«Αυτά τα 39 δισ. είναι τα δικά μας, όχι τα δικά σας», απάντησε ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών κ. Σκυλακάκης στις αιτιάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για το «μαξιλάρι» ρευστών διαθεσίμων του Δημοσίου. Στην αντίπερα όχθη, κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ διεκδικούν για το κόμμα τους την «πατρότητα» του «μαξιλαριού». Ενθεν κακείθεν εγείρονται ερωτήματα και δίνονται διαβεβαιώσεις για το ποιο κόμμα είναι ο καλύτερος θεματοφύλακας του «μαξιλαριού». Ενθεν κακείθεν επίσης οι γνωρίζοντες καλύτερα το θέμα ξέρουν ότι το πραγματικό ζήτημα με το «μαξιλάρι» είναι άλλο.
Οσον αφορά πάντως την «πατρότητα», τα πράγματα έχουν ως εξής: Το 2018 και στο πλαίσιο της συζήτησης μεταξύ της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ και των εκπροσώπων των δανειστών για τη συμφωνία εξόδου από το 3ο Μνημόνιο, οι επιλογές στο τραπέζι ήταν δύο: είτε το «μαξιλάρι» διαθεσίμων σε μεταμνημονιακό καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας είτε η προληπτική πιστωτική γραμμή σε πιο σκληρό καθεστώς εποπτείας. Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ είχε κάθε λόγο να επιλέξει την πρώτη λύση, αλλά είναι επίσης αλήθεια ότι δεν χρειάστηκε να παλέψει γι’ αυτήν, διότι ήταν επίσης η επιλογή και των δανειστών, που ήθελαν, για τους δικούς τους λόγους, ένα μεταμνημονιακό καθεστώς που να μη μοιάζει με τα μνημόνια και ταυτόχρονα να παρέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις ότι η ελληνική κρίση δεν θα υποτροπιάσει. Είναι όμως αλήθεια ότι η Ν.Δ. «κατακεραύνωσε» αυτή τη λύση, ενώ και η ΤτΕ πήρε θέση υπέρ της προληπτικής πιστωτικής γραμμής. Σε κάθε περίπτωση, η λύση αυτή αποδείχτηκε όχι μόνο σωστή αλλά και «σωτήρια» στα χρόνια που ακολούθησαν και μέχρι σήμερα. Οσο για τη δήλωση του πρωθυπουργού ότι το «μαξιλάρι» υπήρξε το τίμημα της αναξιοπιστίας της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, η αλήθεια είναι ότι τότε στο τραπέζι των συζητήσεων υπήρχε και μια πρόταση που συνιστούσε ακόμη βαρύτερο τίμημα, την οποία μάλιστα η Ν.Δ. προέκρινε.
Σε κάθε περίπτωση, το «μαξιλάρι» δεν είναι ιδιοκτησία κανενός κόμματος. Είναι δάνειο που βαρύνει τον ελληνικό λαό και λειτουργεί σαν «ασφάλιστρο κινδύνου» για την εξυπηρέτηση του χρέους διασφαλίζοντας τη βιωσιμότητά του.
Δεν περισσεύει...
Τι είναι όμως το «μαξιλάρι»; Η εικόνα που δημιουργείται ότι πρόκειται για κάποιες δεκάδες δισ. ευρώ που μπορούν στην πρώτη ανάγκη να καταναλωθούν έτσι απλά, είναι λάθος. To «μαξιλάρι» έχει πολλές συνιστώσες:
• Το σκληρό «μαξιλάρι»: Διαφέρει σημαντικά από τις υπόλοιπες συνιστώσες του «μαξιλαριού» για δύο λόγους: α) Γιατί είναι δάνειο του ESM, επομένως το Ελληνικό Δημόσιο πληρώνει γι’ αυτό τόκους (περί τα 256 εκατ. ευρώ ετησίως - καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό), β) Γιατί είναι δεσμευμένο μόνο για χρήσεις για το χρέος.
• Τα διαθέσιμα του Δημοσίου: Είναι κατατεθειμένα στον λογαριασμό του Δημοσίου στην ΤτΕ και ένα πολύ μικρό μέρος τους στις τράπεζες. Αφού το δημοσιονομικό ισοζύγιο είναι αρνητικό, αυτά τα διαθέσιμα έχουν «τρέχοντα» και κυλιόμενο χαρακτήρα - δεν «περισσεύουν». Αυτά τα διαθέσιμα αποφέρουν έσοδα από τόκους για το Δημόσιο.
• Τα διαθέσιμα των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα: Είναι κατατεθειμένα στην ΤτΕ και ένα μικρό μέρος τους στις εμπορικές τράπεζες. Εχουν τη μορφή ρευστών διαθεσίμων, αλλά και χρεογράφων (ομολόγων του Δημοσίου) σε αναλογία περίπου 1/1. Αποφέρουν έσοδα από τόκους για τους φορείς. Μπορούν να «καταναλωθούν» μόνο σε κρίσιμες στιγμές για τις ανάγκες εξυπηρέτησης του χρέους και η συνέπεια θα είναι μικρότερης ή μεγαλύτερης έκτασης κρίση ρευστότητας στον ευρύτερο δημόσιο τομέα.
• Τα ειδικά τραβηκτικά δικαιώματα του ΔΝΤ. Τυχόν χρήση τους θα είναι ένδειξη «έσχατης ανάγκης» στην εξυπηρέτηση του χρέους. Το Ελληνικό Δημόσιο πληρώνει για να έχει πρόσβαση σε αυτά.
Στην πραγματικότητα, λοιπόν, το «μαξιλάρι» έχει δύο σημαντικές συνιστώσες: το «σκληρό μαξιλάρι» των περίπου 16 δισ. ευρώ από το δάνειο του ESM και τα διαθέσιμα των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, ύψους περίπου 14 δισ. ευρώ. Καμία κυβέρνηση δεν μπορεί να αρχίσει να «καταναλώνει» αυτές τις δύο βασικές συνιστώσες του «μαξιλαριού» χωρίς να δοθεί το μήνυμα στις αγορές ότι το Ελληνικό Δημόσιο ξαναπέφτει σε κατάσταση δημοσιονομικής αστάθειας - με άμεση συνέπεια την εκτίναξη του κόστους δανεισμού για τον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα.
Το «μαξιλάρι» θα παραμείνει, λοιπόν, «μη καταναλώσιμο», με οποιαδήποτε κυβέρνηση. Οχι όμως για πάντα. Θα μπορεί να καταναλωθεί μόνο ύστερα από την κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας για τα ελληνικά ομόλογα. Τότε θα είναι από οικονομική άποψη ορθολογική επιλογή να διατεθεί το «σκληρό μαξιλάρι» (ή μεγάλο μέρος του) για επαναγορά χρέους. Το «σκληρό μαξιλάρι» είναι μακράν η πιο αξιόπιστη εγγύηση για την εξυπηρέτηση του χρέους, αλλά ταυτόχρονα και η πιο «αντι-οικονομική», αφού γι’ αυτό το Ελληνικό Δημόσιο πληρώνει τόκους, ενώ από τις άλλες συνιστώσες του (εξαιρουμένων των τραβηκτικών δικαιωμάτων του ΔΝΤ) εισπράττει τόκους. Ετσι, τυχόν διάθεσή του για επαναγορά χρέους θα μειώσει την ετήσια δαπάνη του Ελληνικού Δημοσίου για τόκους και ταυτόχρονα θα μειώσει και τον όγκο του χρέους αλλά και το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, βελτιώνοντας έτσι το προφίλ βιωσιμότητάς του.
Ηδη, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, η κυβέρνηση έχει αρχίσει να διερευνά τις ευρωπαϊκές διαθέσεις σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αφού μια τέτοια κίνηση απαιτεί τη σύμφωνη γνώμη των ευρωπαϊκών οργάνων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου