Έντονη ανησυχία υπάρχει τις τελευταίες ώρες για την τροπή που παίρνουν οι αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Ο Ν. Τραμπ, αιφνιδίασε τους πάντες, ακόμα και τους πιο στενούς του συνεργάτες και έδωσε στην κυριολεξία γη και ύδωρ στον Ρ. Τ. Ερντογάν.

Πολλά τα γιατί. Γιατί άλλαξε τώρα στάση ο Ν. Τραμπ; Εκβίασε ο Ερντογάν τον Τραμπ και εκμαίευσε την απόφασή του; Ο Ντόναλντ Τραμπ αιτιολόγησε την απόφασή του για απόσυρση των 2.000 Αμερικανών πεζοναυτών που σταθμεύουν στη Συρία, γράφοντας στο Twitter ότι έχει τελειώσει νικηφόρα ο πόλεμος κατά του ISIS, δηλαδή ο λόγος για τον οποίο, κατά τον Τραμπ, βρέθηκαν οι ΗΠΑ στη Συρία.
ΣΤΟ ΕΛΕΟΣ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΟΙ ΚΟΥΡΔΟΙ
Η απόφαση Τραμπ αφήνει την Κουρδική πολιτοφυλακή YPG στο έλεος του Ερντογάν και του Άσαντ. Οι YPG (Μονάδες Προστασίας του Λαού) αποτελούν τον βασικό σύμμαχο των ΗΠΑ στη Συρία. Οι YPG με βαρύ φόρο αίματος συνέτριψαν στο έδαφος το Ισλαμικό Κράτος, έχοντας βέβαια την υποστήριξη των ΗΠΑ στον αέρα. Χωρίς την αμερικάνικη αεροπορία οι Κούρδοι δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν τον Ερντογάν ή τον Άσαντ.
Ωστόσο, δεν έχουν όλοι στην Ουάσιγκτον την ίδια άποψη με τον Τραμπ. Το Πεντάγωνο έχει την άποψη ότι η απόσυρση από τη Συρία θα δώσει στη Ρωσία περισσότερο χώρο, ενώ θα στείλει παγκοσμίως το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ «αδειάζουν» κυνικά τους συντρόφους εν όπλοις Κούρδους, αφού πρώτα τους χρησιμοποίησαν.

Είναι χαρακτηριστικά όσα γράφει ο Τζέιμς Μάτις στην επιστολή παραίτησής του από το Πεντάγωνο: «Μια βασική πεποίθηση που ανέκαθεν είχα είναι ότι η ισχύς μας ως έθνους είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη δύναμη του μοναδικού και ολοκληρωμένου συστήματος συμμαχιών και συνεργασιών. Ενώ οι ΗΠΑ παραμένουν το απαραίτητο έθνος στον ελεύθερο κόσμο, δεν μπορούμε να προστατεύσουμε τα συμφέροντά μας ή να εξυπηρετήσουμε αποτελεσματικά αυτόν τον ρόλο χωρίς να διατηρήσουμε ισχυρές συμμαχίες και να δείξουμε σεβασμό στους συμμάχους αυτούς.»
Αντικειμενικά, η αποχώρηση των ΗΠΑ αποτελεί νίκη για τον Ερνντογάν. Οι YPG αποδυναμώνονται και η προοπτική δημιουργίας κουρδικής οντότητας στη Συρία απομακρύνεται. Παράλληλα, η τουρκική κυβέρνηση έχει ήδη κάνει μια σημαντική κίνηση καλής θέλησης στις ΗΠΑ με την απελευθέρωση του πάστορα Μπράνσον, ενώ ο Τραμπ θέλει να πουλήσει πυραύλους Patriot στην Τουρκία προκειμένου αυτή να μην αγοράσει τους ρώσικους S 400. Είναι χαρακτηριστικό ότι της ανακοίνωσης της απόσυρσης των ΗΠΑ είχε προηγηθεί τηλεφωνική επικοινωνία Τραμπ-Ερντογάν.
