Πώς θα αντιδράσει ο Ρώσος πρόεδρος μετά τη βύθιση του Moskva. Τι μπορεί να τον συγκρατήσει;

Απρόβλεπτες μπορεί να είναι οι συνέπειες από τη βύθιση της ναυαρχίδας του ρωσικού στόλου Moskva, με την Ουκρανία να επιμένει ότι αυτή χτύπησε το «καμάρι» του Πολεμικού Ναυτικού των Ρώσων.

Θυμίζουμε ότι το ρωσικό υπουργείο Άμυνας έχει ήδη παραδεχθεί ότι το πλοίο βυθίστηκε κατά τη διάρκεια της ρυμούλκησής του προς το λιμάνι της Σεβαστούπολης, ενώ απέδωσαν το περιστατικό σε έκρηξη πυρομαχικών μετά από φωτιά που ξέσπασε στο πλοίο για άγνωστους λόγους.

Η εκτίμηση του Ινστιτούτου Μελέτης του Πολέμου (ISW)

Όπως είναι φυσικό η βύθιση του Moskva απασχολεί τους στρατιωτικούς αναλυτές – και όχι μόνο – σε ολόκληρο τον κόσμο. Το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου (ISW) σε ανάλυσή του αναφέρει:

«Το ρωσικό πυραυλοφόρο καταδρομικό Moskva, ναυαρχίδα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, βυθίστηκε στις 14 Απριλίου μετά από πιθανό ουκρανικό πυραυλικό πλήγμα κατά πλοίων στις 13 Απριλίου. Οι ουκρανικές δυνάμεις ισχυρίστηκαν ότι έπληξαν το Moskva με δύο πυραύλους Neptune στις 13 Απριλίου.

Το Κρεμλίνο αρνήθηκε τον ισχυρισμό αυτό και δήλωσε ότι το Moskva υπέστη ζημιές από τυχαία πυρκαγιά και έκρηξη πυρομαχικών. Οι αρχικοί ουκρανικοί ισχυρισμοί ότι βύθισαν το πολεμικό πλοίο στις 13 Απριλίου ήταν πιθανότατα ψευδείς, αλλά το ρωσικό υπουργείο Άμυνας επιβεβαίωσε ότι το Moskva βυθίστηκε σε μια καταιγίδα ενώ ρυμουλκήθηκε στην Κριμαία μετά την εκκένωση του πλοίου από το πλήρωμα του. Το ISW δεν μπορεί να επιβεβαιώσει ανεξάρτητα ότι ένα ουκρανικό πλήγμα βύθισε το Moskva, αν και οι ουκρανικές δυνάμεις πιθανότατα έχουν τη δυνατότητα να το έχουν κάνει».

Τι σημαίνει η απώλεια του Moskva

Το ISW στη συνέχεια επισημαίνει ότι η απώλεια του Moskva – ανεξάρτητα από το αν οφείλεται σε ουκρανικό πλήγμα ή σε ατύχημα – είναι μια σημαντική προπαγανδιστική νίκη για την Ουκρανία.

Η βύθιση του Moskva, το οποίο ενεπλάκη στο διαβόητο περιστατικό στο «Φιδονήσι» τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής, είναι μια ένεση για το ηθικό της Ουκρανίας ως σύμβολο των ουκρανικών δυνατοτήτων να αντεπιτεθεί στο ρωσικό ναυτικό.

Το Κρεμλίνο, αντίθετα, θα δυσκολευτεί να εξηγήσει την απώλεια ενός από τα σημαντικότερα πλοία του ρωσικού στόλου. Η τωρινή εξήγηση του Κρεμλίνου για την απώλεια της ναυαρχίδας του στόλου της Μαύρης Θάλασσας λόγω τυχαίας πυρκαγιάς και έκρηξης πυρομαχικών θα πλήξει, τουλάχιστον, πιθανότατα το ρωσικό ηθικό και δεν μπορεί να κρυφτεί από το ρωσικό εσωτερικό ακροατήριο.

Και οι δύο εξηγήσεις για τη βύθιση του Moskva υποδεικνύουν πιθανές ρωσικές ελλείψεις – είτε κακή αεράμυνα είτε απίστευτα χαλαρές διαδικασίες ασφαλείας και ελέγχου ζημιών στη ναυαρχίδα του Στόλου της Μαύρης Θάλασσας, επισημαίνει το ISW.

Μπορεί να αλλάξει τη στρατηγική των Ρώσων

«Η απώλεια του Moskva θα μειώσει την ικανότητα της Ρωσίας να διεξάγει πλήγματα με πυραύλους κρουζ, αλλά είναι απίθανο να επιφέρει αποφασιστικό πλήγμα στις ρωσικές επιχειρήσεις στο σύνολό τους», αναφέρει το Ινστιτούτο Μελέτης του Πολέμου.

Ο κύριος ρόλος του Moskva ήταν πιθανότατα η διεξαγωγή χτυπημάτων ακριβείας με πυραύλους Kalibr σε στόχους στις ουκρανικές περιοχές πίσω από την πρώτη γραμμή άμυνας, συμπεριλαμβανομένων κέντρων εφοδιασμού και αεροδρομίων.

Αυτά τα ρωσικά πλήγματα ήταν αποτελεσματικά αλλά περιορισμένα σε αριθμό σε σύγκριση με τις αεροπορικές επιδρομές και τους πυραύλους εδάφους καθ’ όλη τη διάρκεια της εισβολής και η απώλεια του Moskva είναι απίθανο να αποτελέσει αποφασιστικό πλήγμα.

Επίσης, η πιθανώς αποδεδειγμένη ικανότητα της Ουκρανίας να στοχεύει ρωσικά πολεμικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα μπορεί να αλλάξει τα ρωσικά πρότυπα λειτουργίας. Αναγκάζοντας τη Ρωσία είτε να αναπτύξει πρόσθετα εναέρια μέσα και να προσθέσει σημεία όπου θα βρίσκονται αμυντικά στρατεύματα στη Μαύρη Θάλασσα είτε να αποσύρουν σκάφη από θέσεις κοντά στις ουκρανικές ακτές.

Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του Moskva

Το Moskva έγινε το μεγαλύτερο πολεμικό πλοίο που βυθίζεται σε καιρό πολέμου έπειτα από τον Β΄ Παγκόσμιο.

Το μήκους 186 μέτρων πλοίο, με τους περίπου 500 άνδρες και τους δεκάδες πυραύλους, τέθηκε σε υπηρεσία στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Μάλιστα, ναυπηγήθηκε στη σημερινή Ουκρανία, τότε τμήμα της Σοβιετικής Ένωσης. Το BBC θύμισε τις δυνατότητες που είχε και πλέον θα λείψουν από τη Ρωσία. 

Με κομμένη την ανάσα για την «εκδίκηση» του Πούτιν

Το πλήγμα με τη βύθιση του Moskva δημιουργεί ένα βασικό ερώτημα: πώς θα αντιδράσει ο Βλαντίμιρ Πούτιν. Η CIA εκτιμά ότι όσο οι αποτυχίες στα στρατιωτικά μέτωπα της Ουκρανίας πληθαίνουν τόσο η αντίδραση του Ρώσου προέδρου μπορεί να είναι η χειρότερη δυνατή.

Οι στρατιωτικές ήττες που το Κίεβο και δυτικές πρωτεύουσες λένε πως υφίσταται ο στρατός της Ρωσίας στην Ουκρανία μπορεί να οδηγήσουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν να καταφύγει στη χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου, ή πυρηνικού όπλου μικρής ισχύος, στη χώρα αυτή, υποστήριξε ο επικεφαλής της CIA, Ουίλιαμ Μπερνς.

«Δεδομένου ότι είναι πιθανό ο πρόεδρος Πούτιν και οι ρώσοι ηγέτες να βυθιστούν στην απελπισία, λαμβανομένων υπόψη των ηττών που υπέστησαν ως τώρα από στρατιωτική σκοπιά, κανένας μας δεν μπορεί να παίρνει ελαφρά την απειλή της ενδεχόμενης καταφυγής σε τακτικά πυρηνικά όπλα, ή (πυρηνικά όπλα) μικρής ισχύος» είπε ο κ. Μπερνς κατά τη διάρκεια ομιλίας του στην Ατλάντα.

Σε κατάσταση συναγερμού οι ρωσικές πυρηνικές δυνάμεις

Θυμίζουμε ότι το Κρεμλίνο έχει ανακοινώσει πως έθεσε σε κατάσταση συναγερμού τις πυρηνικές δυνάμεις της Ρωσίας από τις πρώτες μέρες του πολέμου στην Ουκρανία. Ο Μπερνς τόνισε ότι ωστόσο ότι «δεν έχουμε δει στ’ αλήθεια απτές ενδείξεις όπως ανάπτυξη (πυρηνικών όπλων) ή άλλα στρατιωτικά μέτρα που θα μπορούσαν να μεγεθύνουν τις ανησυχίες μας».

«Προφανώς είμαστε πολύ ανήσυχοι. Γνωρίζω ότι ο πρόεδρος (σ.σ. των ΗΠΑ, Τζο) Μπάιντεν είναι βαθιά ανήσυχος για τον κίνδυνο Τρίτου Παγκοσμίου Πολέμου και κάνει τα πάντα για να αποφευχθεί το να φθάσουμε σε ένα σημείο όπου θα γίνει πιθανός ο πυρηνικός πόλεμος», πρόσθεσε oεπικεφαλής της CIA.

Ο κ. Μπερνς, άλλοτε πρεσβευτής των ΗΠΑ στη Μόσχα, είπε εξάλλου πως δεν μπορεί να βρει αρκετά σκληρά λόγια για να περιγράψει τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος είναι κατ’ αυτόν «ρεβανσιστής», «ξεροκέφαλος», «απόστολος της αντεκδίκησης», βυθισμένος στην πορεία των ετών σε ένα «εκρηκτικό μείγμα παραπόνων, φιλοδοξίας και ανασφάλειας» και «καθημερινά δείχνει πως μια δύναμη σε πτώση μπορεί να είναι εξίσου αποσταθεροποιητική με μια δύναμη σε άνοδο». 

Τι μπορεί να συγκρατήσει τον Πούτιν;

Πάντως, το International Centre for Defence and Security στη δική του ανάλυση εκτιμά ότι η εξωτερική πολιτική του Πούτιν είναι προκλητική, αλλά εξακολουθεί να βασίζεται σε ορθολογικούς υπολογισμούς κόστους και οφέλους.

Η απροθυμία της Δύσης να αντιδράσει αποφασιστικά εκλαμβάνεται από το Κρεμλίνο ως αδυναμία και μπορεί να «ενθαρρύνει» τη ρωσική απερισκεψία. Αντίθετα, η αυστηρή τήρηση των διακηρυγμένων δυτικών αρχών, η σθεναρή δράση και η χάραξη -και κυρίως η τήρηση- των «κόκκινων γραμμών» μπορούν να περιορίσουν τον Βλαντιμίρ Πούτιν, σημειώνει χαρακτηριστικά.

Επίσης θυμίζει ότι για τον Πούτιν, το πιο σημαντικό είναι να αποτρέψει τη διάσπαση της ρωσικής ελίτ. Η χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων εναντίον της Ουκρανίας -ακόμη και σε έδαφος μακριά από κατοικημένες περιοχές- θα αύξανε σημαντικά τους κινδύνους για το καθεστώς του. Ένα πυρηνικό χτύπημα σαφώς δεν θα ταίριαζε στο αφήγημα της «ειδικής επιχείρησης» και θα μπορούσε να οξύνει τη διαίρεση εντός της ρωσικής κοινωνίας.

Όπως και να έχει, όσο συνεχίζεται ο πόλεμος – που έφτασε ήδη τις 51 ημέρες –  κανένας δεν μπορεί να είναι σίγουρος ότι δεν θα υπάρξει κλιμάκωση και εξάπλωση του. Κάτι που φυσιολογικά τρομάζει…