Μετά από εννέα ώρες διαπραγματεύσεων η Ε.Ε. κέρασε Ελλάδα και Κύπρο… μπόλικη αλληλεγγύη, αλλά χωρίς να υπάρχει αναφορά σε κυρώσεις για την Τουρκία. Το μπαλάκι της συμμόρφωσης στην Άγκυρα πετούν οι Βρυξέλλες και δίνουν νέο ραντεβού για τον Δεκέμβρη.
Σύμφωνα με τα όσα έχουν γίνει μέχρι στιγμής γνωστά, η συμφωνία των «27» ηγετών επετεύχθη αργά τη νύχτα έπειτα από μαραθώνιες συζητήσεις, αλλά και την απόρριψη των δύο πρώτων προσχεδίων του Σαρλ Μισέλ από την Κύπρο και την Ελλάδα. Ουσιαστικά, μετά από ένα μεγάλο παζάρι, η Σύνοδος Κορυφής σύρθηκε για ακόμη μία φορά προς τις θέσεις της Γερμανίας, καθώς η καγκελάριος Μέρκελ απέρριπτε κατηγορηματικά τις όποιες αναφορές σε κυρώσεις προς την Τουρκία.
Ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, επιστρέφει στην Αθήνα με άδεια χέρια και με... καλά λόγια, καθώς απέτυχε να προωθήσει τις ελληνικές θέσεις για τις κυρώσεις που θα ασκούσαν ακόμη μεγαλύτερη πίεση προς τον Ταγίπ Ερντογάν.
Το κείμενο συμπερασμάτων
Ο συμβιβασμός φέρνει στο κείμενο συμπερασμάτων ισχυρές συστάσεις προς την Τουρκία, προειδοποιήσεις, αλλά όχι αναφορά σε κυρώσεις, παρά μόνο με έμμεσο τρόπο. Η Ε.Ε. δίνει… χρόνο στην Άγκυρα να βάλει στοπ στις προκλητικές ενέργειες και θα επαναπροσδιορίσει τη στάση της στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής, τον Δεκέμβριο.
«Σε περίπτωση νέων μονομερών ενεργειών ή προκλήσεων και παραβίαση του διεθνούς δικαίου η Ε.Ε. θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία και τις επιλογές που έχει στη διάθεσή» είναι η μοναδική και έμμεση αναφορά του κειμένου συμπερασμάτων για κυρώσεις.
Οι ηγέτες των «27» προσφέρουν και «τυράκια» προς τον Ταγίπ Ερντογάν όπως οι εμπορικές σχέσεις μέσω τελωνειακής ένωσης, η περαιτέρω συνεργασία στον τομέα της προσφυγικής κρίσης, αλλά και το ανοιχτό παράθυρο για χαλάρωση της βίζας προς τους Τούρκους ταξιδιώτες προς την Ε.Ε..
Η Ε.Ε. καλεί ακόμη την Τουρκία να «δεχθεί την πρόταση από την Κύπρο για διάλογο με στόχο την επίλυση των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ της Τουρκίας και της Κύπρου» και επαναλαμβάνει την στήριξη στις διαδικασίες επίλυσης του Κυπριακού μέσω του ΟΗΕ.
Παράλληλα, οι ηγέτες σημειώνουν ότι όλες οι διαφορές πρέπει να επιλυθούν μέσω διαλόγου και βάσει του διεθνούς δικαίου. Σε αυτό το πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την πλήρη αλληλεγγύη του προς την Ελλάδα και την Κύπρο, των οποίων η κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα πρέπει να γίνονται σεβαστά.
Στο κείμενο υπογραμμίζεται ακόμη ότι η ΕΕ χαιρετίζει τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, θα επανέλθει και θα λάβει αποφάσεις αναλόγως, κατά περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με το κείμενο.
Τέλος, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο συγκαλεί πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και καλεί τον Ύπατο Εκπρόσωπο να ξεκινήσει συνομιλίες σχετικά με την οργάνωσή του. Η συμμετοχή, το πεδίο εφαρμογής και το χρονοδιάγραμμα θα πρέπει να συμφωνηθούν με όλα τα μέρη. Η διάσκεψη αυτή θα μπορούσε να καταπιαστεί με ζητήματα για τα οποία απαιτούνται πολυμερείς λύσεις, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας οριοθέτησης, της ασφάλειας, της ενέργειας, της μετανάστευσης και της οικονομικής συνεργασίας, εξηγείται στο κείμενο των συμπερασμάτων.
Τι δήλωσαν Μισέλ και φον ντερ Λάιεν
Την ευκαιρία να γίνει πολιτικός διάλογος θέλει να δώσει η ΕΕ, τόνισε Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη συνέντευξη Τύπου που παραχωρείται στις Βρυξέλλες μετά την ολοκλήρωση της πρώτης ημέρας της Συνόδου Κορυφής, τόνισε την ευκαιρία να υπάρξει πολιτικός διάλογος.
Παράλληλα, ο Σαρλ Μισέλ κάλεσε την Τουρκία να βάλει τέλος στις μονομερείς ενέργειές της και σημείωσε ότι οι δύο επόμενες εβδομάδες θα είναι σημαντικές για τη σχέση της ΕΕ με την Άγκυρα, ενώ το θέμα θα εξεταστεί εκ νέου στη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου.
«Είμαστε έτοιμοι να χρησιμοποιήσουμε όλα τα μέσα, σε περίπτωση που υπάρξει ανάγκη» τόνισε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου σχετικά με την πιθανή επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Τουρκίας.
Απαντώντας στο ίδιο ερώτημα, η Πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ανέφερε ότι υπάρχουν δύο εργαλειοθήκες: «η μία για μια κατάσταση που δε θέλουμε – την περίπτωση δηλαδή που η Τουρκία πάλι προχωρήσει σε μονομερείς ενέργειες». Η δεύτερη εργαλειοθήκη αφορά μια πιο θετική ατζέντα, συμπλήρωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, σημειώνοντας ότι η Τουρκία πρέπει να αποδείξει ότι έχει βούληση να διεξαγάγει πραγματικά εποικοδομητικό διάλογο με την ΕΕ.
Για τη Λευκορωσία, αποφασίστηκε η άμεση επιβολή κυρώσεων σε βάρος 40 προσώπων.
Η δεύτερη ημέρα της Συνόδου ξεκίνησε το πρωί της Παρασκευής. Ο πρόεδρος της Γαλλίας Εμμανουέλ Μακρόν επιστρέφει στο Παρίσι. Θα εκπροσωπηθεί στις εργασίες από την καγκελάριο της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ.
Τις θέσεις της Ελλάδας «είδαν» στο κείμενο συμπερασμάτων κυβερνητικές πηγές
Μετά το πέρας της Συνόδου και ενώ είχε γίνει εμφανές ότι δεν υπάρχει συμφωνία ούτε για κυρώσεις ούτε για μηχανισμό κυρώσεων, κυβερνητικές πηγές επιχείρησαν να παρουσιάσουν ως επιτυχία το αποτέλεσμα.
Διαρροές προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ ανέφεραν ότι το κείμενο συμπερασμάτων αντανακλά τις θέσεις της Ελλάδας και ότι είναι καλύτερο για τις θέσεις της Ελλάδας και της Κύπρου από εκείνο που είχε προταθεί αρχικά.
Οι ίδιες πηγές ανέφεραν ότι γίνεται σαφής αναφορά σε συγκεκριμένα άρθρα των Συνθηκών για την επιβολή κυρώσεων (29, 215). Υπογραμμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση θα χρησιμοποιήσει, σε περίπτωση μονομερών ενεργειών και παραβιάσεων του διεθνούς δικαίου, όλα τα εργαλεία που έχει στη διάθεση της για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της και τα συμφέροντα των κρατών μελών της. Η ΕΕ θα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και θα λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις το αργότερο μέχρι τη σύνοδο του Δεκεμβρίου 2020, συμπλήρωσαν.
«Καθίσταται σαφές ότι οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Ελλάδας - Τουρκίας αφορούν την Οριοθέτηση Θαλάσσιων ζωνών (Υφαλοκρηπίδα - ΑΟΖ). Είναι σαφές πως για πρώτη φορά η συμπεριφορά της Τουρκίας έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου βρέθηκε στο επίκεντρο μιας μαραθώνιας συνεδρίασης της Συνόδου Κορυφής, δεν αποτέλεσε απλά ένα μέρος της υπό συζήτηση ατζέντας», εξηγούν.
Παρασκήνιο και μαραθώνιες διαβουλεύσεις
Οι συζητήσεις ήταν πολύωρες, ενώ Κύπρος και Ελλάδα απέρριψαν στη διάρκεια της βραδιάς δύο προσχέδια. Μετά το πρώτο «όχι» της Αθήνας και της Λευκωσίας έπεσαν κι άλλες προτάσεις στο τραπέζι. Κάποια απ' αυτές έκανε μεν αναφορά στην Τουρκία αλλά όχι σε κυρώσεις. Τουλάχιστον όχι με ξεκάθαρο τρόπο αλλά μόνο με έμμεσο.
Ειδικότερα, όπως μετέδωσε το Politico, σε ένα απ' τα επόμενα προσχέδια προτάθηκε να προστεθούν πιο ισχυρές διατυπώσεις για την Τουρκία και φράσεις όπως «ισχυρή καταδίκη» των γεωτρήσεων και ότι η Ε.Ε. «δεσμεύεται πλήρως» για τη διευθέτηση του Κυπριακού. Επίσης, η αναφορά ότι «η Ε.Ε. καλεί την Τουρκία να ξεκινήσει διάλογο με στόχο την επίλυση όλων των θαλάσσιων διαφορών μεταξύ Τουρκίας και Κύπρου».
Ωστόσο δεν γινόταν ρητή αναφορά σε κυρώσεις κατά της Άγκυρας, όπως επιθυμούν η Ελλάδα και η Κύπρος. Αντ’ αυτού αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο χρήσης «όλων των εργαλείων» που πηγάζουν από τα άρθρα 29 και 215 της Συνθήκης της Ε.Ε, τα οποία σχετίζονται με τις κυρώσεις.
Επίσης, σε μια απ' τις προτάσεις που παρουσιάστηκαν μετά την πρώτη είχε διαγραφεί η προηγούμενη αναφορά για μοίρασμα των πηγών υδρογονανθράκων στην Κύπρο.
Ακόμα, ως προσθήκη αναφερόταν ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα συνεχίσει να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, θα επανέλθει αναλόγως και θα λάβει αποφάσεις, ανάλογα με την περίπτωση, το αργότερο κατά τη σύνοδό του του Δεκεμβρίου».
Γιατί απορρίφθηκε το πρώτο προσχέδιο
Σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά για το πρώτο προσχέδιο, για το οποίο Αθήνα και Λευκωσία διατύπωσαν ενστάσεις, δεν προβλεπόταν επίσης καμιά αναφορά σε κυρώσεις.
Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι «υπό την προϋπόθεση ότι συνεχίζονται οι εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση ζητημάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», οι ηγέτες της Ε.Ε. συμφωνούν να «δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης και στη διευκόλυνση του εμπορίου» καθώς και«υψηλού επιπέδου διαλόγους» και «συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας του 2016».
Η Ε.Ε. είναι έτοιμη να «χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της» για να διασφαλίσει την τήρηση της κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου ανέφερε σύμφωνα με όσα έγιναν γνωστά.
Το κείμενο αυτό ζητούσε επίσης «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» χαιρέτιζε «τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία».
Για την Κύπρο, το κείμενο τόνιζε ότι οι τουρκικές δραστηριότητες στα ύδατά της «πρέπει να σταματήσουν» και καλούσε την Άγκυρα να ξεκινήσει διάλογο με τη Λευκωσία για την επίλυση της θαλάσσιας διαφοράς. Επίσης, υποστήριζε την «ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων» υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για τη δημιουργία μιας «δικοινοτικής ομοσπονδίας» στο νησί.
«Πολύ καρότο, όχι αρκετό μαστίγιο» σχολίασε για το προσχέδιο του κειμένου υψηλόβαθμος Έλληνας αξιωματούχος σύμφωνα με το Politico.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου