Τώρα η Αγκυρα ζητά αναθεώρηση και της Συνθήκης του Μοντρέ για το καθεστώς των Στενών των Δαρδανελίων
10:25
Translate this page: 
του Θεόφραστου Ανδρεόπουλου
Η Άγκυρα μετά την Συνθήκη της Λωζάνης θέλει τώρα και την αντικατάσταση και εκείνη του Μοντρέ επί της βάσει της οποίας ορίζεται το καθεστώς των στρατηγικών σημείων του Βοσπόρου και του Ελλησπόντου, δηλαδή τα Στενά, αλλά εδώ τα πράγματα είναι σαφώς πιο δύσκολα: Πρώτα... θα βγει ο ήλιος από την Δύση και μετά θα δεχθεί η Μόσχα να αλλάξει η συνθήκη του Μοντρέ, στην βάση των τουρκικών συμφερόντων.
Η αμφισβήτησή διατυπώθηκε στο Διεθνές Συνέδριο για τα Στενά που έγινε στην Κωνσταντινούπολη στο πανεπιστήμιο Bahçeşehir το οποίο φυσικά οργανώθηκε για να περάσει η επίσμη τουρκική κρατική γραμμή. Το ζήτημα βέβαια αφορά άμεσα την Ρωσία που δεν επιθυμεί τουρκικές «εκπλήξεις».
Η Συνθήκη του Μοντρέ (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits) υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ.
Η Συνθήκη του Μοντρέ ή Συνθήκη για το καθεστώς των Στενών (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits),(τουρκικά: Montrö Boğazlar Sözleşmesi) είναι συνθήκη η οποία αφορά στο καθεστώς των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων. Η συμφωνία, η οποία υπογράφηκε το 1936, παραχωρεί τον έλεγχο των Στενών του Βοσπόρου και των Δαρδανελίων στην Τουρκία και ρυθμίζει την στρατιωτική δραστηριότητα στην περιοχή. Η σύμβαση παραχωρεί στη Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Οι όροι της σύμβασης αποτέλεσαν πηγή διαμάχης για χρόνια, κυρίως όσον αφορά τη διέλευση πολεμικών σκαφών της Σοβιετικής Ένωσης από τα Στενά στη Μεσόγειο Θάλασσα.
Υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ. Τέθηκε σε ισχύ στις 9 Νοεμβρίου, 1936 και καταχωρήθηκε στην Κοινωνία των Εθνών στις 11 Δεκεμβρίου 1936. Eξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις.
Τα συμβαλλόμενα Μέρη της συνθήκης (Συμβαλλόμενα Μέρη: Κράτη Μαύρης Θάλασσας : Βουλγαρία, Ρουμανία, Σοβιετική Ένωση, Τουρκία, Αυστραλία, Γαλλία, Ελλάδα, Ιταλία, Αγγλία, Γιουγκοσλαβία) αναγνωρίζουν και επιβεβαιώνουν την αρχή της ελεύθερης διέλευσης και ναυσιπλοΐας δια θαλάσσης στα Στενά: «εν καιρώ ειρήνης, τα εμπορικά πλοία θα απολαμβάνουν πλήρη ελευθερία διέλευσης και ναυσιπλοΐας στα Στενά, με τη μέρα και τη νύχτα, κάτω από οποιαδήποτε σημαία με οποιοδήποτε είδος φορτίου."
Η σύμβαση δίνει στην Τουρκία τον πλήρη έλεγχο των Στενών και εγγυάται την ελεύθερη ναυσιπλοΐα από τα μη στρατιωτικά πλοία σε καιρό ειρήνης. Επιτρέπει στην Τουρκία την στρατιωτικοποίηση των Στενών. Επιτρέπει τη διέλευση πολεμικών πλοίων των παρευξείνιων χωρών με ειδοποίηση μιας εβδομάδας και υπό κάποιους όρους εκτοπίσματος, μεγέθους, οπλισμού. Περιορίζει σημαντικά το πέρασμα των πολεμικών πλοίων που δεν ανήκουν σε κράτη της Μαύρης Θάλασσας (προειδοποίηση διέλευσης, όριο εκτοπίσματος πλοίων, περιορισμός οπλισμού, μη διέλευση αεροπλανοφόρων κλπ).
Εξακολουθεί να ισχύει μέχρι σήμερα, με ορισμένες τροποποιήσεις καθώς την Σοβιετική Ένωση την έχει αντικαταστήσει ως κρατική οντότητα η Ρωσία ενώ έχουν δημιουργηθεί και νέες χώρες όπως η Γεωργία, η Ουκρανία κ.λ.π
Το ΝΑΤΟ πολύ θα ήθελε η Συνθήκη αυτή να ακυρωθεί για να «φράξει» την κάθοδο του ρωσικού Ναυτικού στην ζεστή Μεσόγειο Θάλασσα.
