Μονάχα λίγες ώρες απομένουν έως ότου ξεκαθαρίσει προς τα πού θα γύρει η πλάστιγγα στην ΠΓΔΜ. Μέχρι τις 21:00’ το βράδυ της Κυριακής θα έχει γίνει γνωστό αν οι πολίτες της γειτονικής χώρας θα εγκρίνουν την συμφωνία των Πρεσπών ή θα την απορρίψουν. Το ερώτημα στο οποίο καλούνται να απαντήσουν 1.800.000 εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι είναι αν «συμφωνούν με την είσοδο της χώρας σε Ε.Ε. και ΝΑΤΟ, αποδεχόμενοι τη συμφωνία που υπέγραψαν Μακεδονία και Ελλάδα;».

Οι κάλπες έχουν ήδη ανοίξει από τις 7.00’ το πρωί και θα κλείσουν δώδεκα ώρες αργότερα. Αν και παντού γράφεται ότι για να επικρατήσει το Ναι, πρέπει να προσέλθει στις κάλπες ποσοστό μεγαλύτερο του 50% των εγγεγραμμένων στους εκλογικούς καταλόγους, κάτι τέτοιο αμφισβητείται από την κυβέρνηση Ζάεφ. Στελέχη της υπογραμμίζουν πως το δημοψήφισμα είναι συμβουλευτικό και η διεξαγωγή του δεν αποτελούσε απαραίτητη προϋπόθεση για την υλοποίηση της συμφωνίας των Πρεσπών.
Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συνταγματική αλλαγή. Παραδέχονται, ωστόσο, ότι η όλη διαδικασία θα θεωρηθεί επιτυχής αν σε αυτήν συμμετάσχει η ευρεία πλειοψηφία του λαού, κάτι για το οποίο δηλώνουν αρκετά αισιόδοξοι. Και η «πλειοψηφία του λαού», όμως, κινείται σε θολά νερά. Σύμβουλοι του Ζόραν Ζάεφ υποστηρίζουν πως αν και οι εγγεγραμμένοι είναι 1.800.000, ο πραγματικός αριθμός των ψηφοφόρων είναι πολύ χαμηλότερος. Πρώτον, επειδή περίπου 300.000-350.000 έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό. Δεύτερον, επειδή δεν έχουν εκκαθαριστεί οι εκλογικοί κατάλογοι.
Είναι εμφανές, λοιπόν, ότι ακόμα και σε περίπτωση που η προσέλευση είναι σχετικά μικρή, η σκοπιανή κυβέρνηση θα επιχειρήσει, με όπλο την επικράτηση του «Ναι» να εμφανιστεί σαν η μεγάλη νικήτρια. Το μεγάλο στοίχημα, όμως, παραμένει η συμμετοχή. Ο αντίπαλος του «Ναι», άλλωστε, δεν είναι το «Όχι», αλλά το μποϊκοτάζ. Η επικρατούσα άποψη εντός και εκτός ΠΓΔΜ είναι ότι το «Ναι» θα επικρατήσει άνετα. Οι εκτιμήσεις για τη συμμετοχή, όμως, είναι κατώτερες του 50%. Γίνεται λόγος ακόμα και για περίπου 40% των εγγεγραμμένων. Κάποιοι πολιτικοί αναλυτές, όμως, αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο τελικά οι αντίπαλοι της συμφωνίας των Πρεσπών να πάνε στις κάλπες, οπότε και το δημοψήφισμα θα μετατραπεί σε ντέρμπι.
Όπως και να έχει, η εκλογική διαδικασία θα πραγματοποιηθεί υπό την εποπτεία 12.000 περίπου τοπικών και 500 διεθνών παρατηρητών. Η ατμόσφαιρα, πάντως, στη γειτονική χώρα παρέμεινε σχετικά ήρεμη, έως υποτονική το προηγούμενο διάστημα. Δεν σημειώθηκαν ιδιαίτερες εντάσεις. Μόνο κάποια πανό υπέρ του «Ναι» μαρτυρούσαν την προεκλογική εκστρατεία που προηγήθηκε. Δεν διεξήχθησαν μαζικές ανοιχτές εκδηλώσεις, η αφισοκόλληση παρέμεινε περιορισμένη και η μάχη διεξήχθη κυρίως στα τοπικά τηλεοπτικά κανάλια και στα σόσιαλ μίντια. Ακόμα και η εθνικιστική αντιπολίτευση μαλάκωσε αισθητά την στάση της, σε μία προσπάθεια να εμφανιστεί ενωτική, αλλά κυρίως για να μη δυσαρεστήσει τις ξένες δυνάμεις. Μόνο ο πρόεδρος Ιβάνοφ πονοκεφάλιασε τον Ζόραν Ζάεφ αυτούς τους δύο μήνες, ανεβάζοντας τους τόνους.

Ενδεικτικό πάντως της τεράστιας έξωθεν υποστήριξης της συμφωνίας των Πρεσπών είναι ότι και μετά το σφύριγμα για τη λήξη της προεκλογικής εκστρατείας, μετά δηλαδή την απαγόρευση πολιτικών παρεμβάσεων από τη μία ή την άλλη πλευρά, το Βερολίνο παρενέβη. Έκανε λόγο για μία «ιστορική ευκαιρία» που δεν πρέπει να χαθεί. Συγκεκριμένα, έτσι χαρακτήρισε το δημοψήφισμα ο Πρόεδρος της Επιτροπής για τις ευρωπαϊκές υποθέσεις του γερμανικού ομοσπονδιακού Κοινοβουλίου Γκούντερ Κρίχμπάουμ, στενός συνεργάτης της καγκελάριου. Κάλεσε, λοιπόν, τους πολίτες της ΠΓΔΜ να μην χάσουν αυτό το «παράθυρο ευκαιρίας» και να συμμετάσχουν στο δημοψήφισμα.
Οπως ήταν αναμενόμενο, το ζήτημα βρέθηκε και στο επίκεντρο των συνομιλιών του Αλέξη Τσίπρα με τον γ.γ. του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτιέρες. Και όχι μόνο! Με μεγάλο ενδιαφέρον παρακολουθεί τις εξελίξεις και η κοινή γνώμη στη Σερβία. Η σερβική δημόσια τηλεόραση RTS σε ειδική εκπομπή αφιερωμένη στο δημοψήφισμα έκανε μία ιστορική αναφορά στο ζήτημα του ονόματος και την επίτευξη συμφωνίας, παρουσιάζοντας τις απόψεις ακαδημαϊκών, αλλά και πολιτικών από την Ελλάδα και την ΠΓΔΜ.
Ανεξαρτήτως αποτελέσματος, ήδη στα Σκόπια, αλλά και στην Αθήνα προετοιμάζονται για την επόμενη ημέρα. Να διαχειριστούν τα απόνερα του όποιου αποτελέσματος. Αν όπως, εκτιμάται, επικρατήσει το «Ναι», ο Ζόραν Ζάεφ πρέπει να εξασφαλίσει πως θα περάσει από τη Βουλή την αναγκαία συνταγματική αναθεώρηση.
Σε αυτό το σημείο, θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη προσοχή στο κείμενο που δημοσιεύεται σήμερα στα ΝΕΑ, καθώς προχωράει σε αποκαλύψεις και αναλύει τους σχεδιασμούς της Γερμανίας για την περιοχή. Ένα ζήτημα στο οποίο το ΠΕΝΤΑΠΟΣΤΑΓΜΑ έχει αναφερθεί πολλάκις. Σήμερα σας παραθέτουμε τα σημαντικότερα σημεία της ανάλυσης.
Σε παλαιότερα κείμενά μου του Φεβρουαρίου 2018 είχα αναφέρει ότι μία σειρά γεωπολιτικών Δεικτών (στους Πυλώνες της Άμυνας/Ασφάλειας και Οικονομίας) κατά την γεωπολιτική ανάλυση ανακατανομής ισχύος στο ad hoc Σύμπλοκο το εμπεριέχον τα Υποσυστήματα: i) των Κεντροδυτικών Βαλκανίων (Σκόπια, Κόσοβο και Μετόχια, Βοσνία και Αλβανία) ii) στο Δίπολο Θράκης-Αιγαίου και iii) στο Δίπολο Δωδεκάνησσα-Κύπρος με Γεωπολιτικό Παράγοντα το Κουρδικό Ζήτημα, μας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η Τουρκία, τελματωθείσα στην βορειοδυτική Συρία (Αφρίν) εξακτινώνει τις προσπάθειες προβολής ισχύος της σε όλα τα προαναφερθέντα υποσυστήματα, εκβιάζοντας το ΝΑΤΟ και την Ουάσιγκτων, με κίνδυνο θερμές εκρήξεις στη Νοτιοανατολική Πτέρυγα.
Πρώτον: Το δρών Υπερσύστημα επί του Γεωπολιτικού αυτού Παράγοντος εμπεριέχει τους ανταγωνιζομένους Διεθνείς Πόλους Ισχύος, αφενός της Ουάσιγκτων και της ΕΕ (Παρίσι-Βερολίνο) και αφετέρου της Μόσχας. Μεταξύ, όμως, των Δυτικών Πόλων Ισχύος υπάρχει επίσης εσωτερικός ανταγωνισμός: Στo Υποσύστημα των Κεντροδυτικών Βαλκανίων είναι σαφής ο ανταγωνισμός μεταξύ ΗΠΑ-Βερολίνου, αλλά και Παρισίων-Βερολίνου. Οι ΗΠΑ επιθυμούν τη ΝΑΤΟϊκή ολοκλήρωση στην βαλκανική περίμετρο σε συνεργασία με την Γαλλία του Μακρόν, πράγμα που επισημοποιεί σήμερα η γαλλική στρατιωτική/ναυτική παρουσία στην Λάρνακα, ώστε να ελέγξουν την ρωσική επιρροή προς την Μεσόγειο.
Οι ΗΠΑ, αδιαφορούν επί του τύπου επιλύσεως του «ονοματολογικού» των Σκοπίων. Απλώς, στηρίζουν μια ανέλπιστη αποδοχή από πλευράς Ελλάδος η οποία επιλύει το γεωστρατηγικό πρόβλημα για την αμερικανική προβολή ισχύος, και παραλλήλως εγγράφουν μετοχές στην επίλυση του σκοπιανού ζητήματος, ώστε να ανατρέψουν πλήρως το γερμανικό «μονοπώλιο». Αντιθέτως, η Γερμανία επιμένει να θωπεύει τον σκοπιανό «ταυτοτικό μακεδονισμό» και τον εξ αυτού εκπορευόμενο υπονομευτικό, εις βάρος της Ελλάδος, δήθεν «αλυτρωτισμό» εξυπηρετούσα –διακριτικώς– τον άξονα Βερολίνου-Μόσχας-Αγκύρας. Αμφιβάλλει κανείς ότι εάν τα Σκόπια εδέχοντο την ονομασία, π.χ. «Βασίλης», οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν θα είχαν ουδέν πρόβλημα να εντάξουν τον Ιούλιο τον «Βασίλη» εις το ΝΑΤΟ; Oχι βέβαια.
Το εξ αυτού του γεγονότος, όμως, προσποριζόμενο όφελος των αγγλοσαξωνικών θαλασσίων δυνάμεων ανταγωνίζεται ενδο-Δυτικώς την αναδυομένη χερσαία γερμανική δύναμη και λαμπρή συνεργάτιδα της Μόσχας εις τα ενεργειακά, την Γερμανία! Και η Γερμανία αποβλέπει στην, και επιθυμεί διακαώς, την δημιουργία ενός (ανεξαρτήτου από τους αγγλοσαξωνικούς περιορισμούς και ελέγχους)  γερμανικού ενεργειακού άξονος. Του άξονος Αξιού – Βαρδάρη – Μοράβα – Δούναβη με του οποίου την γεωπολιτική παρουσίαση θα ασχοληθούμε κατωτέρω. Άλλωστε, οι προθέσεις ενεργειακού ελέγχου του Βερολίνου στο συνολικό ζήτημα της ενεργειακής ασφαλείας της Ε.Ε. εουν καταστεί κραυγαλέως εμφανείς από την δημιουργία και λειτουργία του συστήματος των αγωγών Ρωσίας-Γερμανίας Νord Stream I και II οι οποίοι έχουν ετήσια ικανότητα μεταφοράς 55 δισ m3 (1,9 τρις ft3), η οποία προβλέπεται να διπλασιασθεί το 2019 σε 110 δισ m3 (3.9 τρις ft3). Προς το παρόν μεταφέρουν 22 δισ m3 λόγω των περιορισμών που έχει επιβάλει η ΕΕ στην Gazprom.
