Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν χρησιμοποίησε μια αποκλειστική συνέντευξη στο CNNi την Τρίτη για να στείλει ένα προσεκτικό, αλλά σαφές και ανατριχιαστικό μήνυμα στον Ρώσο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν σχετικά με τις καταστροφικές συνέπειες της χρήσης πυρηνικών όπλων στον πόλεμο στην Ουκρανία.

Ο Μπάιντεν, -ο πρώτος πρόεδρος από τη δεκαετία του 1980 που έπρεπε πραγματικά να κάνει υπολογισμούς σχετικά με τα πυρηνικά οπλοστάσια και την αποτροπή-, ρωτήθηκε από τον Τζέικ Τάπερ εάν πιστεύει ότι ο Πούτιν – ο οποίος έχει προειδοποιήσει ότι είναι έτοιμος να χρησιμοποιήσει κάθε επιλογή στο οπλοστάσιο της Ρωσίας – θα μπορούσε να σκεφτεί να πυροδοτήσει ένα από τα τα πιο αποτρόπαια όπλα του κόσμου ως πράξη απελπισίας σε έναν πόλεμο στον οποίο χάνει.

«Δεν νομίζω ότι θα το κάνει», απάντησε ο Μπάιντεν.Όμως ο πρόεδρος, ο οποίος έθιξε για πρώτη φορά αυτό το ζήτημα σε έναν έρανο στη Νέα Υόρκη εκτός καμερών την περασμένη εβδομάδα, κατέστησε σαφές ότι έστελνε ένα δημόσιο μήνυμα στον Πούτιν σχετικά με τους κινδύνους του να πιστεύει ότι η χρήση μιας τακτικής πυρηνικής βόμβας χαμηλότερης απόδοσης θα ήταν μεμονωμένο γεγονός.

«Αυτό για το οποίο μιλάω, μιλάω για τον Πούτιν. Στην πραγματικότητα, δεν μπορεί να συνεχίσει ατιμώρητα να μιλάει για τη χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου σαν να είναι κάτι ορθολογικό», είπε ο Μπάιντεν, προτού προειδοποιήσει για επικίνδυνες συνέπειες μιας τέτοιας κίνησης.

«Λάθη γίνονται, ο λανθασμένος υπολογισμός μπορεί να συμβεί, κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος τι θα συμβεί και θα μπορούσε να καταλήξει σε Αρμαγεδδώνα», είπε, τονίζοντας και πάλι ότι μια πυρηνική έκρηξη που σκοτώνει χιλιάδες ανθρώπους θα μπορούσε να οδηγήσει σε γεγονότα που θα μπορούσαν να βγουν εκτός ελέγχου.

Ο κίνδυνος κλιμάκωσης

Ο Μπάιντεν αναφέρθηκε στον φόβο που έχουν εκφράσει ορισμένοι στρατηγοί, οι οποίοι προειδοποιούν για μια απότομη κλιμάκωση που θα μπορούσε να συμβεί εάν χρησιμοποιηθεί πυρηνική βόμβα και πυροδοτήσει αντίποινα από τη Δύση – παρόλο που οποιαδήποτε αρχική απάντηση των ΗΠΑ σίγουρα δεν θα προχωρούσε περισσότερο από τη συμβατική στρατιωτική δράση.

Φαίνεται επίσης ότι προσπαθεί να δημιουργήσει ένα αφήγημα αποτροπής γύρω από τη συγκεκριμένη κατάσταση στην Ουκρανία. Η λογική των στρατηγικών πυρηνικών οπλοστασίων μεγάλης εμβέλειας των ΗΠΑ και της Ρωσίας είναι ότι η χρήση τους αποτρέπεται επειδή μια σύγκρουση θα ήταν αυτοκτονική και για τις δύο πλευρές. Αυτή η εξίσωση δεν υπάρχει στην Ουκρανία, δεδομένου ότι η χώρα δεν διαθέτει πυρηνικό οπλοστάσιο και είναι δύσκολο να συμπεράνουμε ότι αντιπροσωπεύει ένα ζωτικό εθνικό συμφέρον που θα οδηγούσε την Ουάσιγκτον να απαντήσει με τον ίδιο τρόπο στην πυρηνοποίηση του Πούτιν. Υπογραμμίζοντας ότι ακόμη και ένας τακτικός μηχανισμός – που θα μπορούσε να είναι αρκετά μικρός για να καταστρέψει μια αεροπορική βάση ή αρκετά μεγάλος για να μετατρέψει μια πόλη σε ερείπια – θα μπορούσε να οδηγήσει σε κάτι χειρότερο, ο Μπάιντεν φαίνεται ότι σχεδόν επιδιώκει να δημιουργήσει μια νέα αλυσίδα υπολογισμών στο μυαλό του Πούτιν.

Δύο σημεία στη συνέντευξη του Μπάιντεν ξεχώρισαν. Πρώτα ο παρουσιαστής του CNNi ζήτησε από τον πρόεδρο να δηλώσει την κόκκινη γραμμή των ΗΠΑ για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στην Ουκρανία και τι θα έκανε η Ουάσιγκτον εάν ο Πούτιν βομβάρδιζε πυρηνικό εργοστάσιο στην Ουκρανία ή πυροδοτούσε ένα τακτικό πυρηνικό όπλο.

«Θα ήταν ανεύθυνο για μένα να μιλήσω για το τι θα κάναμε ή τι δεν θα κάναμε», είπε ο Μπάιντεν.

Στη συνέχεια, ο Τάπερ προέτρεψε τον πρόεδρο να του αποκαλύψει αν το Πεντάγωνο είχε υπολογίσει όλα τα σενάρια. «Δεν χρειάστηκε να ερωτηθεί το Πεντάγωνο», απάντησε νηφάλια ο Μπάιντεν.

Εμπειρογνώμονας: Η χρήση πυρηνικών στην Ουκρανία εξακολουθεί να μην είναι πιθανή

Οι περισσότεροι ειδικοί και αναλυτές στρατηγικής εκτιμούν ότι υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους ο Πούτιν θα αποθαρρυνθεί από το να κάνει χρήση πυρηνικού όπλου. Μεταξύ αυτών, ο πιθανός κίνδυνος κύματα ραδιενέργειας να περάσουν στη Ρωσία ή το γεγονός ότι η χρήση τακτικού πυρηνικού όπλου μπορεί στην πραγματικότητα να μην είναι μια λογική στρατηγική επιλογή στον πόλεμο.

Αλλά το γεγονός ότι είναι στριμωγμένος στη γωνία, σε συνδυασμό με την αγνοία του για τις απώλειες αμάχων που υπογραμμίστηκε ξανά από τις σκληρές επιθέσεις του σε πόλεις της Ουκρανίας αυτή την εβδομάδα, υποδηλώνει ότι μια ανθρωπιστική παρόρμηση είναι απίθανο να αποτελεί μέρος των υπολογισμών του. Και ο ίδιος ο Μπάιντεν είπε στη συνέντευξη ότι ενώ πίστευε ότι ο Πούτιν ήταν «λογικός παράγοντας», είχε κάνει σημαντικούς λανθασμένους υπολογισμούς και οι στόχοι του δεν ήταν λογικοί. Αυτό αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ακόμη περισσότερων αποφάσεων που φαίνονται παράλογες στη Δύση, αλλά μπορεί να φαίνονται λογικές στη στρεβλή λογική του Πούτιν.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο ο Μπάιντεν και οι ειδικοί που έχουν αφιερώσει την καριέρα τους στην αποτροπή μιας πυρηνικής αποκάλυψης λένε, ότι η πιθανότητα να προχωρήσει ο Πούτιν σε μια πυρηνική ενέργεια πρέπει να ληφθεί πολύ σοβαρά υπόψη – ακόμα κι αν οι πιθανότητες παραμένουν πολύ χαμηλές και οι ΗΠΑ πιθανότατα θα είναι σε θέση να εντοπίσουν πολύ νωρίτερα αν οι ατομικές συσκευές της Ρωσίας ήταν σε κίνηση.

«Δεν είναι ένα πιθανό γεγονός. Δεν είναι καν πιθανό», είπε ο Joseph Cirincione, ειδικός σε θέματα μη διάδοσης των πυρηνικών όπλων και πρώην πρόεδρος του Plowshares Fund, στο «Newsroom» του CNNi την Τρίτη.

«Αλλά είναι ένα γεγονός χαμηλής πιθανότητας, υψηλής συνέπειας. Εάν χρησιμοποιήσει έστω και ένα πυρηνικό όπλο, μας φέρνει σε έναν εντελώς νέο κόσμο. Προκαλεί τεράστια ζημιά. Και διατρέχει τον κίνδυνο κλιμάκωσης με ανταλλαγές από τη Δύση που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε περαιτέρω ανταλλαγές, κ.λπ.».

Ο Cirincione εξήγησε ότι ακόμα και αν τα λεγόμενα του Πούτιν αντιπροσώπευαν μια πολιτική απειλή σχεδιασμένα να τρομάξουν τη Δύση, δεν μπορούν να απορριφθούν.

«Έχει τα μέσα. Έχει το δόγμα που του επιτρέπει να το χρησιμοποιήσει. Και έχει το κίνητρο. Χάνει αυτόν τον πόλεμο. Πρέπει απεγνωσμένα να κάνει κάτι για να προσπαθήσει να αλλάξει το ρεύμα της μάχης. Μπορεί να στραφεί σε ένα πυρηνικό όπλο».

Ενώ ορισμένοι επικριτές έχουν κατηγορήσει τον Αμερικανό πρόεδρο επειδή ανέφερε λέξεις όπως «Αρμαγεδδών» και συνέκρινε τη ρητορική του με αυτή του Πούτιν, τα κίνητρα των δύο ανδρών είναι πολύ διαφορετικά. Ο Ρώσος ηγέτης καυχιέται για πυρηνικά όπλα για να τρομάξει τον κόσμο. Ο Μπάιντεν μιλάει δημόσια για να αποτρέψει την πιθανότητα καταστροφής.

Ο Μπάιντεν δεν αποκλείει συνάντηση με τον Πούτιν

Ένας λόγος που ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι τόσο επικίνδυνος είναι ότι μετά από σχεδόν οκτώ μήνες, δεν υπάρχει καμία προοπτική για οποιαδήποτε γνήσια διπλωματική διαδικασία που θα μπορούσε να τον εκτονώσει. Οι δυνάμεις της Ουκρανίας, χρησιμοποιώντας αμερικανικά και συμμαχικά οπλικά συστήματα, σημειώνουν αξιοσημείωτη πρόοδο στο πεδίο της μάχης και είναι αποφασισμένες να αποκρούσουν μια απρόκλητη εισβολή που έχει προκαλέσει σφαγή και εκτεταμένες καταστροφές. Ο Πούτιν έχει ρίξει τόσο πολύ προσωπικό κύρος και ρωσικό αίμα στον πόλεμο, που δύσκολα μπορεί να αντέξει οποιοδήποτε αποτέλεσμα που δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως νίκη, παρά την αυταρχική του κυριαρχία στη Ρωσία.

Ο Μπάιντεν δήλωσε στη συνέντευξη στο CNNi ότι δεν βλέπει καμία πραγματική λογική αιτία για να συναντήσει τον Πούτιν, καθώς οι δύο ηγέτες αναμένεται να είναι παρόντες στη Σύνοδο Κορυφής της G20 στην Ινδονησία τον επόμενο μήνα. Ωστόσο, άφησε μια χαραμάδα ανοιχτή στον Ρώσο ηγέτη, λέγοντας ότι θα καθόταν με τον Πούτιν εάν ήταν πρόθυμος να συζητήσει την τύχη της Αμερικανίδας σταρ του μπάσκετ Μπρίτνεϊ Γκρίνερ, η οποία καταδικάστηκε τον Αύγουστο σε εννέα χρόνια φυλάκιση μετά την παραδοχή της ενοχής της για λαθρεμπόριο ναρκωτικών. Οι ΗΠΑ λένε ότι η Γκρίνερ και ένας άλλος Αμερικανός, ο πρώην πεζοναύτης των ΗΠΑ Πολ Γουίλαν, συνελήφθησαν παράνομα. Η Ουάσιγκτον προσφέρθηκε να ανταλλάξει τον φυλακισμένο Ρώσο διακινητή όπλων Βίκτορ Μπουτ με τους δύο Αμερικανούς.

«Κοιτάξτε, δεν έχω σκοπό να συναντηθώ μαζί του, αλλά κοιτάξτε, αν ερχόταν σε μένα στη G20 και μου έλεγε, ‘θέλω να μιλήσω για την απελευθέρωση της Γκρίνερ’, θα τον συναντούσα, αλλά αυτό εξαρτάται», είπε ο Μπάιντεν.

Ο Αμερικανός πρόεδρος υποβάθμισε επίσης την ιδέα ότι γενικότερα υπήρχε κάτι για το οποίο έπρεπε να μιλήσουν.

«Έχει ενεργήσει βάναυσα, νομίζω ότι έχει διαπράξει εγκλήματα πολέμου και έτσι δεν βλέπω καμία λογική να συναντηθώ μαζί του τώρα».

Επιμέλεια, απόδοση: Σπυριδούλα Σκούρα