«Οι λέξεις δεν έχουν σημασία όταν αναγνωρίζεις τις προθέσεις» (Ιζαμπέλ Αλιέντε)
H πρόσφατη νίκη του Γκαμπριέλ Μπόριτς στις προεδρικές εκλογές στη Χιλή πανηγυρίστηκε δεόντως από πολλούς ανθρώπους σε όλη την υφήλιο. Δεν μπορεί να είναι τυχαίο πως το τελευταίο χρονικό διάστημα σε αρκετές χώρες της ευρύτερης περιοχής επικρατούν υποψήφιοι με αριστερό-προοδευτικό πρόσημο. Αυτό δεν είναι αποτέλεσμα ενός όψιμου βολονταρισμού, ίσως ούτε καν μιας ριζικής εδραίωσης αριστερών πολιτικών και φιλοσοφικών θέσεων σε αυτές τις κοινωνίες, όσο -κυρίως-κάτι άλλο: αδήριτη ανάγκη για απαλλαγή, για ξεσφίξιμο της θηλιάς που θέτει ο δηλητηριώδης συνδυασμός του κρατικού αυταρχισμού με τη νεο-φιλελεύθερη οικονομική μέγγενη, κάτω από συνθήκες που επιβάλλει ποικιλοτρόπως ο γειτονικός στενός κορσές του αμερικανικού κράτους.
Σε τέτοιες συνθήκες, συνήθως, «ο πνιγμένος από τα μαλλιά του πιάνεται». Γιατί όπως έλεγε και ένας τεράστιος σοφός του παρελθόντος της κομμουνιστικής σκέψης, η ελευθερία είναι η συνείδηση της αναγκαιότητας. Η Βενεζουέλα, το Μεξικό, το Περού, η Βολιβία, η Νικαράγουα, η Ονδούρα, λοιπόν, -η Κούβα παραμένει μία ξεχωριστή περίπτωση, που προστίθεται όμως στο «γενικό κανόνα» των ευρύτερων τάσεων που περιγράφουμε- με τις όποιες παραλλαγές, και τις όποιες ενστάσεις μπορεί να έχει ένας θιασώτης ακραιφνών ριζοσπαστικών θέσεων για το κάθε ξεχωριστό δείγμα, δεν είναι απλά σημεία αναφοράς. Είναι προγεφυρώματα μιας ριζικής στροφής της πρακτικής σκέψης. Που στρέφεται εκ των πραγμάτων προς ορίζοντες που είναι μεν δύσκολοι, φαινομενικά απρόσιτοι στα μυαλά πολλών, αλλά τείνουν να καταστούν λύση επιβίωσης για εκατομμύρια ανθρώπους. Αυτή η παράμετρος είναι που κάνει τη διαφορά...
Το διαρκές θετικό σε τέτοιες περιστάσεις είναι, μάλλον, το αδιαμφισβήτητο γεγονός πως ανοίγουν συζητήσεις που αφορούν στην ίδια την πραγματικότητα για τα όρια ριζοσπαστικότητας που μπορεί και επιτρέπει η κάθε αντίστοιχη εποχιακή συγκυρία σε διάφορα μέρη της Γης. Εκεί που θα βόλευαν πολύ οι σιωπές, η ηττοπάθεια, η παραίτηση και η μοιρολατρία, προκύπτουν πειράματα που παρά τα λάθη τους, ή τις ατολμίες, κρατούν ανοιχτή την προοπτική, είτε θα πορευτεί αυτή από μονοπάτια με «κατολισθήσεις», είτε από διάπλατες λεωφόρους. Δίνουν αυτά τα πειράματα αφορμές σε επιστήμονες, σε διανοητές, σε δημοσιογράφους, σε πολιτικούς, σε κινηματίες, σε συνδικαλιστές, σε ένα ευρύ φάσμα του σύγχρονου κόσμου του αγώνα, σε απλούς ανθρώπους που αρέσκονται να σκέφτονται πέρα από τα επιβαλλόμενα πολιτισμικά πρότυπα, να προβληματιστούν και να λειτουργήσουν ως ενεργά μέλη μιας «ανήσυχης» και «ανησυχούσας» συνάμα πολυάριθμης κοινότητας που αναζητά λύσεις υπέρβασης του υπάρχοντος. Για τη σταδιακή «επάνδρωση» των αυριανών «ταξιαρχιών συνείδησης», που θα αποκτήσουν ακόμα και οικουμενική χροιά. Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε κάθε σημείο της υδρογείου διδάσκει. Είτε θετικά, είτε αρνητικά...
Ο Μπόριτς μίλησε προεκλογικά τη φωνή της λογικής, προσπάθησε να αρθρώσει σοβαρό λόγο και να εκφράσει επιχειρήματα με τα οποία λίγοι θα μπορούσαν να διαφωνήσουν. Σε μία προσπάθεια που αποσκοπεί και να εκσυγχρονίσει τη Χιλή, και να επιφέρει προϋποθέσεις κοινωνικής συνοχής, και να βάλει στο παιχνίδι της ζωής όσους περισσότερους ανθρώπους γίνεται. Ίσως μόνο οι ένθερμοι θιασώτες στο σήμερα ενός Πινοσέτ να βγάζουν φλύκταινες σε ένα τέτοιο προοδευτικό σχέδιο. Και -δυστυχώς- δεν είναι λίγοι αυτοί, όχι μόνο στη Χιλή, αλλά σε ολόκληρο το πλανητικό πεδίο. Όποιο μανδύα και να φοράνε, στα επιμέρους είναι που φανερώνουν την ουσία της γενικής τους κατεύθυνσης. Εξάλλου, το πολύμορφο στρατόπεδο της «διεθνούς της δεξιάς» κάθε φορά φέρνει στο προσκήνιο τις τακτικές που θα εξυπηρετήσουν με τον πλέον αποδοτικό τρόπο τη στρατηγική. Μετά από τόσα χρόνια αντιπαραθέσεων οφείλουμε όλοι να παραδεχτούμε πως η φαρέτρα και της άλλης πλευράς είναι πλουσιότατη. Κυρίως η απληστία το προδίδει αυτό το στρατόπεδο συχνά πυκνά, γιατί εκεί έχουν πάρει τα ηνία τα προπατορικά «αμαρτήματα» και τα «γενεολογικά ορμέφυτα» του δεξιού τρόπου του σκέπτεσθαι.
Οι αριστερές δυνάμεις, στις διάφορες εκφάνσεις της απανταχού εμφάνισής τους, πάρα πολλές φορές τις τελευταίες δεκαετίες σε διάφορα γεωγραφικά σημεία είχαν την ευκαιρία τους. Δίχως να μπούμε στο κείμενο αυτό σε εξεζητημένες κατά περίπτωση αναφορές, ή στη διερεύνηση της αποτελεσματικότητάς τους σε μάκρος χρόνου, θα σταθούμε σε κάτι που είναι πια πιο βέβαιο και από το γεγονός πως τη μέρα τη διαδέχεται η νύχτα... Για την αριστερά είναι εύκολο να κριτικάρει και να στηλιτεύει τα κακώς κείμενα της άλλης πλευράς όταν αυτη η δεύτερη ασκεί εξουσία. Η ταξική μονομέρεια της δεξιάς διευκολύνει την επιχειρηματολογία της αριστεράς. Όμως, η αριστερά οφείλει την ίδια ώρα που κατακεραυνώνει τον αντίπαλο να έχει έτοιμες ήδη... δύο και τρεις... λύσεις για το κάθε πρόβλημα. Κάθε επιτυχία της θεωρείται αυτονόητη, κάθε αποτυχία απογοητεύει ευρύτερα ακροατήρια που θέλουν να την ακολουθήσουν και ενισχύει το προπαγανδιστικό οπλοστάσιο των αντιπάλων όσο καμία δική τους θετική κίνηση.
Το βασικό -και διαχρονικό θα λέγαμε...-πρόβλημα, λοιπόν, έγκειται στο γεγονός πως οι απαιτήσεις της συμμετοχής στον καθημερινό πολιτικό ανταγωνισμό είναι πολύμορφες και πολύπλευρες. Αφορούν στα κομμάτια της τόλμης και της αποφασιστικότητας, του εσωτερικού κατασταλάγματος, της πετυχημένης κοινωνικής απεύθυνσης, της διάδοσης συνεκτικής και ουσιαστικής θεωρίας, της ταυτόχρονης εξεύρεσης τόσο ηγετικών φυσιογνωμιών, όσο και πολλών κατάλληλων στελεχών που θα κάνουν σωστά τις δουλειές που θα αναλάβουν. Που μαζί θα πείθουν τη βάση να δώσει τον καλύτερό της εαυτό, όχι «στα κουτουρού», αλλά υπηρετώντας ένα σχέδιο ριζικής αναδιάταξης των όρων.
Το τι θα γίνει στη Χιλή θα το αποτιμήσουμε σε λίγα χρόνια, Τότε θα κριθεί τι πήγε καλά, τι όχι, γιατί και πώς τα πράγματα θα βελτιωθούν ακόμα περισσότερο. Στο σήμερα, ξέρουμε πολύ καλά τι έγινε εκεί εδώ και πολλές δεκαετίες, τόσο πολύ που είναι να απορεί κάποιος γιατί ο Μπόριτς εμφανίστηκε λίγο πριν το τέλος του 2021 και όχι πολύ νωρίτερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου