«Οδικός άξονας» υπό το φόβο ενός άτακτου Brexit: Πώς προετοιμάζεται η Ελλάδα

Ευάγγελος Γιακουμής , CNN Greece

09:15 Πέμπτη, 05 Σεπτεμβρίου 2019 - Ανανεώθηκε 10:11

Πηγή: AP Photo/Alberto Pezzali

Μπορεί στη Μεγάλη Βρετανία οιαγορές και οι πολίτες να αγωνιούν λόγω αυξημένου φόβου για άτακτο Brexit, καθώς θα ήταν άγνωστες οι συνέπειες σε οικονομία και κοινωνία, στην Ελλάδα ωστόσο οι αρμόδιες αρχές κινητοποιούνται ήδη ώστε η χώρα να μην βρεθεί απροετοίμαστη. Το υπουργείο Εξωτερικών, οι διπλωματικές αρχές κι ο αρμόδιος αναπληρωτής υπουργός, Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, σε συνεργασία με πολλά από τα συσχετιζόμενα υπουργεία, έκαναν μια λεπτομερή καταγραφή για το τι θα χρειαστεί στη δημόσια διοίκηση, ώστε να μη βρεθεί η χώρας μας προ εκπλήξεων.

Πρόκειται για δράσεις που έχουν εκπονηθεί με μεγάλη λεπτομέρεια και αυστηρότητα. 
Στο μεταξύ ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών, πραγματοποιεί συνεχείς συσκέψεις και συναντήσεις με φορείς για την καλύτερη προετοιμασία της χώρας στο ενδεχόμενο hard Brexit, ενώ θα γίνουν και δύο εξειδικευμένες ημερίδες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για το σκοπό αυτό. Στόχος του είναι, όπως είπε άλλωστε και στη τελευταία σύσκεψη που έγινε με κοινωνικούς φορείς και επιχειρηματικούς εταίρους, να υπάρχει γνώση και πληροφόρηση για να αποφευχθούν αρνητικές συνέπειες.

«Ανεξαρτήτως ποιες θα είναι οι πολιτικές εξελίξεις στη Μεγάλη Βρετανία, η Ελλάδα οφείλει να προετοιμάζεται για ένα άτακτο Brexit. Aυτό σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε σε διαρκή επικοινωνία με όλους τους παραγωγικούς φορείς, ώστε να απαντήσουμε σε όλα τα ερωτήματά τους και να προετοιμάσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο την ελληνική κρατική μηχανή στην περίπτωση που το ΗΒ στις 31 Οκτωβρίου αποχωρήσει από την ΕΕ χωρίς συμφωνία που να ρυθμίζει τις μεταξύ μας εμπορικές σχέσεις, τη διακίνηση των εμπορευμάτων, την κίνηση των πολιτών, τις εκπαιδευτικές, ιατρικές ή οποιεσδήποτε άλλες συναλλαγές πρέπει να γίνουν» δήλωσε μετά τη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο υπουργείο Εξωτερικών ο κ. Βαρβιτσιώτης.

Η λίστα με τις καταγεγραμμένες υποχρεώσεις ανά υπουργείο ώστε να είναι έτοιμη η Δημόσια Διοίκηση σε όλους του τομείς περιλαμβάνει 128 βήματα σε περίπου 40 σελίδες. Είναι στην ουσία ο «οδικός άξονας» με τίτλο «Προετοιμασία της Ελληνικής δημόσιας διοίκησης για το NO DEAL BREXIT/ΣΧΕΔΙΟ ΔΡΑΣΗΣ ΕΚΡΕΜΟΤΗΤΕΣ ».
Στην εισαγωγή της σχετικής «εγκυκλίου» αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής από το ΥΠΕΞ: Η έξοδος ΗΒ από την ΕΕ δημιουργεί νέα δεδομένα για ΕΕ, Ελλάδα και ευρύτερη περιοχή ΝΑ Ευρώπης και Αν. Μεσογείου: αναγκαίος ο στρατηγικός σχεδιασμός για αναβάθμιση διμερών σχέσεων Ελλάδας-ΗΒ μετά πιθανή έξοδο του από ΕΕ (με ή χωρίς συμφωνία) ως αντίβαρο σε ήδη δρομολογηθείσα αναβάθμιση σχέσεων ΗΒ-Τουρκίας: τι προσδοκούμε, τι επιδιώκουμε για διμερείς πολιτικές, οικονομικές, επενδυτικές, εκπαιδευτικές, διπλωματικές και κυρίως αμυντικές μας σχέσεις, καθώς και για μελλοντική διμερή μας συνεργασία σε τομείς υπηρεσιών, μετανάστευσης, εσωτερικής ασφάλειας, ναυτιλίας, τουρισμού, πολιτισμού, παιδείας, ψηφιοποίησης, επιστήμης, έρευνας και τεχνολογίας, καινοτομίας κλπ. Ανάγκη ενίσχυσης Πρεσβείας, Γραφείου ΟΕΥ και Προξενείου Λονδίνου (ιδανικά, επανασύσταση Γενικού Προξενείου Λονδίνου).
Αναλυτικά για κάθε υπουργείο προβλέπονται συγκεκριμένες δράσεις που πρέπει να γίνουν.
- Στο υπουργείο Οικονομικών σε συνεργασία με το υπουργείο Aνάπτυξης αλλά και άλλες υπηρεσίες όπως ΤτΕ, Κεφαλαιαγορά, ειδική Γραμματεία Δίωξης Οικονομικού Εγκλήματος καθώς και υπηρεσίες του Υπ. Προστασίας του Πολίτη.

• Εξακρίβωση επιπέδου προετοιμασίας επιχειρήσεων. Συνεννόηση με Ε. Επιτροπή (μέσω ΜΑ ΕΕ) για επιλογή ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών εργαλείων προς στήριξη Ελληνικών ΜΜΕ, σε περίπτωση που πληγούν από no deal ΒREXIT. Εξέταση προοπτικής έκτακτης εθνικής χρηματοδότησης, εφόσον χρειασθεί. Διοργάνωση νέας ενημερωτικής ημερίδας για επιχειρήσεις και no deal brexit.
• Ανάγκη ολοκλήρωσης εθνικής προετοιμασίας (νομοθετική ρύθμιση ΥπΟικ/ΤτΕ/ΕΚ) για: χρηματοπιστωτικά συμβόλαια, ανανέωση/ολοκλήρωση συμβάσεων και διακανονισμών, εξαγωγές τραπεζικού κεφαλαίου, προσωρινή συνέχιση δραστηριοτήτων ασφαλιστικών και τραπεζικών εταιρειών, κεντρικούς αντισυμβαλλόμενους, ανταλλαγή πληροφοριών, αγορά παραγώγων (παράγωγα, ασφαλιστικά, αδειοδοτήσεις), κ.ά..
• Έγκαιρη ενημέρωση συνόλου ενδιαφερομένων φορέων και προετοιμασία ελληνικών επιχειρήσεων. Ανάγκη προστασίας Ελλήνων επενδυτών σε αγγλικά funds ή αμοιβαία κεφάλαια. Ανάγκη αντιμετώπισης προβλήματος διαβατηρίων εταιρειών παροχής επενδυτικών υπηρεσιών.
• Προετοιμασία για συνέχιση διμερούς συνεργασίας Ελλάδας- ΗΒ μέσω δικτύου CARIN. Εξακρίβωση διαύλου ανταλλαγής πληροφοριών (SΙΕΝΑ, ΙΝΤΕRPOL κλπ
  Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων:
• Ανάγκη εξακρίβωσης επιπέδου προετοιμασίας επιχειρήσεων. Ενημέρωση επιχειρήσεων για επιπτώσεις no deal σε κύκλο εργασιών τους. Βλ και λήμματα Υπουργείου Οικονομικών και ΑΑΔΕ.
• Διερεύνηση δυνατότητας και εξασφάλισης χρηματοδότησης επιχειρήσεων για αντιμετώπιση επιπτώσεων no deal από κρατικές εγγυήσεις, δημόσια ασφάλιση εξαγωγικών πιστώσεων κλπ (βλ. προετοιμασία ΜΜΕ για έναρξη εμπορίου με τρίτες χώρες, παροχή δανείων, εγγυήσεων, προσωρινής βοήθειας σε ΜΜΕ με προβλήματα ρευστότητας, βλ. επίσης κανόνες ΓΚΑΚ για τελωνειακές διαδικασίες, όρους ανάπτυξης νέων αγορών, ενίσχυσης εργαζομένων, παροχής περιβαλλοντικής προστασίας κλπ).
• Συνεννόηση με Επιτροπή για πιθανές αλλαγές σε πρακτική εφαρμογή κανόνων για κρατικές ενισχύσεις λόγω no deal brexit και αντιμετώπιση σχετικών συνεπειών, πχ σε τομείς όπως θαλάσσιες μεταφορές (βλ. και κατωτέρω, λήμμα Υπουργείου Ναυτιλίας).
• Διερεύνηση επενδυτικών ευκαιριών από ΗΒ ενόψει ΒRΕΧΙΤ ανεξαρτήτως σεναρίου εξόδου.
• Διερεύνηση αξιοποίησης ευκαιριών σε Βρετανική οικονομία, ώστε προωθηθούν ελληνικών συμφερόντων προϊόντα και ενισχυθεί ελληνικό μερίδιο βρετανικής αγοράς. Πρεσβεία και Γραφείο ΟΕΥ Λονδίνου: Εντατικοποίηση υπάρχοντος επιτόπιου συντονισμού κ-μ ΕΕ27 για υποβοήθηση εξαγωγέων κ-μ ΕΕ27 σε πρακτικά ζητήματα (νέοι κανόνες/διαδικασίες, επιτόπου ενημέρωση εξαγωγέων, επιχειρησιακές κατευθυντήριες κλπ).

Ανάγκη άμεσης κινητοποίησης Υπουργείων Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Αγροτικής Ανάπτυξης. Από πλευράς ΥΠΕΞ προτείνεται:

•  Συνέχιση άσκησης πίεσης προς Ε. Επιτροπή για διευθέτηση θέματος σε Ευρωπαϊκό επίπεδο αμέσως μόλις επαναληφθούν διαπραγματεύσεις (μετά από άτακτο Brexit) (πχ προτεραιοποίηση προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ σε επαναδιαπραγματεύσεις, χρηματοδότηση επηρεαζόμενων παραγωγών ΠΟΠ/ΠΓΕ με κονδύλια ΕΕ κλπ), κ.ά.
• Γραφείο ΟΕΥ Λονδίνου: Διαβήματα προς Βρετανική πλευρά για ανάγκη προστασίας Ελληνικών προϊόντων σε βρετανική αγορά. Παρακολούθηση διαμόρφωσης Βρετανικού εθνικού συστήματος προστασίας ΠΟΠ/ΠΓΕ ΕΕ(βλ. εθνικού καταλόγου/μητρώου εμπορικών σημάτων/trademarks - δεν έχει ακόμη συσταθεί) και όταν συσταθεί, παρακολούθηση για καταχωρήσεις Ελληνικών ΠΟΠ/ΠΓΕ ως εμπορικών σημάτων. Διερεύνηση νομικών τρόπων κατοχύρωσης εθνικών εμπορικών σημάτων και δυνατότητες προσφυγής (από κρατικές οντότητες, επαγγελματικούς φορείς, μη καταγεγραμμένων σε Βρετανικά μητρώα εταιρειών κλπ) σε Βρετανική δικαιοσύνη. Γραφείο θα μπορεί να ενημερώνει ελληνικές επιχειρήσεις ή συλλογικό φορέα στην Ελλάδα για διαδικασία εγγραφής στο μητρώο, κατάλογο ΓΕ, στοιχεία αρμόδιας Αρχής κτλ.
• Τομείς που χρήζουν προσοχής: σήμανση/συστατικά τροφίμων, ρυπαντές και κατάλοιπα τροφίμων, κανόνες παραγωγής, υγιεινής, ακτινοβόλησης τροφίμων, υλικά σε επαφή με τρόφιμα, υπεύθυνοι Επιχειρήσεων Τροφίμων που έχουν λάβει εγκρίσεις βάση Κανονισμών (ΕΚ) 1829/2003 και 1935/2004 και Οδηγίας 2009/54/E,. Τυχόν μέτρα (σήμανσης, προσαρμογής, ενημέρωσης ενδιαφερομένων κλπ) θα πρέπει να ληφθούν αμέσως.
• Ενημέρωση ενδιαφερομένων ότι θα ισχύσει η αρχή πρωταρχικού υλικού (ΗΒ επιδιώκει μη αναγραφή «προέλευση ΕΕ», αλλά αναγραφή χώρας ή περιφέρειας χώρας). Ενδεχόμενα περιθώριο για προώθηση συμφερόντων μας. (βλ. και κατωτέρω λήμμα Υπουργείου Τουρισμού).
• Ενημέρωση ενδιαφερομένων (π.χ με ανακοίνωση Τύπου ΟΒΙ και ανάρτηση σε ιστοσελίδα BREXIT) ότι σε περίπτωση no deal παύει εκατέρωθεν προστασία και ότι άδειες-συμπληρωματικά πιστοποιητικά προστασίας κλπ δεν θα λαμβάνονται υπόψη. Επίσης ότι άδειες κυκλοφορίας ΗΒ δεν θα αναγνωρίζονται (θα πρέπει εκδοθούν από κάποιο κ-μ ΕΕ).
• Διευκρίνηση αν ΗΒ έχει προσχωρήσει σε σύμβαση ΠΟΕ για δημόσιες συμβάσεις. Αν όχι, οικονομικοί φορείς ΗΒ θα έχουν ίδιο καθεστώς με φορείς τρίτων χωρών που δεν έχουν συνάψει συμφωνία ανοίγματος αγοράς δημοσίων συμβάσεων με ΕΕ. Ενημέρωση ενδιαφερομένων για μελλοντικές ευκαιρίες πρόσβασης στην αγορά δημοσίων συμβάσεων και για αλλαγές που θα προκύψουν σε περίπτωση no deal (πχ 27 κ-μ ΕΕ διατηρούν δικαίωμα απoφασίσουν αν αναθέτουσες αρχές τους θα επιτρέπουν σε φορείς ΗΒ να συμμετέχουν σε διαδικασίες σύναψης συμβάσεων, καθώς δεν υποχρεούνται να αναγνωρίζουν διαπιστεύσεις ασφαλείας ΗΒ).

Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη: 
 Ανάγκη πλήρους εφαρμογής προβλέψεων Ν. 4604/2019. Χρήζουν διευκρίνησης/εφαρμογής τα ακόλουθα:

• Χρόνος και τρόπος χορήγησης βιομετρικών εγγράφων, άδειες εργασίας, θεωρήσεις για μαθητές, air transport visas για πολίτες ΗΒ, αναγκαία δικαιολογητικά που θα απαιτούνται για απόδοση καθεστώτος διαμένοντος και βιομετρικές κάρτες κλπ. 
• Επαναξέταση ρήτρας αμοιβαιότητας για οικογενειακή επανένωση: με Ν. 4604.2019, η Ελλάδα συνεχίζει παρέχει υφιστάμενο καθεστώς (πολίτη ΕΕ) σε μέλη οικογενειών Βρετανών στην Ελλάδα, ενώ ΗΒ προβλέπει επανένωση σε στενότερο οικογενειακό κύκλο και με περισσότερες προϋποθέσεις (σύζυγοι, σύντροφοι, κατιόντες - και μόνο όσων σχέση έχει προκύψει πριν αποχώρηση).
• Εξέταση ανακύψαντος θέματος για επιβολή (από Βρετανική πλευρά) υποχρέωσης ταξιδιωτικής visas (Βρετανικής) σε μέλη οικογένειας πολιτών ΕΕ που δεν είναι τα ίδια πολίτες ΕΕ αλλά διαθέτουν settled status και ταξιδεύουν σε ΕΕ, προκειμένου να μπορούν να επιστρέψουν σε ΗΒ μετά το ταξίδι τους στην ΕΕ.
• Διερεύνηση με Ευρ Επιτροπή προϋποθέσεων εξασφάλισης χρηματοδότησης μέτρων προετοιμασίας για no deal (αγορά εξοπλισμού, βελτίωση υποδομών, πρόσληψη προσωπικού κλπ) μέσω Ταμείου για Άσυλο, Μετανάστευση και Ένταξη (AMIF): πρέπει υποβληθεί άμεσα σχετικό αίτημα σε Επιτροπή. Βλ και λήμματα Υπουργείου Ανάπτυξης, ΑΑΔΕ, Τουρισμού. 
• Ανάγκη κυκλοφορίας εγκυκλίων, προς ενημέρωση αστυνομικών υπηρεσιών και λοιπών φορέων, με επεξηγήσεις για το τι θα ισχύσει σε περίπτωση no deal και με συνημμένο τον κατάλογο διεθνών οργάνων και συμβάσεων που θα αντικαταστήσουν ευρωπαϊκά όργανα και συμβάσεις» , κ.α.

Υπουργείο Εθνικής άμυνας σε συνεργασία με ΥΠΕΞ:
Θέματα που συζητούνται σε πλαίσιο no deal ΒRΕΧΙΤ και χρήζουν προσοχής είναι:

• Αντικατάσταση Βρετανών σε αποστολές ΚΠΑΑ
• Μεταφορά Βρετανικών επιχειρησιακών στρατηγείων αποστολών ΚΠΑΑ
• Μη δυνατότητα ανταλλαγής πληροφοριών (αφού ΗΒ θα αποσυνδεθεί από όλα τα πληροφοριακά συστήματα ΕΕ σε περίπτωση no deal)
• Συνέχιση πολιτικού διαλόγου ΕΕ-ΗΒ για ΚΕΠΠΑ/ΚΠΑΑ
• Λειτουργικότητα συστήματος κυρώσεων ΕΕ (χωρίς πληροφορίες/intelligence ΗΒ)
• Αποσπασμένοι ή συμβασιούχοι Βρετανοί σε Ευρωπαϊκούς θεσμούς.

Εφόσον καταλήξουμε σε σενάριο no deal, ενδέχεται, τελευταία στιγμή, να προταθεί κάποια ad hoc λύση αμυντικής συνεργασίας (framework partnership agreement) ΕΕ και ΗΒ. Ανάγκη παρακολούθησης εξελίξεων σε Βρυξέλλες και ενημέρωσης αρμοδίων υπηρεσιών και φορέων.
Υπουργείο Παιδείας:
Όπως αναφέρει μεταξύ άλλων οι σχετικές κινήσεις που πρέπει να γίνουν ή έχουν ήδη γίνει:

• Προκύπτουν ζητήματα προσωπικού (διαμονής, ιατροφαρμακευτικής κάλυψης, κοινωνικής ασφάλισης κλπ), ιδιοκτησιακού καθεστώτος κλπ.
• Ανάγκη εντατικοποίησης διμερών διαβουλεύσεων με ΗΒ για δίδακτρα πανεπιστημίων, αναγνώριση πτυχίων, καθεστώς Ελλήνων εκπαιδευτικών και εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στο ΗΒ, αναγνώριση πτυχίων Βρετανικών κολλεγίων στην Ελλάδα κλπ.
• Σχετικές πρόνοιες θα πρέπει να περιληφθούν σε διμερή συμφωνία: ανάγκη αναθεώρησης διμερούς Μορφωτικής Συμφωνίας Ελλάδας-ΗΒ ή σύναψης νέας μορφωτικής συμφωνίας.
• Αναγνώριση Βρετανικών τίτλων σπουδών: Υπουργείο Παιδείας θα πρέπει ενημερώσει αμέσως (μέσω ιστοσελίδας Υπουργείου Παιδείας και ιστοσελίδας BREXIT) όλους τους ενδιαφερομένους φοιτητές που έχουν ήδη αποκτήσει τίτλο σπουδών από Βρετανικό πανεπιστήμιο, να σπεύσουν να τον αναγνωρίσουν πριν την ημερομηνία εξόδου (31.10.2019), με βάση τις υπάρχουσες διαδικασίες (Professional Qualification Directive). Θα πρέπει επίσης να ενημερώσει αμέσως τους φοιτητές που θα αποκτήσουν τίτλο σπουδών από Βρετανικό πανεπιστήμιο μετά την ημερομηνία εξόδου, για το νέο καθεστώς που θα ισχύσει και τον τρόπο αναγνώρισης που ισχύει για τρίτες χώρες (εθνική νομοθεσία). Οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να ενημερωθούν και για τρόπο εξέτασης αιτήσεων τίτλων και πτυχίων που έχουν ληφθεί πριν ημερομηνία αποχώρησης, αλλά αίτηση αναγνώρισης στην Ελλάδα θα κατατεθεί μετά. Θα πρέπει επίσης να εξακριβωθεί καθεστώς αμοιβαιότητας (τι θα κάνουν Βρετανοί για πολίτες ΕΕ σε περίπτωση no deal).

Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων:
Μεταξύ άλλων αναφέρονται τα εξής:

• Νομοσχέδιο για κοινωνική ασφάλιση Βρετανών στην Ελλάδα είναι έτοιμο, βρίσκεται σε γραφείο Υπουργού Εργασίας για έγκριση. Προβλέπει μεταξύ άλλων, μεταβατική περίοδο έως τέλος 2020, όπου θα επεκταθεί εφαρμογή σχετικού Κανονισμού ΕΕ για κοινωνική ασφάλιση (θα προσμετρούνται ένσημα και εισφορές Βρετανών πολιτών στην Ελλάδα όπως για πολίτες ΕΕ, θα εξάγονται συντάξεις στο ΗΒ μετά την ημερομηνία εξόδου χωρίς περιορισμούς, αλλά δεν θα εξάγονται βραχυπρόθεσμες παροχές ασθενείας, ανεργίας, μητρότητας κλπ).
• Νομοσχέδιο πρέπει ενδεχομένως να συμπληρωθεί με πρόνοιες περιορισμένης χρονικής διάρκειας για άδειες εργασίας και αναγνώριση πτυχίων και επαγγελματικών προσόντων Βρετανών στην Ελλάδα (δικηγόρων, επαγγελματιών υγείας και νοσηλευτικής, οδηγών μεταφορέων, αποσπασμένων και εποχικών εργαζομένων κλπ) αφού επανελεγχθεί η αμοιβαιότητα για τους Έλληνες στο ΗΒ. Συγκεκριμένα:
• Εξέταση προοπτικής θέσπισης μεταβατικής περιόδου (πχ μέχρι τέλος 2020) για Βρετανούς δικηγόρους, επαγγελματίες οδηγούς κλπ στην Ελλάδα για να μετατρέψουν επαγγελματικές άδειες τους σε εθνικές ή για να ολοκληρώσουν οποιαδήποτε διαδικασία κριθεί αναγκαία για να συνεχίσουν παροχή υπηρεσιών τους. Θα πρέπει να προβλεφθεί σχετική πρόνοια σε νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει Υπ Εργασίας για κοινωνική ασφάλιση Βρετανών στην Ελλάδα. Βλ και ανωτέρω λήμμα Υπ Παιδείας.
• Διευκρίνιση για το εάν αποσπασμένοι Βρετανοί σε Ελλάδα (ασφαλισμένοι ΗΒ) και αποσπασμένοι Έλληνες σε ΗΒ (ασφαλισμένοι Ελλάδος) θα έχουν υποχρέωση ασφάλισης στην Ελλάδα και στο ΗΒ αντίστοιχα. Θα πρέπει να προβλεφθεί σχετική πρόνοια σε νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει Υπ Εργασίας για κοινωνική ασφάλιση Βρετανών στην Ελλάδα. 

Υπουργείο Τουρισμού:

• Επιθυμεί προσωρινά ευνοϊκά μέτρα (άδειες εργασίας, ιατροφαρμακευτική κάλυψη, κοινωνική ασφάλιση) για Βρετανούς εποχικούς εργαζομένους (καλοκαίρι 2020), όπως πχ σε Γαλλία. Θα πρέπει να προβλεφθεί σχετική πρόνοια σε νομοσχέδιο που έχει ετοιμάσει Υπ Εργασίας για κοινωνική ασφάλιση Βρετανών στην Ελλάδα. Βλ. κατωτέρω λήμμα Υπουργείου Τουρισμού.
• Διερεύνηση εάν αποχώρηση ΗΒ θα έχει οποιαδήποτε επίπτωση σε Ευρωπαϊκά Συμβούλια Εργαζομένων που αφορούν την Ελλάδα.

Υπουργείο Υγείας:
Για το υπουργείο υγείας ανάμεσα στα άλλα αναφέρει:

• Ανάγκη υιοθέτησης Κοινής Υπουργικής Απόφασης (με ΥΠΕΞ) για 6μηνη ή 12μηνη επέκταση προβλέψεων Ν. 4604/2019 άρθρο 125 (προσωρινή ιατροφαρμακευτική κάλυψη Βρετανών πολιτών και τουριστών μέχρι 31.12.2019)
• Άμεση έναρξη διοικητικής συνεργασίας με φορείς ΗΒ για εξακρίβωση σχετικής επιλεξιμότητας και αποδεικτικών εγγράφων Βρετανών, ανταλλαγή πληροφοριών για δικαίωμα κάλυψης από βρετανικές υπηρεσίες (αποζημίωση περίθαλψης καλύπτεται από κράτος προέλευσης), ΑΜΚΑ υπό καθεστώς τρίτου κράτους ή άλλο ειδικό καθεστώς.
• Εξακρίβωση αμοιβαιότητας για Έλληνες πολίτες στο ΗΒ
• Ανάγκη καταγραφής περιστατικών και ολοκλήρωσης έκτακτων μέτρων ταχείας διεκπεραίωσης και εκκαθάρισης εκκρεμών αιτημάτων ασφαλισμένων και οργανισμών. Ανάγκη άμεσης ενημέρωσης Ελλήνων ασθενών στο ΗΒ για αναφυόμενα ζητήματα περίθαλψης, σε περίπτωση άτακτης εξόδου.
• Επιβεβαίωση ότι ΕΟΠΥΥ έχει προβλέψει εκταμίευση έκτακτου κονδυλίου για κάλυψη εξόδων αμιγώς ιδιωτικής περίθαλψης Ελλήνων πολιτών στο ΗΒ.
• Δικαίωμα διασυνοριακής περίθαλψης (με καταβολή εξόδων από ασθενή και επιστροφή τους από φορέα χώρας προέλευσης): ανάγκη άμεσης διοικητικής συνεργασίας με φορείς ΗΒ για διαχείριση ειδικών περιπτώσεων προγραμματισμένης υγειονομικής περίθαλψης/τροποποίηση λογισμικού ΕΟΠΥΥ

Θέματα που πρέπει να διευθετηθούν πριν την ημερομηνία αποχώρησης:

• αντικατάσταση αρμόδιας αρχής (κ-μ αναφοράς) για προϊόντα εθνικής αδειοδότησης,
• συμμόρφωση με απαιτήσεις κι προσαρμογή στη νομοθεσία της ΕΕ για την αδειοδότηση φαρμάκων (φαρμακοβιομηχανία πρέπει εφαρμόσει αλλαγές και υποβάλει τροποποιήσεις αδειών σε κεντρικές και εθνικές ρυθμιστικές αρχές. Κάτοχοι άδειας κυκλοφορίας θα πρέπει να είναι εγκατεστημένοι σε κ-μ ΕΕ), 
• διασφάλιση συνεχούς παροχής φαρμακευτικών προϊόντων (στενή παρακολούθηση από ΕΜΑ και εθνικούς φορείς και ανταλλαγή πληροφοριών),
  αίτηση άδειας κυκλοφορίας (ειδικά πιστοποιητικά, μελέτες βιοισοδυναμίας, σημάνσεις, αλλαγή κ-μ αναφοράς, εθνικές άδειες κυκλοφορίας),
• διασφάλιση συνέχειας συνεχιζόμενων κλινικών δοκιμών (ανάδοχοι πρέπει υποβάλουν κατάλληλες τροποποιήσει αμέσως), 
• μεταφορά ουσιών ανθρώπινης προέλευσης (αίμα, ιστοί, κύτταρα: ορισμένες εισαγωγές μπορεί να εγκριθούν απευθείας από εθνικές αρχές). τα δύο ενδεχόμενα».

Υπουργείο Δικαιοσύνης:
Μεταξύ άλλων προβλέπεται:

• Επιβεβαίωση ότι εναλλακτικός κατάλογος διεθνών εργαλείων και συμβάσεων αστυνομικής και δικαστικής συνεργασίας ΕΕ-ΗΒ που προτείνει η Επιτροπή (θα αντικαταστήσουν τα ευρωπαϊκά) είναι ικανοποιητικός και μπορεί βάσει αυτών να συνεχισθεί η διμερής συνεργασία Ελλάδος-ΗΒ. 

Υπουργείο Δικαιοσύνης, ως Εθνική Κεντρική Αρχή, πρέπει να αξιολογήσει εκκρεμούσες υποθέσεις και να επιδιώξει να ολοκληρωθούν όσες περισσότερες γίνεται, πριν ημερομηνία αποχώρησης. Σε περίπτωση no deal, για υποθέσεις που ξεκινούν μετά την ημερομηνία αποχώρησης. η διεθνής δικαιοδοσία θα γίνεται βάσει εθνικών νόμων ή διεθνών κανόνων.
Ανάγκη ολοκλήρωσης προετοιμασίας για no deal, με:

• αποστολή εγκυκλίων προς δικαστικές και εισαγγελικές αρχές για το νέο νομικό καθεστώς που θα ισχύει και για τις αλλαγές που θα προκύψουν, εφόσον το ΗΒ θα αντιμετωπίζεται ως εκτός ΕΕ χώρα και
• συγκέντρωση απαντήσεων συνόλου εισαγγελέων εφετών για τις εκκρεμείς υποθέσεις, ώστε αν συνεχισθούν υπό εθνικό ή διεθνές δίκαιο, η Εθνική Κεντρική Αρχή να καταθέσει σχετικό αίτημα.

Πρέπει επίσης να διευκρινισθεί αν δημόσια έγγραφα θα χρειάζονται σφραγίδα Αpostille.
Ειδικότερα, υποθέσεις που θα επηρεασθούν από no deal είναι:

• Γαμικές διαφορές και διαφορές γονικής μέριμνας (περιλαμβανομένων υποθέσεων απαγωγών τέκνων, αιτημάτων συνδρομής για παροχή πληροφοριών, αποφάσεων διαζυγίων, εκτέλεση αποφάσεων γονικής μέριμνας κλπ): θα διευθετούνται βάσει Συμβάσεων Χάγης 1980 και 1996 και Ευρωπαϊκής Σύμβασης 1980, αλλά δεν θα ισχύουν σχετικοί Κανονισμοί ΕΕ, άρα άτακτη έξοδος ΗΒ θα επιφέρει καθυστερήσεις, πρόσθετες διαδικασίες, αύξηση κόστους.
• Αιτήματα σε υποθέσεις υποχρεώσεων διατροφής θα ρυθμίζονται από Σύμβαση Ν Υόρκης 1956: θα υπάρξουν δυσμενείς επιπτώσεις σε δικαιούχους διατροφής (τέκνα μικρότερα από 21 έτη), αλλά για Υπ Δικ θα επέλθει μείωση δαπάνης λόγω κατάργησης παροχής δωρεάν νομικής βοήθειας σε δικαιούχους διατροφής.
• Αιτήματα σε υποθέσεις διασυνοριακών διαφορών και ευεργέτημα πενίας θα ρυθμίζονται από Ευρ Σύμβαση Στρασβούργου 1977.
• Θέματα επιδόσεων και διεξαγωγής αποδείξεων σε εμπορικές και αστικές υποθέσεις θα ρυθμίζονται από Συμβάσεις Χάγης 1965 και 1970, καθώς και από Διμερή Συμφωνία Ελλάδος-ΗΒ 1937 για θέματα αυτά. Υπουργείο Δικαιοσύνης θα πρέπει να ενημερώσει τους δικηγορικούς συλλόγους ότι αιτήματα επίδοσης που θα ετοιμάζονται από δικηγόρους λίγο πριν την ημερομηνία αποχώρησης, πρέπει να υποβάλλονται με νομική βάση την Σύμβαση της Χάγης, χρησιμοποιώντας τα ειδικά έντυπα που προβλέπονται στη Σύμβαση.

Για τα ανωτέρω ζητήματα, το Υπουργείο Δικαιοσύνης, ως Κεντρική Αρχή, θα πρέπει να απευθυνθεί στην αντίστοιχη Κεντρική Αρχή του ΗΒ (μέσω πρεσβείας του στην Αθήνα) προς διευθέτησή τους.

• Αμοιβαία δικαστική συνδρομή μέσω Συμφωνίας Schengen/Ευρωπαϊκές Εντολές Έρευνας : μπορεί να συνεχισθεί είτε αν ΗΒ συμμετέχει σε Συμφωνία Schengen ως τρίτο κράτος είτε μέσω Ευρωπαϊκής Σύμβασης για Δικαστική Συνδρομή του 1959 είτε μέσω άλλων πολυμερών συμβάσεων.
• Συνεργασία για έκδοση εγκληματιών: θα ρυθμίζεται από Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης του 1957, που θα αντικαταστήσει το Ευρωπαϊκό Ένταλμα Σύλληψης.

Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης:
Στον ευαίσθητο τομέα των τροφίμων για τις ανάγκες του συγκεκριμένου υπουργείου περιγράφονται μεταξύ άλλων τα εξής: ΥΠΑΑΤ σε συνεργασία με Υπ Ανάπτυξης και ΑΑΔε θα πρέπει, το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο έως 1.10.2019, να καταρτήσει σχέδιο αντιμετώπισης κατωτέρω θεμάτων και να το κοινοποιήσει στο ΥΠΕΞ.
Θα πρέπει ενδιαφερόμενοι εξαγωγείς και μεταφορείς να ενημερωθούν για τα ακόλουθα:

• Δεν θα αλλάξουν κατηγορίες προϊόντων που υπόκεινται σε έλεγχο εξόδου προς ΗΒ, θα αλλάξει όμως η διαδικασία και έγγραφα που συνοδεύουν την εξαγωγή (θα πρέπει πλέον να συνοδεύονται από πιστοποιητικά φυτοϋγείας - ΥΠΑΑΤ διατηρεί συγκεκριμένο δίγλωσσο πιστοποιητικό το οποίο χρησιμοποιείται για εξαγωγές σε τρίτα κράτη).
• Επαγγελματίες οδηγοί/μεταφορείς θα αντιμετωπίσουν προβλήματα στα σύνορα (καθυστερήσεις, ειδικές άδειες εισόδου στο ΗΒ, αύξηση κόστους κλπ). ΗΒ και Γαλλία έχουν ανακοινώσει προσωρινή έκτακτη διαδικασία που θα ακολουθηθεί στον τομέα οδικών μεταφορών, τους αμέσως επόμενους μήνες μετά το no deal, στα σύνορα HB με ΕΕ στο Calais (για πιστοποιητικά, ελέγχους φορτίων κλπ). Iιδιαίτερο πρόβλημα θα υπάρξει για καθ’ οδόν ή έτοιμα προς αναχώρηση οδικά φορτία, (π.χ. συνθήκες συντήρησης προϊόντων για καθηλωμένα φορτία, βλ ~29% γαλακτοκομικών μας εξάγεται σε ΗΒ, ενδεχόμενη ενεργοποίηση ρητρών συμφωνιών μεταξύ επιχειρήσεων για μη παράδοση κλπ).

Προϊόντα εισαγωγών συνήθως εισέρχονται σε άλλο ΚΜ, ελέγχονται και καταλήγουν σε Ελλάδα. Όγκος διακίνησης διαχειρίσιμος. Άμεσα ενδιαφερόμενοι θα πρέπει πάντως να ενημερωθούν από ΥΠΑΑΤ για διαδικασίες που θα ακολουθηθούν.
Τυχόν αλλαγές σε υφιστάμενους υγειονομικούς όρους και απαιτήσεις για ζώα και ζωοκομικά προϊόντα που θα εξάγονται από Ελλάδα προς ΗΒ πρέπει να εντοπισθούν εγκαίρως από ΥΠΑΑΤ και να κοινοποιηθούν σε ενδιαφερομένους (πχ ΗΒ δεν θα έχει πρόσβαση σε σύστημα TRACES).
Ανάλογα βήματα έχουν καταρτιστεί και για τα υπόλοιπα υπουργεία όπως Εσωτερικών, Ενέργειας, Υποδομών, ώστε η δημόσια διοίκηση να είναι πανέτοιμη για την περίπτωση ενός Brexit που θα έχει απ ότι φαίνεται αρκετές συνέπειες.

Το «παρών» στη σύσκεψη που έγινε στο υπουργείο εξωτερικών έδωσαν ο αντιπρόεδρος του ΣΕΒ Κώστας Μπίτσιος, ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Ρέτσος καθώς και ο Αντιπρόεδρος Ευτύχιος Βασιλάκης, ο πρόεδρος της ΟΚΕ Γιώργος Βερνίκος, η πρόεδρος του Πανελληνίου Συνδέσμου Εξαγωγέων Χριστίνα Σακελλαρίδη, ο πρόεδρος του ΟΕΕ Κωνσταντίνος Κόλλιας, ο αντιπρόεδρος της ΣΒΑΠ Ιωάννης Καρακάσης, ο πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Γιώργος Κωνσταντόπουλος, εκπρόσωποι της Ένωσης Ελλήνων Εφοπλιστών, της ΕΣΕΕ, της Κεντρικής Ένωσης Επιμελητηρίων, της ΕΣΕΕ, της ΣΒΕ, της ΓΣΕΒΕΕ και της ΓΣΕΕ.
«Συγκεντρώσαμε στο υπουργείο Εξωτερικών όλους τους φορείς που εκπροσωπούν με τα μέλη τους την επιχειρηματική κοινότητα που μπορεί να επηρεαστεί από το Brexit, είτε αυτό είναι άτακτο είτε είναι με συνεννόηση» ανέφερε σε δήλωσή του μετά το τέλος της σύσκεψης ο υφυπουργός Εξωτερικών, αρμόδιος για την οικονομική διπλωματία, Κωνσταντίνος Φραγκογιάννης.