Αυτή τη στιγμή δεν είναι δυνατόν να πούμε με βεβαιότητα να έχει ανοίξει νέο κεφάλαιο στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Είναι όμως σίγουρο ότι αυτές είναι σαφώς βελτιωμένες σε σχέση με το πώς ήταν πριν λίγους μήνες.
ΔΕΣΜΟΥΣ ΜΕ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ ΕΧΕΙ Ο ΝΕΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ ΥΠΑΜ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ γνωστοποίησε χθες πως θα αντικαταστήσει τον υπουργό Άμυνας Τζιμ Μάτις την 1η Ιανουαρίου με τον αναπληρωτή υπουργό Άμυνας Πάτρικ Σάναχαν, αφού ο Μάτις παραιτήθηκε εξαιτίας των διαφορών του με τον Τραμπ σε θέματα πολιτικής και προσφέρθηκε να παραμείνει στον θώκο του για δύο ακόμη μήνες.
Μια πηγή προσκείμενη με την κατάσταση είπε στο Ρόιτερς ότι ο Τραμπ ενοχλήθηκε από την προσοχή που δόθηκε στην επιστολή παραίτησης του Μάτις, όπου επέκρινε τις επιλογές του Αμερικανού προέδρου στο επίπεδο της εξωτερικής πολιτικής και τη συμπεριφορά του προς τους στρατιωτικούς συμμάχους της Ουάσιγκτον, μετά την απόφαση του μεγιστάνα να αποσύρει τα αμερικανικά στρατεύματα από τη Συρία.
Ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε τον διορισμό του Σάναχαν με ένα tweet, χαρακτηρίζοντας το πρώην ηγετική στέλεχος της Μπόινγκ «πολύ ταλαντούχο».
«Έχω τη χαρά να ανακοινώσω ότι ο πολύ ταλαντούχος αναπληρωτής υπουργός μας Άμυνας Πάτρικ Σάναχαν θα αναλάβει καθήκοντα προσωρινού υπουργού Άμυνας αρχής γενομένης της 1ης Ιανουαρίου» έγραψε στο Twitter.
Ποιος είναι όμως ο Σάναχαν;
Η επιλογή Σάναχαν δεν είναι τυχαία. Έχει διατελέσει αντιπρόεδρος της Boeing, από το 1986 και εργάστηκε για την εταιρεία κολοσσό για πάνω από τρεις δεκαετίες . Μεταξύ άλλων είχε ασχοληθεί με τα προγράμματα των αεροσκαφών 737, 747, 767, 777 και 787 . Στη συνέχεια υπήρξε γενικός διευθυντής της Boeing Missile Defense Systems, επιβλέποντας το Ground Defense Midcourse Defense System, αλλά και τα προγράμματα των Apache, Chinook και Osprey.
Η Boeing, όπως και η Lockheed Martin κατασκευάστρια των F-16 και των F-35 , έχει πολύ μεγάλη διείσδυση στην εξοπλιστική αγορά της Τουρκίας, όπως αποκαλύπτει το theregion.org. Δείτε εδώ το δέσιμο με την Τουρκία. Άρα μήπως πολλοί πλέον από τους γερουσιαστές που ομιλούν για εκβιασμό δεν έχουν άδικο; Περίεργες καταστάσεις που κάποια στιγμή θα αποκαλυφθούν.

ΑΝΗΣΥΧΟΥΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΛΕΥΚΩΣΙΑ
Πάντως η απόσυρση των ΗΠΑ από τη Συρία και το ενδεχόμενο αμερικανοτουρκικής σύγκλισης ανησυχούν Αθήνα και Λευκωσία. Ο Αλέξης Τσίπρα δήλωσε σχετικά μετά την Τριμερή Σύνοδο Κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ: «Έχουμε μια ανησυχία, δεν το κρύβω, για τις εξελίξεις στη Συρία, που σχετίζονται και με την πρόσφατη απόφαση των ΗΠΑ, αλλά και για τον μελλοντικό ρόλο τρίτων χωρών στην περιοχή, της Τουρκίας, του Ιράν.» Από τη μεριά του, ο Κύπριος ΥΠΕΞ Νίκος Χρσιστοδουλίδης δήλωσε ότι η Λευκωσία προβληματίζεται από την απόφαση Τραμπ.
ΤΟ ΣΕΝΑΡΙΟ ΝΕΩ ΙΜΙΩΝ
Με δεδομένες και τις αλλαγές που γίνονται καθημερινά στις συμμαχίες στην ευρύτερη περιοχή κι ένα γενικότερο διπλωματικό παιχνίδι που στήνεται (αποχώρηση ΗΠΑ από Συρία, εγκατάλειψη Κούρδων στο έλεος των Τούρκων, λεκτικός πόλεμος Ερντογάν – Νετανιάχου), η Ελλάδα μπαίνει στο 2019 με ένα πολύ δύσκολο, ανοικτό μέτωπο.
Όπως έγραψε το Βήμα της Κυριακής, το «φάντασμα των Ιμίων» εξακολουθεί να είναι παρόν και «να στοιχειώνει» τους έλληνες στρατιωτικούς επιτελείς. Το ενδεχόμενο κατάληψης μιας από τις διάσπαρτες νησίδες ή βράχους στο Αιγαίο παραμένει ίσως το βασικότερο σενάριο επί του οποίου διαμορφώνονται πολλοί εκ των σχεδιασμών των επιτελείων.
Επίσης, ένα από τα σενάρια που έχουν κατά καιρούς συζητηθεί στα υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας είναι το ενδεχόμενο η Αγκυρα να προχωρήσει σε μια κίνηση «τύπου Ιμίων» – δηλαδή να αποβιβάσει κομάντος σε βραχονησίδα – όχι όμως στο Αιγαίο, αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε αυτή την περίπτωση, όλα τα μάτια στρέφονται στο σύμπλεγμα του Καστελόριζου και η δυσκολία απάντησης από ελληνικής πλευράς αυξάνεται.
Το σύμπλεγμα του Καστελόριζου περιλαμβάνει 14 νησιά, νησίδες και βράχους, εκ των οποίων τρία κατοικούνται: η Μεγίστη, η Στρογγύλη και η Ρω. Μια αποβατική κίνηση της Τουρκίας σε εκείνη την περιοχή θα είχε, σύμφωνα με τις σχετικές αναλύσεις, δύο σκοπούς.
Πρώτον, η Αγκυρα θα επανέφερε δυναμικά τη «θεωρία των γκρίζων ζωνών», ενδεχομένως καταλαμβάνοντας ή και αποκλείοντας – με στρατιωτικές δυνάμεις – μια από τις βραχονησίδες που ανήκουν στο σύμπλεγμα, ίσως εκείνη που βρίσκεται στο απώτατο νοτιοανατολικό σημείο. Με τον τρόπο αυτόν, η Τουρκία θα επανελάμβανε ότι ορισμένες νησίδες ή βράχοι που δεν καταγράφονται στις διεθνείς συνθήκες (στην προκειμένη περίπτωση στη Συνθήκη της Λωζάννης του 1923, στις ιταλοτουρκικές συμφωνίες του 1932 και στη Συνθήκη των Παρισίων του 1947) είναι αμφισβητούμενης κυριαρχίας.
Η κατάληψη ελληνικού εδάφους θα μπορούσε να πυροδοτήσει έναν πιθανό βομβαρδισμό και η νομιμοποίηση μιας τέτοιας κίνησης δύσκολα θα αμφισβητούνταν. Ο δε αποκλεισμός του θα εξελισσόταν λογικά σε μια νομικο-διπλωματική μάχη με αβέβαιη χρονική εξέλιξη.