Κυριακή 30 Απριλίου 2023

Κυριάκος και Ευκλείδης (όχι ο Τσακαλώτος)

 

 ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ 



Πολλά έχουν ακουστεί από λίγους, πολλοί επαναλαμβάνουν όσα πολλά έχουν ακουστεί από λίγους και ακόμα περισσότεροι τα καταπίνουν άκριτα, αβίαστα, αμάσητα. Η δικτατορία του λόγου των λίγων, που λεν πολλά και δεν βάζουν γλώσσα μέσα, είναι κοινά αποδεκτό καθεστώς στη σκέψη των πολλών.

Οχι εδώ όμως. Στην παρούσα στήλη, από αμφισβήτηση όση θες, όσο από γλώσσα... αμάζευτη την έχουμε. Γι’ αυτό και θα τα πούμε μαζωμένα.

«Δεν πρέπει να κρίνεις ένα βιβλίο απ’ το εξώφυλλό του» - Η μπούρδα! Είτε μεταφορικά, είτε κυριολεκτικά το δεις, τα ίδια ισχύουν: κι απ’ το εξώφυλλο θα το κρίνεις, κι απ’ τη γραμματοσειρά, κι απ’ τον εκδοτικό, κι απ’ όλα. Και μόνο απ’ το εξώφυλλο αν το κρίνεις, πάλι σωστός θα είσαι. Γιατί κανένας σοβαρός άνθρωπος δεν πάει να επικοινωνήσει το έργο, τη σκέψη, την πραμάτεια του, αν δεν φτιάξει τη βιτρίνα του. Αν, τώρα, είναι μόνο βιτρίνα και παρ’ όλα αυτά πάλι σε κερδίσει, ε, του το δίνω. Αυτός φταίει που εσύ αρκείσαι στους βιτρινάτους;

«Ενα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει με ένα βήμα» - τι είπες τώρα ρε μεγάλε! Ο Λάο Τσε το είπε συγκεκριμένα, άρα... τι είπες τώρα ρε μεγάλε Λάο Τσε! Δεν είναι λάθος το ρητόν ετούτον, αλλά ξέχασε ο παμμέγιστος να συμπληρώσει πως με ένα βήμα αρχίζει μεν, αλλά στο δεύτερο μπορεί να τελειώσει. Αντί να μας πει, δηλαδή, πώς να συνεχίζουμε να περπατάμε και μάλιστα δίχως να βγάλουμε φουσκάλες, μας λέει το αυτονόητο.

Για το τέλος, άφησα αυτό που με καίει και με τσουρουφλάει πιότερο: «Η ιδεολογία δεν είναι μαθηματικά»... Μωρέ τι μας λες!

Εναν που το λεν Ευκλείδη, μπας και τον έχεις ακουστά; Οχι τον έτσι, που μαξιλάρωσε τη Ν.Δ. και τους πρόκοψε. Τον άλλο, που επώνυμο μεν δεν είχε, είχε όμως Στοιχεία. Τον 3ο αιώνα π.Χ. έζησε ο Ευκλείδης και τη Γεωμετρία έκαμε επιστήμη με τη βούλα, τις ευθείες και τις τεθλασμένες της. Πατέρα της Γεωμετρίας τονε λένε, αλλά εγώ δεν το ’χω με τις πατριαρχίες και τις ιδιοκτησίες.

Μέγας ήταν όμως και θεμελίωσε τη Γεωμετρία, συγκεντρώνοντας υπάρχουσα γνώση και παράγοντας νέα. Η οποία έμεινε όπως την έστησε, για 20 αιώνες! Επρεπε από τον 3ο π.Χ αιώνα να φτάσουμε στον 17ο μ.Χ. ώστε να ξεκινήσουν οι επιστημόνοι να ξαναπιάσουν τη Γεωμετρία. Τόνοι μυαλού έλιωσαν για ν’ αποδείξουν το 5ο του Αίτημα! Πως δηλαδή από σημείο εκτός ευθείας περνάει μία και μόνη παράλληλη.

Αμ δε! Ποτέ των ποτών δεν το κατάφεραν. Τι έκαναν; Πρώτος ο Ντεκάρτ (Καρτέσιο τον λέμε ελληνιστί, τρομάρα μας) δημιούργησε τις «καρτεσιανές συντεταγμένες» (κάτι χ και ψ άξονες αν θυμάσαι απ’ το σχολείο), με τις οποίες κατάφερε να παρουσιάσει μία αλγεβροποιημένη Γεωμετρία. Τουτέστιν, να περιγράψει ένα γεωμετρικό σχήμα με βάση αριθμούς και όχι γεωμετρικά στοιχεία. Τους αιώνες που ακολούθησαν, οι κατοπινοί μαθηματικοί έπιασαν το Αίτημα της Παραλληλίας του Ευκλείδη και να το αποδείξουν λύσσαξαν.

Ελα όμως που σαν κατσαρώσει το μαλλί δύσκολα ξεμπουκλώνει. Είτε έπεσαν σε κυκλικά επιχειρήματα - έπαιρναν, δηλαδή, ως δεδομένο αυτό που ήθελαν ν’ αποδείξουν (μπας και σου θυμίζει κάτι από Ν.Δ. αυτό;) ή οδηγήθηκαν στην ανάπτυξη άλλων -μη ευκλείδειων- Γεωμετριών όπως η ελλειπτική και η υπερβολική Γεωμετρία. Ακριβώς την ίδια εποχή, άρχισε ν’ αναπτύσσεται και ο εμπορικός και μετά ο βιομηχανικός καπιταλισμός. Τυχαίο; Ούτε καν! Μόνο υπερβολές και ελλείψεις είναι ο τρισκατάρατος, στην καλύτερη περίπτωση γεμάτος φράκταλ σφάλματα είναι. Από κοντά και το ιδεολογικό του αδερφάκι, ο φιλελευθερισμός.

Πες μου τώρα εσύ: τον έκαμε σκόνη ο Ευκλείδης τον Κυριάκο τον νεοφιλελευθεριστή, για δεν τον έκαμε;

Μείνε εσύ Κυριάκο μου στις ελλείψεις και τις υπερβολές σου κι εμείς θα μείνουμε σημείο εκτός ευθείας. Που όσο κι αν προσπαθείς να μας ενώσεις με του λόγου σου, δεν! Μόνο παράλληλες μπορείς να τραβήξεις... Τράβα, λοιπόν, τον δρόμο σου στο άπειρο και καλή σου τύχη (την έχεις άπειρη κι αυτή ως γνωστόν). Τα σημεία εκτός της ευθείας σου σε αποχαιρετούν!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου