«Τελεσίγραφο» στην Ελλάδα για τις συστηματικές επαναπροωθήσεις
«Έντονα απογοητευμένη» εμφανίζεται η Frontex από τις επαναλαμβανόμενες επαναπροωθήσεις μεταναστών από την Ελλάδα, και δίνει τελεσίγραφο στη χώρα ότι θα κινήσει πειθαρχικές διαδικασίες αν αυτή δεν «συμμορφωθεί», όπως δήλωσε ο Αξιωματούχος Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της συνοριακής υπηρεσίας στο Politico και τη Welt.
Ειδικότερα, ο Γιόνας Γκρίμχεντεν, ο οποίος έχει ερευνήσει και το πολύνεκρο ναυάγιο της Πύλου προτείνοντας λίγες μέρες μετά την τραγωδία αντίστοιχα μέτρα κατά της Ελλάδας, έκανε τώρα συστάσεις στο διοικητικό συμβούλιο του οργανισμού, δηλώνοντας ότι η συμπεριφορά της χώρας δίνει στη Frontex δύο επιλογές:
- να αναστείλει την αποστολή της ή
- να ζητήσει από την Κομισιόν να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει κατά της Ελλάδας.
Ωστόσο, ο Γκρίμχεντεν εξέφρασε τους προβληματισμούς του για ενδεχόμενη διακοπή των εργασιών καθώς αυτό δεν θα εξυπηρετούσε καλύτερα την αποστολή του οργανισμού, επειδή έπρεπε να υπάρχει εποπτεία της ελληνικής κυβέρνησης.
«Αν η Frontex έφευγε από την Ελλάδα, δεν θα υπήρχε πλέον κανένας τρόπος να μάθουμε πώς οι αρχές αντιμετωπίζουν τους μετανάστες που φτάνουν. Ο οργανισμός διασφαλίζει την παρακολούθηση και τη διαφάνεια», δήλωσε.
Κάτι που αφήνει μια πιθανή έκκληση προς την Επιτροπή να αναλάβει δράση, καθώς οι Βρυξέλλες ελέγχουν την πλειοψηφία της χρηματοδότησης για τη στήριξη των συνόρων της Ελλάδας, σύμφωνα με τον Γκρίμχεντεν.
«Πρέπει να υπάρξει κάποιου είδους τιμωρία. Η ίδια η Επιτροπή είναι σε θέση να κινήσει διαδικασία επί παραβάσει εναντίον ενός κράτους μέλους», δήλωσε ο Γκρίμχεντεν. «Η Frontex δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα μόνη της».
Politico: «Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων»
Οι δηλώσεις του Γκρίμχεντεν έγιναν λίγο μετά την απειλή του οργανισμού να αποσύρει τη χρηματοδότηση για σκάφη του Λιμενικού Σώματος, εάν η Ελλάδα δεν συμμορφωθεί με τις βασικές πολιτικές συστάσεις για το μεταναστευτικό.
Η Επιτροπή, σύμφωνα με το Politico, δεν έχει απαντήσει μέχρι στιγμής στα σχετικά ερωτήματα.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση είχε ήδη από τον Μάιο του 2023 ζητήσει από την Ελλάδα να διερευνήσει καταγγελίες για απελάσεις μεταναστών και εγκατάλειψή τους στη θάλασσα. Η Ελλάδα έχει σήμερα 13 ανοικτές υποθέσεις για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων – ο μεγαλύτερος αριθμός στην ΕΕ. Το 2024, σχεδόν το 1/3 των 56 ανοιχτών υποθέσεων της Frontex αφορά τη χώρα.
«Η Ελλάδα παραμένει η μεγαλύτερη πρόκληση όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», τόνισε ο Grimheden, ο οποίος ανέλαβε το ρόλο του το 2021.
Ήδη από το 2023 είχε προτείνει την προσωρινή αναστολή της αποστολής της Frontex στην Ελλάδα, με βάση το Άρθρο 46. Ωστόσο, κάτι τέτοιο θα σήμαινε την αποχώρηση ζωτικής σημασίας υποδομών και προσωπικού από έναν από τους πιο πολυσύχναστους μεταναστευτικούς διαδρόμους στην Ευρώπη.
Στο πιο πρόσφατο περιστατικό, στις 3 Απριλίου, τουλάχιστον επτά μετανάστες – ανάμεσά τους δύο παιδιά – έχασαν τη ζωή τους όταν το σκάφος τους ανετράπη κοντά στη Λέσβο, μετά από επιχείρηση του Λιμενικού, σύμφωνα με μαρτυρίες που έφτασαν στη Frontex. Ο οργανισμός διεξάγει έρευνα και συλλέγει υλικό από το περιστατικό.
Το Λιμενικό υποστήριξε ότι το σκάφος ήταν υπερφορτωμένο και αυτό προκάλεσε την ανατροπή, σύμφωνα με μαρτυρία ενός εκ των 23 διασωθέντων.
Πολλές από τις υποθέσεις αφορούν καταγγελίες για εξαναγκαστικές επιστροφές μεταναστών στα χερσαία ή θαλάσσια σύνορα, πρακτική γνωστή ως «pushback», η οποία θεωρείται παράνομη βάσει του διεθνούς δικαίου και της Σύμβασης του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ήδη καταδικάσει την Ελλάδα για συστηματική χρήση αυτών των τακτικών.
Η ίδια η Frontex έχει βρεθεί στο παρελθόν στο στόχαστρο για παρόμοιες κατηγορίες, γεγονός που οδήγησε το 2022 στην παραίτηση του τότε επικεφαλής της.
Τι απαντά το Λιμενικό και ο Παύλος Μαρινάκης
«Το ανθρωπιστικό έργο της ελληνικής ακτοφυλακής είναι αδιαμφισβήτητο και γι’ αυτόν ακριβώς τον λόγο αναγνωρίζεται ευρέως με την πάροδο του χρόνου», δήλωσε στο Politico ο εκπρόσωπος Τύπου του Ελληνικού Λιμενικού Σώματος Νικόλαος Αλεξίου.
«Σε περίπτωση πιθανών αποκλίσεων από την απαιτούμενη συμπεριφορά, ενεργοποιούνται εσωτερικοί μηχανισμοί έρευνας και παρακολούθησης, ανεξάρτητα ή παράλληλα με τις δικαστικές διαδικασίες ή τις έρευνες που διεξάγονται από άλλες αρμόδιες αρχές. Η ελληνική ακτοφυλακή συνεργάζεται πλήρως με αυτές τις αρχές», συμπλήρωσε.
Κατά τη διάρκεια της ενημέρωσης του Τύπου την περασμένη εβδομάδα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης απάντησε στην αναφορά του Politico ότι η Frontex εξετάζει το ενδεχόμενο να ανακόψει τη χρηματοδότηση των σκαφών της ακτοφυλακής λέγοντας ότι ο οργανισμός δεν είχε διατυπώσει καμία απειλή επισήμως.
«Η χώρα μας είναι αυτή που προστατεύει τα θαλάσσια σύνορα της Ευρώπης στη συντριπτική πλειονότητα των αφίξεων», είπε. «Σε κάθε περίπτωση, η Frontex διερευνά όλες τις καταγγελίες, ακόμη και αυτές που προέρχονται από ανεπιβεβαίωτες πηγές».
Πάντως, αξιωματούχοι της ελληνικής κυβέρνησης δεν ανταποκρίθηκαν σε αίτημα του Politico για σχολιασμό.