Το Βερολίνο, επιθυμεί πάση θυσία την επέκταση της οικονομικής και πολιτικής της κυριαρχίας του, στην ζώνη: Σερβίας (μελλοντικού μέλους της ΕΕ), σκοπιανής «Μακεδονίας» (επίσης πιθανού μελλοντικού μέλους της ΕΕ) και ελληνικής Μακεδονίας, εκβιαζομένης από τον υποκινούμενο σκοπιανό «μακεδονισμό». Εάν αυτό επιτευχθεί, η Γερμανία ως οικονομικός και πολιτικός ηγεμών της ΕΕ (κάτι βέβαια που τίθεται όλο και περισσότερο εν αμφιβόλω στην παρούσα πολιτική ευρωπαϊκή συγκυρία), σε συνεργασία με την άλλη διεθνή χερσαία δύναμη την Ρωσική Ομοσπονδία (κάτι που ενοχλεί αφάνταστα την Ουάσιγκτον), επιθυμεί να προχωρήσει στην υλοποίηση ενός Ρωσο-ιρανο-γερμανικού ενεργειακού διαδρόμου τύπου South Stream μέσω Ελλάδος (ΕΕ), Σκοπίων (ΕΕ τότε), Σερβίας (ΕΕ τότε) και Κροατίας (ΕΕ) ή/και μέσω Μοράβα-Δουνάβεως. Και, βεβαίως σε αυτό θα βοηθήσουν οι πρόσφατες σχέσεις συνεργασίας Μόσχας – Αγκύρας.
Άλλωστε, ο γερμανικός τεχνικοοικονομικός έλεγχος μιας μελλοντικής εμπορευματικής συνδέσεως της spot αγοράς υδρογονανθράκων του λιμένος του Ρότερνταμ με το Αιγαίο, μέσω του γερμανικού ελέγχου επί της προαναφερθείσης και σχεδιαζομένης ζεύξεως Αξιού-Μοράβα-Δούναβη, είναι ακόμη ένα πολύ σημαντικό διακύβευμα για μια αναδυομένη ευρωκυρίαρχο Γερμανία. Έτσι φυσικά το Βερολίνο ελπίζει να έχει επιτύχει το, από Αυστροουγγρικής περιόδου, όνειρό της να κατέλθει στο Αιγαίο.
Όταν θα εκδηλωθούν εις στο μέλλον οι δήθεν «αλυτρωτικές» τάσεις της εργαλειοποιηθείσης από το Βερολίνο «Βόρειας Μακεδονίας», το Βερολίνο με μεγίστη σπουδή και «ανθρωπιστικό-δικαιωματιστικό ενδιαφέρον»,  θα αναμειχθεί για την «επίλυση» των εντάσεων με σκοπό την, κατ’ αρχήν, ουδετεροποίηση της ζώνης Αξιού-Μοράβα και κατόπιν τον πλήρη έλεγχό της. Θα επιθυμούσε δε τα μάλα να λειτουργεί, ως «εγγυήτρια δύναμις» των «ανθρωπίνων δικαιωμάτων και πολιτικών ελευθεριών των «εθνικών μειονοτήτων» της περιοχής, με πρώτη φυσικά, την (θού Κύριε…) «μακεδονική εθνική μειονότητα» η οποία ομιλεί και την «μακεδονική γλώσσα» και διαθέτει «μακεδονικό πολιτισμό» και η οποία θα εντοπίζεται μέχρι τον πολύτιμο λιμένα της Θεσσαλονίκης επί ελληνικών εδαφών.
Πως προκύπτουν όλα τούτα; μα δια του άρθρου 7 της ατυχούς και παραώρου Συμφωνίας των Πρεσπών, παραδίδομε ως Ελληνική Πολιτεία και Ελληνικό έθνος εις ένα αλβανο-ρωμα-σλαυο-ελληνικό πολυεθνοτικό μωσαϊκό το δικαίωμα χαλκεύσεως ενός ψευδο-εθνικού κοινωνικού σχηματισμού, ο οποίος έχοντας την «μακεδονική εθνικότητα» κατά τον κύριο Ζάεφ, (και όχι «ιθαγένεια» όπως μόνον οι εν ελλάδι «αρμόδιοι παράγοντες» αντιλαμβάνονται), δια τους πολίτες του (7, §4), σε συνδυασμό όμως με την «μακεδονική γλώσσα» (7, §4) στηρίζει απολύτως την σουρεαλιστική εκδοχή της «δημιουργίας έθνους» με ευλόγως…«μακεδονικό πολιτισμό», «μακεδονική ιστορία», «μακεδονική κουλτούρα και κληρονομιά»!
Νομίζω και δικαίως, ότι ανθρωπολογικώς (θού Κύριε!), κοινωνιολογικώς, πολιτικώς και διεθνολογικώς σκεπτόμενοι δεν μπορούμε παρά να του ευχηθούμε νάναι ευτυχισμένο το νεογέννητο «μακεδονικό έθνος» και να του προσφέρομε και τα νενομισμένα παρά τω αναδόχω δωσίματα. Ένα «κλασικό»: 1) την στήριξή μας για την έναρξη της ενταξιακής του διαδικασίας στην Ε.Ε. ένα πολύ ακριβό: 2) την αμέριστη στήριξή μας για την πρόσκλησή του για ένταξη εις στο ΝΑΤΟ, και μερικά στρατηγικόύ και οικονομικού ενδιαφέροντος για τα Σκόπια και την Γερμανία όπως αυτά που προοιονίζονται τα άρθρα 13, 14,§4  όπου είναι εμφανής η δημιουργία υποδομών αγωγών φυσικού αερίου και πετρελαίου, στο ίδιο άρθρο §6 όπου τα…περίκλειστα και άνευ θαλασσίων ακτων Σκόπια «θα αξιοποιήσουν» μαζί με την Ελλάδα «τις καλύτερες διαθέσιμες τεχνολογίες και πρακτικές» (δηλ. τις…γερμανικές, στον άξονα Αξιού, Μοράβα, Δούναβη λέγω εγώ), και λοιπά ωραία. 
Με όλα τα ανωτέρω ως εργαλεία το Βερολίνο απεργάζεται την κατάργηση κάθε, αγγλοσαξωνικής επιρροής, ΝΑΤΟ-δυτικού τύπου πρόνοια «ενεργειακής ασφαλείας» της ΕΕ, εφόσον οι ενεργειακοί στρατηγικοί εταίροι του Βερολίνου επί του άξονος αυτού και του λιμένος της Θεσσαλονίκης θα είναι η ρωσική και η ιρανική ενεργειακή βιομηχανία, μέσω τουρκικών εδαφών. Βεβαίως από την γερμανική αυτήν στόχευση, μέχρι την υλοποίησή της, υπάρχει το ερώτημα των αναμενομένων αμερικανικών αντιδράσεων! Εάν αυτές δεν υπάρξουν, θα αποδειχθεί ότι η Ουάσιγκτων έχει απωλέσει το γεωπολιτικό παίγνιο στο Βόρειο Αιγαίο προς όφελος του γερμανο-ρωσο-τουρκο-ιρανικού μλόκ. όπου συντομότατα θα εμπλακεί και η Κίνα δια της χρήσεώς του ως μέρος του «Νέου Δρόμου του Μεταξιού» (ΟΒΟR)!
Ας δούμε όμως τώρα την γεωπολιτική εικόνα του φιλόδοξου αυτού σχεδίου πλευσίμου ποταμίου εμπορευματικής οδού.
Ιστορική Αναδρομή
Η σημασία του ποταμού Μοράβα ως πλωτή δίοδος εμπορευματικών μεταφορών και κυρίως υδρογονανθράκων υψηλής στρατηγικής σημασίας προκύπτει από την δυνατότητά του να διασυνδέσει την Βόρεια, Δυτική και Κεντρική Ευρώπη με την Μεσόγειο Θάλασσα δια του Λιμένος της Θεσσαλονίκης, αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά το 1841, όταν σερβικές εφημερίδες δημοσίευσαν ότι τέσσερα πλοία που μετέφεραν αλληλογραφία, κατέπλευσαν για την πόλη Ćuprija διαμέσου του ποταμού Μοράβα. Στη συνέχεια, σχηματίστηκε η «French – Serbian Society of navigation», η οποία λειτούργησε από το 1844, έως το 1864, οργανώνοντας τη ναυσιπλοΐα στους ποταμούς Δούναβη, Σάβα και Μοράβα, ενώ ταυτόχρονα εντάχθηκε υπό την σκέπη της γαλλικής «Major company for navigation», η οποία ιδρύθηκε με διάταγμα του Ναπολέοντα στις 14 Σεπτεμβρίου 1850.
Τον Ιούλιο του 1859 μια εταιρεία γαλλικών συμφερόντων με επωνυμία «Principal Compagnie de Bateux à Vapeur» απευθύνθηκε στον πρίγκιπα Miloš Obrenović  με αίτημα την αποκλειστική εμπορική χρήση για τριάντα χρόνια του ποταμού Μοράβα. Παρόλο που οι Ρώσοι ασκούσαν πιέσεις για την ίδια εκμετάλλευση από μεριάς τους, η σύμβαση μεταξύ Σέρβων και Γάλλων υπογράφηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 1860.
Το 1879, το «Bulletin of the Serbian Learned Society» δημοσίευσε το σύγγραμμα του Σέρβου Μηχανικού Ante Aleksić «Morava – Its present state and possibilities of navigation», το οποίο περιγράφει τις τεχνικές δυνατότητες και την οικονομική σκοπιμότητα της ναυσιπλοϊας στον ποταμό Μοράβα.
Το 1904, προτάθηκε η κατασκευή μιας πλωτής οδού που θα συνέδεε τον Δούναβη με το Αιγαίο και έγιναν προσπάθειες για την προσέλκυση κεφαλαίων από την Αγγλία και τη Γερμανία. Η πλωτή όδευση από τον ποταμό Δούναβη μέσω του ποταμού Μοράβα, προς το Αιγαίο ονομαζόταν «line of European economic gravity in relation to Suez». Η σύνδεση αυτή εμφανίζεται από τις σχετικές εκπονηθείσες μελέτες ως «θεμελιώδους σημασίας για την εμπορευματική διασύνδεση μεταξύ Κίνας, Ινδίας, Μέσης Ανατολής και Ευρώπης.». Φυσικά, η διασύνδεση αυτή όταν ολοκληρωθεί δύναται να μεταφέρει υγροποιημένο φυσικό αέριο από τις ΗΠΑ προς τον Κεντροευρωπαϊκό, Δυτικοευρωπαϊκό και Βορειοευρωπαϊκό χώρο ενισχύοντας την ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, όπως αυτή νοείται από την Δύση. Δηλαδή απεξαρτημένη από την ρωσική επιρροή.
Είναι γεγονός ότι στο προσεχές μέλλον, οι οικονομίες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης θα μπορούν να μεταφέρουν εμπορεύματα διαμέσου της OBOR, μια εναλλακτική όμως θαλάσσια όδευση, η οποία θα επωφεληθείτε από τις δυναμικές οικονομικές εξελίξεις που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ανατολική Αφρική και τη Νότια Ασία είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για την Ευρώπη, όσο και για την Κίνα. Από γεωοικονομική άποψη, δεν υπάρχει καλύτερη θαλάσσια όδευση από αυτή που περιλαμβάνει την Ελλάδα, με τα λιμάνια της να είναι οι πλησιέστεροι ευρωπαϊκοί ηπειρωτικοί λιμένες προς τη διώρυγα του Σουέζ.(6)
Επιπρόσθετα το 1907 στο New Jersey (ΗΠΑ) ιδρύθηκε η «American Engineering Company», η οποία προσέλαβε τον καθηγητή Nicholas Stamenkovic από την Τεχνική Σχολή του Πανεπιστημίου του Βελιγραδίου για να πραγματοποιήσει προκαταρκτικές μελέτες επί του σχεδιασμού της πλωτής όδευσης Μοράβα-Βαρντάρ/Αξιού.
Το 1973, μια ομάδα εμπειρογνωμόνων των Ηνωμένων Εθνών συνέταξε μια έκθεση σχετικά με τη διαδρομή Μοράβα-Βαρντάρ/Αξιού αναδεικνύοντας την σημασία του έργου, ενώ στις αρχές του 2013, ο καθηγητής Milan Bačević έθεσε και πάλι το ζήτημα της ολοκληρωμένης διαχειρίσεως του ποταμού Μοράβα και της κατασκευής της πλωτής οδεύσεως από τον ποταμό Δούναβη προς το Αιγαίο. Επιπρόσθετα υπογράφηκε το «πρωτόκολλο κατανοήσεως» για την εκπόνηση της μελέτης βιωσιμότητος για την υλοποίηση του σχεδίου υποδομών στον ποταμό Μοράβα, με την εταιρεία «China Gezhouba Group Corporation».
To 2013 η ίδια εταιρεία μετά από ενδελεχή έρευνα υπέβαλε ολοκληρωμένη έκθεση σχεδιασμού, προτείνοντας την αναβίωση του έργου, καθορίζοντας τα επόμενα βήματα που θα πρέπει να γίνουν.(7)  Το Πεκίνο αξιολογεί την διασύνδεση αυτή ως συνέχεια του One Belt One Road (OBOR), και την πλέον συμφέρουσα για την τροφοδοσία των Ευρωπαϊκών αγορών με κινεζικά προϊόντα αλλά και της κινεζικής αγοράς με ευρωπαϊκά προϊόντα. Κινέζοι αξιωματούχοι εκτιμούν ότι η χώρα έχει επενδύσει πάνω από 8 δισεκατομμύρια δολάρια (6,7 δισεκατομμύρια ευρώ) στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη στο πλαίσιο της δημιουργίας υποδομών για το OBOR. Eίναι σημαντικό να αναφερθεί ότι το το διμερές εμπόριο μεταξύ Κίνας και χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης το έτος 2016, αυξήθηκε κατά 11% σε σχέση με το 2011.
Η Κίνα σημείωσε ιδιαίτερη επιτυχία στις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων (Σερβία, Μαυροβούνιο και Βοσνία-Ερζεγοβίνη), όπου δεν διατίθενται κονδύλια της ΕΕ και δεν ισχύουν οι κανονισμοί της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Όταν ο κινέζος Πρόεδρος επισκέφθηκε το Βελιγράδι το 2016 συζήτησε διεξοδικά την κατασκευή του καναλιού, που αποτελεί τα τελευταία χρόνια προτεραιότητα της σερβικής ηγεσίας.
Ήδη η κινεζική εταιρεία China Gezhouba Group Corporation (CGGC), που έχει υπογράψει πρωτόκολλο κατανόησης με τη σερβική κυβέρνηση, παρέδωσε στο Βελιγράδι ολοκληρωμένη έκθεση σχεδιασμού του έργου καθορίζοντας τα επόμενα βήματα, για τα οποία όμως αναγκαία είναι η συναίνεση και συγκατάθεση Αθηνών και Σκοπίων. Σύμφωνα με τους Κινέζους εμπειρογνώμονες, το έργο θεωρείται εφικτό και βιώσιμο. Στις ενστάσεις που ακούγονται ότι είναι «φαραωνικό» και δεν θα μπορέσουν να αντεπεξέλθουν στην υλοποίησή του οι οικονομίες των βαλκανικών χωρών που θα εμπλακούν, ήδη η Κίνα απαντά με την επίδειξη ενδιαφέροντος για την ανάληψη από μέρους της, της χρηματοδοτήσεως, ενώ υπάρχει και η λύση να παραχωρηθούν δικαιώματα εκμεταλλεύσεως, όπως συμβαίνει και σε άλλες παρόμοιες περιπτώσεις. Παραλλήλως, και εφόσον το έργο κριθεί εφικτό και βιώσιμο, θεωρείται βέβαιη και η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η οποία έχει ως προτεραιότητα τις ποτάμιες μεταφορές, οι οποίες εντάσσονται στα Διευρωπαϊκά Δίκτυα Μεταφορών.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ήδη από την δεκαετία του 70’ η Κίνα προσπαθούσε συστηματικά να συνάψει σχέσεις εμπορικής συνεργασίας με τις υπόλοιπες κομμουνιστικές χώρες της Βαλκανικής, με τους κόπους να αποδίδουν συνεχώς καρπούς τα τελευταία χρόνια. Ειδικότερα, στην παρούσα χρονική συγκυρία, η Κίνα βρίσκεται στο TOP10 εμπορικών εταίρων, σε όλες ανεξαιρέτως χώρες της Βαλκανικής με τα μερίδια αγοράς να παρουσιάζονται τόσο ποσοστιαία, όσο και σε απόλυτα νούμερα, στον Πίνακα 1, που ακολουθεί.
Ο Ιωάννης Θ. Μάζης είναι Καθηγητής Οικονομικής Γεωγραφίας και Γεωπολιτικής Θεωρίας, Εθνικόν και Καποδιστριακόν Πανεπιστήμιον Αθηνών