ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Βρετανικό F-35 B

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 10.01.2020, 14:31

Τα F-35 είναι η νέα «αγορά του αιώνα»;

Δημήτρης Τερζής

Συμφέρει ή όχι τη χώρα μας η συμμετοχή στο πρόγραμμα του μαχητικού πέμπτης γενιάς της Lockheed; ● Ποιες είναι οι διαφορές επιδόσεων και τιμής των F-35 με τα F-16 Viper ● Πώς διαμορφώνεται ο συσχετισμός δυνάμεων μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας στον αέρα ● Γιατί δεν πρόκειται να αποβληθούν οι Τούρκοι από το πρόγραμμα παραγωγής.

Η μία από τις δύο παρεμβάσεις που κατάφερε να κάνει ο πρωθυπουργός στην πρόσφατη συνάντησή του στον Λευκό Οίκο με τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη διάρκεια της άτυπης συνέντευξης Τύπου που ακολούθησε, αφορούσε το ελληνικό ενδιαφέρον για συμμετοχή στη γραμμή παραγωγής (αλλά και αγορά) του μαχητικού αεροσκάφους 5ης γενιάς F-35.

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα στο οποίο η Τουρκία συμμετέχει ήδη, παρά τις όποιες αντιδράσεις έχουν ακουστεί από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, πως από τη στιγμή που η γειτονική χώρα αγόρασε τους πυραύλους S-400 από τη Ρωσία, θα έπρεπε να εξοβελιστεί από το πρόγραμμα και να μην παραλάβει ποτέ τα εν λόγω αεροσκάφη. Μάλιστα, συγκεκριμένα δημοσιεύματα στη χώρα μας έχουν ήδη γράψει ότι η Τουρκία έχει αποβληθεί από το πρόγραμμα, κάτι που δεν ισχύει. Δεν έχει γίνει ώς σήμερα και μοιάζει απίθανο να γίνει στο μέλλον. Το γιατί θα το δούμε στη συνέχεια.

Χθες, τη γραμμή Μητσοτάκη ακολούθησε και ο υπουργός Εθνικής Αμυνας, Νίκος Παναγιωτόπουλος. Σε συνέντευξή του στον ΣΚΑΪ έκανε λόγο για ανάκτηση της εναέριας υπεροχής της Ελλάδας έναντι της Τουρκίας τα επόμενα χρόνια, επιβεβαιώνοντας το ενδιαφέρον απόκτησης των F-35 από τη χώρα μας, «όταν το επιτρέψουν οι δημοσιονομικές συνθήκες».

«Κάποτε η Ελλάδα θα πάει και στο αεροσκάφος 5ης γενιάς που παρουσιάζει ιδιαιτέρα χαρακτηριστικά, το λεγόμενο stealth που δεν ανιχνεύεται από τα εχθρικά ραντάρ αλλά και παρουσιάζει κάποιες φοβερές δυνατότητες όσον άφορα τα ηλεκτρονικά και οπλικά του συστήματα. Η Ελλάδα ούτως ή άλλως, όπως και οι άλλες χώρες θα μεταβούν σε αυτό το αεροσκάφος 5ης γενιάς. Ο τρόπος που επιμένουμε να το κάνουμε πρώτα είναι η αναβάθμιση του στόλου των F-16 σε κάτι ανάμεσα σε 4η και 5η γενιά», τόνισε ο κ. Παναγιωτόπουλος και συμπλήρωσε: «Αφού έχουμε αναπτύξει το σύστημα υποστήριξης αυτών της προηγμένης τεχνολογίας αεροσκαφών και μετά, μπαίνουμε στο επίπεδο 5ης γενιάς τόσο σε επίπεδο αγοράς όσο και σε επίπεδο υποστήριξης».

Ενδιαφέρον από το 2002

Εδώ, πρέπει να σημειωθεί πως το ενδιαφέρον της Ελλάδας να μπει στο πρόγραμμα παραγωγής χρονολογείται από το 2002, όταν η Lockheed Martin (κατασκευάστρια εταιρεία των F-35) είχε πραγματοποιήσει μια πρώτη παρουσίαση στην Ελλάδα του προϊόντος της σε ανώτατα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων. Ωστόσο, η εποχή εκείνη δεν προσφερόταν για τέτοιου είδους «πειράματα», μια και το αεροσκάφος είχε σχεδιαστεί μόλις τρία χρόνια νωρίτερα, βρισκόταν στη φάση ανάπτυξης και μπήκε στην παραγωγή το 2006.

Κι εδώ είναι το πρώτο «αγκάθι» της επιχειρούμενης συμφωνίας, καθώς αν υποθέσουμε ότι θα ξεπεραστούν όλα τα εμπόδια, αν βρεθούν τα χρήματα και τελικά η Ελλάδα παραγγείλει τέτοιου τύπου αεροσκάφη, δεν πρόκειται να τα παραλάβει πριν από το 2030 (τουλάχιστον), πράγμα που σημαίνει ότι το εν λόγω μαχητικό θα κουβαλάει πίσω του 24 χρόνια... ιστορίας, την ώρα που η τεχνολογία στον συγκεκριμένο τομέα κάνει άλματα κάθε χρόνο.

Θα μπορούσε κάποιος εύλογα να ισχυριστεί ότι και τα F-16 που διαθέτει σήμερα η Ελλάδα, μπήκαν στην παραγωγή το 1978, 42 χρόνια πριν. Ωστόσο, παραμένουν αξιόμαχα και αξιόπιστες λύσεις για πολλές χώρες έως και σήμερα, συμπεριλαμβανομένης και της χώρας μας. Κι εδώ ερχόμαστε στην κλασική εξίσωση προσφοράς-κόστους, με απλά λόγια τι προσφέρει το ένα αεροσκάφος και τι άλλο, σε σχέση πάντα τόσο με την τιμή του όσο και με το κόστος συντήρησής του σε όλα τα επίπεδα (π.χ. από την τιμή των ανταλλακτικών έως το κόστος πτήσης του).

Ενδεικτικά αναφέρουμε πως ένα F-35 κοστίζει αυτή τη στιγμή περίπου 100 εκατ. ευρώ, την ώρα που μια αναβαθμισμένη έκδοση του F-16 (Viper) κοστίζει σχεδόν τα μισά χρήματα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η αναβάθμιση 84 μαχητικών μας F-16 στην έκδοση Viper, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως το 2027, ήταν μια πολύ σημαντική κίνηση, η οποία θα έπρεπε να έχει γίνει νωρίτερα. Ωστόσο, με μια απλή σύγκριση διαπιστώνει κανείς ότι με τα ίδια χρήματα μπορεί να αποκτήσει κάποιος τον διπλάσιο αριθμό F-16 Viper από F-35.

Ενα άλλο παράδειγμα αφορά το κόστος πτήσης, όπου για το F-35 υπολογίζεται στα 44.000 δολάρια την ώρα, ενώ τα F-16 χρειάζονται 15.000 δολάρια την ώρα.

Πρόσθετο κόστος

Οι υπέρμαχοι του F-35 σε αυτή την περίπτωση θα ισχυριστούν την ανωτερότητα του εν λόγω μαχητικού (5ης γενιάς) έναντι του F-16 Viper (που θεωρείται μαχητικό 4,75). Τονίζουν τα εξελιγμένα ηλεκτρονικά του συστήματα, το γεγονός ότι έχει μηχανισμό απόκρυψης από τα εχθρικά ραντάρ (stealth) και μια σειρά άλλων πλεονεκτημάτων που ομολογουμένως του δίνουν άλλον «αέρα».

«Ξεχνούν» ωστόσο να τονίσουν πως πρόκειται για ένα αεροσκάφος που λειτουργεί ιδανικά για έναν καθαρά επιθετικό πόλεμο, ενώ ταυτόχρονα ο γενικότερος χειρισμός του απαιτεί μια οργανωμένη βάση πολλών παραμέτρων, τις οποίες η Ελλάδα δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή, ενώ παράλληλα μεγάλο ερωτηματικό αποτελεί και το πρόσθετο κόστος που θα επιφέρουν αυτές οι παράμετροι.

Επίσης, σε πολλά άρθρα του διεθνούς Τύπου που ασχολούνται με τα μαχητικά αεροσκάφη, έχουν τεθεί σοβαρά ερωτήματα για τις επιχειρησιακές δυνατότητές του, βάζοντας επίσης αρκετές παραμέτρους οι οποίες θα πρέπει να υπολογιστούν σοβαρά για την αγορά του.

«Η χώρα μας σήμερα, περισσότερο από ποτέ, χρειάζεται να συμμετάσχει σε μεγάλα διεθνή αμυντικά προγράμματα, εξασφαλίζοντας αφ’ ενός την αύξηση στην αποτρεπτική μας ικανότητα και αφ’ ετέρου ενισχύοντας την εγχώρια βιομηχανία. Δεδομένου ότι η αναβάθμιση των F-16 ήδη υλοποιείται, το επόμενο βήμα θα είναι η απόκτηση μαχητικών αεροσκαφών 5ης γενιάς».
Ντένης Πλέσσας, αντιπρόεδρος Lockheed Martin Ευρώπης, Μέσης Ανατολής, Αφρικής, συνέντευξη στην ιστοσελίδα voria.gr, 9 Σεπτ. 2019

«Δοκιμασμένο» το F-16

Απόστρατος ιπτάμενος της Αεροπορίας στον οποίο απευθυνθήκαμε μας είπε χαρακτηριστικά ότι το F-16 είναι ένα αεροσκάφος το οποίο γνωρίζουν καλά και οι Ελληνες πιλότοι, ενώ παράλληλα υπάρχει και η απαραίτητη υποδομή συντήρησής του. «Αν είχα τα χρήματα κι έπρεπε να διαλέξω ανάμεσα σε 60 έτοιμα μαχητικά Viper σε σχέση με 20 F-35, θα διάλεγα τα πρώτα», σημείωσε με νόημα. Και αυτό γιατί και οι αριθμοί έχουν ιδιαίτερο νόημα στην ισορροπία δυνάμεων.

Αυτή τη στιγμή και με ορίζοντα το 2030 η ισορροπία δυνάμεων στον αέρα (στα μαχητικά αεροσκάφη) θα είναι 1,9 (Ελλάδα) προς 3 (Τουρκία). Στις τουρκικές δυνάμεις εν προκειμένω, υπολογίζονται και τα 100 F-35 που έχει συμφωνήσει να αγοράσει η Τουρκία από τις ΗΠΑ.

Κι εδώ ερχόμαστε στην τουρκική ανάμειξη στην υπόθεση των F-35 και θα απαντήσουμε γιατί μοιάζει εξαιρετικά απίθανο να εξοβελιστεί η γειτονική χώρα από το πρόγραμμα συμπαραγωγής τους. Η γειτονική χώρα έχει ξοδέψει ώς σήμερα περισσότερα από 1,2 δισ. δολάρια για τη συμμετοχή της και αποτελεί αποδέκτρια επενδύσεων σε υποδομές και τεχνογνωσία αναγκαίες για την κατασκευή των 937 διαφορετικών τμημάτων και ανταλλακτικών του F-35 που παράγονται στη χώρα, 400 από τα οποία παράγει κατ’ αποκλειστικότητα.

Αντιλαμβάνεται κανείς το οικονομικό κόστος ενός αποκλεισμού της χώρας από το πρόγραμμα και ταυτόχρονα την καθυστέρηση στη γραμμή παραγωγής του αεροσκάφους, η οποία σύμφωνα με τα στοιχεία είναι ήδη προβληματική. Ποιος θα πληρώσει το κόστος όλων αυτών;