EUROKINISSI/POOL European Union
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ Σήμερα η τελευταία ευκαιρία του Eurogroup
Αδύναμο εμφανίζεται το στρατόπεδο του Νότου απέναντι στο γερμανο-ολλανδικό μπλοκ, που έχει πλέον την ανοχή της Γαλλίας ● Πού αποσκοπεί η επιθετική τακτική της Χάγης, η οποία «τρομοκρατεί» με μνημονιακούς όρους ● Πώς θα απαντήσουν Ρώμη και Μαδρίτη.
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ
Θα είναι σήμερα η τρίτη και φαρμακερή σύνοδος των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης για τη λήψη αποφάσεων σχετικά με την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού; Οι πιθανότητες είναι πολλές, παρά την προχθεσινή αποτυχημένη προσπάθεια που κράτησε 16 ώρες, η οποία ήταν λίγο-πολύ μια καλή προπόνηση των δύο αντίπαλων πλευρών, εν όψει της σημερινής συνόδου.
Οι χώρες του Βορρά, με επικεφαλής την Ολλανδία, αλλά με τη Γερμανία να κινεί από πίσω τα νήματα, επέλεξαν ως τακτική να περάσουν από την αρχή στην επίθεση, αιφνιδιάζοντας το βαρύ πυροβολικό των χωρών του Νότου (Ιταλία, Ισπανία), που αναγκάστηκαν να υπερασπιστούν μέτρα τα οποία πίστευαν ότι έχουν γίνει ήδη αποδεκτά από το μέτωπο του Βορρά.
Η Ρώμη και η Μαδρίτη μπορεί να άντεξαν στην πίεση και να έμειναν όρθιες μέχρι τις πρωινές ώρες που έληξε η συνεδρίαση, αλλά σήμερα θα βρεθούν απελπιστικά μόνες απέναντι στο πανίσχυρο γερμανο-ολλανδικό μπλοκ. Στην αρχή, υπολόγισαν στη συμπαράσταση της Γαλλίας, αλλά η... Μακρονία προτίμησε για μία ακόμη φορά να ακολουθήσει το άρμα του Βερολίνου, όπως είχε κάνει και με την ελληνική κρίση. Όσον αφορά τις άλλες 6 χώρες που υπέγραψαν την περίφημη επιστολή των «9», ζητώντας την έκδοση κορονο-ομολόγων, δεν φαίνονται διατεθειμένες να τα βάλουν με το Βερολίνο και τη Χάγη και αναμένεται να δεχθούν τις προσταγές των χωρών του Βορρά. Η Ελλάδα όπως συνήθως είναι «προβλέψιμη».
Ο πρόεδρος των «19» Μάριο Σεντένο εξέφρασε την αισιοδοξία του για τα αποτελέσματα της σημερινής τηλεδιάσκεψης. «Φτάσαμε κοντά σε μια συμφωνία, ύστερα από 16 ώρες συζητήσεων, αλλά δεν μπορέσαμε να καταλήξουμε», δήλωσε ο Πορτογάλος, προσθέτοντας ότι στόχος παραμένει ένα ισχυρό δίχτυ προστασίας από τις συνέπειες της πανδημίας, μέσω ενός σημαντικού μεγέθους σχεδίου ανάκαμψης.
Πού βασίζεται η αισιοδοξία του Μ. Σεντένο; Ας πάρουμε με τη σειρά τα τέσσερα σημεία διαφωνίας ή σύγκλισης που προέκυψαν κατά την προχθεσινή τηλεδιάσκεψη:
1 . Η χρησιμοποίηση των πόρων του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ): Η πρόταση να διατεθεί ένα σημαντικό μέρος του ποσού που διαθέτει ο ΕΜΣ (410 δισ. ευρώ) για δανειοδότηση των κρατών-μελών, φαίνεται ότι έχει γίνει αποδεκτή από όλους. Οι «19» συμφωνούν να τεθεί στη διάθεση των ενδιαφερόμενων χωρών ένα πόσο ίσο με το 2% του ΑΕΠ τους για την ανάκαμψη της οικονομίας.
Οι διαφωνίες αφορούν τους όρους που θα συνοδεύσουν τη δανειοδότηση. Ο επικεφαλής του ΕΜΣ Κλάους Ρέγκλινγκ, που μεταφέρει τη θέση του Βερολίνου, έχει δηλώσει ότι οι όροι θα είναι «χλιαροί» και συνεπώς άφησε καθαρά να εννοηθεί ότι δεν τίθεται θέμα επιβολής μνημονίων, τακτικών ελέγχων, μεταρρυθμίσεων και γενικά όλων των μέτρων που αποφασίστηκαν για την Ελλάδα. Παρόμοιες δηλώσεις έκανε και ο Γερμανός υπουργός Όλαφ Σολτς. Τι θα πει, όμως, «χλιαροί όροι»;
Κατά την προχθεσινή σύνοδο, ο Ολλανδός υπουργός Βόπκε Χούκστρα έθεσε επίμονα θέμα δημοσιονομικής προσαρμογής από τη χώρα που θα επωφεληθεί των δανείων του ΕΜΣ. Με άλλα λόγια, να δεσμευτεί ότι θα επαναφέρει τα δημοσιονομικά της σε ισορροπία. Εάν γίνει αποδεκτή, όμως, η ολλανδική αξίωση, πίσω από την οποία κρύβεται η Γερμανία, ανοίγει το «κουτί της Πανδώρας», το οποίο περιλαμβάνει όλα τα μέτρα που γονάτισαν την Ελλάδα.
Ιταλική οργή
Η Ιταλία, υποστηριζόμενη από την Ισπανία, αρνήθηκε με οργή μια τέτοια δέσμευση, με το επιχείρημα ότι το πρόβλημα προέκυψε από τον κορονοϊό και όχι από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Και τα πράγματα έμειναν εκεί. Θεωρείται, όμως, πολύ δύσκολο για την Ολλανδία να επιμείνει σήμερα στην πιστή εφαρμογή των κανόνων του ΕΜΣ.
Και εκτιμάται ότι η Χάγη έπαιξε το χαρτί των δεσμεύσεων για λόγους τακτικής, με στόχο να κόψει τη φόρα της Ρώμης και της Μαδρίτης για έκδοση κορονο-ομολόγου. Αναμένεται, λοιπόν, υποχώρηση της Ολλανδίας στο θέμα των δεσμεύσεων για δανειοδοτήσεις από τον ΕΜΣ.
2. Η γαλλική πρόταση: Πρόκειται για τη σύσταση ενός μηχανισμού έκδοσης χρέους αποκλειστικά για την αντιμετώπιση της πανδημίας για ένα ποσό που θα μπορούσε να φτάσει στο 3% του ΑΕΠ της ευρωζώνης (περίπου 350 δισ. ευρώ). Τα δάνεια θα έχουν περίοδο αποπληρωμής 10-15 χρόνια και θα χρησιμοποιηθούν στον τομέα της Υγείας και στους ευάλωτους κλάδους της οικονομίας. Η πρόταση αντιμετωπίζεται τουλάχιστον με καχυποψία από τη Χάγη και το Βερολίνο, αλλά το πιο πιθανόν είναι να παραπεμφθεί για περαιτέρω συζήτηση στους ηγέτες των «27».
3. Το πρόγραμμα «SURE » που προτείνει η Κομισιόν: Ολοι έδειξαν ότι συμφωνούν με την πρόταση της Επιτροπής που προβλέπει να αναλάβει η τελευταία μέσω μόχλευσης στις αγορές να συγκεντρώσει 100 δισ. ευρώ με εθνικές εγγυήσεις χρέους ύψους 25 δισ. ευρώ. Στόχος του προγράμματος είναι η αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω χορήγησης δανείων και η στήριξη των επιχειρήσεων. Οι «19» συμφωνούν επίσης για την αξιοποίηση του Πολυετούς Δημοσιονομικού Πλαισίου 2021-2027, το οποίο, όμως, μπλοκάρουν οι χώρες του... Βορρά, ζητώντας περικοπές στη γεωργία και τη συνοχή καθώς και για την ενίσχυση με πρόσθετους πόρους της ΕΤΕπ.
4. Η έκδοση κορονο-ομολόγων, επί της οποίας επιμένει η Ιταλία, με την υποστήριξη της Ισπανίας: Κανείς δεν στοιχηματίζει ούτε ένα ευρώ ότι θα γίνει αποδεκτό το μέτρο αυτό από το Βερολίνο και τη Χάγη, που δεν θέλουν να ακούσουν για ενδεχόμενο αμοιβαιοποίησης χρέους. Αντίθετα, μάχη θα γίνει για την ένταξη στα συμπεράσματα μιας διατύπωσης ότι αν χρειαστεί στο μέλλον, σε μια δεύτερη φάση, θα γίνει συζήτηση για τα κορονο-ομόλογα.
Αισιοδοξία Σταϊκούρα από τον... εξώστη
«Υπάρχουν ακόμα διαφορές μεταξύ των κρατών-μελών της ευρωζώνης, παρά τη σημαντική πρόοδο, αλλά εκτιμάται ότι θα καλυφθούν στη σημερινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της ευρωζώνης». Αυτό τονίζει σε δηλώσεις του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο υπουργός Οικονομικών, Χρήστος Σταϊκούρας, κληθείς να σχολιάσει τη συνεδρίαση-θρίλερ του Eurogroup. Οι τηλεργασίες του Συμβουλίου ξεκίνησαν το απόγευμα της Τρίτης και διεκόπησαν αναγκαστικά τα ξημερώματα της Τετάρτης, αφού κάθε προσπάθεια για την εξεύρεσης συμβιβαστική λύσης προσέκρουε πάνω στο γερμανικό τείχος.
Η δήλωση του υπουργού έχει ως εξής: «Η συνεδρίαση του Eurogroup δεν κατέληξε σε συμφωνία, παρά το γεγονός ότι υπήρξε σημαντική πρόοδος πάνω σε ένα πιο φιλόδοξο πακέτο μέτρων για την αντιμετώπιση της υγειονομικής κρίσης και τη μετέπειτα ανάταξη της οικονομίας. Υπάρχουν ακόμα διαφορές, οι οποίες εκτιμάται ότι θα καλυφθούν». Γεγονός είναι πάντως ότι η ελληνική πλευρά, για να μην την πάρουν τα… σκάγια στο Eurogroup, επέλεξε να μείνει μακριά από τον χθεσινοβραδινό πόλεμο ανάμεσα στη Γαλλία, τη Γερμανία και την Ιταλία. Έτσι παρακολούθησε ως θεατής και μόνο τo ναυάγιο του Συμβουλίου…
Βυθίζονται και οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες (Γερμανία - Γαλλία) της Ε.Ε.
Οι γκρίζες οικονομικές προβλέψεις που ήλθαν χθες στο φως της δημοσιότητας εκθέτουν τους Ευρωπαίους υπουργούς Οικονομικών, οι οποίοι αδυνατούν να βάλουν στην άκρη τα στενά εθνικά τους συμφέροντα και να προχωρήσουν σε μια συμφωνία υιοθέτησης επιπλέον μέτρων για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της επιδημίας του κορονοϊού στην Ε.Ε.
Τα μεγαλύτερα οικονομικά ινστιτούτα της Γερμανίας -Ifo, IfW, DIW, RWI, IWH-Χάλε- προέβλεψαν στην εαρινή τους έκθεση που κοινοποίησαν χθες βουτιά-σοκ για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ε.Ε. Εκτιμούν συγκεκριμένα συρρίκνωση-ρεκόρ 9,8% στο β' τρίμηνο του 2020, υπερδιπλάσια αυτής που είχε σημειωθεί στο α' τρίμηνο του 2009 κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης. Για το σύνολο του 2020 προβλέπουν ύφεση 4,2% στη Γερμανία και 5,3% στην ευρωζώνη, ενώ αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο ακόμη βαθύτερης ύφεσης και αναθεώρησης των εκτιμήσεών τους.
Στη Γαλλία, η κεντρική τράπεζα της χώρας ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της η οικονομία συρρικνώθηκε στο α' τρίμηνο του 2020 κατά 6% σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συρρίκνωση της γαλλικής οικονομίας από το 1945.
Ξεπερνά το προηγούμενο ρεκόρ του -5,3% που είχε καταγραφεί στο δεύτερο τρίμηνο του 1968, όταν οι μαζικές απεργίες, οι φοιτητικές και μαθητικές διαδηλώσεις της εξέγερσης του Μάη είχαν τελματώσει την οικονομία.
Σαν να μην έφταναν αυτά, ο ΟΟΣΑ ανακοίνωσε ότι οι πρόδρομοι δείκτες που χρησιμοποιεί για τις προβλέψεις του έδειξαν ότι η δραστηριότητα στις μεγαλύτερες οικονομίες του πλανήτη σημείωσε τον Μάρτιο τη μεγαλύτερη μηνιαία πτώση που έχει καταγραφεί ποτέ. Η πτώση υποδηλώνει ότι όλες οι μεγάλες οικονομίες εισήλθαν σε «μεγάλη επιβράδυνση», με μόνη την Ινδία να καταγράφει μια απλή επιβράδυνση.
Ο διεθνής οργανισμός τόνισε ότι οι δείκτες «δεν μπορούν ακόμη να προβλέψουν το τέλος της επιβράδυνσης, καθώς δεν είναι σαφές ούτε το διάστημα που θα διαρκέσουν ούτε πόσο αυστηρά θα είναι πιθανόν τα περιοριστικά μέτρα». Τον προηγούμενο μήνα ο ΟΟΣΑ είχε εκφράσει την εκτίμηση ότι ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου που είναι σε καραντίνα μειώνεται κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες.
Επίσης, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου προέβλεψε χθες ότι ακόμη και με το πιο αισιόδοξο σενάριό του το παγκόσμιο εμπόριο θα συρρικνωθεί φέτος κατά 13%. Πτώση η οποία είναι μεγαλύτερη από την αντίστοιχη που είχε σημειωθεί λόγω του παγκόσμιου κραχ και της ύφεσης του 2008-09. Ο ΠΟΕ προειδοποίησε μάλιστα ότι υπάρχει κίνδυνος τα πράγματα να εξελιχθούν ακόμη χειρότερα και το εμπόριο να συρρικνωθεί κατά 32%, μια πτώση ανάλογη αυτής που σημειώθηκε στη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, μεταξύ 1929 και 1932.
Διόλου τυχαία, τα μεγάλα χρηματιστήρια της Ευρώπης, που αποδοκίμασαν και την αδυναμία του Eurogroup να έλθει σε συμφωνία, διέκοψαν χθες το ράλι που είχαν καταγράψει τις δύο πρώτες ημέρες της εβδομάδας και έκλεισαν -τα περισσότερα- με μικρή πτώση. Η Φρανκφούρτη υποχώρησε 0,23%, το Λονδίνο 0,47%, το Μιλάνο 0,18%, η Μαδρίτη 0,73%, ενώ αντίθετα το Παρίσι ενισχύθηκε 0,10%.
Στις αγορές ομολόγων η αδυναμία συμφωνίας στο Eurogroup οδήγησε σε σημαντική άνοδο των αποδόσεων των ιταλικών ομολόγων, με απόδοση των ιταλικών 10ετών τίτλων έως και 20 μονάδες βάσης στο 1,748%, που είναι το υψηλότερο επίπεδο από τις 19 Μαρτίου.
3,2 τρισ. ευρώ μέχρι τώρα ο λογαριασμός των «μέτρων» κυβερνήσεων και Ε.Ε.
Τα 3,2 τρισ. ευρώ θα φτάσει η συνολική δημοσιονομική απάντηση της Ε.Ε. στην πανδημία του κορονοϊού αν η σημερινή τηλεδιάσκεψη του Eurogroup στεφθεί με επιτυχία. Τα μέτρα που έχουν ήδη ληφθεί από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, εξαιρουμένου των 1,1 τρισ. ευρώ που αποτελεί την απάντηση της ΕΚΤ, ξεπερνούν τα 2,4 τρισ. ευρώ που ανακοίνωσε νωρίτερα η κυβέρνηση Τραμπ στις ΗΠΑ και αποτελούν το μεγαλύτερο πακέτο στον κόσμο. Σύμφωνα με το Reuters, η λίστα των μέτρων (με βάση το σχέδιο του ανακοινωθέντος που επρόκειτο να ακολουθήσει το Εurogroup της Τρίτης) περιλαμβάνει:
α. Μέτρα που έχουν ληφθεί ή συμφωνηθεί:
▪ 2,22 τρισ. ευρώ σε μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας που έχουν μέχρι στιγμής λάβει οι κυβερνήσεις της Ε.Ε., η κάθε μία χωριστά, για τομείς και επιχειρήσεις που έχουν χτυπηθεί από την πανδημία. Πρόκειται κυρίως για αναβολές πληρωμής φόρων και σχήματα κρατικών εγγυήσεων. Ισοδυναμούν με το 16% του ΑΕΠ της Ε.Ε.
▪ 417 δισ. ευρώ σε κατά προαίρεση δημοσιονομικά μέτρα από τις κυβερνήσεις της Ε.Ε. (3% του ΑΕΠ της Ε.Ε.).
▪ 37 δισ. ευρώ από την Coronavirus Response Investment Initiative που έχει συστήσει η Κομισιόν για να βοηθήσει τις χώρες-μέλη και χρηματοδοτείται από τον κοινοτικό προϋπολογισμό.
▪ 800 εκατ. ευρώ σε μέτρα στήριξης από το Ταμείο Αλληλεγγύης της Ε.Ε.
▪ 2,7 δισ. ευρώ σε επείγουσα υποστήριξη της Ε.Ε. για ιατρικό εξοπλισμό.
β. Μέτρα που καλείται να εγκρίνει το σημερινό Εurogroup:
▪ 240 δισ. ευρώ σε πιστώσεις προς τις κυβερνήσεις από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ESM).
▪ 100 δισ. ευρώ από δανεισμό της Κομισιόν για την επιδότηση των μισθών βραχυπρόθεσμα και τη διατήρηση των θέσεων εργασίας.
▪ 200 δισ. ευρώ σε επιπλέον δάνεια της Ευρωπαϊκής Τραπεζας Επενδύσεων προς επιχειρήσεις της Ε.Ε. πέραν των 40 δισ. ευρώ που ήδη έχουν ανακοινωθεί.
Το Eurogroup εξετάζει ακόμη τη δημιουργία Ταμείου Ανασυγκρότησης, που θα βοηθήσει οικονομικά την ανάκαμψη των χωρών-μελών από τη βαθιά ύφεση που αναμένεται φέτος.
Το μέγεθος και η χρηματοδότηση του Ταμείου δεν έχουν ακόμη αποφασιστεί αλλά κάποιες προτάσεις είναι για περίπου 3% του ΑΕΠ ή 420 δισ. ευρώ που θα καλυφθούν με δανεισμό της Κομισιόν. Αν η ίδρυση του Ταμείου εγκριθεί, τότε το σύνολο των μέτρων θα ξεπεράσει τα 3,2 τρισ. ευρώ... Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι εκ των 3,2 τρισ., το 1 τρισ. ευρώ και πλέον είναι τα μέτρα που έχει λάβει η Γερμανία αποκλειστικά και μόνο για την επικράτειά της.
1,5 τρισ. μέτρα ζητεί η Λαγκάρντ
Χαρακτηριστικό της τεράστιας απόστασης που χωρίζει το μπλοκ των Βορείων στο Eurogroup από τις εκτιμήσεις για τις πραγματικές ανάγκες που έχει προκαλέσει η πανδημία είναι η πληροφορία ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα προειδοποίησε τους υπουργούς Οικονομικών πως η ευρωζώνη μπορεί να χρειαστεί οικονομικά μέτρα ύψους 1,5 τρισ. ευρώ για την αντιμετώπιση της κρίσης.
Από τα 500 δισ. που συζητούν και για τα οποία διαπληκτίζονται οι 19+8 (λόγω της διευρυμένης σύνθεσης του Eurogroup με τους εκτός ευρωζώνης υπουργούς Οικονομικών) μέχρι το 1,5 τρισ. που ζήτησε η Λαγκάρντ μεσολαβεί το χάος. Και στην πραγματικότητα το ποσό είναι ακόμη μεγαλύτερο αν υπολογιστούν οι ανάγκες των εκτός νομισματικής ένωσης χωρών.
Η σύγκριση γίνεται ακόμη πιο «τρομακτική» αν υπολογιστεί ότι ήδη η ΕΚΤ έχει ανακοινώσει πρόγραμμα αγορών ομολόγων 1,1 τρισ. εντός του έτους, ενώ τα μέτρα που έχουν ανακοινώσει μεμονωμένα οι χώρες υπολογίζονται σε πάνω από 2,2 τρισ. (βλέπε διπλανό κείμενο). Προφανώς, το βασικό πρόβλημα των αδιάλλακτων Βορείων δεν είναι το «πόσα» αλλά το «πώς».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου