Το μουνί με τη βεντάλια
perikliskorovesis.jpg
Περικλής Κοροβέσης - Εφημερίδα τών ΣυντακτώνΑυτός ο Αύγουστος έλιωνε την άσφαλτο. Στο δώμα της καλλίπυγου Αντιγόνης η θερμοκρασία είχε ανέβει ψηλά και το θερμόμετρο κινδύνευε να σπάσει. Η νεαρή Αντιγόνη δεν είχε λεφτά για διακοπές και έμεινε στην Αθήνα που έβραζε μαζί με το κορμί της που βρισκόταν σε έξαψη. Πήρε μια μεγάλη βεντάλια που είχε αγοράσει από έναν πλανόδιο Κινέζο, έτσι, για διακόσμηση, και να που τώρα φάνηκε χρήσιμη. Και άρχισε να κάνει αέρα σε όλο της το σώμα και έφτασε στο μουνί της που άχνιζε.»Είδε πως άρχισε να δροσίζεται. Και όσο επιτάχυνε την κίνηση του ριπιδίου ο αέρας γινόταν μπάτης πάνω από το Αιγαίο. Και έφτασε σε έναν τέτοιο οργασμό που έτριξαν τα τζάμια
Κουίζ: Ποιος το έγραψε αυτό; Κάποιος χυδαιολόγος που ήθελε να προσβάλει τη δημόσια αιδώ; Είναι ίσως από τα ανέκδοτα του Εμπειρίκου ή ανήκει σε κάποιον ντανταϊστή ή σουρεαλιστή ποιητή; Ή μήπως σε κάποιον λετριστή ή καταστασιακό; Αν το έγραφα εγώ θα ήμουν χυδαιολόγος και πιθανότατα, σε άλλους καιρούς, να είχα δυσάρεστες συνέπειες. Αν το είχε γράψει ο Γκι Ντεμπόρ μπορεί να είχε γίνει αποδεκτό ως ένα πρωτοποριακό αριστούργημα που σπάει την υποκριτική σεμνοτυφία και απελευθερώνει τον λόγο.
Αυτοί που μπορούν να κρίνουν και να εκτιμήσουν την αξία ενός έργου, ή ακόμα μια πολιτική κατάσταση, και που έχουν δική τους αντίληψη και σκέψη είναι ελάχιστοι. Η μεγάλη πλειονότητα, και αυτό είναι το επικίνδυνο, κρίνει σε σχέση με την αναφορά και όχι με αυτό που είναι. Ετσι π.χ. οι δεισιδαιμονίες ενός παπά γίνονται πιστευτές επειδή είναι εκπρόσωπος του Θεού. Τα εγκλήματα μιας φασιστικής οργάνωσης γίνονται για την υπεράσπιση της πατρίδας. Τα ολοκληρωτικά καθεστώτα του υπαρκτού κομμουνισμού είχαν γίνει στο όνομα της Επανάστασης και της Ελευθερίας. Και εδώ στην περίπτωση του δικού μας μουνιού, έχουμε μια τρομοκρατική αναφορά.
Την εισαγωγική ιστορία αυτού του σημειώματος δεν την είπε κανένας. Είναι μια ελεύθερη περιγραφή ενός πίνακα του Πικάσο, με τίτλο «Η γυναίκα με τη βεντάλια», ενώ αρχικά λεγόταν «Το μουνί με τη βεντάλια» που χρησιμοποιώ εγώ ως τίτλο του σημερινού σημειώματος. Περιττό να πούμε πως όποιος έχει σήμερα αυτόν τον πίνακα είναι εκατομμυριούχος με κύρος. Ασχετα αν είναι βαρόνος ναρκωτικών, μεγαλέμπορος λευκής ή μαύρης σαρκός, πρόεδρος των ΗΠΑ ή Πάπας της Ρώμης. Δεν είναι λίγο να έχεις έναν Πικάσο στο σαλόνι σου. Εκτός του ότι σου προσδίδει κύρος, σε κάνει και καλλιεργημένο, έστω και αν είσαι χρηματιστής.
Απ’ ό,τι έχω υπόψη μου, το εφήβαιο, ως μοντέλο, δεν το συναντάμε ούτε στην κλασική Ελλάδα ούτε στη Ρώμη, σε αντίθεση με την Ανατολή, ειδικά Ινδία, που όχι μονάχα απεικονίζεται μεγαλοπρεπώς, αλλά φαίνεται και σε λειτουργία. Και όχι μονάχα αυτό. Υπάρχουν ναοί με ποικιλία ερωτικών συμπλεγμάτων, αυτή τη φορά σε μορφή γλυπτού για αυτούς τους πιστούς που πιθανότατα αναζητούν μια μυστικιστική εμπειρία. Εν τούτοις τα πρώτα ειδώλια που έχει ανακαλύψει η αρχαιολογική σκαπάνη είναι γυναίκες με έμφαση στα γεννητικά όργανα και στα στήθη που παρουσιάζονται υπερμεγέθη, προφανώς αναφορά στον θηλασμό.
Οι αρχαιολόγοι είναι βέβαιοι πως αντιπροσωπεύουν θεότητες. Και στην κυκλαδική τέχνη όλα τα ειδώλια δείχνουν υπερηφάνως τη γυναικεία φύση τους, πιθανότατα ως ιερό συμβολισμό της μητρότητας. Και έπρεπε να περιμένουμε αρκετούς αιώνες για να ξαναμπεί το μουνί στη θέση του με τον πίνακα του μεγάλου ζωγράφου Γουσταύου Κουρμπέ, με τον κυριολεκτικό τίτλο «Η προέλευση της ζωής» που ακόμα και σήμερα από τους πουριτανούς του κάθε είδους θεωρείται προκλητικός.
Ο Κουρμπέ υπήρξε από τους πρωταγωνιστές της Παρισινής Κομμούνας, από τους ελάχιστους επώνυμους καλλιτέχνες που πήραν μέρος σε αυτή τη μοναδική στον κόσμο εξέγερση, σε αντίθεση με τις διάφορες διασημότητες που ήταν εχθρικοί, π.χ. Ζολά, ή παντελώς αδιάφοροι. Κατηγορήθηκε για την κατεδάφιση του ιμπεριαλιστικού μνημείου της πλατείας Βαντόμ και αφού γλίτωσε από βέβαιο θάνατο, πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του εξόριστος στην Ελβετία.
Επομένως σε αυτόν τον πίνακα πρέπει να δούμε και μια ιδέα της Κομμούνας εναντίον του μισαλλόδοξου πουριτανισμού της Καθολικής Εκκλησίας. Ηδη από τα τέλη του 18ου αιώνα είχαν παρουσιαστεί οι πρώτες φωνές του φεμινιστικού κινήματος. Εναν αιώνα αργότερα εμφανίζεται ο Ιταλός επαναστάτης Τζιανφράνκο Σανγκουινέτι, με μια μικρή μπροσούρα με τίτλο «Το μουνάκι χθες και σήμερα» που μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες. Στα ελληνικά υπάρχει από τις εκδόσεις «Bibliotheque du temps perdu» όπου κάνει μια ιστορική αναφορά μέσα από τους κλασικούς (Δάντη κ.λπ.), για να καταλήξει στο συμπέρασμα πως «το μουνί κάνει τους ανθρώπους καλλιτέχνες».
Με το μουνί θα ασχοληθούμε και σε κάποια από τα επόμενα σημειώματα στο πνεύμα του Κουρμπέ, αλλά και της προβληματικής της Τζούλια Κρίστεβα, που σε αντιδιαστολή με τις επιπόλαιες φεμινίστριες, βλέπει τον φεμινισμό από την πλευρά της μητρότητας. Και υποστηρίζει: Αν ο 21ος αιώνας δεν είναι γυναικείος, τότε δεν θα είναι τίποτα, με ό,τι συνεπάγεται αυτό (αναφορά από μνήμης).
Έντυπη έκδοση ΕΦ. ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου