Πυκνώνουν τα σύννεφα πάνω από την Ευρώπη καθώς η μεγαλύτερη οικονομία της «παλεύει» με την ύφεση.

Γερμανοί ειδικοί προειδοποιούν ότι αν η οικονομία συρρικνωθεί περαιτέρω κατά το τρέχον τρίμηνο, θα πρόκειται για «τεχνική ύφεση». Το Ινστιτούτο Μακροοικονομικών και Οικονομικών Ερευνών (ΙΜΚ) δίνει στο ενδεχόμενο δύο διαδοχικών τριμήνων με αρνητική επίδοση πιθανότητες 43%.
Η καγκελάριος Άγγελα Μέρκελ δεν θεωρεί στην παρούσα φάση απαραίτητη μια «δέσμη κινήτρων» για την τόνωση της δραστηριότητας της γερμανικής οικονομίας, παρά την συρρίκνωση κατά 0,1% που καταγράφηκε κατά το δεύτερο τρίμηνο του έτους και τις προειδοποιήσεις ειδικών για τον κίνδυνο ύφεσης.
«Αυτή τη στιγμή – ελπίζω και γενικά – δεν βλέπω την ανάγκη για μια δέσμη κινήτρων», δήλωσε η κυρία Μέρκελ χθες σε εκδήλωση στο Στράλζουντ και τόνισε ότι η αντίδραση θα είναι ανάλογη της κατάστασης, «δεν θα κάνουμε τώρα το τρίτο βήμα πριν από το πρώτο». Η καγκελάριος έκανε λόγο για είσοδο της γερμανικής οικονομίας «σε δύσκολη φάση» και απέδωσε τα προβλήματα στις διεθνείς εμπορικές διενέξεις και στα «πολλά λάθη» της αυτοκινητοβιομηχανίας της Γερμανίας. Ζήτησε με έμφαση συνεχείς επενδύσεις.
Ο επικεφαλής της κεντρικής τράπεζας της Γερμανίας Γενς Βάιντμαν, μιλώντας στην εφημερίδα Bild, έκανε λόγο για «τέλμα»: «Η εσωτερική οικονομία κινείται ακόμη καλά, η αδυναμία αφορά την βιομηχανία και τις εξαγωγές. Σημαντικός λόγος για αυτό είναι οι διεθνείς εμπορικές διαμάχες και το Brexit», εκτίμησε ο επικεφαλής της Bundesbank.

Διαφορετική άποψη εξέφρασε ο Πρόεδρος των Μικρομεσαίων Επιχειρήσεων Μάριο Όχοφεν: «Η απότομη προσγείωση της οικονομίας είναι εσωτερικό προϊόν. Οι εμπορικές διενέξεις, το Brexit και ο ψηφιακός μετασχηματισμός επηρεάζουν ασφαλώς τις εξαγωγές. Αλλά οι ουσιαστικοί λόγοι για την επαπειλούμενη ύφεση βρίσκονται στην λανθασμένη επιλογή προτεραιοτήτων από την πλευρά της ομοσπονδιακής κυβέρνησης», έκρινε ο κ. Όχοφεν.
Απαισιόδοξος εμφανίστηκε και ο Διευθύνων Σύμβουλος του Βιομηχανικού και Εμπορικού Επιμελητηρίου (DIHK) Μάρτιν Βανσλέμπεν, ο οποίος επισήμανε ότι «μετά την καλή αρχή του έτους, οι επιχειρήσεις προσγειώθηκαν στην σκληρή οικονομική πραγματικότητα και δεν διαφαίνεται κάποια στροφή». Προειδοποίησε μάλιστα ότι, αν δεν ληφθούν μέτρα, η γερμανική οικονομία θα δεχθεί μεγάλη πίεση, καθώς ο ρυθμός της ανάπτυξής της καταγράφει επιβράδυνση.
Ο οικονομολόγος του Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών Ifo του Μονάχου Ρόμπερτ Λέμαν επισήμανε από τη δική του πλευρά ότι πολλές επιχειρήσεις σχεδιάζουν κατά το προσεχές τρίμηνο να περιορίσουν την παραγωγή τους, καθώς οι απαισιόδοξες φωνές υπερτερούν των αισιόδοξων. «Για την ώρα δεν είναι ορατό το τέλος της ύφεσης για την γερμανική οικονομία», πρόσθεσε.
«Η Γερμανία βρίσκεται το καλοκαίρι του 2019 στο όριο μεταξύ στασιμότητας και ύφεσης», διαπίστωσε και ο επικεφαλής οικονομολόγος της Τράπεζας KfW Κλάους Μπόργκερ.
Ο πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας για την Εργασία Ντέτλεφ Σέελε, σε δηλώσεις του στην Bild, εξήγησε πάντως ότι η αγορά εργασίας αντιδρά σήμερα πιο δυναμικά απ’ ό,τι παλαιότερα σε αντίστοιχους οικονομικούς κύκλους. «Πριν από 15 χρόνια, η εξασθένιση της οικονομίας θα είχε οδηγήσει σε μείωση της απασχόλησης. Βλέπουμε ωστόσο ότι η απασχόληση εξακολουθεί να αυξάνεται, αν και όχι τόσο δυναμικά πλέον, με πρώτα “ θύματα” τους εργαζόμενους με περιορισμένη εξειδίκευση», διαπίστωσε.
Η ανακοίνωση των στοιχείων για την πορεία της γερμανικής οικονομίας και οι προοπτικές της απασχολούν όπως είναι αναμενόμενο τα μεγαλύτερα γερμανικά ΜΜΕ. «Φόβος για ύφεση», είναι ο κεντρικός τίτλος της Handelsblatt που κυκλοφορεί σήμερα Πέμπτη, με εκτενές αφιέρωμα στο θέμα.
Για «αριθμούς-σοκ» κάνει λόγο η Bild. «Οι καλές μέρες της οικονομίας πλησιάζουν στο τέλος τους», προειδοποιεί το περιοδικό Der Spiegel. «Η Γερμανία τρεκλίζει χωρίς σχέδιο προς την ύφεση», είναι ο τίτλος άρθρου γνώμης της Die Welt.
Κάτι αλλάζει προς το χειρότερο στις αγορές διεθνώς αλλά και στην Ελλάδα και πολλοί αδιαφορούν ή δεν αποκωδικοποιούν τα προειδοποιητικά μηνύματα που στέλνουν οι αγορές.
Οι αγορές έχουν στείλει 10 άκρως ενδιαφέροντα μηνύματα τα οποία δείχνουν ότι κάτι αλλάζει προς το χειρότερο
Ποια είναι αυτά τα μηνύματα;
1)Σημάδια ύφεσης στην Γερμανική οικονομία, η επιβράδυνση του τελευταίου τριμήνου μόνο ανησυχία προκαλεί στις αγορές.
Το βασικό ερώτημα είναι η επιβράδυνση στην Γερμανία σχετίζεται με τον εμπορικό πόλεμο ΗΠΑ με την Κίνα ή με το γεγονός ότι οι Γερμανοί επαναπαύτηκαν στην χαλαρή νομισματική πολιτική και δεν προέβησαν και αυτοί σε νέες μεταρρυθμίσεις;
2)Σημάδια ύφεσης αρχίζει να δείχνει και η αμερικανική οικονομία, πολλοί πλέον βλέπουν στο β΄ τρίμηνο του 2020 οι ΗΠΑ να εμφανίζουν αρνητικό ρυθμό ανάπτυξης δηλαδή επιβράδυνση
3)Οι κεντρικές τράπεζες άλλαξαν βίαια στρατηγική.
Εκεί που έλεγαν ότι επιτεύχθηκε ο στόχος του πληθωρισμού στο 2% και εκεί που σχεδίαζαν αυξήσεις επιτοκίων και απόσυρση της ποσοτικής χαλάρωσης ξαφνικά όλα άλλαξαν και η FED μείωσε τα επιτόκια 0,25% στο 2% με 2,25% και η ΕΚΤ θα μειώσει τα επιτόκια αποδοχής καταθέσεων από -0,40% σε -0,60% ενώ θα ανακοινώσει στις 12 Σεπτεμβρίου 2019 και νέο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.
4)Η Αργεντινή επιδεινώνεται βίαια με πρόσχημα την ήττα Macri του σημερινού Προέδρου της Αργεντινής από τον κεντροαριστερό Fernandez.
Το CDS της Αργεντινής στα 5 χρόνια – το ασφάλιστρο παράγωγο των ομολόγων έναντι ρίσκου χώρας – έχει εκτιναχθεί στις 3270 μονάδες βάσης.
Τα επίπεδα αυτά υποδηλώνουν ότι ο κίνδυνος default ο κίνδυνος χρεοκοπίας βρίσκεται στο 55% που σίγουρα χρήζει προσοχής. Στις 16 Ιανουαρίου 2018 το CDS της Αργεντινής ήταν 218 μονάδες βάσης.
5)Καταγράφεται βίαιη διόρθωση στις αγορές στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Να σημειωθεί ότι οι αγορές διορθώνουν παρά την προσδοκία για μειώσεις επιτοκίων από τις κεντρικές τράπεζες.
Είναι προφανές ότι τα διεθνή funds έχουν δει, έχουν διαγνώσει ότι κάτι δεν πάει καλά.
Δεν είναι τυχαίο ότι μετά την απόφαση της FED να μειώσει τα επιτόκια 0,25% η Wall διορθώνει…
Οι κεντρικές τράπεζες δεν είναι πλέον η λύση του προβλήματος.
6)Το ακόμη χειρότερο είναι ότι για να συντηρηθεί η φούσκα στα χρηματιστήρια και ειδικά στην Wall οι εταιρίες έχουν προβεί σε επαναγορές ρεκόρ ιδίων μετοχών.
Οι εταιρίες των 500 μεγαλύτερων εταιριών της Wall μέσα σε ένα χρόνο έχουν χρησιμοποιήσει 1 τρισεκ. δολάρια από τα ταμειακά τους διαθέσιμα για να υποστηρίξουν τις μετοχές στην Wall.
Τι θα συμβεί ότι οι επαναγορές μειωθούν;
7)Στις ΗΠΑ παρατηρείται το φαινόμενο της αντιστροφής στην καμπύλη αποδόσεων των ομολόγων.
Τα βραχυπρόθεσμα ομόλογα έχουν υψηλότερα επιτόκια από τα μακροπρόθεσμα ομόλογα.
Όταν συμβαίνει αντιστροφή στην καμπύλη αποδόσεων η ύφεση δεν είναι μακριά, τα ομόλογα είναι πρόδρομοι δείκτες που δείχνουν την ανάπτυξη αλλά και την επερχόμενη ύφεση.
8)Στην Ευρώπη σε 9 χώρες τα 10ετή ομόλογα έχουν αρνητικό επιτόκιο.
Το 10ετές γερμανικό ομόλογο σημειώνει νέο ιστορικό χαμηλό όλων των εποχών -0,69% στις 15 Αυγούστου 2019.
Συνολικά 168 ομόλογα στην Ευρώπη έχουν αρνητικά επιτόκια.
Παγκοσμίως τα ομόλογα με αρνητικό επιτόκιο φθάνουν τα 14,7 τρισεκ δολάρια.
Τα αρνητικά επιτόκια δείχνουν τον βαθμό κινδύνου και όχι τον βαθμό χαλαρότητας και άνεσης μιας οικονομίας.
Τα επιτόκια στα ομόλογα έχουν γίνει αρνητικά για λόγους διαφορετικούς από αυτούς που επιδίωκαν οι κεντρικές τράπεζες με την χαλαρή νομισματική τους πολιτική.
9)Στην Ελλάδα ως αναδυόμενη αγορά η βίαιη διόρθωση του τελευταίου διαστήματος σχεδόν 30% απώλειες για τις τραπεζικές μετοχές έχουν σχεδόν χάσει τα προεκλογικά και μετεκλογικά κέρδη.
Το χρηματιστήριο στην Ελλάδα βρίσκεται κάτω από τις 800 μονάδες στις 798 μονάδες αντί να βρίσκεται στις 950 μονάδες που υπολόγιζαν οι περισσότεροι.
Η Ελλάδα είναι αναδυόμενη αγορά και το sell off πλήττει με μεγάλη άνεση μια τόσο ρηχή αγορά.
10)Ειδικά στην Ελλάδα η επιδείνωση διεθνώς θα επιβραδύνει τα σχέδια για υψηλό ρυθμό ανάπτυξης 4% – είναι ανέφικτος στόχος εκ των πραγμάτων – μείωση πλεονασμάτων και μεταρρυθμίσεις – ιδιωτικοποιήσεις.
Συμπέρασμα
Δέκα σημάδια διεθνώς μας δείχνουν ότι κάτι αλλάζει προς το χειρότερο, εξέλιξη που θα αποδειχθεί δυσμενής και για την Ελλάδα