Μπίζνες πολλών δισεκατομμυρίων, που θα οδηγήσουν και σε πολλαπλασιασμό των δημοτικών τελών, σχεδιάζει εν κρυπτώ η κυβέρνηση για τη διαχείριση των σκουπιδιών. Αφού προηγήθηκαν χρόνια πρακτικής αδράνειας και μυστικές διαβουλεύσεις με τους μεγάλους κατασκευαστικούς ομίλους, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) αποφάσισε να βγάλει μέσα στον Αύγουστο σε δημόσια διαβούλευση τη μελέτη για τα 6 εργοστάσια που θα καίνε σκουπίδια ενώ αποκαλύπτεται ότι στην Αττική θα λειτουργήσουν 6 μονάδες επεξεργασίας απορριμμάτων χωρίς να αναφέρεται για όλες το πού θα εγκατασταθούν.
Πρόκειται για τη Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (ΣΜΠΕ) που υποτίθεται πως είναι έτοιμη εδώ και μήνες αλλά δημοσιεύτηκε την 1η Αυγούστου 2025 με προφανή στόχο να μειωθούν οι αντιδράσεις από όσους θα τη διάβαζαν. Από τη μελέτη των 350 σελίδων λείπουν πολλά στοιχεία που αφορούν, για παράδειγμα, το κόστος εγκατάστασης των 6 μονάδων αλλά και το κόστος για τη λειτουργία τους.
Σημειώνεται ότι στοιχεία για αυτά τα κόστη είχαν διαρρεύσει τον περασμένο Απρίλιο, όταν έγινε στα κρυφά στην Αθήνα διάσκεψη ανάμεσα στην ηγεσία του ΥΠΕΝ και τις εταιρείες που ενδιαφέρονται. Συμμετείχαν εκπρόσωποι των εταιρειών ΔΕΗ, ΤΕΡΝΑ, AKTOR, MOTOR OIL, METLEN και Μεσόγειος ενώ δεν είχαν προσκληθεί κοινωνικοί εταίροι και κυρίως η Τοπική Αυτοδιοίκηση που έως σήμερα διαχειρίζεται ετησίως 5 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων πανελλαδικά.
Η ΣΜΠΕ που εκπονήθηκε από τις εταιρείες συμβούλων Environplan και ΕΠΤΑ βρίθει αναλύσεων για το πόσο συμφέρει η «ενεργειακή αξιοποίηση των απορριμμάτων» και πόσο καλά λειτουργούν μονάδες καύσης σε χώρες του εξωτερικού. Πληροφορίες που θα μπορούσαν να προκαλέσουν συζητήσεις και αντιδράσεις απουσιάζουν επιμελώς ενώ περιλαμβάνονται και ανακολουθίες ή περίεργες παραδοχές.
Οπως το νερό
Μέσα από τα συμφραζόμενα, πάντως, προκύπτει ένα σχέδιο που παραπέμπει ευθέως σε όσα πρόσφατα ανακοινώθηκαν για τη διαχείριση του νερού, όπου επίσης έργα 10 δισεκατομμυρίων ευρώ θα ανατεθούν από 3 ή περισσότερους φορείς για όλη την Ελλάδα (ΕΥΔΑΠ-Αττική, ΕΥΑΘ-Θεσσαλονίκη, ένας έως τρεις για την υπόλοιπη Ελλάδα). Με τον τρόπο αυτό και με δικαιολογία τη λειψυδρία, τα έργα για τη διαχείριση του νερού θα νέμονται ιδιωτικά συμφέροντα και ο λογαριασμός θα καταλήγει στους καταναλωτές. Αντίστοιχα, τα σκουπίδια θα συλλέγονται από τους δήμους (αν δεν μπουν ιδιώτες και στην αποκομιδή) και θα παραδίδονται για εκμετάλλευση στους ιδιώτες που θα χρεώνουν αντίστοιχα τα δημοτικά τέλη. Την ευθύνη για τον έλεγχο του κόστους θα έχει η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ), δηλαδή η πρώην ΡΑΕ που με τόσο μεγάλη επιτυχία προάσπισε τα συμφέροντα των καταναλωτών όταν οι τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος απογειώθηκαν στην τελευταία πενταετία. Ας δούμε μερικά από τα περιλαμβανόμενα στη ΣΜΠΕ:
1. Βασικό επιχείρημα για την ανάγκη λειτουργίας των 6 μονάδων καύσης απορριμματογενών καυσίμων είναι ότι η Ελλάδα έχει μείνει πολύ πίσω στη διαχείριση των σκουπιδιών. Πάνω από το 80% των σκουπιδιών θάβεται στις χωματερές ενώ η χώρα έχει αναλάβει την υποχρέωση να μειώσει το ποσοστό αυτό στο 10% (!) το έτος 2030. Ποιος ευθύνεται για αυτή την καθυστέρηση; Η κυβέρνηση δεν πρόκειται να παραδεχτεί ποτέ τις δικές της ευθύνες, παρά το γεγονός ότι ήδη από το 2020 εξήγγειλε σχέδια και έργα για Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων αλλά και εργοστάσια καύσης.
2. Μετά από έξι χρόνια διακυβέρνησης Νέας Δημοκρατίας και με τη συντριπτική πλειονότητα δημάρχων και περιφερειαρχών να ανήκουν στην ίδια παράταξη, το αποτέλεσμα είναι πενιχρό. Πριν από την καύση, η Ευρωπαϊκή Ενωση ζητά να προηγηθεί διαλογή στην πηγή, ανακύκλωση και επεξεργασία των απορριμμάτων. Ομως, η ανακύκλωση παραμένει κολλημένη κάτω από το 20% ενώ οι μονάδες που θα επεξεργάζονται απορρίμματα για να παράγουν και καύσιμο είναι ελάχιστες. Ο μόνιμος γενικός γραμματέας Διαχείρισης Απορριμμάτων του ΥΠΕΝ, Μανώλης Γραφάκος, επαίρεται διότι λειτουργούν 13 μονάδες και άλλες 25 βρίσκονται σε φάση κατασκευής ή προκήρυξης διαγωνισμού. Ομως η ίδια η ΣΜΠΕ αναφέρει πως για να λειτουργήσει το σχέδιο χρειάζονται πανελλαδικά 56 μονάδες.
3. Το μεγαλύτερο κενό στον σχεδιασμό εντοπίζεται στην Αττική όπου κατοικεί και δραστηριοποιείται η μισή Ελλάδα. Η Αττική συνεχίζει να καλύπτει τις ανάγκες της από τη μεγαλύτερη χωματερή της Ευρώπης, στη Φυλή, ενώ ο διαγωνισμός της Περιφέρειας Αττικής για Μονάδες Επεξεργασίας σε Α. Λιόσια και Σχιστό παραμένει παγωμένος από το 2021. Και ξαφνικά, στην υπό διαβούλευση ΣΜΠΕ μαθαίνουμε ότι για την Αττική σχεδιάζονται έξι ολόκληρες μονάδες, από τις οποίες χωροθετούνται μόνον οι 3. Περιγράφονται ως Μονάδες Ανάκτησης Ανακύκλωσης (ΜΑΑ):
● Δυτικού Πάρκου στα Ανω Λιόσια
● Βορειοανατολικής Αττικής στο Γραμματικό
● Πειραιά στο Σχιστό
● Κεντρικού Τομέα
● Βόρειου Πάρκου
● Νοτιοανατολικού Τομέα
Καμία χωροθέτηση
Για τις τρεις τελευταίες δεν υπάρχει καμία χωροθέτηση και αυτό σημαίνει πως η διαδικασία υλοποίησης θα χρειαστεί πολλά χρόνια. Μια τέτοια καθυστέρηση, πάντως, μπορεί να σημαίνει ότι τα σκουπίδια στην Αττική μπορεί να οδηγούνται απευθείας σε καύση χωρίς να προηγείται επεξεργασία.
4. Η Μονάδα Καύσης στην Αττική δεν χωροθετείται με ακρίβεια και το ίδιο ισχύει και με τις άλλες πέντε μονάδες της υπόλοιπης Ελλάδας. Μαθαίνουμε, όμως, ότι η μονάδα της Αττικής θα υποδέχεται σκουπίδια και από τα νησιά σε Βόρειο και Νότιο Αιγαίο.
● Η μονάδα της Θράκης αναφέρεται ότι θα χωροθετηθεί είτε στη Ροδόπη είτε στην Ξάνθη.
● Η μονάδα που θα δέχεται καύσιμα από Κεντρική Μακεδονία, Δυτική Μακεδονία, Ηπειρο, Θεσσαλία και Κέρκυρα τοποθετείται κάπου στην Κοζάνη.
● Κάπου στην Αρκαδία ή στην Ηλεία ή στην Αχαΐα (!) τοποθετείται η μονάδα που θα μαζεύει σκουπίδια από Δυτική Ελλάδα, Πελοπόννησο και τα υπόλοιπα Ιόνια Νησιά.
● Κάπου στη Βοιωτία, η άλλη μονάδα που θα τροφοδοτείται από Στερεά Ελλάδα αλλά και από ένα μέρος της Αττικής (Δυτικό Πάρκο-Βόρειο Πάρκο).
● Κάπου στο Ηράκλειο η έκτη μονάδα που θα μαζεύει υλικό από την Κρήτη αλλά και από Σαντορίνη, Ρόδο και Κάρπαθο.
5. Η ΣΜΠΕ επιχειρηματολογεί υπέρ των μονάδων καύσης και υιοθετεί απολύτως όσα κατά καιρούς εξαγγέλλει η κυβέρνηση. Λέει, για παράδειγμα, ότι αν δεν γινόταν καμία μονάδα καύσης δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί ο στόχος να θάβεται μόνο το 10% των απορριμμάτων έως το 2030. Ταυτόχρονα, όμως, λέει ότι ο ορίζοντας υλοποίησης του σχεδίου είναι στη χρονική περίοδο των ετών 2030-2054. Λέει επίσης ότι με την ανακύκλωση και χωρίς καύση θα μειώνονταν τα σκουπίδια κατά 65% χωρίς να εξηγεί το πώς.
6. Η μελέτη παραδέχεται ότι οι μονάδες καύσης απορριμμάτων κάνουν καλό στο περιβάλλον και κίνδυνοι υπάρχουν μόνο από «αλλοιώσεις της χημείας του εδάφους» όταν υπάρχει συσσώρευση ομοειδών έργων αλλά και από πιθανές εκπομπές αερίων ρύπων και σκόνης, όμως αυτό αποφεύγεται με «τη χαμηλότερη δυνατή σωρευτική ατμοσφαιρική ρύπανση, με το πλήθος των μονάδων ενεργειακής αξιοποίησης που τελικά υιοθετούνται».
7. Η μελέτη συνυπολογίζει την ύπαρξη και λειτουργία 44 μονάδων διαλογής και ανακύκλωσης υλικών (ΚΔΑΥ) χωρίς να αναφέρεται στο γεγονός ότι πολλές από αυτές, εδώ και πολλά χρόνια, εφαρμόζουν άτυπα τη μέθοδο της καύσης, αφού γίνονται παρανάλωμα του πυρός από φωτιές που ξεσπούν και εξαφανίζουν τα συσσωρευμένα υλικά.
8. Η ΣΜΠΕ δεν κάνει καμία αναφορά στο κόστος για την κατασκευή των 6 μονάδων καύσης αλλά και για τη λειτουργία τους. Σημειώνεται ότι στο κόστος αυτό θα πρέπει να περιληφθούν το κόστος μεταφοράς υλικών από κάθε γωνιά της Ελλάδας αλλά και η επιδότηση στο ηλεκτρικό ρεύμα που θα παράγεται αφού θεωρείται Ανανεώσιμη Πηγή Ενέργειας (ΑΠΕ) όπως τα φωτοβολταϊκά και οι ανεμογεννήτριες.
Δυτικό Μέτωπο
Ως απαράδεκτη μεθόδευση χαρακτηρίζει τη δημοσιοποίηση της ΣΜΠΕ μέσα στον Αύγουστο η συλλογικότητα Δυτικό Μέτωπο (Συντονισμός φορέων, συλλογικοτήτων και πολιτών Δ. Αττικής - Δ. Αθήνας) και σημειώνει ότι η κυβέρνηση δεν επιθυμεί διάλογο και εμπλοκή της κοινωνίας διότι η επιλογή της καύσης είναι αντιπεριβαλλοντική και πανάκριβη και θα ωφελήσει όσους επενδύσουν με 28ετείς συμβάσεις δημόσιου – ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), με εγγυημένη κερδοφορία. «Η καύση αντιστρατεύεται την προδιαλογή στην πηγή, την πραγματική ανακύκλωση και ανάκτηση, που θα αποκτήσουν “ταβάνι” για πάρα πολλά χρόνια, αφού οι μονάδες καύσης θα απαιτούν τεράστιες ποσότητες “πρώτης ύλης”», τονίζει το Δυτικό Μέτωπο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου