Κάποιες περικεφαλαίες, λίγοι καβαλάρηδες και σκόρπιες φασιστικές βιαιότητες- τις οποίες αντιμετώπισαν απλοί πολίτες- στο μακεδονικό συλλαλητήριο, ήταν αρκετές για να ξεκινήσει η λοιδορία, οι κάθε είδους συκοφαντίες και μια ισοπεδωτική δημαγωγία, από πολλούς ανθρώπους και κομματικούς σχηματισμούς.
Έτσι, όποιος συμμετείχε ήταν ή αγνά παραπλανημένος ή συντηρητικός ή εθνικιστής και φασίστας, επειδή πεζοπορούσε αντάμα με όντως πολλές γραφικές ή ακραίες φιγούρες, που είναι αδύνατον να μην υπάρχουν σε οποιαδήποτε μαζική εκδήλωση του λαού. Ας θυμηθούμε,τους εξίσου νάρκισσους κουκουλοφόρους, οι οποίοι μαζί με κρατικούς προβοκάτορες, δυναμίτιζαν τις ογκώδεις διαμαρτυρίες των αντιμνημονιακών απεργιών και των αγανακτισμένων και διέλυαν με τελετουργικό τρόπο τις πορείες, κατά το μεσημεράκι, στέλνοντας τον λαό στο σπίτι του.
Και ασφαλώς είναι επικίνδυνο ένας μέρος μιας κατάστασης να χαρακτηρίζει το όλον. Το ίδιο δηλαδή, που συμβαίνει και στο ζήτημα της ονομασίας τηςFYROM, με το γειτονικό κράτος να γενικεύει μια μερική γεωγραφική πραγματικότητα προκειμένου να καθιερώσει μικροϊμπεριαλιστικούς στόχους, ενταγμένους στη γεωπολιτική σκακιέρα των ισχυρών δυνάμεων για τα Βαλκάνια.
Η ταύτιση και η συνεπαγωγή αυτή, μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει μέσα από την εφαρμογή της φράκταλ γεωμετρίας στα ανθρώπινα συστήματα σχέσεων, όπου μια βασική δομή εννοιών ή συμπεριφορών, αναπαράγεται σε μερικότερα ανθρώπινα σύνολα και πλευρές της ζωής. Πιο απλά, θα λέγαμε ότι το ζήτημα και η λογική του Σκοπιανού, αναπαράγεται σε μικροκλίμακα στον εξουσιαστικό λόγο του ΣΥΡΙΖΑ, στα περισσότερα γκρουπούσκουλα της εξωκοινοβουλευτικής αριστεράς, στους δήθεν αντεξουσιαστές μηδενιστές, στους αποδομητές ντήλερς των «ατομικών δικαιωμάτων», στους δεξιούς νεοφιλελεύθερους, τους αεθνικούς -πολυεθνικούς μπίζνεσμανς, σε πολιτικούς αγύρτες που εκμεταλλεύονται τη συγκυρία, κ.α.
Και βέβαια, αυτό δεν συμβαίνει με τρόπο μαγικό, για τους όψιμους θιασώτες μιας μηδενιστικής αριστεράς που βιάζεται να μετατρέψει τους πολίτες σε πλήθος και την ιστορία σε σκόνη, προκειμένου να επέλθει η βασιλεία ενός δήθεν πλουραλιστικού «κομμουνισμού», ως καρναβαλική μάσκα, του παγκόσμιου μονοδιάστατου καπιταλισμού. Τις αντιδράσεις της μηδενιστικής αριστεράς θα προσεγγίσουμε εδώ. Ο έτερος φασιστικός μηδενισμός που αρέσκεται στην πατριδοκαπηλία και στην προβοκάτσια προκειμένου ο αντιφασιστικόςπατριωτισμός να ταυτιστεί με τον φασιστικό εθνικισμό, αποτελώντας στοιχείο της αντιανθρώπινης συμμοριτικής πολιτικής ψυχολογίας τους, θα μας απασχολήσει σε επόμενο άρθρο μας
Το ιδεολογικό αφήγημα
Βασικό αφήγημα, της αποδομητικής νεοφιλελεύθερης αριστεράς, το οποίο αρδεύεται από μια ιδεολογική ερμηνεία της εξέλιξης των ανθρωπιστικών θεωριών και ιδιαίτερα του κοινωνικού κονστραξιονισμού, είναι η έννοια της κοινωνικής κατασκευής. Εν συντομία, περιγράφει, ότι οι ιδέες, τα νοήματα, οι αφηγήσεις, οι λέξεις, ο άνθρωπος «κατασκευάζουν» την πραγματικότητά. Το πρόβλημα ξεκινά από τη στιγμή, που το πραγματικό γεγονός, ότι ο άνθρωπος αν όχι κατασκευάζει, σίγουρα συν-κατασκευάζει την ζωή του, καταλήγει σε ιδεολογική πεποίθηση, ότι ο μετανεωτερικός άνθρωπος, εντάσσοντας φαντασιακά τον ιστορικό χρόνο στο διαρκές παρόν και στο μεσσιανικό μέλλον, θα οδηγηθεί στην χειραφέτηση ταυτιζόμενος με το μηδέν, ελεύθερος από οποιονδήποτε περιορισμό και προσδιορισμό.
Έτσι όμως, υπερισχύει μια συλλογιστική, όπου όλα έχουν την ίδια αξία και τίποτα δεν έχει αξία, γιατί απλώς το ιστορικό βάθος είναι άχρονο και όλοι παίζουμε κάποιους παροντικούς και αντιφατικούς ρόλους και επειδή όλα είναι «κοινωνικές κατασκευές» (ιστορία, γλώσσα, ταυτότητα, λαοί, έθνη, φύλο, τάξεις, κλπ. Βέβαια, αυτό είναι η άλλη όψη της απόλυτης ανελευθερίας. Ο πλουραλισμός του ατομικισμού δεν είναι πλουραλισμός, αλλά ένα νέο αντιανθρώπινο δόγμα: «Τα πάντα μέσα στο μηδέν».
Η «πολιτική ορθότητα» και ο «επαναπροσδιορισμός» της πολλαπλής ταυτότητας των ανθρώπων, είναι δυο ενδεικτικές εφαρμογές της ιδεολογικοπολιτικής εκμετάλλευσης των επιστημονικών εννοιών. Στο πλαίσιο αυτό, το όνομα είτε ως ουδέτερη θετική λέξη, είτε ως ταυτότητα, δημιουργεί κοινωνικές συνθήκες αλλά και νόμους, Δίκαιο. Γι’αυτό και στην επικοινωνία του σύγχρονου κόσμου κυριαρχεί ο «πόλεμος των λέξεων» και των ταυτοτήτων (ενδεικτικό παράδειγμα το κίνημα για τη διεύρυνση του φύλου του ανθρώπου μέσω νέων προσδιοριστικών λέξεων που θα δημιουργήσουν τόσο προστατευτικό δίκαιο, όσο και κοινωνικές αλλαγές).
Συνακόλουθα, οι μηδενιστές αριστεροί, θεωρούν ότι οι Σκοπιανοί, απλά «κατασκευάζουν» εθνική οντότητα και ιστορία, προϋπόθεση της οποίας είναι το όνομα. Σ’αυτό, είναι ειλικρινείς, καθώς ασπάζονται τη δυτική αποικιοκρατική θεώρηση της εθνογένεσης, κατά την οποία το κράτος, δημιουργεί το έθνος. Είναι απολύτως κουτοπόνηροι και υποκριτές, όμως, όταν ισχυρίζονται ότι το όνομα δεν υποκρύπτει καμιά άλλη σημαντική λεπτομέρεια και γεωπολιτική ισχύ. Καταπατώντας λογική τους, που τους οδηγεί να ξιφουλκούν ότι τα «ατομικά δικαιώματα» και το «Δίκαιο» δηλαδή οι νόμοι, ξεκινάνε από τις συμβολικές λέξεις που καθιερώνουν. Και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο!
Πώς όμως η αριστερά που μεγαλούργησε, μόνο όταν ζυμώθηκε με τα λαϊκά και πατριωτικά χαρακτηριστικά ενός αντιστασιακού ελληνικού βίου (κατά τον ιστορικό Νίκο Σβορώνο), ντύθηκε τα ταξικά ρούχα της καπιταλιστικής ελίτ;
Μια ερμηνεία
Η αποεδαφικοποίηση της «αριστεράς» και η ενοχοποίηση των πατριωτικών χαρακτηριστικών της, ξεκινά τη δεκαετία του ΄90. Η σχετικότητα της ιστορίας, η ελληνική α-συνέχεια, η απαξίωση των εθίμων, η αποθέωση των εισαγόμενων ιδεών, κ.α αποτέλεσαν τον «εκσυγχρονιστικό» της μύθο, με πολλές υλικές απολαβές.
Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, κατέκτησε το πνευματικό υλικό της αριστεράς, η οποία εξύψωσε τον μηδενισμό του ατόμου ως απόλυτη εξέγερση και «χειραφέτηση», στην ουσία ενάντια σε παραδοσιακούς θεσμούς και βίο που εμπεριέχουν τον αρχαίο Δήμο των κοινών.
Η ενοχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, η υποτίμηση του λαϊκού βίου...η ποινικοποίηση της κοινωνική συνοχής, εκφράζεται ενάντια στην κοινωνία που και αυτή ανήκει, εκφράζεται δηλαδή ως επίθεση στον εαυτό. Είναι αυτοκαταστροφική εκδήλωση.
Η αλλοτρίωση αυτή, χαρακτηρίζεται από την εξουσιαστική ενοχοποίηση όσων νιώθουν πατριώτες, ταυτίζοντας τους με τους εθνικιστές, κάτι που προβοκατόρικα κάνει κατ’αναλογία και η Χ.Α. Το φαινόμενο, αποκτά χαρακτηριστικά ταξικής νεύρωσης, που δημιουργείται όταν ο άνθρωπος, αλλάζει κοινωνική θέση, όταν μετατοπίζεται από μια σχετικά σταθερή κοινωνική ομάδα (τάξη) σε μια άλλη κοινωνική ή επαγγελματική θέση (Vincent de Gaulejac– Η ταξική νεύρωση – Εκδόσεις Παπαζήση – 1987). Η κατάσταση αυτή, διαμορφώνεται όταν αλλάζει η κοινωνική ομάδα και συντρέχουν παράλληλα ψυχοσυναισθηματικές συγκρούσεις.
Στη σημερινή Ελλάδα, ο «αντιπατριωτικός» λόγος εκφέρεται πλειοψηφικά από την μεσοστρωματική «αριστερά». Άτομα, που ανελίχθηκαν οικονομικά και επαγγελματικά την εποχή του παρασιτικού εκσυγχρονισμού ή από τα παιδιά τους, που ζουν το παράλογο της αφθονίας εμπορευμάτων, των αντιφατικών πολιτισμικών μηνυμάτων και την απουσία οράματος. Στον αντίποδα, συνήθως ο εθνικιστικός και ρατσιστικός λόγος, θεριεύει κατά βάση στην μικροαστική τάξη, που προλεταροποιείται και χάνει την κοινωνική της θέση, όπως μας έδειξε η εμπειρία του μεσοπολέμου.
Οι αριστεροί γονείς, παιδιά μιας εργατικής ή αγροτικής τάξης, του ΄50 και του ΄60, που μορφώθηκαν, ανελίχθηκαν και «πέτυχαν», βιώνουν την απώλεια της οικογενειακής ταυτότητάς και ασφάλειας της τάξης των γονιών τους. Θαρρείς και φθονούν ασυνείδητα την προηγούμενη γενιά, που θεωρούν ότι τους ώθησε στο δρόμο της ατομικιστικής ανέλιξης. Ορφανοί από κάποιο συλλογικό όραμα, σ’εναν κόσμο που «κανείς δεν ανήκει πουθενά». Η τρίτη γενιά, από την άλλη, γενεαλογικά εκφράζει το δικό τους τραύμα και το θυμό για ό,τι χάνεται.
Η «αντιπατριωτική», αντικοινωνική νεολαία, εκφράζει μηδενιστικά και νευρωτικά την «προδοσία» των γονιών της από την συλλογική κοινότητα. Η ενοχοποίηση της ελληνικής κοινωνίας, η υποτίμηση του λαϊκού βίου, η λοιδορία για κάθε εντοπιότητα, η ποινικοποίηση της κοινωνική συνοχής, κ.α , εκφράζεται ενάντια στην κοινωνία που και αυτή ανήκει, εκφράζεται δηλαδή ως επίθεση στον εαυτό.Είναι αυτοκαταστροφική εκδήλωση.«Μισώ αυτό στο οποίο ανήκω γιατί νιώθω ότι δεν ανήκω πραγματικά, ενώ έχω ανάγκη να ανήκω».Έκφραση τραύματος και υπαρξιακού αδιεξόδου.
Σε επίπεδο πολιτικής ψυχολογίας, είναι εκδήλωση της «ψυχολογίας του αποικιοκρατούμενου» (κατά τον αντιαποικιοκράτη ψυχίατρο Φρανς Φανόν), όπου η διάλυση των ατομικών, κοινωνικών και εθνικών δεσμών είναι η υιοθέτηση της ιδεολογίας του δυνάστη, ακόμα και σε εκδηλώσεις που χαρακτηρίζονται «αντικομφορμιστικές».
Οι «μάζες στην ιστορία»
Κλείνοντας, θεωρώ πολύτιμο οδηγό ανάγνωσης του μακεδονικού συλλαλητηρίου τη σκέψη του φιλόσοφου Κώστα Παπαϊωάννου, ελπίζοντας να σηματοδοτήσει την απαρχή της κατ’ουσίαν δημοκρατίας των ανωνύμων απλών ανθρώπων. Της «μάζας» δηλαδή, που ο Παπαϊωάννου, αντιπαρέθετε στη μαζική κοινωνία της κατανάλωσης και της υποταγής. Της «μάζας», που η έννοιά της δεν είναι ποσοτική, αλλά ποιοτική και ορίζεται από τον αυξημένο ρόλο των ανθρώπων στην διαμόρφωση της ανθρώπινης ιστορίας και της μοίρας τους και η απόσταση λαού και ηγεσίας, εκμηδενίζεται, ενοποιείται, κάτω από ένα συνεκτικό όραμα δημοκρατίας και απελευθέρωσης.
Δημήτρης ΓιαννάτοςΚοινωνιολόγος, Σύμβουλος απεξάρτησης στο Κέντρο Θεραπείας Εξαρτημένων ατόμων (ΚΕΘΕΑ)
