φαίνεται ότι οι Τούρκοι είναι αποφασισμένοι να προχωρήσουν. Η Ελλάδα να αντιδράσει, για να μην αποφασίσουν οι Αμερικανοί να παίξουν τον ρόλο του διαμεσολαβητή με ζημιογόνα αποτελέσματα για την Ελλάδα».
Από την πλευρά της η καθηγήτρια Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, Μαίρη Μπόση, τόνισε στο Sputnik ότι η τουρκική επιθετικότητα εκφράσθηκε με πρωτοφανείς πράξεις, με τα γεγονότα στον Έβρο κατά το προηγούμενο διάστημα.
«Στόχος ήταν να δει μέχρι πού μπορεί να κλιμακώσει. Και όταν κάνεις κάτι συνεχώς, δημιουργείς δεδομένα, τετελεσμένα» τόνισε.
