Κατά το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5%, όπως ανακοίνωσε τον Ιούνιο η τουρκική Στατιστική Αρχή Turkstat. Βρίσκεται όντως σε ανοδική τροχιά η τουρκική οικονομία;
Ο Γκάρεθ Τζένκινς από το Institute for Security and Development Policy της Κωνσταντινούπολης έχει τις αμφιβολίες του: «Τον περασμένο Δεκέμβριο η τουρκική Στατιστική Αρχή άλλαξε αίφνης τον τρόπο υπολογισμού οικονομικών δεδομένων. Ξαφνικά η τουρκική οικονομία βρέθηκε σε καλύτερη θέση από εκείνη που πίστευαν αναλυτές και ειδικοί. Ακόμη δεν καταλαβαίνουμε τον τρόπο υπολογισμού των νέων στατιστικών από την Turkstat.
Αύξηση της κατανάλωσης
Σε διαφορετική ανάγνωση προχωρά ο Γιαν Νέτερ από τον γερμανικό Σύνδεσμο Εξωτερικού Εμπορίου στην Κων/πολη. «Η αλλαγή κλίματος κατά το πρώτο τρίμηνο του έτους είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη. Η οικονομική ανάπτυξη των πρώτων τριών μηνών του 2017 στηρίζεται κυρίως στην αύξηση των εξαγωγών, σε κρατικές επενδύσεις στις υποδομές αλλά και στην αύξηση της εγχώριας κατανάλωσης».
«Οι λιγότεροι ξένοι επενδυτές ενδιαφέρονται για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τους νοιάζει όμως η οικονομική σταθερότητα και το κράτος δικαίου (...)»
Ενίσχυση της κατανάλωσης διαπιστώνει και ο Γκάρεθ Τζένκινς. Εκτιμά ωστόσο ότι πρόκειται περισσότερο για ένα πυροτέχνημα: «Η κυβέρνηση έλαβε μια σειρά βραχυπρόθεσμων μέτρων. Έδωσε, για παράδειγμα, εγγυήσεις σε τραπεζικά δάνεια. Αυτό ενισχύει φυσικά πρόσκαιρα την καταναλωτική διάθεση. Μεσοπρόθεσμα όμως τα βραχυπρόθεσμα αυτά μέτρα θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο. Για παράδειγμα, όταν οι άνθρωποι δεν θα είναι σε θέση να αποπληρώσουν τα δάνειά τους».
Υπάρχουν όμως και άλλες πηγές ανησυχίας, προσθέτει ο Εγκέ Γιαζγκάν, καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Bilgi. Κυρίως η εικόνα της Τουρκίας στο εξωτερικό και ιδίως στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον ίδιο, η γηραιά ήπειρος είναι «η σημαντικότερη εξαγωγική αγορά για τουρκικά προϊόντα και παίζει ως χρηματοπιστωτικός χώρος εξέχοντα ρόλο για την Τουρκία. Διότι η Τουρκία χρειάζεται επειγόντως άμεσες ξένες επενδύσεις».
Κατακόρυφη μείωση των επενδύσεων
Από τον περασμένο χρόνο όμως οι ξένοι επενδυτές είναι αρκετά διστακτικοί. Το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου έτους και οι εκατοντάδες συλλήψεις που ακολούθησαν κρατούν πολλούς επενδυτές μακριά από την Τουρκία. «Οι λιγότεροι ξένοι επενδυτές ενδιαφέρονται για τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Τους νοιάζει όμως η οικονομική σταθερότητα και το κράτος δικαίου. Κυρίως θέλουν να είναι σίγουροι για τα χρήματά τους. Τα καλά χρόνια πέρασαν και δεν πρόκειται να ξανάρθουν γρήγορα», εκτιμά ο Γκάρεθ Τζένκινς.
Ενίσχυση της κατανάλωσης διαπιστώνουν οι ειδικοί
Βέβαια δεν είναι όλοι οι αναλυτές τόσο απαισιόδοξοι. Ο γερμανικός Σύνδεσμος Εξωτερικού Εμπορίου στην Κων/πολη καταλήγει σε τελείως διαφορετικά συμπεράσματα. Ειδικά ως προς τις διμερείς οικονομικές σχέσεις Γερμανίας-Τουρκίας, ο σύνδεσμος δεν διαβλέπει επιδείνωσή τους λόγω της ασταθούς πολιτικής κατάστασης. «Εδώ και δεκαετίες υπάρχει στενή σχέση μεταξύ της τουρκικής και της γερμανικής οικονομίας. Η πολιτική παίζει δευτερεύοντα ρόλο», εκτιμά ο Γ. Νέτερ. Υπό αυτή την έννοια, όπως επισημαίνει, η γερμανική οικονομία προσβλέπει σε μια καλή χρονιά και σε επιβεβαίωση των θετικών τάσεων που καταγράφει η Turkstat.
Η πορεία της τουρκικής οικονομίας δεν διχάζει όμως μόνον τους ειδικούς. Την ώρα που η Παγκόσμια Τράπεζα διόρθωσε μόλις προ ημερών προς τα πάνω τις προβλέψεις της για την ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας, η Moody´s προχώρησε τους τελευταίους μήνες σε υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της Τουρκίας.
Ντάνιελ Χάινριχ / Κώστας Συμεωνίδης