Οι Τούρκοι τώρα ξεκίνησαν την συζήτηση για την λήξη της συνθήκης του Μοντρέ, θεωρώντας ότι η νομική της ισχύ είναι ασθενής 80 χρόνια μετά την υπογραφή της.
Φυσικά γίνεται πάλι αναφορά στο περιβόητο Εθνικό Συμβόλαιο το οποίο περιλαμβάνει «πακέτο» την κατάργηση της συνθήκης της Λοζάνης και την αναθεώρηση της συνθήκης του Μοντρέ.
Με βάση το Εθνικό Συμβόλαιο η κατάλυση της παλιάς οθωμανικής επικράτειας χαρακτηρίστηκε ως κατάληψη τουρκικών εδαφών.
Ο Ρ.Τ.Ερντογάν αναφέρθηκε στο «Εθνικό Συμβόλαιο» (Εθνικό Όρκο) που υιοθέτησε στις 28 Ιανουαρίου του 1920 η τότε οθωμανική Βουλή λίγο πριν από τη διάλυσή της και αποτέλεσε την πολιτική παρακαταθήκη για την Εθνοσυνέλευση της Αγκυρας υπό των εθνικιστών του Κεμάλ και το οποίο προέβλεπε την αποκατάσταση των συνόρων της Τουρκίας στην οριογραμμή που βρισκόταν η Οθωμανική Αυτοκρατορία την ημέρα της υπογραφής της Ανακωχής του Μούδρου το 1918, της συνθηκολόγησης δηλαδή στο τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Σύμφωνα με τον Ερντογάν αν τίθεται για την Τουρκία θέμα «Εθνικού Όρκου» τότε «δεν μπορούμε απλά να αναρωτιόμαστε μεταξύ μας, αλλά υπάρχουν ευθύνες που μας αναλογούν».
Στην απόφαση του 1920 το κριτήριο ήταν η συγγένεια από πλευράς θρησκείας και γένους και όσον αφορά την Ελλάδα το νομικό καθεστώς της Δυτικής Θράκης θα έπρεπε να οριστεί ως αποτέλεσμα δημοψηφίσματος στην περιοχή. Ορισμένοι μάλιστα τούρκοι ιστορικοί θεωρούν πως τα σύνορα του Εθνικού Συμβολαίου περιλαμβάνουν επίσης την Κύπρο, το Χαλέπι, τη Μοσούλη, το Αρμπίλ, το Κιρκούκ, το Βατούμι, τη Θεσσαλονίκη, το Κίρτζαλι, τη Βάρνα και τα νησιά του Αιγαίου
«Θα πρέπει να απαρνηθούμε την ταυτότητά μας εάν θεωρήσουμε ότι δεν μας αφορά το τι συμβαίνει από τη Γάζα έως την Σιβηρία, όπου μιλάμε την ίδια γλώσσα και μοιραζόμαστε τον ίδιο πολιτισμό»
«Είναι καθήκον, αλλά και δικαίωμα της Τουρκίας να ενδιαφέρεται για το Ιράκ, τη Συρία, τη Λιβύη, την Κριμαία, το Καραμπάχ, τη Βοσνία και τις άλλες αδελφές περιοχές. Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία. Τη στιγμή που θα παραιτηθούμε από αυτά τα μέρη, θα είναι στιγμή που θα έχουμε παραιτηθεί από την ανεξαρτησία και το μέλλον μας. Η Τουρκία δεν είναι μόνο η Τουρκία. Η Τουρκία, μαζί με τους 79 εκατομμύρια πολίτες της, έχει ευθύνη απέναντι στα εκατοντάδες εκατομμύρια αδέλφια της με τα οποία έχει βαθείς ιστορικούς, πολιτισμικούς και ανθρωπιστικούς δεσμούς» είχε πει προ μηνός ο Ρ.Τ.Ερντογάν
Έτσι τώρα ζητάει πακέτο αναθεώρηση της Συνθήκης της Λωζάνης, του Μοντρέ και γενικά όποιας Συνθήκης δεν «βολεύει» την Τουρκία. Μόνο που η Συνθήκη του Μοντρέ αφορά και την μεγαλύτερη πυρηνική δύναμη του πλανήτη και της δεύτερης ισχυρότερης συμβατικής στρατιωτικής δύναμης, την Ρωσική Ομοσπονδία.
Η Συνθήκη του Μοντρέ (Montreux Convention Regarding the Regime of the Turkish Straits) υπογράφηκε στις 20 Ιουλίου 1936 στην ελβετική πόλη Μοντρέ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου