«Το παράδειγμα είναι πάντα πιο αποτελεσματικό από το δίδαγμα» (Σάμιουελ Τζόνσον)
Αναφανδόν το 2020 ήταν ένα σημαδιακό έτος, μία χωροχρονική συγκυρία εύρους καθοριστικών γεγονότων. Σε αυτό θα συμφωνήσουν όλοι και τέτοιες συμφωνίες άρχισαν να διαχέονται από τον περασμένο Απρίλιο κιόλας. Οι αναμνήσεις του 2020 θα στοιχειώνουν τις ανθρώπινες σκέψεις για πολλά χρόνια. Πέρα από την αίσθηση που αφήνει, υπάρχουν και τα δεδομένα που δημιούργησε. Γιατί όπως το 2019 παρέδωσε τη σκυτάλη σε αυτό, είναι υποχρεωμένο και το ίδιο το 2020 να την παραδώσει στο 2021. Το μεγάλο ζητούμενο για το νέο έτος είναι να μπορεί να έχει διδαχθεί από το 2020 όσα περισσότερα πράγματα μπορεί.
Η υφήλιος μετατράπηκε αίφνης σε μία τεράστια κοινή αίθουσα διδασκαλίας και τα μαθήματα άρχισαν να παραδίδονται αφειδώς. Έγιναν μαθητές όλοι, από τα ιερατεία που ηγεμονεύουν μέχρι τον τελευταίο κάτοικο στο πιο απομακρυσμένο μέρος του πλανήτη μας. Μάθαμε πως οι πανδημίες λαμβάνουν χώρα και στους καιρούς μας. Μάθαμε πως ο κόσμος είναι ένας ενιαίος καμβάς και η εξάπλωση ενός ιού είναι υπόθεση λίγων εβδομάδων. Μάθαμε πως οι κυβερνήσεις «θέλουν το χρόνο τους» για να αντιδράσουν. Και το πώς θα αντιδράσουν θα καθοριστεί από τις ιδεολογικές τους προτιμήσεις και όχι από τις ευρύτερες κοινωνικές-λαϊκές ανάγκες.
Μάθαμε πως σε τέτοιες συγκυρίες απαιτούνται συνεργασίες, υπευθυνότητες και κοινωνική συνοχή. Σε πλειοψηφικούς όρους, γιατί μεγάλες συναινέσεις και καθολικές συγκαταθέσεις μάλλον δεν μπορείς να έχεις ποτέ και πουθενά... Καλούμαστε, δηλαδή, να βγούμε έγκαιρα από τα κάστρα ενός μονοδιάστατου και κοντόφθαλμου ατομικισμού και να προσαρμόσουμε τις κινητικότητές μας σε μία διαφορετική από τα κυρίαρχα αφηγήματα των καιρών μας λογική. Μάθαμε, εν ολίγοις, πως τα όνειρα και οι προσδοκίες μας δεν μπορούν να είναι ανεξάρτητα από το κοινωνικό γίγνεσθαι...
Μάθαμε πως το κράτος, που πολλοί εξορίζουν ως το απόλυτο μίασμα, διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο σε περιόδους κρίσης. Μπορεί να βγάλει με το ζεστό του χρήμα από τα αδιέξοδα ακόμα και αυτούς που στο άκουσμά του «ανατριχιάζουν». Βέβαια, το κράτος δεν μπορεί να περιμένει ανταμοιβές από αυτούς, παρά θα συνεχίσει να λειτουργεί ως μπαλαντέρ που κατά το δοκούν θα έχει τις δικές του(ς) προτεραιότητες...
Μάθαμε την αξία των γιατρών και των νοσηλευτών, βιώσαμε το ρίγος και τη συγκίνηση για την ανιδιοτελή προσφορά, για τη διεθνιστική αλληλεγγύη, για την με κομμένη την ανάσα ζέση να σωθούν ανθρώπινες ζωές υπό την πίεση ασφυκτικών λεπτομερειών.
Είδαμε τα πράγματα αρκετά αλλιώς. Ο χρόνος πήρε άλλες διαστάσεις, κατανοήσαμε πως οι αναπαραστάσεις μπορεί να είναι διαφορετικές από τις εικόνες ενός φαντασιακού που τα πάντα τα ωραιοποιεί και τα μετατρέπει σε διαφημιστικά prospectus για πρόσκαιρες ευδαιμονίες. Κάποιοι, ουκ ολίγοι είναι η αλήθεια, έδειξαν έμπρακτα πως θέλαμε όμως να τα έχουμε και όλα δικά μας. Και να αράζουμε, και να παίρνουμε τα επιδόματά μας και να βγαίνουμε έξω σχεδόν συνέχεια, λες και υπάρχουν «πανδημίες κατά παραγγελία»...
Επίσης, θέλουμε τα καλά της επιστήμης για να ευημερούμε, αλλά είμαστε και σε θέση να τη φέρουμε στα μέτρα μας, να την εξοβελίσουμε, να τη χλευάσουμε, να μετατρέψουμε τους φορείς της σε αντικείμενα (ακόμα και) του καθημερινού κρετινισμού μας.
Επιστρατεύσαμε παιδιάστικες δικαιολογίες για να επικαλύψουμε τις απροθυμίες μας να αλλάξουμε τις συνήθειές μας και να περιορίσουμε τα βολέματά μας. Βαφτίσαμε ως ανυπακοή το μιθριδατισμό και ελευθερία την ασυδοσία και την ανευθυνότητα. Τις στιγμές που θα έπρεπε να συνετιστούμε για να διασφαλίσουμε το μέλλον και την ήπια μετάβαση σε αυτό, ορισμένοι από εμάς τα δώσαμε όλα «στο τώρα» σα να μην υπάρχει καν αύριο...
Στη ζυγαριά των υποχρεώσεων και των απολαύσεων δεν ήταν λίγες οι φορές που τα σπασίματά της έγιναν οι ήχοι που λειτούργησαν σα σαλπίσματα επελάσεων των πιο αντικοινωνικών πτυχών του είναι μας. Ενός είναι που δεν καταδέχεται καν τα φτιασιδώματα του φαίνεσθαι...Τα καλοπιάσματα, οι στρογγυλεύσεις, τα επιλεκτικά κλεισίματα του ματιού, οι ταξικές εύνοιες, έγιναν βασικά τμήματα της ημερήσιας διάταξης.
Στους δύσκολους καιρούς που έρχονται, όλα αυτά θα συντρίβονται πάντα από την αλήθεια. Που όταν καταφέρουμε να την εκνευρίσουμε ακόμα και αυτήν, λειτουργεί σαν οδοστρωτήρας ολκής. Σε ένα ανθρώπινο είδος που σιχαίνεται κάθε απολυτότητα, πέρα βέβαια από εκείνες που σμιλεύουν τα συμφεροντολογικά μας άλλοθι..., το 2020 ήταν δίχως καμία αμφιβολία το απόλυτο τεστ για τις σύγχρονες κοινωνίες. Σαν τους φοιτητές που έχουν παραδώσει τις εργασίες τους και περιμένουν την αξιολόγησή τους, περιμένουμε τα αποτελέσματα.
Το κακό, όμως, είναι μάλλον ένα. Πως στη συλλογική-κοινωνική μας υπο-περίπτωση τα αποτελέσματα δεν θα κοινοποιηθούν σε όλους. Θα αξιοποιηθούν κατά το δοκούν. Έτσι, απομένει στο αισθητήριο και στη συνείδηση του καθενός και της καθεμιάς να κατασταλάξουμε για το πώς θα ερμηνεύσουμε όλα τα «θαυμαστά» που έλαβαν χώρα τους προηγούμενους μήνες. Και, κυρίως, το πώς θα αντιδράσουμε... Καλή χρονιά Εφ. Συντακτων
!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου