Παρά τις σοκαρισμένες αντιδράσεις της διεθνούς κοινότητας, δεν είναι η πρώτη φορά στη διάρκεια των τελευταίων ετών που η Ρωσία εμπλέκεται σε αιματηρές στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον αμάχων

Ο Αμπντέλ Καφί αλ-Αμντό δεν μπορεί να σταματήσει να σκέφτεται την Ουκρανία. Ο 36χρονος Σύρος περνά τις μέρες του διαβάζοντας ειδήσεις, εκφράζοντας την αλληλεγγύη του μέσω μηνυμάτων και μαθαίνοντας στην πεντάχρονη κόρη του, τη Λαμάρ, να ζωγραφίζει την ουκρανική σημαία. Λέει στο CNN ότι ελάχιστοι μπορούν να καταλάβουν τι περνούν οι Ουκρανοί, καθώς παρακολουθούν τις εικόνες καταστροφής που κάνουν το γύρο του κόσμου.

«Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει τους Ουκρανούς», τονίζει. «Κανείς στον κόσμο δεν μπορεί να τους καταλάβει όπως οι Σύροι».

Ο Αμντό, που είναι καθηγητής αγγλικών, θυμάται τις πιο δύσκολες ημέρες της ζωής του, καθώς παρακολουθεί τις εξελίξεις στην Ουκρανία. Την πολιορκία στην πόλη του, το Χαλέπι, το 2016.

Η ρωσική επιχείρηση στη Συρία

Έξι χρόνια πριν την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία είχε εξαπολύσει ανελέητη στρατιωτική επιχείρηση χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά, στη Συρία, για να στηρίξει το καθεστώς του Μπασάρ αλ-Άσαντ. Τα θύματα εκείνου του πολέμου λένε ότι οι εικόνες από την Ουκρανία τους είναι ανατριχιαστικά οικείες.

Με τη βοήθεια της Ρωσίας, ο πρόεδρος Άσαντ και οι σύμμαχοί του, μετέτρεψαν το Χαλέπι σε φέρετρο. Τριάντα τρεις χιλιάδες κάτοικοι βρέθηκαν υπό πολιορκία, αποκομμένοι από τρόφιμα, και έπειτα βομβαρδίστηκαν ανηλεώς τον Δεκέμβριο του 2016. Η τακτική χρησιμοποιήθηκε σε όλη τη διάρκεια του πολέμου και σε όλες τις γωνιές της χώρας, όπου μεταξύ άλλων φέρονται να διαπράχθηκαν και επιθέσεις με χημικά όπλα – με τις τελευταίες ωστόσο να διαψεύδονται από τη Ρωσία. Όσοι επιβίωσαν από τους βομβαρδισμούς, αναγκάστηκαν να αφήσουν πίσω τους ό,τι είχε απομείνει από τα σπίτια τους.

«Μας κατέστρεψαν»

«Μας κατέστρεψαν, κατέστρεψαν την ψυχολογία μας», θυμάται ο Αμντό. Λίγες ημέρες πριν εγκαταλείψει την πόλη, είχε πάει σε ένα νοσοκομείο για να βρει έναν φίλο του. Αναγκάστηκε να περάσει επάνω από στοιβαγμένα πτώματα.

«Αυτό θα συμβεί και στην Ουκρανία», προειδοποιεί. «Αυτό που συμβαίνει τώρα στην Ουκρανία είναι μόνο η αρχή».

Ορισμένοι Σύροι λένε ότι η χώρα τους ήταν ένα πείραμα – και ο πλανήτης επέλεξε να τους αγνοήσει. Εκεί, η ρωσική πολεμική μηχανή δοκίμασε τις δυνάμεις της, πριν αποπειραθεί να ικανοποιήσει τις φιλοδοξίες της στην ανατολική Ευρώπη.

Ο Αμντό είναι ένας από τους κατοίκους του Χαλεπιού που κατέγραφαν την καθημερινότητά τους στη διάρκεια της πολιορκίας. Καθημερινά αναρτούσε εικόνες στα κοινωνικά δίκτυα και εκλιπαρούσε τη διεθνή κοινότητα να τους σώσει. Λέει ότι οι εκκλήσεις τους έπεσαν στο κενό.

«Επαναλαμβάνουν το ίδιο λάθος»

«Αυτό που με φορτίζει πολύ, είναι που ο κόσμος επαναλαμβάνει το ίδιο λάθος», σημειώνει, αναφερόμενος στην Ουκρανία. Λέει ότι τον πονάει που η καταδίκη της ρωσικής εισβολής έγινε «λες και ήταν ο πρώτος πόλεμος ή η πρώτη δολοφονική επίθεση της Ρωσίας».

«Δεν μπορώ καν να σκεφτώ γιατί οι άνθρωποι παραμένουν τυφλοί εδώ και 10 χρόνια», τονίζει.

Το 2013, η κυβέρνηση Ομπάμα είχε δηλώσει ότι το καθεστώς του Άσαντ πέρασε την κόκκινη γραμμή όταν χρησιμοποίησε χημικά όπλα εις βάρος του λαού του. Όμως η Δύση επέλεξε να μην εμπλακεί στρατιωτικά στην περιοχή.

Στη συνέχεια, το 2015, ο ρωσικός στρατός ενεπλάκη για να διατηρήσει τον Άσαντ στην εξουσία. Μέχρι και σήμερα, η Ρωσία διατηρεί την παρουσία της στη Συρία και ο Άσαντ έχει ανακτήσει τον έλεγχο στο μεγαλύτερο μέρος της χώρας. Αρκετά αραβικά κράτη έχουν αποκαταστήσει τις διπλωματικές σχέσεις τους με το καθεστώς.

Τα ρωσικά «πειράματα» στη Συρία

Για τη Ρωσία, η επιχείρηση αυτή είχε διάφορα πλεονεκτήματα. Πρώτα από όλα, σταθεροποιούσε ένα σύμμαχο, ενώ παράλληλα της πρόσφερε «πάτημα» στην περιοχή και ανεκτίμητη στρατιωτική εμπειρία.

Ο ρώσος υπουργός εθνικής άμυνας είχε μάλιστα καυχηθεί ότι η Συρία είναι χώρος «άσκησης» για τον στρατό.

«Έχουμε δοκιμάσει περισσότερα από 320 είδη όπλων. Στην πραγματικότητα έχουμε δοκιμάσει όλα τα όπλα, εκτός των ευκόλως εννοούμενων», είχε δηλώσει ο Σεργκέι Σοϊγκού σε ρωσικά κρατικά ΜΜΕ.

Ο Ισμαήλ αλ-Αμπντούλαχ, μέλος των Λευκών Κρανών, μιας εθελοντικής ομάδας διάσωσης, είδε με τα ίδια του τα μάτια τις επιπτώσεις αυτών των όπλων στους αμάχους. Ανήκε στην τελευταία ομάδα κατοίκων του Χαλεπιού που εγκατέλειψαν την πόλη το 2016, έχοντας γίνει μάρτυρες της ισοπέδωσης της πόλης από βομβαρδισμούς. «Στο Χαλέπι είχε γίνει Αποκάλυψη», περιγράφει.

«Είδα κτίρια να καταρρέουν στα κεφάλια οικογενειών και παιδιών», θυμάται. «Σε ένα μόνο περιστατικό, 34 άνθρωποι σκοτώθηκαν κάτω από ένα κτίριο που κατέρρευσε από τους βομβαρδισμούς».

Στη διάρκεια της στρατιωτικής της εμπλοκής στη Συρία, η Ρωσία είχε εξαπολύσει βομβιστικές επιθέσεις οι οποίες χτυπούσαν αδιακρίτως οικιστικά κέντρα, νοσοκομεία, αγορές και σχολεία.

Σχεδόν κάθε ανθρώπινο δικαίωμα καταπατήθηκε

Η Ανεξάρτητη Επιτροπή του ΟΗΕ για την Έρευνα στη Συρία, είχε δηλώσει ότι οι καθεστωτικές και οι ρωσικές δυνάμεις βομβάρδισαν αδιακρίτως πυκνοκατοικημένες περιοχές, βάζοντας στο στόχαστρο και δολοφονώντας αμάχους.

Σχεδόν κάθε ανθρώπινο δικαίωμα καταπατήθηκε και σχεδόν κάθε έγκλημα πολέμου πραγματοποιήθηκε στη Συρία, όπως δήλωσε ο επικεφαλής της Επιτροπής, Πάουλο Σέρτζιο Πινέιρο, στη Γενεύη στις αρχές του μήνα. «Μπορούμε απλώς να ελπίζουμε ότι οι παγκόσμιοι ηγέτες κάνουν ό,τι μπορούν για να μην έχει την ίδια μοίρα και η Ουκρανία».

Παρά τα στοιχεία που συνέλεξαν πολλαπλοί οργανισμοί και παρά τις μαρτυρίες αυτόπτων μαρτύρων, η Ρωσία αρνείται ότι διέπραξε εγκλήματα πολέμου στη Συρία.

