Στα εκτός πραγματικότητας τηλεοπτικά ρεπορτάζ των τελευταίων ημερών, οι συνταξιούχοι «πλημυρίζουν τους δρόμους και τις αγορές για να ψωνίσουν τα παραδοσιακά δώρα στα εγγόνια και τα παιδιά». Φυσικά δεν είναι ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που η εικόνα είναι, εκτός από φτηνή, και ψευδής. Οι συνταξιούχοι στη μεγάλη τους πλειονότητα είναι οι πλέον χαμένοι της τελευταίας δεκαπενταετίας. Κι όχι μόνο γιατί απώλεσαν τη 13η και 14η σύνταξη αλλά γιατί και στη συνέχεια όλες οι κυβερνήσεις με μια σειρά νόμους –συμπεριλαμβανομένου και του νόμου Κατρούγκαλου, για τον οποίο κάποτε ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. πρέπει να τολμήσει μια θαρραλέα αποτίμηση– συνέχισαν και εξακολουθούν να απομειώνουν το συνταξιοδοτικό εισόδημα. Και μάλιστα σε σημείο, ώστε η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα σε έκθεσή της –η οποία είδε το φως της δημοσιότητας το καλοκαίρι του 2024– να παραδέχεται ότι η Ελλάδα προβάλλει ως πρωταθλήτρια στη μείωση των συντάξεων για την περίοδο 2020-2070, μετά την Πορτογαλία.
Αλλά και η πλήρης αποδοχή από την ελληνική κοινωνία του φαινομένου που αποκαλείται «αποσυνταξιοδότηση» και σημαίνει την άρση των περιορισμών που εμπόδιζαν τους συνταξιούχους να εργάζονται και μετά τη σύνταξη αποτελεί ακόμη μία επιβεβαίωση της δυσκολίας που έχουν πολλοί από τους απασχολούμενους συνταξιούχους να διατηρήσουν μια κάποια ποιότητα ζωής.
Με ποιους τρόπους και με ποιες ρυθμίσεις γίνονται σήμερα μειώσεις στις συντάξεις;
Την απάντηση σε αυτό το ερώτημα φωτίζει στον «Οδηγό των συνταξιούχων για το 2025» η ΕΝΥΠΕΚΚ (Αλέξης Μητρόπουλος και Αγγελική Μητροπούλου), καταγράφοντας αναλυτικά 20 ανοικτά αιτήματα-προβλήματα των συνταξιούχων που απαιτούν λύση από την κυβέρνηση.
«Το 2025, σύμφωνα με τον Κρατικό Προϋπολογισμό 2025 που ψηφίστηκε στις 12.12.2024, οι συνταξιούχοι θα χάσουν 4 δισ. ευρώ επιπλέον. Η εισφορά υπέρ ΕΑΣ που θα στοιχίσει στους συνταξιούχους, μόνο για το 2025, 886 εκατ. ευρώ, η εισφορά υπέρ υγείας θα στοιχίσει 2 δισ. ευρώ για το 2025, η στέρηση της αύξησης των συντάξεων που έχουν ακόμη προσωπική διαφορά, καθώς και η στέρηση των “Δώρων” με απώλειες μέχρι σήμερα πάνω από 40 δισ. ευρώ, περικοπές δηλαδή που έχουν υποστεί και υφίστανται ακόμη οι συνταξιούχοι, μαρτυρούν την πρωτοφανή λεηλασία που έχουν υποστεί οι Ελληνες και Ελληνίδες συνταξιούχοι».
Εισφορά Αλληλεγγύης
Σταχυολογούμε ορισμένα από τα προβλήματα που καταγράφονται στον Οδηγό της ΕΝΥΠΕΚΚ, με πρώτο αυτό που αφορά τη μείωση η οποία επιβάλλεται μέσω της Εισφοράς Αλληλεγγύης (ΕΑΣ) σε περισσότερους από 400.000 συνταξιούχους με κύρια μεικτή σύνταξη άνω των 1.400 ευρώ (1.435 ευρώ από 1.1.2025) και επικουρική μεικτή σύνταξη άνω των 300 ευρώ.
Οι συνταξιούχοι που θα επιβαρυνθούν από την ΕΑΣ θα απολέσουν συνολικά το ποσό των 886 εκατ. ευρώ. Κι όπως επισημαίνεται στον Οδηγό, η νέα ρύθμιση του άρθρου 14 ν.5162/2024 (ΦΕΚ Α 198), «αντί να καταργήσει την ΕΑΣ, την επαναθεσπίζει και την θωρακίζει με την απλή τιμαριθμοποίηση των “κατωφλίων” κάθε συντελεστή. Γι’ αυτό η νέα ρύθμιση αποτελεί εμπαιγμό των συνταξιούχων και των οικογενειών τους».
Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ οι προβλέψεις για τα έσοδα από την ΕΑΣ το 2024 ήταν 555 εκατ. ευρώ (435 από κύριες συντάξεις +120 από επικουρικές), οι τελικές εκτιμήσεις για το 2025 θα φτάσουν στα 886 εκατ. ευρώ (766 από κύριες +120 από επικουρικές).
«Το “χαράτσι” της ΕΑΣ, ο ιδιότυπος αυτός φόρος της πρώτης κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ που διατήρησαν και εφήρμοσαν σχολαστικά μέχρι σήμερα όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις και που στέρησε από τους συνταξιούχους μέχρι σήμερα πάνω από 10 δισ. ευρώ (και που με τις κρατικές ενισχύσεις έχει εκτοξευθεί στα 17 δισ. ευρώ), πρέπει να καταργηθεί, άμεσα και αναδρομικά».
Το ΑΚΑΓΕ, ο κουμπαράς στον οποίο εισρέει η ΕΑΣ και συμβάλλει για την εξασφάλιση του 50% από το πρωτογενές πλεόνασμα «πρέπει να αιμοδοτείται τακτικά και γενναιόδωρα μόνο από τον κρατικό προϋπολογισμό και όχι από τη μείωση των ήδη λεηλατημένων συντάξεων με την παρακράτηση υπέρ ΕΑΣ», επισημαίνει η ΕΝΥΠΕΚΚ.
Το ποσό που θα πληρώσουν υπέρ ΕΑΣ οι συνταξιούχοι θα είναι κατά 331 εκατ. ευρώ υψηλότερο σε σχέση με το 2024 και η βασική πηγή εσόδων για τον προϋπολογισμό του ΑΚΑΓΕ θα προέρχεται και το 2025 (όπως και τα προηγούμενα χρόνια) από την παρακράτηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, σύμφωνα με ισχύοντες ακόμη μνημονιακούς νόμους (3865/2010, 3986/2011, 4002/2011).
Συγκεκριμένα, όπως για το 2024, έτσι δυστυχώς και για το 2025, προβλέπεται τα βασικά έσοδα του προϋπολογισμού για το ΑΚΑΓΕ (που ιδρύθηκε με το άρθρο 149 του ν.3655/2008) να προέλθουν από την παρακράτηση υπέρ ΕΑΣ από τους συνταξιούχους που έχουν κύρια σύνταξη 1.400 ευρώ μεικτά και άνω (από 1.1.2025, με το νέο σύστημα, από 1.435 ευρώ και άνω) και επικουρική 300 ευρώ μεικτά και άνω.
6% υπέρ υγείας
Η παρακράτηση 6% υπέρ υγείας στους συνταξιούχους θα στοιχίσει μόνο για το 2025 πάνω από 2 δισ. ευρώ, ενώ το ποσό της παρακράτησης 6% από όλες τις επικουρικές συντάξεις θα ανέλθει για το 2025 πάνω από 200 εκατ. ευρώ. Οι κρατήσεις υπέρ υγείας ανέρχονται σε περίπου 145 εκατ. ευρώ τον μήνα, ποσό που σε ετήσια βάση (145.335.407 x12) ανέρχεται σε 1.744.024.884 ευρώ.
«Η Ν.Δ. όχι μόνο διατήρησε την ισόβια εισφορά 6% υπέρ υγείας που είχε επιβάλει η προηγούμενη κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά την διατήρησε και την θωράκισε νομοτεχνικά περαιτέρω, παρά τα όσα αντίθετα είχε δηλώσει προεκλογικά το 2019», επισημαίνουν οι συντάκτες του τόμου.
Υπενθυμίζουν ότι νόμος Κατρούγκαλου 4387/2016, νομιμοποιώντας σχετική διάταξη του 3ου Μνημονίου (ν.4336/2015), επέβαλε με το άρθρο 44 ισόβιο φόρο-«χαράτσι» σε όλες ανεξαιρέτως τις καταβαλλόμενες συντάξεις. Ειδικότερα, πλην του ότι αύξησε από 4% σε 6% την εισφορά υπέρ υγείας σε όλες τις κύριες συντάξεις, επέβαλε πρόσθετη νέα εισφορά ύψους 6% υπέρ υγείας και σε όλες τις επικουρικές καθώς και σε όλες τις άλλες συνταξιοδοτικές παροχές.
«Η γενίκευση αυτής της εισφοράς υπέρ ασθενείας (ΕΟΠΥΥ) με το άρθρο 44 του ν.4387/2016 σε όλους τους συνταξιούχους και σε όλες τις συνταξιοδοτικές παροχές αποτελεί στην ουσία οριζόντια και αδικαιολόγητη περικοπή τους, αφού καθ’ όλο τον εργασιακό τους βίο πλήρωναν αντίστοιχη εισφορά για να τύχουν υγειονομικής περίθαλψης όταν συνταξιοδοτηθούν.
Ειδικότερα, με το 3ο Μνημόνιο (ν.4336/2015) θεσπίστηκαν και γενικεύτηκαν με τον ν.4387/2016 σε μόνιμη βάση:
i) η αύξηση κατά 2% (από 4% σε 6%) της εισφοράς υπέρ υγείας 18 (ΕΟΠΥΥ) σε 2.800.000 περίπου κύριες συντάξεις (καταβαλλόμενες και εκκρεμούσες),
ii) η επιβολή, για πρώτη φορά, και μάλιστα αναδρομικά (από 1.7.2015), εισφοράς ύψους 6% υπέρ υγείας σε 1.300.000 επικουρικές συντάξεις (καταβαλλόμενες και εκκρεμούσες),
iii) η επιβολή διπλής εισφοράς (6% συν 6%) σε 1.300.000 συνταξιούχους που λαμβάνουν κύρια και επικουρική σύνταξη,
iv) η επιβολή εισφοράς ύψους 6% στο άθροισμα των καταβαλλόμενων συντάξεων, σε περίπτωση συρροής περισσότερων της μίας κύριων συντάξεων στο ίδιο πρόσωπο και
v) η επιβολή για πρώτη φορά πολλαπλής εισφοράς υπέρ υγείας σε όσους λαμβάνουν ταυτόχρονα σύνταξη (ή συντάξεις) και έχουν εισόδημα από μισθωτή εργασία. Στην περίπτωση αυτή καταβάλλεται το προβλεπόμενο ποσοστό εισφοράς υπέρ υγειονομικής περίθαλψης επί της συντάξεως που λαμβάνουν, καθώς και επί των πάσης φύσεως αποδοχών ή επί του μηνιαίου εισοδήματός τους».
Προσωπική διαφορά
Αναφορικά με το 2025, η αύξηση των κύριων συντάξεων το 2025 θα είναι 2,4% (πάντα μεικτά). Η ΕΝΥΠΕΚΚ υπογραμμίζει ότι και αυτή τη μικρή αύξηση δεν θα την εισπράξουν 605.000 συνταξιούχοι που έχουν προσωπική διαφορά άνω των 10 ευρώ. «Η συνολική απώλεια των ανωτέρω συνταξιούχων, από τη μη πραγματική χορήγηση σ’ αυτούς της αύξησης 2,4% από 1.1.2025, θα ανέλθει στα 700 εκατ. ευρώ περίπου για το 2025, αφαιρουμένου του ποσού των 100 εκατ. ευρώ περίπου που θα τους καταβληθεί ως επίδομα προσωπικής διαφοράς.
Υπενθυμίζεται ότι ακόμη και η προσδοκία για τα αναδρομικά αφορά τα αναδρομικά των 11 μηνών αλλά μόνο για όλους όσοι άσκησαν αγωγές μέχρι 31.7.2020 και ήταν διάδικοι στην «πιλοτική δίκη» που προηγήθηκε ενώπιον του ΣτΕ.
Ψαλίδι στο εφάπαξ
Οσοι εργαζόμενοι εισήλθαν στην αγορά εργασίας μετά την 1.1.2014, θα λάβουν ως εφάπαξ μόνο τις εισφορές που έχουν καταβάλει και μάλιστα άτοκα. «Γι’ αυτόν το λόγο επιβάλλεται η διάταξη του άρθρου 31 του ν.4670/2020, που διατήρησε σε ισχύ το άρθρο 35 του ν.4387/2016, να καταργηθεί άμεσα» επιμένει η ΕΝΥΠΕΚΚ και εξηγεί το γιατί:
«Με το άρθρο 31 ν.4670/2020 (νόμος Βρούτση) και το άρθρο 35 του ν.4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), από 1.1.2014 και για όλα τα επόμενα χρόνια και μέχρι τη συνταξιοδότηση του ασφαλισμένου, καταργήθηκε η ανταποδοτικότητα του εφάπαξ. Συνεπώς, για κάθε έτος μετά το 2014, θα καταβάλλονται μόνο άτοκες εισφορές. Η μείωση του εφάπαξ ανέρχεται έως και 500 ευρώ για κάθε έτος από το 2014 και μέχρι το έτος συνταξιοδότησης. Είναι γεγονός ότι και ο λόγος αυτός συνετέλεσε στη μαζική συνταξιοδότηση πολλών εργαζομένων τα τελευταία χρόνια, κυρίως το 2021 και το 2022. Χαρακτηριστική είναι η υπ’ αριθ. Φ80020/ΟΙΚ.12029/Δ16/310/29-4-2020 Υπουργική Απόφαση, που ενημερώνει Υπηρεσίες και ασφαλισμένους για τη μεγάλη κατ’ έτος μείωση του εφάπαξ από 1.1.2014!
Ετσι, σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο Βρούτση (που διατήρησε σε ισχύ την απαράδεκτη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου), το εφάπαξ ενός υπαλλήλου- στρατιωτικού-ιδιωτικού υπαλλήλου που συνταξιοδοτήθηκε το 2024, αποτελείται από δύο ξεχωριστά τμήματα:
α) ένα τμήμα για τα έτη μέχρι 31.12.2013 που είναι το ανταποδοτικό (μέχρι και το 2013 υπολογίζεται με το 60% του μέσου όρου των μηνιαίων αποδοχών της πενταετίας 2009-2013 επί τα έτη ασφάλισης έως το 2013) και
β) ένα τμήμα για τα έτη από το 2014 έως το 2024 (έτος συνταξιοδότησης), που αποτελείται μόνο από τις εισφορές της περιόδου 2014 - 2024 χωρίς τόκο! Οι μεγάλοι χαμένοι των νόμων Κατρούγκαλου - Βρούτση είναι όσοι έχουν λίγα χρόνια ασφάλισης πριν το 2014 και τα περισσότερα μετά το 2014».
🔴 Η «Εφ.Συν.» επιφυλάσσεται σύντομα να έχει την απάντηση της διοίκησης του ΕΦΚΑ για όλες αυτές τις εκκρεμότητες.
Απώλειες από την καθυστέρηση επανυπολογισμού
Πολύ σημαντική χαρακτηρίζεται η πρόσφατη απόφαση (3388/2023) του Διοικητικού Εφετείου Αθηνών που δικαίωσε ασφαλισμένη και υποχρέωσε τον e-ΕΦΚΑ να της καταβάλει αποζημίωση ύψους 5.500 ευρώ επειδή τα αρμόδια όργανά του καθυστέρησαν την έκδοση συνταξιοδοτικής απόφασης. Ομως, όπως επισημαίνεται στον Οδηγό, για πέμπτη χρονιά δεν έχει ολοκληρωθεί ο επανυπολογισμός και η απόδοση τόσο της νέας σύνταξης όσο και των αναδρομικών για 500.000 συνταξιούχους ή τους κληρονόμους τους που είχαν ασφάλιση άνω των 30 ετών.
Επίσης, καθυστερεί απαράδεκτα η καταβολή της αύξησης για όλους όσους κατέβαλλαν κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου αυξημένες ασφαλιστικές εισφορές ή είχαν ενταχθεί στα βαρέα.
«Οι “παλαιές” συντάξεις (πριν από τον Μάιο 2016) έχουν χαρακτηριστεί από τη Διοίκηση του ΕΦΚΑ και την ηγεσία του ΥΠΕΚΑ ως “σύνθετες”. Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση του ΥΠΕΚΑ, το λογισμικό έχει ολοκληρωθεί αλλά η εκκρεμότητα μέχρι σήμερα παραμένει μεγάλη εις βάρος της κατηγορίας αυτής των συνταξιούχων, οι οποίοι ευλόγως αναμένουν τα αναδρομικά και μάλιστα έντοκα, από την ημερομηνία υποβολής της αίτησής τους. Απαίτηση των συνταξιούχων είναι επίσης να ολοκληρωθεί άμεσα η προσμέτρηση και να χορηγηθούν τα αναλογούντα αναδρομικά σε όσους («παλαιούς» και «νέους» συνταξιούχους) ασφαλίστηκαν με καθεστώς παράλληλης ή διαδοχικής ασφάλισης. Και στις περιπτώσεις αυτές με εκκρεμούσες αρκετές χιλιάδες αιτήσεις, η δικαιολογία τον τελευταίο καιρό από ΕΦΚΑ και ΥΠΕΚΑ είναι η απουσία του αντίστοιχου λογισμικού. Επιπροσθέτως, το πρόβλημα είναι μεγάλο και στο ζήτημα της εκκαθάρισης των 30.000 περίπου “διεθνών” συντάξεων αφού εκκρεμούν αιτήσεις για χορήγηση της αντίστοιχης σύνταξης ακόμη και από το 2016»
.jpg?t=D0nlwsLFLQOubOVRXOdfow)
