Την επόμενη εβδομάδα αναμένεται να αναλάβει τα καθήκοντά της η νέα κυβέρνηση της Ιταλίας, ύστερα από μια από τις μεγαλύτερες περιόδους ρευστού μετεκλογικού τοπίου στην ιστορία της, αλλά αυτή η δύσκολη κυοφορία μπορεί να αποδειχθεί παιχνιδάκι μπροστά σε αυτά που έπονται, γράφει το Reuters σε ανάλυση για τη νέα ιταλική κυβέρνηση, σε κείμενο με τίτλο: «Μικρές οι πιθανότητες επιβίωσης της νέας ιταλικής κυβέρνησης».
Ο πρόεδρος Σέρτζιο Ματαρέλα έδωσε την Τετάρτη στον Τζουζέπε Κόντε, νεοεισερχόμενο στην πολιτική, την εντολή σχηματισμού μιας κυβέρνησης συνεργασίας, στην οποία θα συμμετέχουν το αντισυστημικό Κίνημα 5 Αστέρων και η ακροδεξιά Λέγκα, δίνοντας έτσι τέλος σε 80 ημέρες αδιεξόδου ύστερα από τις εκλογές της 4ης Μαρτίου από τις οποίες και δεν προέκυψε αυτοδύναμη κυβέρνηση.
Η Λέγκα, καθώς και το Κίνημα των 5 Αστέρων σχεδίασαν κυβερνητικό πρόγραμμα 57 σελίδων, παρουσιάζοντάς το ως φιλόδοξο σχέδιο που στοχεύει στην εξάντληση της πενταετούς θητείας. Βέβαια είναι ελάχιστοι εκείνοι που πιστεύουν ότι θα καταφέρει να αντέξει όχι πέντε χρόνια, όπου δεν τίθεται καν θέμα, αλλά ακόμα και ένα με δύο χρόνια.
«Ουσιαστικά καμία ιταλική κυβέρνηση δεν έχει επιβιώσει πέντε χρόνια, άρα αυτό δεν είναι καν θέμα», δήλωσε ο Φράνκο Πανοντσέλο, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και πρόεδρος του John Cabot University. «Το ερώτημα είναι εάν μπορούν να αντέξουν ένα με δύο χρόνια και εάν μπορούν να αφήσουν το στίγμα τους στην πολιτική, θεσμική και οικονομική ζωή της χώρας».
Σε κάθε περίπτωση υπάρχουν αρκετές δυσκολίες, αφού το Κίνημα 5 Αστέρων και η Λέγκα είναι πολιτικοί αντίπαλοι και διακατέχονται από αποκλίνουσες προτεραιότητες, ενώ έχουν οριακή μόλις πλειοψηφία στη Γερουσία, γεγονός που καθιστά τον συνασπισμό αυτό ευπαθή σε κάθε αιφνιδιασμό.
«Αυτή η κυβέρνηση γεννήθηκε για να ηγηθεί μιας προεκλογικής εκστρατείας… οι επόμενες εκλογές είναι πολύ πιο κοντά απ’ ό,τι ίσως πιστεύετε», δήλωσε την Πέμπτη ο απερχόμενος υπουργός Βιομηχανίας, Κάρλο Καλέντα.
Το κοινό που είχαν και τα τα δύο κόμματα, ήταν οι ακραίες προεκλογικές δεσμεύσεις, οι οποίες περιελάμβαναν κάποια στοιχεία από αυτές στη συμφωνία τους, η οποία διέπεται από το πνεύμα ευρωσκεπτικισμού και περιέχει αιτήματα για την αναδιάρθρωση των συνθηκών της ΕΕ για τη νομισματική ένωση, αλλά και τη μετανάστευση.
Κάποια από αυτά τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στο πρόγραμμά τους θα να είναι σχετικά εύκολο να εφαρμοστούν και να δώσουν γρήγορες νίκες στο εσωτερικό της χώρας, όπως η ενίσχυση της νομοθεσίας για τη νόμιμη άμυνα και η αναθεώρηση του νόμου του 2011 που αύξησε σημαντικά την ηλικία συνταξιοδότησης.
Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, είναι εξίσου πολλά και τα θέματα, περιλαμβανομένων κάποιων που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν από την πρώτη ημέρα, που είναι προβληματικά και θα μπορούσαν να προκαλέσουν άμεσα αναταράξεις μεταξύ των δύο κυβερνητικών εταίρων.

Διαφορετικές προτεραιότητες

Η τύχη του εργοστασίου χάλυβα στη Νότια Ιταλία, του Ilva, που ταλανίζεται από σκάνδαλα διαφθοράς και περιβαλλοντικές ανησυχίες, θα είναι το πρώτο από τα δύο θέματα που θα περιμένουν τις ενέργειες του νέου υπουργού Βιομηχανίας, ο οποίος ενδεχομένως να είναι ο ίδιος ο επικεφαλής του Κινήματος των 5 Αστέρων, Λουίτζι Ντι Μάιο.
Το Κίνημα των 5 Αστέρων υποστηρίζει ότι η εταιρία είναι ιδιαίτερα ρυπογόνα και πρόκειται να πουληθεί στη μεγαλύτερη χαλυβουργία του κόσμου, την ArcelorMittal, θα πρέπει να σφραγιστεί και να υπάρξουν μετατροπές στις εγκαταστάσεις της. Η Λέγκα υποστηρίζει ότι η Ilva είναι κρίσιμης σημασίας για την ιταλική οικονομία και πρέπει να προστατευθεί.
Αντίστοιχα, ενώ το Κίνημα των 5 Αστέρων θέλει να κατέβει ο διακόπτης στη σιδηροδρομική σύνδεση υψηλής ταχύτητας Τορίνο-Λιόν (TAV), η Λέγκα υπερασπίζεται με θέρμη το γαλλοϊταλικό έργο, αξίας πολλών δισεκ. ευρώ.
Η επόμενη πρόκληση θα είναι ο καθορισμός των προτεραιοτήτων του προϋπολογισμού του 2019.
Η Λέγκα και το Κίνημα των 5 Αστέρων περιέλαβαν τις δαπανηρές, βασικές πολιτικές τους στην κοινή τους συμφωνία – μείωση των φόρων και θέσπιση ενιαίου εισοδήματος για τους αδυνάτους, αντίστοιχα.
Έτσι, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι η υπερχρεωμένη Ιταλία πολύ δύσκολα μπορεί να αντέξει κάποιο από τα δύο, και σίγουρα όχι και τα δύο ταυτόχρονα, πράγμα που σημαίνει ότι η θέσπισή τους θα πρέπει να γίνει σταδιακά.
«Θα πρέπει να βρουν πόρους για να καλύψουν τις ανισορροπίες και θα πρέπει να αποφασίσουν ποιες πολιτικές έχουν προτεραιότητα. Αυτή είναι μια συνταγή για προβλήματα», είπε ο Αντρέα Γκολντστάιν, επικεφαλής του ινστιτούτου Nomisma.
Η ασυμβατότητα των φορολογικών περικοπών και των αυξήσεων στις παροχές πρόνοιας αποτυπώνει την πίεση που βρίσκεται στην καρδιά της συμμαχίας: ενώ η Λέγκα θα επιδιώξει να υπηρετήσει τους δικούς της κυρίως ψηφοφόρους στον πλούσιο Βορρά, το Κίνημα των 5 Αστέρων θα επικεντρωθεί αντ’ αυτού στις δικές του περιοχές, στον Νότο.
Καθώς τα διαθέσιμα κεφάλαια είναι ελάχιστα, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να ικανοποιηθεί έστω και μία από αυτές τις περιφέρειες, πόσο μάλλον και οι δύο.
Υψηλόβαθμο στέλεχος στη Λέγκα, που θέλησε να διατηρήσει την ανωνυμία του, δήλωσε ότι οι υποστηρικτές του κόμματος θα δώσουν μάχη για να αποφύγουν να δαπανηθούν «οι δικοί μας φόροι» σε «παροχές πρόνοιας» για τους αδύναμους στον Νότο και προέβλεψε ταραχώδεις σχέσεις με τους βουλευτές του Κινήματος των 5 Αστέρων στη βουλή. «Έχουμε δει πώς λειτουργούν στα τοπικά συμβούλια. Είναι τρελοί», δήλωσε ο πολιτικός της Λέγκα.

Θεσμικοί περιορισμοί

Αλλά τα δύο κόμματα θα χρειαστεί να συνεργαστούν, εάν θέλουν να περάσουν τα νομοσχέδιά τους από το κοινοβούλιο, ιδιαίτερα την άνω βουλή, όπου η πλειοψηφία τους είναι μικρότερη των 10 εδρών.
Ο κεντροαριστερός ηγέτης Ρομάνο Πρόντι είχε αντίστοιχους περιορισμούς μετά τις εκλογές του 1996 και κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία μόλις για δύο χρόνια. Και είχε πολύ μεγαλύτερη πολιτική και διαχειριστική εμπειρία από τον νέο πρωθυπουργό, Κόντε, που δεν έχει από πίσω του καμία κομματική μηχανή και καθόλου διοικητικό υπόβαθρο.
«Κάποιοι λένε ότι δεν θα βγάλει ούτε τα Χριστούγεννα», δήλωσε ο Ρομπέρτο Μαρόνι, βετεράνος της Λέγκα και πρώην υπουργός Εσωτερικών, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα La Stampa.
Σημαντικό είναι ότι ο Ντι Μάιο του Κινήματος των 5 Αστέρων και ο ηγέτης της Λέγκας, Ματέο Σαλβίνι, δεν έχουν κυβερνητική εμπειρία και κινδυνεύουν να καταλήξουν δέσμιοι των πολυάριθμων θεσμικών περιορισμών της Ιταλίας και της πολυπλοκότητας της γραφειοκρατίας.
Ο πρόεδρος Ματαρέλα έχει ήδη υπαινιχθεί στον Ντι Μάιο και τον Σαλβίνι ότι έχει την εξουσία να απορρίψει νόμους που θεωρεί αντισυνταγματικούς, περιλαμβανομένης της νομοθεσίας που παραβιάζει διεθνείς συνθήκες ή δεν καλύπτεται επαρκώς από τον προϋπολογισμό.
«Η αίσθησή μου είναι ότι, αν συνδυάσεις τον σκεπτικισμό που περιβάλλει τις πολιτικές τους και τις αντιθέσεις που βλέπεις στο πρόγραμμά τους, τότε διαπιστώνεις ότι η ζωή θα είναι πολύ δύσκολη γι’ αυτή την κυβέρνηση», δήλωσε ο Γκολντστάιν από το Nomisma. «Θα ήταν δύσκολο ακόμα και εάν το Κίνημα 5 Αστέρων και η Λέγκα ήταν φυσικοί εταίροι–αλλά, φυσικά, δεν είναι».