«Ένα μάθημα για τον πλανήτη»

Πολλοί Σύροι αισθάνονται ότι η ασυλία της οποίας έχαιρε η Μόσχα για τις πράξεις της στη Συρία, ίσως ενθάρρυνε τον πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν να εισβάλει στην Ουκρανία.

«Τα όσα συνέβησαν στη Συρία είναι ένα μάθημα για τον κόσμο, ότι αν είχαν κάνει κάτι από την αρχή για να βοηθήσουν τους Σύρους να σταματήσουν τη Ρωσία, ίσως να μην είχαν συμβεί όλα αυτά», υποστηρίζει ο Αμπντουλάχ. «Η Ρωσία θα είχε σταματήσει εξ αρχής στη Συρία και δεν θα είχε τολμήσει να εισβάλει στην Ουκρανία».

Τα Λευκά Κράνη, που είναι πιο εξοικειωμένα με τις ρωσικές τακτικές από ό,τι θα θέλουν, έχουν εκφράσει την αγωνία τους για την κατάσταση στην Ουκρανία και έχουν προσφέρει συμβουλές στους Ουκρανούς.

«Διπλοί βομβαρδισμοί» και άλλες τακτικές του Πούτιν

«Μην μεταβαίνετε σε καμιά βομβαρδισμένη περιοχή πριν ο ουρανός αδειάσει από μαχητικά αεροσκάφη», τονίζει ο Αμπντουλάχ, προειδοποιώντας τους Ουκρανούς για την τακτική των «διπλών βομβαρδισμών» που εφαρμόζει η Μόσχα.

Έχει χάσει πολλούς συναδέλφους του σε τέτοιες επιθέσεις, στο πλαίσιο των οποίων μαχητικά αεροσκάφη βομβάρδιζαν μια περιοχή και έπειτα την χτυπούσαν εκ νέου λίγα λεπτά αργότερα, σε πολλές περιπτώσεις δολοφονώντας τόσο το νοσηλευτικό προσωπικό που έσπευδε σε βοήθεια, όσο και τους τραυματίες της πρώτης επίθεσης.

«Μην περπατάτε σε ανοιχτούς δρόμους», πρόσθεσε. «Θα υπάρχουν ελεύθεροι σκοπευτές και θα σας σκοτώσουν… δεν τους νοιάζει αν είστε άμαχοι, διασώστες ή νοσηλευτές».

Το βλέμμα της Συρίας καρφωμένο στην Ουκρανία

Μέλη της ομάδας του συγκεντρώνονται στο τελευταίο προπύργιο των ανταρτών στην Ιντλίμπ. Βρίσκονται διαρκώς σε κατάσταση εγρήγορσης. Η εκεχειρία που συμφώνησαν εκεί η Ρωσία και η Τουρκία το 2020 παραμένει εύθραυστη. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2021, ο ΟΗΕ κατέγραψε τουλάχιστον 14 επιθέσεις φιλοκυβερνητικών δυνάμεων που είχαν ως αποτέλεσμα τον θάνατο παιδιών.

Στους προσφυγικούς καταυλισμούς στην περιοχή, όπου οι εκτοπισμένοι από τους ρωσικούς βομβαρδισμούς Σύροι έφταναν κατά κύματα, τα μάτια είναι στραμμένα στον πόλεμο στην Ευρώπη. Πολλοί πιστεύουν ότι η μοίρα τους θα εξαρτηθεί από την έκβαση του πολέμου στην Ουκρανία.

«Παρακολουθώ τις ειδήσεις για την Ουκρανία και εύχομαι η Ουκρανία να νικήσει τον πόλεμο, προκειμένου η Ρωσία να μην προχωρήσει περισσότερο», λέει ο 48χρονος Ουμ Χουσεΐν. «Εδώ στη Συρία μας σκότωσαν, μας κατέστρεψαν και μας εκτόπισαν, μας έκαναν πρόσφυγες. Αν νικήσει η Ρωσία, θα προχωρήσει περισσότερο και θα μας επιτεθεί».

Παρά τους φόβους τους, στους καταυλισμούς κυριαρχεί η συμπόνια για τους Ουκρανούς.

«Είμαστε πολύ φορτισμένοι από τις σκηνές στην Ουκρανία. Βλέπουμε παιδιά να πεθαίνουν και κλαίμε για εκείνα. Αισθανόμαστε συμπόνια γιατί έχουμε περάσει τα ίδια βάσανα»