Οι αριθμοί ενός προσχεδίου προϋπολογισμού δεν έχουν μεγάλη σημασία. Είναι εξ ορισμού προορισμένοι να πέσουν έξω. Το ίδιο λίγο πολύ ισχύει και για τα τελικά σχέδια προϋπολογισμού που κάθε Δεκέμβριο κατατίθενται στη Bουλή και αποτελούν τον οικονομικό προγραμματισμό του κράτους.
Αν κάθε κυβέρνηση κρινόταν από την ευστοχία των προβλέψεών της και τη συνέπεια στην υλοποίηση των προϋπολογισμών, αφενός οι κοινωνίες θα είχαν λιμοκτονήσει, αφετέρου οι συντάκτες τους θα αντιμετώπιζαν ακόμη και ποινικές ευθύνες για παραπλάνηση ή εξαπάτηση των πολιτών.
Τότε, προς τι η τελετουργία που έχει επιβάλει η Ε.Ε. σε όλες τις κυβερνήσεις να καταθέτουν προσχέδια στις αρχές Οκτωβρίου; Μολονότι η σκοπιμότητα αυτής της τελετουργίας είναι συζητήσιμη, οφείλουμε να της αναγνωρίσουμε τον χαρακτήρα μιας πολιτικής δήλωσης προθέσεων.
Τα σχέδια προϋπολογισμών μάς λένε, με λίγα λόγια, μερικά χρήσιμα πράγματα για την κατεύθυνση της οικονομικής πολιτικής της κυβέρνησης και όλων των κυβερνήσεων της Ε.Ε.
Διανύουμε τη χειρότερη κρίση από το 2008, όταν το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα κλυδωνίστηκε και η διάσωσή του έβαλε δεκάδες κράτη -και ιδιαίτερα στην Ε.Ε.- σε μια πρωτοφανή κρίση χρέους. Η... συναστρία της ενεργειακής κρίσης, της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία και της άγριας επιστροφής του πληθωρισμού εξανεμίζει εισοδήματα και κατεδαφίζει βεβαιότητες, προβλέψεις και εκτιμήσεις.
Τι αξιοπιστία έχει, άραγε, η πρόβλεψη για πληθωρισμό 3% το 2023, στην οποία βασίζονται όλα τα μεγέθη του προσχεδίου προϋπολογισμού; Πέρσι τέτοιον καιρό το προσχέδιο προϋπολογισμού που κατέθετε η ίδια κυβέρνηση προέβλεπε πληθωρισμό κάτω από το 1%. Σήμερα τρέχει με ρυθμό πάνω από το 12%. Ανάλογη, λοιπόν, είναι η αξιοπιστία και του νέου προσχεδίου.
Ωστόσο, πίσω από τις γραμμές και τα μεγέθη οφείλουμε να αναγνωρίσουμε ότι ο νέος προϋπολογισμός λέει αλήθεια ως προς τη βασική κατεύθυνσή του: η «γενναιοδωρία» των μεγάλων ελλειμμάτων, των κρατικών ενισχύσεων και των επιδοτήσεων που σε αδρές γραμμές επικράτησε τη διετία της πανδημίας και τη χρονιά της ενεργειακής κρίσης τελείωσε.
Αυτό άλλωστε είναι και η υπόδειξη που κάνει το Eurogroup προς όλες τις χώρες της ευρωζώνης. «Ξεχάστε τα οριζόντια μέτρα -π.χ. τις γενικευμένες επιδοτήσεις στο ρεύμα- και περιοριστείτε στη στήριξη μόνο των ευάλωτων». Είναι ένα σαφές μήνυμα ολικής επαναφοράς στη λιτότητα, με μόνη εξαίρεση τους τροφίμους του «πτωχοκομείου»