Πολεμικό Ναυτικό: Οι απαιτήσεις για τις νέες φρεγάτες και οι υπάρχουσες προσφορές…

dpoint | 25/12/2019 13:49

Σίγουρα το πρώτο περί το Ναυτικό θέμα που συζητιέται – όσο τέλος πάντων συζητιούνται τέτοια θέματα – είναι αυτό της προμήθειας νέων φρεγατών. Το θέμα βέβαια δεν είναι καθόλου καινούργιο. Τον επόμενο χρόνο θα εικοσαρίσει. Κι αυτό δείχνει δύο πράγματα: 1) Στο Ναυτικό ξέρουν να προγραμματίζουν εγκαίρως. 2) Οι πολιτικές ηγεσίες, για διάφορους λόγους – κάποιοι απ’ αυτούς πραγματικοί και λογικοί – σαφέστατα και δεν ανταποκρίνονται στις εκάστοτε υπάρχουσες απαιτήσεις. Αλλά να πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Του Ηλία Νταλούμη
Αρχισυντάκτη του περιοδικού «ΑΜΥΝΑ & ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΑ»

Σχεδόν αμέσως μετά την ένταξη της τελευταίας από τις τέσσερις ΜΕΚΟ 200ΗΝ – ήταν η Σαλαμίς F455 στις 16.12.1998 – άρχισαν οι συζητήσεις στο Ναυτικό για την διάδοχη κατάσταση των S. Επειδή όμως το κόστος είχε θεωρηθεί μάλλον υψηλό, είχε αποφασιστεί – το 2002 – από το Ανώτατο Ναυτικό Συμβούλιο (ΑΝΣ) – να προταθεί στην κυβέρνηση η ναυπήγηση κορβετών. Μάλιστα επειδή κάποιοι το θεώρησαν ως υποβάθμιση, χρησιμοποιήθηκε ο όρος «κορβετοφρεγάτα»!
Τελικά δεν έγινε τίποτα, φτάσαμε έτσι στα μέσα της πρώτης δεκαετίας του 2000 οπότε και άρχισαν οι προτάσεις για τις FREMM. Η περίπτωση αυτή ήταν όντως ενδιαφέρουσα κι εξετάστηκε από το Ναυτικό λεπτομερέστατα. Η εισήγηση προς το ΑΝΣ, στη συνέχεια προς το Συμβούλιο Αρχηγών Γενικών Επιτελείων (ΣΑΓΕ) και το Συμβούλιο Άμυνας (ΣΑΜ) ήταν αρνητική. Η FREMM για πολλούς και διάφορους λόγους – πλήρως αιτιολογημένους – δεν έκανε για το Ναυτικό.

Αυτό έγινε το 2007. Όμως το 2009, ο τότε ΥΕΘΑ Ευάγγελος Μεϊμαράκης αποφάσισε ότι η Ελλάδα έπρεπε να παραγγείλει έξι FREMM! Ο λόγος γιατί έπρεπε να πάρουμε έξι φρεγάτες που το Ναυτικό θεωρούσε ακατάλληλες δεν εξηγήθηκε ποτέ.
Ευτυχώς η τότε κυβέρνηση παραιτήθηκε και η νέα που προέκυψε από τις εκλογές που ακολούθησαν, δεν προχώρησε στην εν λόγω παραγγελία. Στη συνέχεια είχαμε την εκδήλωση της οικονομικής κρίσης και τα όποια εξοπλιστικά προγράμματα «κυκλοφορούσαν» μπήκαν στα συρτάρια. Αν δεν πετάχτηκαν στα καλάθια των αχρήστων…
Αυτά στο πολιτικό επίπεδο. Γιατί στην πραγματικότητα τα αμυντικά προβλήματα παρέμεναν τα ίδια. Μάλιστα υπήρξαν και περιπτώσεις που η ηγεσία του Ναυτικού προχώρησε σε ενέργειες που έδειχνε ξεκάθαρα ότι δεν είχε αντιληφθεί την «αλλαγή των καιρών».
Έτσι λοιπόν στις 18.02.2013 προχώρησε στον παροπλισμό της Μπουμπουλίνας F463, μειώνοντας ταυτόχρονα και την οροφή των φρεγατών – από 14 σε 13 – με δικαιολογίες που σαφώς και ανήκαν σε μιαν άλλη εποχή. Γιατί μπορεί η Μπουμπουλίνα F463 να υστερούσε στον ανθυποβρυχιακό πόλεμο – γεγονός που ήταν γνωστό από τότε που αγοράστηκε – σαφέστατα όμως είχε πλήρεις ικανότητες σ’ αυτόν της επιφάνειας όπως και στον αντιαεροπορικό.
Την ίδια περίοδο σε διεθνές επίπεδο σημειώνονταν κάποιες εξελίξεις. Όχι και τόσο δραματικές, αλλά πάντως είχαμε κάποιες αλλαγές ως προς τη «νοοτροπία». Για παράδειγμα οι ΗΠΑ είχαν αντιληφθεί ότι είχαν ανάγκη και για πλοία μικρότερα των Arleigh Burke και προχώρησαν στα LCS – άλλη μια αποτυχημένη έμπνευση – και τελικά εδώ κι ένα περίπου χρόνο άρχιζαν να σχεδιάζουν μια πραγματική φρεγάτα που προς το παρόν φέρει την ονομασία FFG(X).
Στην Ευρώπη οι Ολλανδοί – περικόπτοντας δραστικά τους εξοπλισμούς – σταμάτησαν να ασχολούνται με φρεγάτες. Οι Γερμανοί βολοδέρνουν από τις Brandenburg, στις Sachsen και τελικά στις Baden-Württemberg, ενώ αντιθέτως τα έχουν καταφέρει με τις πολύ πιο πετυχημένες κορβέτες Κ130. Οι Ισπανοί αντιγράφοντας και σμικρύνοντας τα Arleigh Burke φαίνεται ότι πέτυχαν αυτό που ήθελαν με τις F100.
Τέλος οι Ιταλοί και οι Γάλλοι, αφού διαπίστωσαν και στην πράξη αυτά που είχε επισημάνει το δικό μας Ναυτικό για τις FREMM, άρχισαν να ψάχνονται – χωριστά αυτήν την φορά – για κάτι καλύτερο. Με τους Βρετανούς δεν θα ασχοληθούμε επειδή με το πνεύμα του απομονωτισμού που πάντα τους διέκρινε – το Brexit είναι μια από τις εκφράσεις του – αν και είχαν προγράμματα δεν θέλησαν ούτε να δουν τον «περίγυρο» αλλά ούτε και να μπουν δυναμικά στην διεθνή αγορά.

Αυτά ως προς το «κρατικό μέρος» της υπόθεσης. Γιατί οι ιδιωτικές εταιρείες – κινούμενες πολύ ταχύτερα – έχοντας «δει» τα μειονεκτήματα των υπαρχόντων προϊόντων και «οσφραινόμενες» την αγορά, είχαν προχωρήσει σε νέους σχεδιασμούς.
Έτσι λοιπόν η μεν γαλλική Naval Group παρουσίασε την Belh@arra. Η γερμανική ThyssenKrupp Marine Systems (TKMS) την ΜΕΚΟ Α-200 και η αμερικανική Lockheed Martin την MMSC (Multi-Mission Surface Combatant). Η μεν πρώτη βασίζεται στην FREMM έχοντας ενσωματώσει τις περισσότερες παρατηρήσεις του Ναυτικού μας. Η ΜΕΚΟ Α-200 αποτελεί μετεξέλιξη της ΜΕΚΟ 200. Τέλος η MMSC δεν είναι παρά η μεγέθυνση και μετατροπή σε «αυτοδύναμο» πολεμικό της LCS.
Τι γινόταν όμως στην Ελλάδα; Μετά τις αγριότατες περικοπές – λόγω της κρίσης – πέρα από το άγριο κυνηγητό και του τελευταίου ευρώ προκειμένου να λειτουργήσουν τα πλοία του Στόλου, στ0 ΓΕΝ σκέφτονταν και το μέλλον. Έτσι λοιπόν όταν διαφάνηκε ότι πλησίαζε η εποχή της επιστροφής στην ομαλότητα, άρχισαν να ετοιμάζονται οι μελέτες για το πώς θα ήθελαν να είναι οι μελλοντικές φρεγάτες. Την ίδια εποχή – το 2018 για να είμαστε ακριβέστεροι – άρχισαν και οι κρούσεις από τους κατασκευαστικούς οίκους.
Στο κείμενο που ακολουθεί, θα δούμε τι ζητά το Ναυτικό να έχουν οι νέες φρεγάτες και τι προσφέρουν οι κατασκευαστές.
Τα επιθυμητά χαρακτηριστικά της νέας φρεγάτας
Έχουμε λοιπόν και λέμε, η μελλοντική φρεγάτα θα πρέπει να έχει:
Α. Ναυπηγικά χαρακτηριστικά – Πρόωση
1. Εκτόπισμα περί τους 5,000 τόνους.
2. Να μπορεί να αξιοποιεί όλες τις επιχειρησιακές της δυνατότητες σε «Κατάσταση Θάλασσας» 6. Σ’ αυτές τις συνθήκες συμπεριλαμβάνεται και η προσνήωση/απονήωση ελικοπτέρου.
3. Μέγιστη συνεχή ταχύτητα τουλάχιστον 30 κόμβων με απόθεμα ισχύος 25%, ενώ με την πρόωση χαμηλής ισχύος η ταχύτητα να μην είναι μικρότερη των 20 κόμβων.
4. Με την μέγιστη συνεχή ταχύτητα να έχει ακτίνα ενέργειας πάνω από 1,200 ναυτικά μίλια, ενώ με ταχύτητα 16 κόμβων η ακτίνα ενέργειας να είναι τουλάχιστον 5,000 ναυτικά μίλια.
5. Αυτοδυναμία τουλάχιστον 30 ημερών.
6. Ο τύπος της πρόωσής της να είναι CODOG (Combined Diesel Or Gasturbine) ή CODAG (Combined Diesel And Gasturbine), έτσι ώστε να ικανοποιούνται οι απαιτήσεις σε ταχύτητα και ακτίνα ενέργειας που προαναφέρθηκαν. Ταυτόχρονα – με η λήψη κατάλληλων μέτρων να υπάρχει μείωση του εκπεμπομένου θορύβου.

7. Δύο έλικες και άξονες που το σύστημά τους θα είναι έτσι σχεδιασμένο ώστε σε περίπτωση βλάβης μιας κύριας μηχανής, οι συνέπειες στην μείωση της ταχύτητας και στους χειρισμούς να είναι ελάχιστες.
8. Ο χρόνος από την χαμηλή ταχύτητα στην μεγίστη να είναι ελάχιστος.
9. Εφεδρική πλευστότητα και μεγάλο αριθμό στεγανών διαμερισμάτων ώστε να εξασφαλίζεται η μέγιστη επιβιωσιμότητα σύμφωνα με τα DDS-79-1 standards.
10. Δυνατότητα ελιγμών σε περιορισμένα ύδατα. Να έχει ευστάθεια κατεύθυνσης και δυνατότητα ελέγχου της κατεύθυνσης σε όλες τις ταχύτητες πρόσω. Τέλος να έχει την ικανότητα πηδαλιουχίας σε ταχύτητες έως και 3 κόμβους.
Β. Οπλικά συστήματα
1. Κατακόρυφο εκτοξευτή κατευθυνομένων βλημάτων Επιφάνειας-Αέρα μεσαίου και μεγάλου βεληνεκούς.
2. Ξεχωριστό σύστημα εκτόξευσης κατευθυνομένων βλημάτων Επιφάνειας-Επιφάνειας.
3. Σύστημα CIWS (Close In Weapon System= Εγγύς Υποστήριξης) με περιφερειακή κατά το δυνατόν κάλυψη.
4. Σύστημα Διεύθυνσης Βολής που να χρησιμοποιεί τεχνολογία phased array με δυνατότητα εντοπισμού, παρακολουθήσεως, εγκλωβισμού, κατεύθυνσης πυροβόλων και κατευθυνομένων βλημάτων και εμπλοκής όσο το δυνατό μεγαλύτερου αριθμού στόχων που θα πρέπει να πληροί τις ακόλουθες απαιτήσεις:
α. Ταυτόχρονης εμπλοκής με κατευθυνόμενα βλήματα σε τουλάχιστον οκτώ (8) στόχους αέρα ή/και επιφάνειας κατά την τελική φάση της κατεύθυνσης (Terminal Phase).
β. Περιφερειακή κάλυψη
γ. Οπτικό Κατευθυντήρα Υπόδειξης (ODR) σε κάθε πλευρά της γέφυρας, με απλά νυκτερινά σκοπευτικά (ενισχυτές αστρικού φωτός).
5. Ηλεκτρο-Οπτικό Κατευθυντήρα που να πληροί τις ακόλουθες ελάχιστες απαιτήσεις:
α. Δυνατότητα περιφερειακής αυτόματης επιτήρησης ημέρα και νύκτα.
β. Ολοκληρωμένο στο τακτικό σύστημα του πλοίου και επιπλέον να έχει την δυνατότητα ελέγχου του πυροβόλου. ,
γ. Παρουσίαση στην κεντρική οθόνη της εικόνας των αισθητήρων (TV/1R), αποστάσεων, ενδείξεων εγκλωβισμού και επιθυμητή μετάδοση της εικόνας σε άλλες θέσεις του πλοίου.
6. Σύστημα IRST( Infra Red Search & Track) ενσωματωμένο στο Σύστημα Μάχης (CΜS).
7. Ένα πυροβόλο με διαμέτρημα 3 ιντσών (76mm) ή 5 ιντσών (127mm) με υψηλή ταχυβολία και αυτόματο. Είναι επιθυμητό το πυροβόλο να έχει την ικανότητα βολής PGM (Precision Guided Munitions= Πυρομαχικά Κατευθυνόμενης Ακρίβειας).
8. Δύο πυροβόλα 30 έως και 35mm, τα οποία πέρα από την διασύνδεσή τους με το Σύστημα Μάχης (CMS) να φέρουν ηλεκτρο-οπτικά συστήματα ή οπτικά νυκτερινής σκόπευσης (οπτικά ενίσχυσης αστρικού φωτός).
9. Δύο συστήματα τορπιλοσωλήνων για ανθυποβρυχιακές τορπίλες.
10. Σύστημα Διεύθυνσης Βολής των ανθυποβρυχιακών όπλων ενσωματωμένο στο Σύστημα Μάχης (CMS).
Γ. Παθητικά Αντίμετρα
1. Μειωμένη Διατομή Ραντάρ (RCS= Radar Cross Section) με σχεδίαση stealth (Σκάφος, Υπερκατασκευές, Κεραίες/Ιστοί), και επίσης μειωμένη Υπέρυθρη (IR=Infra Red), Μαγνητική και Ακουστική υπογραφή.

2. Αντίμετρα κατά τορπιλών και ναρκών.
3. EW (Early Warning) και IR Decoys (Ψευδόστοχοι) με αυτόματο σύστημα εκτόξευσης ενσωματωμένο στο CMS. Είναι επιθυμητή η δυνατότητα χρήσης/βολής Active off-board decoys. Να προβλέπεται επαρκής αποθήκευση για τουλάχιστον 8 ομοβροντίες σε ενθέμια κοντά στους εκτοξευτές.
4. Δυνατότητα ECCM (Electronic Counter-Counter Measures) σε όλες τις ηλεκτρονικές συσκευές.
5. Αντιμαγνητικό σύστημα τελευταίας γενεάς.
Δ. Ραντάρ – Ηλεκτρονικές Συσκευές
1. Ραντάρ Αέρα 3D.
2. Δύο ραντάρ Ναυτιλίας (ένα τουλάχιστον low-probability-of-intercept radar LPIR) με δυνατότητα ARPA συνδεδεμένες στο Τακτικό Σύστημα και το Σύστημα Διεύθυνσης Βολής.
3. GPS.
4. Βιβλιοθήκη ψηφιακών χαρτών της περιοχής επιχειρήσεων στο Τακτικό Σύστημα
5. Γυροπυξίδα, Δρομόμετρο, Ανεμόμετρο και λοιπές απαιτούμενες ναυτιλιακές συσκευές συγχρόνου πλοίου.
6. Τακτικό Σύστημα με δυνατότητα υποστήριξης επιτελείου σε ρόλο «force command» που να ικανοποιεί την πλήρη ολοκλήρωση/συνεργασία με όλους τους αισθητήρες, υποσυστήματα Διεύθυνσης Βολής, Ανθυποβρυχιακού και Ηλεκτρονικού Πολέμου, Ναυτιλίας, LINK 11/22, LINK 16.
7. ESM (Electronic Support Measures) εύρους 1-18 GHZ και ECM (Electronic Counter Measures) (JAMMERS συσκευών ραντάρ) εύρους 5-18 GHZ.
8. Σύγχρονος ηχοεντοπιστής γάστρας (Hull Mounted Sonar) με δυνατότητα εντοπισμού τορπιλών και ναρκών.
9. Ενεργητικός/Παθητικός ρυμουλκούμενος ηχοεντοπιστής (Active/Passive Towed Array Sonar) χαμηλών συχνοτήτων, με δυνατότητα συνεργασίας με τις ανθυποβρυχιακές συσκευές των νέων ελικοπτέρων και συσκευή επεξεργασίας πληροφοριών ηχοσημαντήρων, υποστηριζόμενο από κατάλληλο λογισμικό πρόβλεψης περιβαλλοντολογιών συνθηκών διαδόσεως ήχου και αποδόσεως του συστήματος.
10. Συσκευή βαθυθερμογραφικών παρατηρήσεων.
11. Σύστημα COMMINT/DF.
12. Επικοινωνιακό σχήμα σύμφωνα με ισχύουσα πολιτική του Ναυτικού το οποίο να ικανοποιεί τις ακόλουθες απαιτήσεις:
α. Modular design των συσκευών και δυνατότητα τηλεχειρισμού των συσκευών από όλους τους Σταθμούς Ελέγχου του Πλοίου.
β. Σύστημα Αυτομάτου Διεργασίας Διανομής Σημάτων σε Γέφυρα – Κέντρο Πληροφοριών Μάχης (ΚΠΜ) και άλλους σταθμούς που θα καθορισθούν.
γ. Δυνατότητα Non Break.
13. Συσκευή IFF (ερωτώσα/απαντώσα).
14. LINK 11-22 και πρόβλεψη για LINK 16.
15. Στρατιωτικές Δορυφορικές επικοινωνίες (συμβατότητα με NATO SATCOM post 2000 και εθνικό πρόγραμμα ΓΕΕΘΑ).
Ε. Ελικόπτερο
Δυνατότητα υποδοχής και υποστήριξης ενός ελικοπτέρου τύπου S-70Β. Απαιτούμενο Level II / Class 3,4 σύμφωνα με ΑΡΡ 2 SUPP 1 Charter 2
ΣΤ. Λοιπές Απαιτήσεις
1. Δυνατότητα ελέγχου του πλοίου από τις ακόλουθες θέσεις:
α. Γέφυρα: Αυτόματος έλεγχος Προωστήριας Εγκατάστασης, Ελέγχου Βλαβών. Ύπαρξη κόμβου CMS.
β. Κέντρο Πληροφοριών Μάχης: Προωστήριας Εγκατάστασης, Ελέγχου Βλαβών και οπλισμού.
γ. Κέντρο Ελέγχου Πρόωσης: Ολοκληρωμένος έλεγχος Προωστήριας Εγκατάστασης, και Ελέγχου Βλαβών.
δ. Άλλες θέσεις: Να υπάρχει η δυνατότητα ελέγχου Προωστήριας Εγκατάστασης, και Ελέγχου Βλαβών από δύο απομακρυσμένες θέσεις του πλοίου.
2. Σύγχρονα υλικά και μέσα Ελέγχου Βλαβών, που να είναι αυτόματα, τηλεχειριζόμενα και επικαλυπτόμενα με δυνατότητα αυτόματης ανίχνευσης και αντιμετώπισης πυρκαγιάς και διαρροής με χρήση αισθητήρων όπου απαιτείται για τηλεειδοποίηση των Σταθμών Ελέγχου Πλοίου.
3. Σύστημα απόπλυσης
4. Προστασία NBCD (Citadel System) συνεχούς λειτουργίας με ύπαρξη κατάλληλων φίλτρων NBCD σε συστήματα αερισμού και κλιματισμού.
5. Δύο σταθμοί – ένας σε κάθε πλευρά – για εν πλω ανεφοδιασμού καυσίμων με την μέθοδο «Probe»,.
6. Ένας σταθμός εν πλω μεταφοράς βαρέος αντικειμένου με αμφίπλευρη δυνατότητα.
7. Μία τουλάχιστον από τις φερόμενες λέμβους του πλοίου να είναι τύπου RIB με σύστημα ταχείας ανακρεμάσης/καθαιρέσης.
8. Να διαθέτουν κατάλληλη πρόβλεψη για μελλοντική συνεργασία–υποστήριξη UAVs.
Αυτά λοιπόν είναι τα επιθυμητά στοιχεία των φρεγατών που ζητά το Ναυτικό. Ας δούμε τώρα τι προσφέρουν οι κατασκευαστές.

Η Belh@rra είναι ένα σύγχρονο πλοίο κι αυτό φαίνεται από την πρώτη στιγμή που την βλέπει κανείς… Έστω και σε ψηφιακή αναπαράσταση

Naval Group: Belh@rra FTI
Κατ’ αρχάς να θυμίσουμε ότι η ονομασία Belh@rra προέρχεται από τον ύφαλο Belharra (Μπελαρά), που βρίσκεται στον Βισκαϊκό Κόλπο, στη γαλλική πλευρά των γαλλο-ισπανικών συνόρων. Εκεί δημιουργείται ένα από τα μεγαλύτερα κύματα στον κόσμο, που αποτελεί «παράδεισο» για τους επαγγελματίες του surfing.
Η αλλαγή του a με το σύμβολο @ έγινε για να υποδηλωθεί ο «ψηφιακός» χαρακτήρας της νέας φρεγάτας. Το FTI σημαίνει Frégate de Taille Intermédiaire = Φρεγάτα Μεσαίου Μεγέθους. Τα χαρακτηριστικά της είναι τα εξής:
– Μέγιστο μήκος: 121 m
– Μέγιστο πλάτος: 18 m
– Εκτόπισμα: 4,400 t με πλήρη φόρτο
– Μέγιστη ταχύτητα: >27 κόμβοι
– Πλήρωμα: 125 άτομα (με δυνατότητα να επιβαίνουν συνολικά 149)
– Κατάστρωμα προσνήωσης: Ελικόπτερο 10 t
– Υπόστεγο χωρητικότητα: 1 Ελικόπτερο 10 t + 1 UAV 700 kg
– Οπλισμός: Πυροβόλα: 1 των 3 in (76 mm), 2 των 20 mm. Βλήματα: Επιφάνειας-επιφάνειας: 8 Exocet MM40 B3, Επιφάνειας-αέρα: 32 εκτοξευτές για Aster 15 και Aster 30 [κάποιοι μπορούν να μετατραπούν και να φέρουν βλήματα SCALP-Naval ή NCM (Naval Cruise Missile) επιφανείας-επιφανείας]. Τορπίλες: 2×2 εκτοξευτές. Εκτοξευτές αντιμέτρων: 2 αντιαεροπορικοί + 2 ανθυποβρυχιακοί.
– Συστήματα Ανίχνευσης-Καθοδήγησης: Radar: Sea Fire (AESA), RESM (υποστήριξης ηλεκτρονικών αντιμέτρων), RECM και CESM (αντιμετώπισης ηλεκτρονικών αντιμέτρων), TV/IR (τηλεόρασης & υπέρυθρης), STIR. Sonar: Μεταβλητού βάθους στην πρύμη και σκάφους στην πλώρη.
– Άκατοι: 2 RHIB των 9.5 m.
Το μεγάλο πλεονέκτημά της είναι ότι έχουμε να κάνουμε με ένα πλοίο που σχεδιάστηκε τώρα. Για να μην πούμε ότι σχεδιάζεται ακόμα τώρα… Αυτό το @ δηλαδή αποτελεί κυριολεξία. Έτσι έχει ενσωματώσει πολλές από τις λύσεις των προβλημάτων που απασχολούν τον σύγχρονο ναυτικό πόλεμο.
Στα μειονεκτήματά της έχουμε το ότι δεν διαθέτει σύστημα ECM το οποίο σχεδιάζεται τώρα και προβλέπεται να είναι έτοιμο τα προσεχή 4 με 5 χρόνια. Η ταχύτητα των 27 κόμβων σαφέστατα και είναι ανεπαρκής για τις ελληνικές ανάγκες.
Επίσης δεν διαθέτει σύστημα CIWS, ενώ η πρόταση του κατασκευαστή για τοποθέτηση εκτοξευτών Mistral, δεν είναι αποδεκτή από το Ναυτικό. Γενικά οι δύο Belh@rra προσφέρονται στην Ελλάδα «ως έχουν» και τυχόν τροποποιήσεις θα έχουν επιπλέον κόστος. Σίγουρα πάντως το σημαντικότερο μειονέκτημα είναι η χρηματοδότηση του προγράμματος.

Ψηφιακή αναπαράσταση μιας από τις παραλλαγές του MMSC

Lockheed Martin MMSC
Ως γνωστόν η Lockheed Martin ναυπηγεί τα πλοία LCS (Littoral Combat Ship) τύπου Freedom. Επειδή – όπως φάνηκε στην πράξη – τα πλοία αυτής της κατηγορίας, τουλάχιστον προς το παρόν, δεν φαίνονται ικανά να κερδίσουν πελάτες και εκτός ΗΠΑ, προχώρησε σε «επέκταση» των σχεδίων τους. Έτσι από κορβέτες έγιναν φρεγάτες.
Ταυτόχρονα βεβαίως άλλαξε ο χαρακτηρισμός τους και από LCS έγιναν MMSC (Multi-Mission Surface Combatant) ήτοι Πολλαπλών Αποστολών Πολεμικό Επιφάνειας. Πρώτος πελάτης είναι η Σαουδική Αραβία, με τέσσερα πλοία. Τα χαρακτηριστικά της MMSC που σε πρώτη φάση προτείνονται στην Ελλάδα, είναι τα εξής:
– Μέγιστο μήκος: 118.1 m
– Μέγιστο πλάτος: 17.6 m
– Εκτόπισμα: 4,500 t με πλήρη φόρτο
– Μέγιστη ταχύτητα: >30 κόμβοι
– Πλήρωμα: 100 άτομα (+20 προσωπικό ελικοπτέρου)
– Κατάστρωμα προσνήωσης: Ελικόπτερο MH-60R
– Υπόστεγο χωρητικότητα: 1 Ελικόπτερο MH-60R + 1 UAV
– Οπλισμός: Πυροβόλα: 1 των 3 in (76 mm), 2 των 20 mm, 2 των 0.5 mm. Βλήματα: Επιφάνειας-επιφάνειας: 8 Harpoon block2, Επιφάνειας-αέρα: Εκτοξευτής Mk41 με 32 ESSM Block2. 1 SeaRAM. Τορπίλες: Μπορεί να τοποθετηθούν. Εκτοξευτές αντιμέτρων: 2 αντιαεροπορικοί + 2 ανθυποβρυχιακοί.
– Συστήματα Ανίχνευσης-Καθοδήγησης: Radar: TRS-4D AESA, 2 συστήματα διεύθυνσης βολής SAAB CEROS 200 ραντάρ και ηλεκτρο-οπτικά, TACAN, Link 16. Sonar: Μεταβλητού βάθους στην πρύμη και δυνατότητα να τοποθετηθεί και σκάφους.
– Άκατοι: 2 RHIB των 7 m.
Το πλεονέκτημα του συγκεκριμένου πλοίου είναι ότι τα οπλικά συστήματα είναι γνωστά στο Ναυτικό και δεν θα υπάρξει πρόβλημα τόσο στην ενσωμάτωσης τους όσο και στην εκπαίδευση του προσωπικού. Η Lockheed Martin αν και μιλά για 4 πλοία που θα ναυπηγηθούν στις ΗΠΑ, εντούτοις δηλώνει «ανοιχτή» στην περίπτωση αφενός ναυπήγησης κάποιων σε ελληνικά ναυπηγεία – εφόσον επαναλειτουργήσουν τέτοια – και αφετέρου στη συμμετοχή προϊόντων Ελλήνων κατασκευαστών. Στα μειονεκτήματα συγκαταλέγεται το ότι όπως προσφέρεται το πλοίο δεν έχει δυνατότητα αεράμυνας περιοχής. «Κρυφό χαρτί» βεβαίως των Αμερικανών είναι ότι η εξόφληση μπορεί να γίνει μέσω FMS.

Η Spioenkop F147 είναι μία από τις 4 φρεγάτες Α-200 που διαθέτει το Ναυτικό της Νότιας Αφρικής. Η παρουσίαση που έχει γίνει στο Ναυτικό από την TKMS αφορά ένα μεγαλύτερο πλοίο.

ThyssenKrupp Marine Systems MEKO A-200
Η σχέση της TKMS με το Ναυτικό είναι μακρά. Εδώ να θυμίσουμε ότι δεν είναι μόνον ο κατασκευαστής των φρεγατών ΜΕΚΟ 200ΗΝ αλλά και των υποβρυχίων 209 και 214 καθώς εδώ και πολλά χρόνια η κατασκευάστριά τους – η HDW – ανήκει στον όμιλο της TKMS. Φρεγάτες ΜΕΚΟ Α-200 έχουν ναυπηγηθεί για τη Νότιο Αφρική και την Αλγερία.
Στην Ελλάδα προτείνονται δύο παραλλαγές. Η Α-200 Batch III Standard και η Α-200 Batch III Advanced. Η πρώτη έχει περιστρεφόμενο ραντάρ AESA πολλαπλών λειτουργιών, ενώ η δεύτερη τεσσάρων σταθερών επιφανειών AESA πολλαπλών λειτουργιών. Τα χαρακτηριστικά και των δύο είναι τα εξής:
– Μέγιστο μήκος: 121 m
– Μέγιστο πλάτος: 16.34 m
– Εκτόπισμα: 3,600 t κενό
– Μέγιστη ταχύτητα: >29 κόμβοι
– Πλήρωμα: 125 άτομα (με προσωπικό ελικοπτέρου, δυνατότητα 146 επιβαινόντων).
– Κατάστρωμα προσνήωσης: Ελικόπτερο 10 t
– Υπόστεγο χωρητικότητα: 1 Ελικόπτερο 10 t + 2 UAV 250 kg το καθένα.
– Οπλισμός: Πυροβόλα: 1 των 5 in (127 mm), 2 των 20 mm, 2 MILLENIUM 35 mm, 2 των 12.7 mm. Βλήματα: Επιφάνειας-επιφάνειας: 16 Exocet MM40 B3 ή Kongsberg NSM, Επιφάνειας-αέρα: Εκτοξευτής Mk41 με 8 VLS + 4 ExLS 3cell με 80 ESSM block2 ή 48 ESSM block2 + 8 SM2 block IV ή 48 ESSM block2 + 8 Tomahawk. Τορπίλες: 2×2 εκτοξευτές. Εκτοξευτές αντιμέτρων: 2 αντιαεροπορικοί + 2 ανθυποβρυχιακοί.
– Συστήματα Ανίχνευσης-Καθοδήγησης: Radar: Περιστρεφόμενο ή σταθερό 4 επιφανειών AESA της επιλογής του πελάτη, RESM (υποστήριξης ηλεκτρονικών αντιμέτρων), RECM και CESM (αντιμετώπισης ηλεκτρονικών αντιμέτρων), TV/IR (τηλεόρασης & υπέρυθρης), STIR. Sonar: Μεταβλητού βάθους στην πρύμη και σκάφους στην πλώρη.
– Άκατοι: 2 RHIB των 7 m.
Το πλεονέκτημα των Α-200 είναι ότι η TKMS προσφέρει στον αγοραστή τη δυνατότητα να επιλέξει αυτός τα συστήματα που θα βάλει στο πλοίο. Ένα επίσης μεγάλο πλεονέκτημα είναι ο τρόπος εξαγωγής των καυσαερίων. Το πλοίο δεν διαθέτει φουγάρο και η εξαγωγή γίνεται από ειδικό άνοιγμα στην πρύμη. Έτσι το πλοίο έχει και μικρότερο θερμικό ίχνος και λιγότερους κραδασμούς απ’ ότι με το «κλασικό» φουγάρο.
Ως μειονέκτημα μπορεί να θεωρηθεί ότι ο σχεδιασμός δεν είναι πρωτότυπος αλλά εξέλιξη των υπαρχόντων ΜΕΚΟ 200. Να σημειωθεί ότι η TKMS δεν έχει υποβάλει επίσημη πρόταση στο Ναυτικό για τις Α-200. Απλώς έχει παρουσιάσει το πλοίο.
«Κρυφά χαρτιά» της είναι αφενός τα ΕΝΑΕ δηλαδή τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, στα οποία η TKMS έχει ένα ποσοστό της τάξης του 24%. Αυτό σημαίνει ότι – ανάλογα με την αναμενόμενη απόφαση της διαιτησίας της Ουάσιγκτον – μπορεί να προτείνει τη ναυπήγηση εδώ όσων πλοίων χρειάζεται το Ναυτικό. Αφετέρου μπορεί να συνδυάσει παραγγελία των Α-200 με τον εκσυγχρονισμό των ΜΕΚΟ 200ΗΝ, που τώρα ξεκινούν οι διαδικασίες έναρξής του.
Αναφερθήκαμε σε τρεις μόνον υποψηφιότητες γιατί αυτών οι κατασκευαστές έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον. Φυσικά και υπάρχουν άλλα πλοία που θα μπορούσαν να «διαγωνιστούν» π.χ. οι φρεγάτες που είναι υποψήφιες στα αντίστοιχα προγράμματα των ΗΠΑ, του Καναδά ή του Ην. Βασιλείου.
Ακόμα και άλλα πλοία όπως το ιταλικό PPA (Pattugliatore Polivalente d’Altura= Πολλαπλών χρήσεων υπεράκτιων περιπολιών), που με λίγες προσαρμογές γίνεται μια φρεγάτα. Προφανώς οι κατασκευαστές τους δεν έχουν ασχοληθεί με την Ελλάδα.

Η ελληνική σχεδίαση… καλλιτεχνική απεικόνιση της φρεγάτας ALS: Για να προχωρήσει χρειάζεται ναυπηγεία

Βεβαίως και δεν αναφερθήκαμε στην περίπτωση του Als ενός προγράμματος σειράς πλοίων, που περιλαμβάνει πυραυλακάτους, κανονιοφόρους, κορβέτες και διάφορες φρεγάτες, που είναι ελληνικής σχεδίασης. Ο λόγος είναι πάρα πολύ απλώς: Χρειάζονται ναυπηγεία! Και η Ελλάδα, λόγω …πετυχημένων πολιτικών – προγραμμάτων και ανθρώπων – δεν έκανε τίποτα για να μην κλείσουν τα δύο που υπήρχαν.
Αφήσαμε για το τέλος τα οικονομικά. Επειδή πολλά λέγονται για συμφωνίες ως προς τις Belh@rra να επαναλάβουμε ότι ο ΥΕΘΑ Νίκος Παναγιωτόπουλος έχει ξεκαθαρίσει πολλές φορές δύο πράγματα:
1) Δεν υπάρχει καμία συμφωνία παρά μόνον ένα LoI (Letter Of Interest=Εκδήλωση ενδιαφέροντος), που βεβαίως δεν δημιουργεί καμία δέσμευση για κανέναν.
2) Το Ναυτικό είναι αυτό που θα αποφασίσει τι πλοίο θα πάρουμε.
Ως προς το κόστος τώρα – όχι βέβαια το τελικό, καθώς αυτό θα διαμορφωθεί με την ολοκλήρωση της συμφωνίας – είναι της τάξης των 2,4 δισ. ευρώ για δύο πλοία έτοιμα με τον οπλισμό τους. Για τις MMSC η πρόταση κάνει λόγο για 4,364 δισ. δολάρια ήτοι 3,946 δισ. ευρώ για τέσσερα πλοία έτοιμα με τον οπλισμό τους, την εκπαίδευση του πληρώματος και την υποστήριξη (Follow On Support). Για την Α-200 δεν υπάρχει τίποτα σχετικό γιατί δεν υπάρχει καμία επίσημη πρόταση ακόμα.